جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 85
بررسی و نقد اشکالات فخر رازی به براهین ابن‌ سینا در اثبات علم الهی
نویسنده:
محمود صیدی، هادی هاشمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
اﺑﻦﺳﻴﻨﺎ ﺑﺮای اﺛﺒﺎت ﻋﻠﻢ ذاتی الهی و ﺗﻌﻠﻖ اﻳﻦ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻫﻤه ﻣﻮﺟﻮدات، دو ﺑﺮﻫﺎن اراﺋﻪ میﻛﻨﺪ. ﺑﺮﻫﺎن ﻧﺨﺴﺖ او مبتنی ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ واﺟﺐ اﻟﻮﺟﻮد ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺎدی ﻧﺒﻮدن، ذات ﺧﻮﻳﺶ را ﺗﻌﻘﻞ و ادراك می ﻛﻨﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ، ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻪ ذات ﺧﻮﻳﺶ اﺳﺖ. ﺑﺮﻫﺎن دوم ﻧﻴﺰ در اﺛﺒﺎت ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻫﻤه ﻣﻮﺟﻮدات، مبتنی ﺑﺮ ﻋﻠﻢ ذاتی واﺟﺐ اﻟﻮﺟﻮد و اﺳﺘﻠﺰام ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻮل اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻫﻤه ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﻌﻠﻮم ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻓﺨﺮ رازی ﺗﻔﺼﻴﻼً ﺑﻪ ﻧﻘﺪ اﻳﻦ دو ﺑﺮﻫﺎن میﭘﺮدازد. در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺑﺮآﻧﻴﻢ ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﺑﻴﺎن اﻧﺘﻘﺎدات ﻓﺨﺮ رازی ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺮاﻫﻴﻦ، ﺑﻪ ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ اﺳﺘﺪﻻلﻫﺎی او اﺷﺎره ﻛﻨﻴﻢ و ﻣﻐﺎﻟﻄﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻧﺎشی از ﻣﻐﺎﻟﻄه ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎ ﻣﺼﺪاق و ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎ ﻣﺎﻫﻴﺖ در ادراك اﻧﺴﺎنی از ﺧﺪاوﻧﺪ، علیت ﺗﺎﻣﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﻤﻜﻦ و ﻧﻈﺮیه ﻧﺎﺻﻮاب «اﺿﺎﻓﻪ» او در ﺑﺤﺚ وﺟﻮد ذهنی اﺳﺖ، ﺑﭙﺮدازﻳﻢ.
صفحات :
از صفحه 7 تا 22
متکلمان امامی عصرِ امام صادق‌ علیه السلام و مسئلۀ صفات خداوند
نویسنده:
احسان موسوی خلخالی، نعمت اله صفری فروشانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: انجمن کلام اسلامی حوزه علمیه,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
مسئله صفات خداوند، رابطه ذات خداوند با صفاتش، حدوث و قدم صفات، تشبيه و تجسيم از مهم ترين و كهن ترين مباحث تاريخ كلام اسلامی است. نخستين نظريات در اين باره در نيمه نخست قرن دوم و به طور خاص در حلقه های متكلمان امامی مطرح شده است. اين نظريات را می توان به چهار دسته اصلی طبقه بندی كرد: نظر زرارة بن اعين و خاندان او كه حادث شمردن برخی صفات فعل خداوند به وی نسبت داده شده؛ نظر مؤمن الطاق كه علم را صفتی حادث می دانست؛ نظر هشام بن سالم كه اهل تشبيه دانسته شده؛ نظر هشام بن حكم كه متهم به تجسيم است. در اين مقال، با بررسی هم زمانِ روايات موجود در منابع امامی و نيز گزارش های فرقه نگاران تلاش می كنيم گزار ه های منسوب به اين متكلمان امامی عصر امام صادق ع را در بافتار فكری و فرهنگی زمان خودش تحليل كنيم. در نهايت می توان در روايات منقول از ائمه روشن گری های آنان و تلاششان برای ارائه نظری منقح در اين باره را ديد.
صفحات :
از صفحه 23 تا 44
در قرآن کریم می خوانیم که «تنها خداست که حمل زنان حامله را می داند» در حالی که امروزه، علم می تواند نوع جنسیت حمل را تشخیص دهد، و انتخاب نوع جنس حمل نیز به صورت اختیاری است. این آگاهی بشر با علم خداوند چگونه قابل جمع است؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
پاسخ تفصیلی:
در پاسخ به چند نكته توجه فرماييد: 1. علم خداوند متعال به اموري مانند: آنچه در رحم ها هست و... با علم انسان به برخي امور، منافاتي ندارد؛ چون علم خداوند متعال ذاتي و استقلالي است و غير او، يعني انسان هاي ديگر، علمشان به امور به طور مستقل نيست و هرچه دا بیشتر ...
انعکاس فلسفه فلوطین در حکمت صدرالمتألهین
نویسنده:
محمدمهدی گرجیان، نرجس رودگر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
فلوطین از حکمای یونان باستان است و کتابش اثولوجیا تأثیرات فراوانی بر فلسفه اسلامی نهاده است. در بین حکمای مسلمان، صدرالمتألهین بیشترین استفاده را از آراء و نظریات او کرده است؛ به طوری که بسیاری از نظریات خاصِ حکمت متعالیه، ریشه در آرای فلوطین دارد. برخی از آرای فلوطین عبارتند از: اعتقاد به ذومراتب بودن هستی، قاعده بسیط الحقیقه کل الاشیاء، قاعده الواحد، اعتقاد به ذومراتب بودن نفس و حضور مراتب وجودی در نفس آدمی، اعتقاد به حضور تمام موجودات عالم ماده در عوالم برین و... . اما دو فلسفه فلوطینی و صدرایی دارای چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی است؟ نوشتار پیش رو درصدد است ضمن معرفی آراء و نظریات اساسی فلسفه فلوطین و صدرالمتألهین، موارد مشابهت و افتراقِ این دو فلسفه را نشان دهد. ازجمله نتایج این تطبیق و مقایسه، کشف و درک میزان تأثیرپذیری حکمت متعالیه از فلسفه فلوطین است.
صفحات :
از صفحه 143 تا 170
بداء و نقد نظریه سلفیون معاصر
نویسنده:
محمد جواد سعدی، مسعود صلواتی زاده
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
بحث «بداء» یکی از مباحث کلامی و فلسفی است که خاستگاه آن قرآن و سنت است. علمای شیعه بیش از دیگر فرق اسلامی به آن پرداخته اند و با تعریفی روشن و روشی منطقی و با الهام از مستندات نقلی (قرآن و سنت) و ادله عقلی ابعاد گوناگون آن را تبیین نموده اند. به همین رو «بداء» را از مختصات شیعه امامیه بر شمرده اند. از دیرباز بحث «بداء» به دلیل تاثیر آن بر حوزه معارف دینی (علم الهی، تقدیرات، و اختیار انسان) و غامض بودن فهم آن محل چالش و ایجاد پرسش ها و شبهاتی از سوی مخالفین آن بوده است. در عصر حاضر، آقای ناصر قفاری در کتاب «اصول مذهب الشیعه عرض و نقد» شبهاتی را در مساله «بداء» ایجاد نموده است، و ما در این مقاله به روش گذشتگان نیک خود، و به دور از تعصبات غیر منطقی و در فضایی علمی و معقول به تییین «بداء» در مکتب تشیع پرداخته و پاسخی مناسب به شبهات و توهمات وی خواهیم داد و از اعتقادات حقه شیعه دفاع خواهیم کرد. در این تحقیق ما نیز، بر اساس ترتیب مطالب کتاب یاد شده، مهم ترین شبهات آن را در پنج محور برشمرده ایم: 1. عدم ذکر «بداء» در قرآن و سنت پیامبر (ص) 2. «بداء» مستلزم جهل در علم الهی 3. «بداء» تفکری اسلامی یا پدیده ای غیر اسلامی 4. ادعای علم غیب برای امامان (ع) 5. «بداء» در جانشینی امامان شیعه.
صفحات :
از صفحه 137 تا 160
بررسی برهان علامه طباطبایی بر اتحاد عاقل و معقول
نویسنده:
محمد هادی توکلی، محمد سعیدی مهر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
اثبات نظریه اتحاد عاقل و معقول و پاسخ به ایرادات ابن سینا بر این مسئله، از جمله ابتکارات و نوآوری‌های فلسفی صدرالمتألهین به‌شمار می‌رود. علامه طباطبایی با وجود انتقاداتی که بر یکی از براهین صدرالمتألهین دارد، خود اتحاد عاقل و معقول را می‌پذیرد و برای اثبات آن روش جدیدی را به‌کار می‌گیرد. در این مقاله علاوه‌بر بررسی انتقادی برهان علامه طباطبایی، از وجوه افتراق دیدگاه علامه و صدرالمتألهین در این مسئله بحث خواهیم کرد.
صفحات :
از صفحه 37 تا 52
نقد و بررسی اشکالات علامه طباطبایی بر برهان تضایف در اثبات اتحاد عاقل و معقول
نویسنده:
محمد هادی توکلی، محمد سعیدی مهر
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
برهان تضایف یکی از مهم‌ترین براهینی است که ملاصدرا برای اثبات اتحاد میان عاقل و معقول اقامه کرده است. این برهان پس از ملاصدرا مورد مناقشه فراوانی قرار گرفت؛ برخی از حکما آن را پذیرفتند و برخی دیگر به چالش کشیدند. مرحوم علامه طباطبایی از آن دسته حکمایی است که برهان مذکور را تام ندانسته و بر آن اشکالات متعددی وارد کرده است و خود در بدایة الحکمة و نیز نهایة الحکمة برای اثبات اتحاد عاقل و معقول راه دیگری را در پیش می‌گیرد. اما به نظر می‌رسد که هیچ‌یک از اشکالات علامه بر این برهان وارد نیستند.
صفحات :
از صفحه 23 تا 39
مقایسه دیدگاه جان هیک و سید حسین نصر در باب کثرت گرایی دینی
نویسنده:
محمد محمدرضایی، طاهر کریم زاده
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
چکیده :
پلورالیسم دینی به دنبال راهی برای اثبات حقانیت ادیان گوناگون و رستگاری پیروان آنهاست. جان هیک به عنوان بزرگترین حامی این تفکر، با بهره گیری از معرفت شناسی کانت، ادعا می کند که پیروان ادیان مختلف، به حقیقت فی نفسه دسترسی ندارند و فقط نمودی از امر مطلق را دریافت می کنند. او قلمرو معرفت شناسی کانت را از تجربه های حسی فراتر دانسته، آن را شامل تجربه های دینی نیز می داند. از دیدگاه هیک، در واقع هسته اولیه تمام ادیان، تجربه های دینی آنهاست و این فرهنگ ها و ادراکات گوناگون است که در ارایه تفسیر این تجربه دخالت کرده، تفسیرهای متکثر از آن ارایه می دهد. هیک با مبنا قرار دادن معرفت شناسی کانت، هم دچار تهافتها و نقدهای وارده بر کانت شده و هم علاوه بر آن رویکرد وی نقدهای بسیاری را در باب شناخت واقعیت غایی، متحمل گردیده است. سید حسین نصر نیز به عنوان یک مسلمان سنت گرا از کثرت گرایی دینی حمایت می کند. او با استفاده ار مبانیی که عمدتا متاثر از عرفای اسلامی است، به دفاع از این دیدگاه می پردازد؛ ولی نقدهایی نیز بر وی وارد است. در مقام مقایسه، اعتقاد به حقانیت ادیان و رستگاری پیروان آنها، بزرگترین وجه تشابه و استفاده هیک از مبانی تجربه گرایانه و قایل بودن وی به انسانی بودن آموزه ها و تفاوتهای ادیان و لزوم جرح و تعدیل آنها و در مقابل، الهی و آسمانی دانستن تمام آموزه های ادیان مختلف و جایز ندانستن دستکاری آنها از منظر نصر، بارزترین وجه اختلاف این دو متفکر در باب کثرت ادیان به شمار می آید.
صفحات :
از صفحه 19 تا 40
معناشناسی واژه «علم» در معلقات سبع و قرآن کریم از منظر روابط معنایی
نویسنده:
شهلا بختیاری، هدیه تقوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
واژه علم در دوره‌های گوناگون تاریخی متناسب با شرایط فرهنگی و اجتماعی حاکم بر هر دوره تطور معنایی پیدا کرده و در معانی مختلفی به‌کار رفته است. بررسی معناشناختی این واژه، در تاریخ قبل و بعد از اسلام، نشان‌دهنده کاربرد آن در معانی متفاوت و حتی متضاد است. بدین معنا که در دوره جاهلیت، متناسب با فضای فکری و فرهنگی حاکم بر جامعه، معنایی که از علم دریافت می‌شد با معنای آن در دوره اسلامی متفاوت بوده است. از بین متون جاهلی، «معلقات سبع» بنابر درجه اهمیت و قدمت تاریخی آن می‌تواند به معناشناسی این واژه متناسب با فضای فکری جاهلیت کمک کند. در دوره اسلامی نیز تطور معنایی علم را می‌توان در «آیات قرآن»، به عنوان منبع مهمی که اصول و اندیشه‌های اسلامی از آن نشئت گرفته، پی گرفت. در این پژوهش، با استفاده از روابط معنایی در دو بُعد «تقابل معنایی» و «هم‌معنایی» سعی شده واژه علم در دوره جاهلیت و اسلام معناشناسی شود. در روش تقابل با استفاده از کلمات و واژه‌هایی که در تقابل با علم در بافت متن به‌کار رفته معنای علم استخراج شده است و در روش هم‌معنایی نیز با استفاده از واژه‌هایی که در بافت متن به عنوان واژه جایگزین علم به‌کار رفته معنای علم به‌دست آمده است. در دوره جاهلیت، بیشترین معنای علم را می‌توان در تجربیات فردی و سطحی از آگاهی نسبت به محیط پیرامون مشاهده کرد، در حالی که در آیات قرآن معنای علم ابعاد معرفتی و شناختی پیدا کرده است.
صفحات :
از صفحه 1 تا 20
روی‌آورد وجودشناسانه «اوصاف الهی» در اندیشه کلامی علامه حلی(ره)
نویسنده:
حسن عباسی حسین‌آبادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: جامعة المصطفی العالمیة,
چکیده :
موضوع صفات خداوند در علم کلام از دو جنبۀ وجود شناسی و معنا‌ شناسی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. جنبه وجودشناسی به ارتباط صفات و ذات الهی می‌پردازد. ذات خداوند عین وجود اوست؛ بر این اساس صفات برآمده از حقیقت وجود و وجوب وجود اویند. دیدگاه‌های وجودشناسانه اوصاف الهی به شش دسته کلی تقسیم می‌شود. پرسش این است که علامه حلی چه روی‌آورد وجودشناسی در اثبات ذات و صفات انتخاب کرده است که از یک‌سو اشکالات متکلمان بر فیلسوفان بر اندیشه او وارد نشود و از جهت دیگر اشکالات و نقدهای فیلسوفان بر متکلمان نیز بر دیدگاه ایشان وارد نشود و آیا روش ایشان با نقل نیز منطبق است؟ علامه حلی با تلفیق روش فلسفی و کلامی و تطبیق آن با نقل، روشی در اثبات ذات و صفات به وجود آورده که در این روی‌آورد اشکالات غزالی بر فیلسوفان (قدم عالم و علم خدا به جزئیات) رفع می‌شود و از طرف دیگر اشکالات فیلسوفان بر متکلمان در مورد هماهنگی نظام فکری‌شان مرتفع می‌گردد. وی در این راه قدم به قدم نظام خود را با نقل تطبیق می‌دهد.
صفحات :
از صفحه 5 تا 22
  • تعداد رکورد ها : 85