جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر شامل نوشته ها و برخی سخنرانی های علامه محمدتقی جعفری درباره قیام امام حسین است و عمدتا شامل بررسی های فلسفی - انسان شناختی از ابعاد و جنبه های مختلف این قیام تاریخی در جهان اسلام است. در این کتاب علامه جعفری دیدگاه های مشهور خود درباره انسان شناسی فلسفی اسلامی را مطرح می کند و معتقد است که فرهنگ های پیشرو بشری صرفا در جاذبه ارزش های عمیق انسان های والا پدید می آیند. بدین سان علامه جعفری در این کتاب به گونه ای مساله عاشورا را طرح می کند که اولا ارزش های والای انسانی این قیام مطرح شود و در ثانی رابطه بنیادین این ارزشها با نوعی هستی شناسی فلسفی - اسلامی آشکار شود و این مساله یکی از بارزترین جنبه های این کتاب است که آن را تا حدود زیادی از پژوهش های مشابه جدا می کند و به آن عمق و غنای خاصی می بخشد.

چکیده‌شناخت‌ حقیقت‌ انسان‌، شرط‌ پیمودن‌ راه‌ کمال‌ و سعادت‌ است‌. به‌ همین‌ خاطر تعالیم‌ وحیانی‌، به‌ طور کامل‌ به‌این‌ امر پرداخته‌اند، هم‌چنان‌ که‌ یکی‌ از محورهای‌ اساسی‌ تأملات‌ و مجاهدت‌های‌ علمی‌ و عملی‌ اندیشمندان‌،عرفا و فلاسفه‌ نیز قلمداد می‌شود.امام‌ علی‌(ع‌) که‌ خود به‌ اوج‌ کمال‌ انسانی‌ نائل‌ آمده‌ است‌، در نهج‌البلاغه‌، با اشاره‌ به‌ پیوند عمیق‌ انسان‌ با خالق‌خویش‌، با ارائه‌ راه‌کارهایی‌ جامع‌ و عملی‌ در تهذیب‌ نفس‌، طریق‌ تکامل‌ او را به‌ روشنی‌ ترسیم‌ می‌کند. در این‌میان‌ یاسپرس‌ و مارسل‌، دو فیلسوف‌ اگزیستانس‌، هم‌چون‌ سایر هم‌فکران‌ خود، بنای‌ فلسفه‌شان‌ را بر شناخت‌ این‌معمای‌ بزرگ‌ نهادند و با رویکردی‌ فردی‌ و انضمامی‌ و رد تقلیل‌ انسان‌ به‌ یکی‌ از شئون‌ او، سعی‌ در کشف‌ این‌حقیقت‌ نمودند.در بررسی‌ تطبیقی‌ دیدگاه‌ نهج‌البلاغه‌ با اگزیستانسیالیسم‌ غیرالحادی‌ در باب‌ شناخت‌ انسان‌، ابتدا امکان‌شناخت‌ انسان‌ را پی‌ می‌گیریم‌، که‌ هم‌ در نهج‌البلاغه‌، هم‌ در آرای‌ یاسپرس‌ و مارسل‌، امکان‌ حصول‌ این‌ شناخت‌ به‌طور کامل‌، از طریق‌ علوم‌ متعارف‌ بشری‌ رد می‌شود. یاسپرس‌ روشنگری‌ وجود و مارسل‌ طریق‌ راز، تأمل‌ ثانویه‌و در خود فرو رفتن‌ را پیش‌ گرفته‌، اما امام‌ علی‌(ع‌) آدمی‌ را به‌ چنگ‌ زدن‌ به‌ دین‌ الهی‌ و بهره‌گیری‌ از معارف‌وحیانی‌ در خودشناسی‌ دعوت‌ می‌کند.امام‌ علی‌(ع‌)، گرچه‌ انسان‌ را دو بعدی‌ می‌داند، اما هویت‌ و حقیقت‌ انسانی‌ را، روح‌ یا نفس‌ او، که‌ برخاسته‌ ازنفخه‌ الهی‌ است‌، معرفی‌ می‌کند. مارسل‌ در بیان‌ حقیقت‌ انسان‌، از انسان‌ متجسد سخن‌ می‌گوید. در حالی‌ که‌یاسپرس‌ اصلی‌ترین‌ وجه‌ آدمی‌ را اگزیستانس‌ می‌داند، که‌ میان‌ آن‌ با روح‌ یا نفس‌ شباهت‌هایی‌ یافت‌ می‌شود.در نهایت‌، در این‌ تحقیق‌ به‌ بررسی‌ مقوله‌هایی‌ می‌پردازیم‌، که‌ هم‌ در نهج‌البلاغه‌ و هم‌ به‌ نظر یاسپرس‌ ومارسل‌، در تحقق‌ حقیقت‌ انسان‌ نقش‌ عمده‌ای‌ ایفا می‌کنند. مهم‌ترین‌ این‌ مقوله‌ها ارتباط‌ انسان‌ در سطوح‌ مختلف‌یعنی‌ ارتباط‌ با خود، خدا، دیگران‌ و جهان‌، آزادی‌ و اختیار، و عشق‌ است‌.کلیدواژها: وجود انسان‌ - ماهیت‌ انسان‌ - ارتباط‌ - آزادی‌ - انتخاب‌.

«تفصيل النشأتين و تحصيل السعادتين» تأليف محمد بن مفضل راغب اصفهانى، به زبان عربى است. و مشتمل بر بررسى و شناخت ابعاد مختلف انسان و شخصيت او مى‌ باشد./ نام كتاب از چهار آيه قرآن گرفته شده است كه بدين ترتيب مى‌ باشد: الف) نشأتان: آيه اول: «و لقد علمتم النشأة الاولى فلو لا تذكرون» آيه دوم: «ثم ينشئ النشأة الآخرة إن الله على كل شيء قدير». ب) سعادتان: آيه اول: «اذكروا نعمتى التى انعمت عليكم» آيه دوم: «و اما الذين سعدوا ففى الجنة»./ كتاب، مشتمل بر مطالب و مباحث مهمى پيرامون انسان است كه مؤلف آن را در سى و سه باب بيان نموده است و در بيان مطالب از آيات قرآن كريم، روايات شريفه و اشعار استفاده نموده است./ اولين باب كتاب، در مورد شناخت انسان از خودش (خود شناسى) است. مؤلف، در آغاز اين باب مى‌گويد كه برخى از حكما يك مرتبه گفته‌اند اولين چيزى كه براى انسان لازم و ضرورى است شناخت از خويشتن است. و بار ديگر گفته‌اند اولين چيزى كه بر انسان لازم است شناخت خداوند متعال است. و اين دو با هم منافات ندارند. و سپس اين مطلب را توضيح مى‌دهد. مؤلف، ذكر مى‌كند كه انسان براى شناخت خويش بايد بر امورى اطلاع و آگاهى داشته باشد. وى هشت مورد را بيان مى‌نمايد. يكى از مواردى كه ذكر مى‌كند اشاره به اين مطلب است كه مى‌گويد، كسى كه خود را شناخت به تحقيق خدا را شناخته است و در اين زمينه آيه «سنريهم آياتنا في الآفاق و في انفسهم» را توضيح مى‌دهد. / يكى از ابواب كتاب، پيرامون اين مطلب است كه انسان مقصود عالَم است و بقيه براى انسان به وجود آمده‌اند. مؤلف، در اين زمينه آياتى را بيان مى‌نمايد. برخى از آيات ذكر شده عبارت است از: 1. «انى جاعل في الارض خليفه» ؛ 2. «و لقد كرمنا بنى آدم و حملناههم في البر و البحر و رزقناهم من الطيبات و فضلناهم على كثير ممن خلقنا تفضيلا» ؛ 3. «هو الذى خلق لكم ما في الارض جميعا» ؛ 4. فاذا سويته و نفخت فيه من روحى فقعوا له ساجدين» ./ از جمله ابواب كه مؤلف بيان مى‌كند و به شرح و توضيح آن مى‌پردازد در مورد انواع عبادت از علم و عمل است. مؤلف، چنين بيان مى‌كند: «عبادت دو نوع است. علم و عمل، و حق اين است كه اين دو متلازم هستند چون علم مانند ريشه و شالوده است و عمل مانند بنا و ساختمان، و چنان چه شالوده بدون بنا شايسته نيست، و بنا هم بدون شالوده برپا نمى‌شود. هم چنين علم بدون عمل شايسته نيست و عمل بدون علم هم شايسته نيست و...». در ادامه در مورد شرافت علم و عمل مطالبى ذكر مى‌كند. مؤلف، در اين باب در دو فصل پيرامون علم توضيحاتى بيان مى‌نمايد. / آخرين باب كتاب در مورد شرافت انسان بر ملائكه است. مؤلف، توضيح مى‌دهد كه انسان دو نوع است. يكى فقط ظاهر انسان را دارد از نظر جسمى و بدنى. ديگرى انسان است به معنايى كه هدف خلقت بوده است. در پايان اين باب اين آيه نقل مى‌شود: «و الملائكة يدخلون عليهم من كل باب سلام عليكم بما صبرتم فنعم عقبى الدار» .