جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 2272
چهارده استدلال بر جواز و لزوم بهره گيرى از عقل در تفسير قرآن
نویسنده:
حميد آريان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
جريان عقل گرايى به مثابه يك طيف، نظريه ها و ديدگاه هاى مختلفى را در بر مى گيرد. تمام نگرش ها در اين طيف نسبت به اصل اثرگذارى عقل در فرايند تفسير توافق دارند، اما در كم و كيف و شرايط آن، اختلاف هايى در بين آنان ديده مى شود. از ديدگاه اين جريان، نه تنها بهره گيرى از قوه عقل و داده هاى عقلى در فهم و تفسير قرآن مجاز، بلكه لازم است. مقاله با روش توصيفى ـ تحليلى و با هدف ارائه مهم ترين استدلال هاى اقامه شده در اثبات مدعاى يادشده فراهم آمده است. تعدادى از اين ادله ناظر به اصل جواز به كارگيرى عقل در تفسير هستند و برخى ديگر بر لزوم به كارگيرى عقل در فرايند تفسير دلالت و تأكيد دارند. حاصل پژوهش اين است كه با وجود ادله متقن عقلى و نقلى، دخالت عقل به عنوان قوه استنباط و نيز به كارگيرى مدركات عقلى به عنوان قرينه براى فهم مراد خدا از آيات قرآن لازم است و با حذف عقل از صحنه تفسير قرآن، دستيابى به معناى مراد الهى در بخشى از آيات ناممكن و در تعدادى ديگر از آيات منجر به انحراف در تفسير و حصول معنايى نادرست از آيات خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 29 تا 40
جستارى در ساحت هاى زبانى قرآن
نویسنده:
هادى فنايى نعمت سرا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
فهم قرآن كريم افزون بر دانش هاى رايج پايه، مبتنى بر شناخت قواعد زبانى است. قرآن به لحاظ محتوا، مشتمل بر انواع معارف عقيدتى، اخلاقى و تربيتى، فقهى و حقوقى و تاريخى است و به لحاظ ساختار لفظى، سرشار از زيبايى هاى بيانى، فصاحت و بلاغت و محسنات لفظى و معنايى. به همين سبب، سبك بيانى قرآن در انتقال معانى، منحصر در يك وجه و الگوى بيانى خاص نيست، بلكه به تناسب هر موضوعى از سبك بيانى خاصى نظير زبان عرفى، كنايى، استعارى و رمزى استفاده كرده است. در مجموع، زبان قرآن زبان عرفى و عقلايى است. مقصود از زبان عرفى تنها كاربرد الفاظ در معناى موضوع له حقيقى آنها نيست، بلكه زبان عرفى گستره اش انواع استعمالاتى است كه عقلا در محاورات خود به كار مى گيرند. راز استفاده از سبك هاى بيانى متنوع، تأثيرگذارى آن در معرفت بخشى و هدايت گرى است. نوشتار حاضر با روش توصيفى ـ تحليلى به بررسى اين موضوع مى پردازد.
صفحات :
از صفحه 41 تا 55
نگاهى به مبانى تفسير قرآن در آثار استاد آيت اللّه مصباح
نویسنده:
غلامعلى عزيزى كيا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
مبانى تفسير از جمله مؤثرترين عوامل جهت دهنده تلاش مفسر در عمليات تفسيرى است و در شكل گيرى فهم درست از مقاصد خداوند از آيات نقشى بى بديل دارد. يكى از راه هاى شناخت مبانى تفسير قرآن، مراجعه به مقدمه و يا متن تفاسيرى است كه به مناسبت مقام از مبنايى سخن گفته و يا در تلاش تفسيرى خود از آن بهره برده اند. در تفسير موضوعى معارف قرآن اثر استاد آيت اللّه مصباح و نيز در برخى آثار ديگر ايشان به برخى مبانى اشارتى شده و اثرگذارى آن در فهم قرآن روشن شده است. نگارنده با مرورى بر اين آثار، آن مبانى را استخراج و توصيف و تحليل كرده است. برخى از اين مبانى عبارتند از: كلام خدا بودن قرآن؛ عقلايى بودن زبان قرآن؛ امكان و جواز فهم قرآن؛ تفاوت تفسير با تأويل؛ واقع نمايى آيات قرآن؛ هدف دارى؛ مصونيت از تحريف؛ اعجاز در هماهنگى و عدم اختلاف؛ جهانى بودن و جاودانگى؛ جامعيت در بيان امور مرتبط با هدايت انسان.
صفحات :
از صفحه 13 تا 28
نيم نگاهى به مباحث فلسفه ذهن
نویسنده:
مرتضى رضائى
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
امروزه مباحث فلسفه ذهن، به طور جدى در محافل فلسفى غرب مطرح است، و آثار خود را در دانش هايى همچون انسان شناسى، روان شناسى، فلسفه اخلاق و فلسفه دين بر جا مى گذارد. چنان كه خود تحت تأثير پيشرفت هاى برخى علوم ديگر است. با اين حال، فلسفه ذهن، چندان در كشور ما شناخته شده نيست. از اين رو، به نظر مى رسد آشنايى با اين دانش، تطبيق مسائل آن با يافته هاى علم النفس فلسفى و بررسى انتقادى آن، يكى از ضرورت هاست. مقاله حاضر، گامى است كوچك در جهت معرفى مهم ترين مباحثى كه امروزه در فلسفه ذهن به بحث گذاشته مى شود.
صفحات :
از صفحه 31 تا 43
طرق معرفت دینى و نسبت بین آنها از منظر علامه طباطبایى
نویسنده:
مهدى جلالوند
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
معرفت دینى شامل یافته هایى است که با فهم روشمند و پژوهش در منابع دینى، از طرق متفاوتى حاصل مى گردد. اندیشمندان دینى راه ها و روش هاى مختلفى براى این مقصود مطرح نموده اند. علامه طباطبائى به عنوان یک اندیشمند دینى، بر اساس مبانى خاصى تلاش خویش را در این زمینه متمرکز نموده، براى فهم صحیح و ضابطه مند دین، سه طریق متفاوت عرضه داشته است. نوشتار حاضر با روشى توصیفى تحلیلى و از میان مکتوبات برجاى مانده از علامه، به بررسى طرق موردنظر ایشان در معرفت دینى پرداخته و در پى کشف نسبت بین آنها برآمده است. در نظر وى، ظواهر دین، عقل و تهذیب نفس به عنوان سه طریق متفاوت در نیل به معرفت دینى هستند که هرکدام پیش فرض ها و لوازم خاص خود را داشته، به صورت مستقل مورد استفاده قرار مى گیرند و امکان امتزاج آنها وجود ندارد؛ لکن نتیجه معرفت اندیشمند دینى در هر سه طریق، واحد خواهد بود و تفاوت طرق به اختلاف نتیجه نمى انجامد.
صفحات :
از صفحه 81 تا 96
جایگاه و نقش عقل در منظومه معرفت دینی با تأکید بر آراء علامه طباطبائی در تفسیر المیزان
نویسنده:
محمد پورعباس، صالح حسن زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
چکیده :
هرچند منابع دینی ما اعم از قرآن و سنت معصومان علیهم السلام مخاطبان خود را به تعقل و تفکر دعوت نموده، و اندیشه ورزان مسلمان نیز عقل را به عنوان ابزاری مطمئن برای دستیابی انسان به معرفت لحاظ نموده اند، اما درباره حدود و گستره توانایی های عقل و نیز نقش و جایگاهی که عقل در منظومه معرفت دینی می تواند ایفا نماید، اختلاف نظر جدی میان متفکران اسلامی مشاهده می شود. علامه طباطبائی با پرهیز از هرگونه افراط و تفریط در این مسئله، ضمن اینکه برای عقل در منظومه معرفت دینی نقش و جایگاهی رفیع قایل شده، و حتی حقانیت احکام قطعی عقل را مبنای حقانیت دین معرفی نموده اند، در عین حال، نسبت به محدودیت های ادراکی عقل در برخی از حوزه های معرفتی دین نیز بی توجه نبوده، و در آثار و نوشته های خود به ویژه تفسیر المیزان آن محدودیت ها را مورد تذکر قرار داده اند.
صفحات :
از صفحه 43 تا 58
بررسی عوامل تأثیرگذار بر معرفت دینی در «المیزان فی تفسیر القرآن»
نویسنده:
جواد گلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
یکی از مباحث مهم که در قلمرو معرفت دینی قابل بررسی است، عوامل تأثیرگذار بر معرفت دینی می باشد. این عوامل در تولید معرفت دینی، حفظ و ثبات آن، تغییر و تحول آن و تعمیق و رسوخ آن در نفس مؤثر هستند. هدف این مقاله، طرح نظریات علامه طباطبائی در زمینه عوامل تأثیرگذار بر معرفت دینی است. بر این اساس، در این نوشتار با تمرکز بر تفسیر المیزان درصددیم نظریات ایشان را در این زمینه شناسایی کنیم. این عوامل را می توان در قالب دو گروه عوامل درونی و عوامل برونی طبقه بندی کرد. عوامل درونی شامل پیش دانسته های ذهنی، عوامل قلبی، عوامل جسمانی و عملی می باشد و عوامل برونی، به دو دسته عوامل اجتماعی و عوامل دینی قابل تقسیم است.
صفحات :
از صفحه 27 تا 42
رابطه علم و دین از منظر علامه طباطبائى
نویسنده:
مصطفى اسلامى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
چکیده :
انسان با پیشرفت روزافزون علوم، با سؤالاتى درباره رابطه این علوم با دین مواجه مى شود. ترابط میان «علم و دین» از جمله مسائلى است که مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. این تحقیق بر آن است که رابطه علم و دین را از نگاه علامه طباطبائى بررسى نماید و با تتبع در آثار ایشان، مباحثى را که درباره این موضوع مطرح کرده اند، استخراج، تنظیم و سپس توصیف و تحلیل کند. ایشان معتقد است علم و دین روابط متقابلى با هم دارند؛ شکوفایى علم و دانش در تمدن هاى جهان، مرهون تدابیر و تشویق هاى دین است و علم نیز در تحکیم باورهاى دینى سهم بسزایى بر عهده دارد. علامه با انکار تعارض واقعى میان علم و دین، براى رفع تعارضات ظاهرى پیش آمده، راه حل هایى را ارائه مى کند. ایشان عمده این تعارضات را با تقدم گزاره هاى قطعى بر ظنى و یا از طریق تمایز قلمرو علم و دین، رفع مى نماید و در بسیارى از موارد با تبیین و تفسیر صحیح از آموزه هاى دینى، عدم تعارض واقعى میان علم و دین را نشان مى دهد.
صفحات :
از صفحه 67 تا 80
در هم کنش زبان هنری و تجربه دینی از چشم انداز هرمنوتیکی هانس-گئورگ گادامر
نویسنده:
علیرضا رازقی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
چکیده :
تجربۀ دینی، تجربۀ منحصر به‌فردی در میان تجارب وجودی انسانی است و این مسئله به‌واسطۀ رابطۀ والایی است که از حقیقتی فرازمینی و غیرمادی سرچشمه می‌گیرد. مسئلۀ اساسی در اینجا چگونگی رابطۀ میان تجربۀ دینی و تجربۀ زیبایی‌شناختی(هنری) است. زبان هنری به‌عنوان زبانی ملموس، عینی و قابل فهم برای هر انسانی، چگونه در درون تجربۀ زیبایی‌شناختی به کمک تجربۀ دینی می‌آید؟ حقیقت دینی، امری وجودی است و لذا زبان آن آشکارکنندۀ وجود است. از آنجاکه حقیقت دینی به زبانی رمزی بیان می‌شود، برای همۀ انسان‌ها فهم‌شدنی نیست. فرض هرمنوتیک گادامر برآن است که حقیقت در قاب تصویر یا بر روی صحنۀ نمایش و دیگر نمونه‌های هنری به‌صورت عریان و فارغ از پیچیدگی‌های زبانی (زبان مکتوب) برای مخاطب عرضه می‌شود و فهم عمیقی به شکل ساده و عریانی به‌دست می‌آید. لذا،آنجا که زبان پیچیده و رمزی دین سنگین به‌نظر می‌رسد، زبان هنری (شعر و ادبیات، تئاتر، موسیقی، تصویرسازی و ...) این نقیصه را جبران می‌کند و مسیر انتقال مفاهیم دینی را هموار خواهد کرد. حال آنکه اثر هنری نیز با محتوای دینی، غنا و عمق دیگری می‌گیرد و لذا تجربۀ دینی و زیبایی‌شناختی در ساحت هرمنوتیک، در هم‌کنشی متقابل برقرار می‌کنند که به بسط وجودی منجر می‌شود.
صفحات :
از صفحه 193 تا 222
بررسی مبانی و روش‌های مشترک قاضی عبدالجبار معتزلی و ریچارد سویین‌ برن در مبحث معجزه
نویسنده:
عباس دهقانی نژاد ، محمد سعیدی مهر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران,
چکیده :
در این مقاله بیش از آنکه در صدد مقایسۀ دیدگاه‌های مشترک قاضی عبدالجبار و سویین‌برن دربارۀ حیطه‌ها و مباحث مختلف معجزه باشیم، سعی داشته‌ایم مشابهت مبانی و روش‌های آنها را در این مبحث نشان دهیم. اعتقاد نگارندگان بر این است که مبانی و روش‌های مشترک در بسیاری موارد به دیدگاه‌های مشابه ختم می‌شود. تلاش ما در نشان دادن این شباهت‌ها در سه بخش سامان یافته است: مبانی، رویکردها و روش‌های مشترک. در مبانی نشان داده‌ایم که این دو متفکر از لحاظ معرفتی، معناشناختی و دینی شباهت‌های عمیقی دارند. در قسمت رویکرد‌ها هم بیان کرده‌ایم که هر دو عقل‌گرایانی معتدل بوده‌اند. در نهایت در روش‌ها متذکر شده‌ایم که این دو متفکر از شیوه‌هایی مانند تمثیل، تقسیم و تکثیر دلیل استفاده کرده‌اند.
صفحات :
از صفحه 595 تا 611
  • تعداد رکورد ها : 2272