جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اين متن شرحي بر اوصاف شيعيان واقعي از منظر اميرمؤمنان علي(ع) است. از منظر آن حضرت، كفر بر چهار پايه استوار است: به عبارت‌ ديگر، چهار عامل ممكن است انسان را از شناخت حق منحرف كرده، به جاي ايمان او را در دام كفر بيفكند. اولين پاية كفر، تعميق است. معناي درست تعميق، دور افتادن از جاده است. دين حاوي مطالب اصولي و جزيي است؛ تعميقي كه موجب كفر است، رهاكردن متن دين و تمركز بر حاشيه است. پاية دوم كفر، تنازع است. نزاع مداوم و محكوم كردن ديگران همراه با شكست حرمت آنهاست. پاية سوم كفر، زيغ و كج‌فهمي است؛ چيزي اشتباه و كج فهميده شود. كسي كه دچار زيغ است، كار خوب در نظرش بد و كار بد، خوب جلوه مي‌كند و طبيعي است كه ايمان را بد و كفر را خوب بپندارد. چهارمين پاية كفر، شقاق؛ يعني خصلتي رواني ناشي از خودكم‌بيني است. حركت كردن برخلاف حقيقت و بدعت‌گذاري و مطرح كردن سخنان بي‌منطق، با انگيزه جلب نظر ديگران از ديگر پايه‌هاي كفر است.

گذشت چهل سال از انقلاب و ورود به گام دوم آن، اين مسئله را پررنگ‌تر مي‌سازد که با وجود پيشرفت‌هاي بسيار در بخش‌هاي مختلف، ازجمله مسائل علمي، همچون هسته‌اي، موشکي، پزشکي، نانو و سلول‌هاي بنيادين؛ چرا هنوز تا رسيدن به اهداف اقتصادي موردانتظار انقلاب در گام دوم فاصله وجود دارد؛ الگوهاي غربي در اين زمينه جواب نداده‌اند و محققان در جست‌وجوي الگوي اقتصادي مناسب گام دوم انقلاب و راهبردهاي مناسب آن هستند. هدف اين تحقيق بررسي مؤلفه‌هاي اقتصادي گام دوم انقلاب و معرفي راهبردهاي اقتصاد مقاومتي به‌عنوان الگوي اقتصادي گام دوم انقلاب است. روش تحقيق به‌صورت کتابخانه‌اي است. مؤلفه‌هاي اقتصادي گام دوم انقلاب عبارتند از: مقاومت بلندمدت، مبارزه با چالش دروني و بيروني، الگويي بومي، ايجاد زيرساخت‌هاي اقتصادي عدالت اقتصادي و مبارزه با فساد، حضور فعال جوانان، بهره‌مندي از فهرست طولاني امکانات. مؤلفه‌هاي اقتصاد مقاومتي عبارتند از: مقاومت، دانش بنياد، جهادي، مولد، درون‌زا و برون‌گرا، بلندمدت، عدالت بنيان، مردمي بودن و... که الگويي مناسب جهت پاسخ به مؤلفه‌هاي اقتصادي گام دوم انقلاب است.

در اسلام مسجد به‌عنوان مهم‌ترين پايگاه براي برپايي نماز، عبادت خداوند، اقامه ذکر الهي و اجتماع مسلمانان به‌حساب مي‌آيد. مسجد علاوه بر کارکردهاي عبادي و تبليغي، داراي کارکردهاي اجتماعي ديگري است. يکي از کارکردهاي اجتماعي متصور براي مسجد، کارکردهاي اقتصادي است. بعد از انقلاب اسلامي و استقرار نظام جمهوري اسلامي، توجه به جايگاه مسجد افزايش يافته و به‌تبع آن فعاليت‌هاي مالي و اقتصادي با محوريت مسجد در حال گسترش است. اين در حالي است که نسبت مسجد و امور مالي و اقتصادي به‌خوبي مورد تبيين قرار نگرفته و امکان مسجدمحوري در امور اقتصادي با ابهام و ترديد جدي مواجه است. در پژوهش حاضر، اين پرسش که «آيا ارتباطي بين مسجد با امور مالي و اقتصادي وجود دارد؟» با روش تدبر قرآن به قرآن و با راهبرد مسئله‌محور، به محضر قرآن کريم عرضه ‌شده و سعي در يافتن پاسخ اين پرسش شده است. در پژوهش حاضر با بررسي و تدبر در آيات مرتبط با مسئلۀ پژوهش، در چهار مرحله به شواهد ارتباط بين مسجد و امور اقتصادي پرداخته شده و اهميت و محوريت مسجد در امور مالي و اقتصادي مورد بررسي قرار گرفته است. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد که براساس آموزه‌هاي قرآن کريم در مورد رابطه بين مسجد، نماز و ذکر الهي با امور مالي و اقتصادي مي‌توان به چهار گزارۀ 1) «عدم مغايرت و تضاد بين امور مالي و اقتصادي و مسجد، نماز و ذکر الهي»؛ 2) «تأکيد بر عدم غفلت از نماز و ذکر الهي در امور مالي و اقتصادي»؛ 3) «مؤثر بودن نماز و ذکر الهي در امور مالي و اقتصادي»؛ 4) «اهميت و محوريت مسجد در امور مالي و اقتصادي» اشاره کرد.

نظريۀ اشتغال به قوانين عمومي حاکم بر بازارِ کار مي‌پردازد و مباني نظريۀ اشتغال را مي‌توان در سه بخش مباني فلسفي، تحليلي و اقتصادي دسته‌بندي کرد. مباني فلسفي، برداشت‌هاي معرفت‌شناسانه، هستي‌شناسانه و ارزش‌شناسانه‌اي هستند که به‌صورت استدلالي اثبات شده‌اند. مباني تحليلي از مباني فلسفي انتراع مي‌گردند و پايۀ تحليل‌ها و نظريات اقتصادي را شکل مي‌دهند. مباني اقتصادي نيز ديدگاه‌هاي اساسي در اقتصاد هستند که پايۀ شکل‌گيري تعدادي ديگر از نظريات در اين علم مي‌گردند. تبيين مباني يک علم به رشد و توليد نظريات جديد در اين دانش کمک شاياني مي‌کند و تکيه بر مباني مبين، سبب مي‌شود که نظريه‌پردازان از خطاي در انديشه مصون بمانند. با وجود اين، تلاش چنداني براي تبيين مباني نظريات مرتبط با اقتصاد مقاومتي صورت نپذيرفته است. براي شناخت مباني نظريۀ اشتغال در اقتصاد مقاومتي، مي‌توان از روش اجتهاد مبتني بر کتاب و سنت و مراجعه به کتب فلسفي و اقتصادي بهره برد.

اسلام خواهان رشد و تعالي و برتري مسلمانان در تمامي زمينه‌ها، ازجمله زمينة اقتصادي است و بدين‌منظور مسلمانان را به کار و تلاش در جهت رشد توليدات داخلي و بي‌نيازي از ديگران دعوت مي‌کند. رسيدن به قدرت و اقتدار اقتصادي از راه‌هاي مختلفي قابل دستيابي است و عامل مؤثر در انتخاب اين راه‌ها، نوع هدفي است که هر جامعه‌اي از توليد دنبال مي‌کند. بنابراين ازآنجاکه هدف از توليد در انتخاب روش‌ها و راهکارهاي توليد مؤثر است و استفاده از روش‌هاي مؤثر و بي‌نقص تنها از طريق يک مکتب الهي به‌ دست مي‌آيد؛ هدف از اين پژوهش که به روش توصيفي ـ تحليلي انجام گرفته، معرفي اهداف توليد از ديدگاه اسلام است. نتايج حاصل از تحقيق نشان مي‌دهد که اسلام از تأکيد و تشويق به کار و توليد اهدافي را دنبال مي‌کند و اين اهداف به‌گونه‌اي پي‌ريزي شده‌اند که به تحقق هدف خداوند از خلقت جهان و جهانيان کمک خواهند کرد.

گسترش سطح تجارت در جهان كنوني، اهميت نظام ارزي را دوچندان كرده است. ازآنجاكه اتخاذ نظام ارزي نادرست مي‌تواند موجب ناپايداري اقتصاد كشورها شود، بررسي اصول حاكم بر نظام ارزي مطلوب ضروري است. در اين مقاله با استفاده از روش تحليلي به بررسي اصول حاكم بر نظام ارزي مطلوب در اقتصاد مقاومتي مي‌پردازيم. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه اصول حاكم بر نظام ارزي مطلوب در اقتصاد مقاومتي را مي‌توان در دو گروه اصول ساختاري و سياستي جاي داد. اصول ساختاري نظام‌ ارزي مطلوب در اقتصاد مقاومتي عبارتند از: پيمان پولي دوجانبه و چندجانبه، استفاده از پول فراملي، تنوع سبد ارزي، تنوع مسير انتقال ارز، تنوع منابع ارزي، استقلال نهاد پولي. اصول سياستي نيز عبارتند از: استفاده از ابزارهاي پوشش مخاطرات نوسانات نرخ ارز، قيمت شناور مديريت شده، محدودسازي کارکرد ذخيره ارز در سطح کلان، محدودسازي تقاضاي سفته‌بازي، محدودسازي کارکرد ذخيره ارزش در سطح خرد، سياست‌گذاري و اولويت‌بندي تخصيص ارز، تنوع منابع عرضه ارز در بازار ارز و الزام به عرضه ارز در شرايط بحراني. توجه به اين اصول در طراحي نظام ارزي، باعث تقويت استحکام دروني نظام اقتصادي و افزايش قدرت جذب و مقابله با تکانه‌هاي خارجي مي‌شود.

دانش‌بنياني و اقتصاد دانش‌بنيان در اقتصاد متعارف غالباً مفهومي بديهي و مفروض شناخته‌شده و بررسي‌هاي کمي در مورد ماهيت آن وجود دارد. از طرفي دانش‌بنياني يکي از مقوله‌هاي مورد تأکيد در راهبرد اقتصاد مقاومتي نيز هست و ازهمين‌رو نياز است تا قابليت‌ها و سازگاري‌ آن با راهبرد مذکور بررسي شود. اين نوشتار براساس روش کتابخانه‌اي و تحليلي نگاشته ‌شده و سعي در بررسي قابليت‌ها و سازگاري‌هاي دروني مفهوم اقتصاد دانش‌بنيان و همچنين سازگاري‌هاي بيروني آن در قياس با شواهد آماري و اهداف اقتصاد مقاومتي دارد. براساس يافته‌هاي اين پژوهش، دانش‌بنياني متعارف، چهار ناسازگاري و يا ابهام دروني و دو ناسازگاري بيروني دارد. با وجود اين مي‌توان دانش‌بنياني را به‌گونه‌اي در نظر گرفت که خالي از ناسازگاري‌هاي موجود در اقتصاد متعارف بوده و با راهبرد اقتصاد مقاومتي منطبق باشد.

واسطه‌گري يکي از ارکان مهم هر نظام اقتصادي است که به‌عنوان حلقه واسط بين دو بخش توليد و مصرف ضمن تسهيل ارتباطات بين‌بخشي، امکان انتقال اطلاعات بين اين دو بخش و تنظيم انتظارات منطقي و عقلايي هر دو بخش را فراهم مي‌سازد. اين در حالي است که با نگاهي پژوهش‌محور به منابع اسلامي مي‌توان به آموزه‌هايي راهبردي براي پيشبرد بهتر اين فعاليت اقتصادي پي‌ ببريم. هدف اين تحقيق که به روش تحليلي ـ نظري انجام پذيرفته، تمرکز بر سيره نظري و عملي رسول اکرم و تبيين و ترويج درس‌هايي آموزنده پيرامون واسطه‌گري اقتصادي از سيره مذکور است. ازجمله مهم‌ترين يافته‌هاي اين پژوهش مي‌توان به معرفي آموزه‌هايي از سيره نبوي چون ارزش‌گذاري به اشتغال و کار، ارزش‌گذاري به خدمت‌رساني به مردم، تأکيد بر فروش کالا پس از تحويل گرفتن آن، تأکيد بر حذف واسطه‌هاي غيرضرور، نهي تجار از تقلب، نجش و غش در معامله، توصيه به آسان‌گيري در خريد و فروش، منع از انحصار و احتکار و... اشاره داشت.