جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 382
رشیدالدین فضل الله همدانی و جامع التواریخ
نویسنده:
پروین ترکمنی آذر
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه شهید بهشتی,
چکیده :
جامع التواریخ از منابع معتبر تاریخی دوره ایلخانان محسوب می شود. رشیدالدین فضل الله همدانی هدف از ثبت رویدادهای تاریخی را عبرت عالمیان و آیندگان می داند؛ که بر آگاهی آنان افزوده، در زندگی راهنمایشان شود. او در شیوه تاریخ نگاری خود، در وهله اول، به مشاهده ارج می نهد و، به همین جهت، شرح رویدادهای دوره هر مورخ را معتبرتر می شمارد و برای درک صحیح تر رویدادها از شیوه مقایسه استفاده می کند و در مورد تاریخ گذشتگان روایات متواتر را ترجیح می دهد. رشیدالدین به قضاوت آیندگان توجه دارد و، با اینکه از کارگزاران ایلخانان است، سعی در نگارش حقایق دارد. از ابتکارات رشیدالدین پرداختن به تاریخ تطبیقی است. رشیدالدین معتقد است که مورخ برای نوشتن تاریخ به آگاهی از علوم دیگر؛ ازجمله: جغرافیا، نجوم و ... نیاز دارد و باید تاثیر عوامل روانی را در شکست یا پیروزی دولت ها و ملت ها در نظر گرفت. در عقیده عموم مورخان این دوره، سیر مشیتی تاریخ - که از غلبه مغول با توسل به زور و شمشیر بر ملت با فرهنگ ایرانی نشات می گرفت - متجلی است. دیدگاه تاریخی رشیدالدین نیز، با اندکی تمایل در جهت توجه به عملکرد انسان ها، مشحون از اعتقاد به سیر مشیتی تاریخی است؛ زیرا او در دوره ای می زیست که غلبه فرهنگ ایرانی بر مغولان تحقق یافته و وضع سیاسی در ایران به آرامش گراییده بود. به همین جهت، رشیدالدین در قدرت و عظمت و سقوط و زوال افراد و دولت ها، علاوه بر مشیت الهی، به عامل اراده انسان ها نیز اشاره می کند.
صفحات :
از صفحه 191 تا 220
 همه چیز تحت مشیت و اراده الهی است، پس خواست و اراده ما تبعی و جبری می‎شود.
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
پاسخ : با توجه به اين كه اين بحث بسيار دقيق و مهمّ كه از دير زمان هميشه در اذهان مطرح بوده جاي تحقيق و پژوهش‎ علمي فراوان دارد، لكن در اين مقال به طور مختصر و گذرا به مطالب اساسي اكتفا مي‎شود و ادامه آن را به مطالعه و تحقيق خود شما از منابع ديني (كه بیشتر ...
تأثیر اسرارنامه عطار بر گلشن راز شبستری بر اساس نظریه بینامتنیت
نویسنده:
اصغر اسمعیلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
کاشان: دانشگاه کاشان,
چکیده :
بینامتنیت حضور صریح و اعلام شده یا ضمنی متنی در متن دیگر است که ممکن است هر دو متن از نظر زمانی نزدیک به هم یا یکی مقدم بر دیگری باشد؛ همچنین در متونِ با زمینه های موضوعی مشترک اثرپذیری متون از همدیگر می تواند بیشتر باشد. با این دیدگاه اسرارنامه عطار نیشابوری در جایگاه پیشمتن و گلشن راز شیخ محمود شبستری به عنوان پس متن بررسی شد و با تطبیق این موارد با مباحث نظری بینامتنیت، چگونگی و میزان تأثیرپذیری شبستری از عطار نشان داده شد. حضور اسرارنامه در گلشن راز از عنوان و وزن منظومه آغاز می شود و به شکل های مختلف لفظی و معنوی و آشکار و ضمنی در متن ادامه می یابد؛ شبستری گاه با گسترش مضامین عطار، صبغه تعلیمی اثر خود را بیشتر می کند و گاه با بهره برداری های ضمنی و اقتباس از مفاهیم و تلمیحات و تصویرهای شعری شیخ نیشابور در عرضه متن عرفانی به زبانی دیگر می کوشد. هرچند نگارنده این مقاله درصدد نشان دادن نمودهای بینامتنیت اسرارنامه و گلشن راز است؛ اما همچنین به این نتیجه رسید که تنفس عطار و شبستری در فضای فکری و فرهنگی مشترک، همسانی آثار آنها را در لفظ و محتوا موجب شده است؛ به گونه ای که هر دو از آبشخورهای معرفتی عظیم عرفان اسلامی همچون قرآن و حدیث و برخی اندیشه های کلام اسلامی مشروب شده اند و حضور زیرمتن اسرارنامه در رومتن گلشن راز از این منظر معنی پیدا میکند؛ با توجه به اینکه شبستری به مطالعه آثار ابن عربی نیز می پرداخته، برخی مفاهیم اصلی اندیشه ابن عربی نیز درگلشن راز مشهود است که اشارهای گذرا به آنها هم شده است.
صفحات :
از صفحه 5 تا 34
سازگاری اختیار انسان با توحید افعالی در پرتو مبانی عرفانی ملاصدرا
نویسنده:
محمد کاظم فرقانی, ابراهیم راستیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در طول تاریخ، متفکران مسلمان براساس مبانی مقبول خود تلاش کرده اند تا سازگاری اختیار انسان با توحید افعالی را تبیین کنند. ملاصدرا براساس مبانی عرفانی خود تلاش می کند که توحید افعالی و اختیار انسانی را تبیین کند. براساس تمایز احاطی که از لوازم تشکیک در مظاهر است، تمام مراتب مافوق بعینه در مرتبه مادون حاضر است. حضرت حق نیز که فوق تمام تعینات است، بعینه در تمام مراتب مادون خود حاضر است. از سوی دیگر، مرتبه مادون، با لحاظ تعینش در مرتبه مافوق حاضر نیست. براین اساس، انسان جسمانی که از بالاترین مرتبه تعینات نازل شده است، تمام مراتب مافوق را در خود دارد. همچنین، هر نشئه نیز گرایش های خاص خود را به همراه دارد. درنتیجه، انسان که از بالاترین مرتبه نازل شده، برخلاف سایر موجودات، تمام گرایش های الهی و عقلی و حیوانی را دارا می باشد و بالطبع چنین موجودی مضطر به اختیار است.
صفحات :
از صفحه 91 تا 105
بررسی معنای دوگانۀ استخلاف در عرفان اسلامی
نویسنده:
محمود یوسف ثانی، فائزه بالایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
خلافت از مفاهیم اصلی عرفان اسلامی است. مفهوم استخلاف عبد از رب که به برخی آیات و روایات نیز مستند است منجر به انسان شناسی عمیقی در عرفان نظری شده و بیشتر مورد توجۀ عرفا بوده است. استخلاف عبد از رب به جهت ویژگی های منحصر به فردی چون جامعیت اسما و صفات الهی، وساطت فیض، کون جامع بودن، تناظر با عالم کبیر و دارا بودن بالاترین معرفت نسبت به حق تعالی، در وجود این مختصر شریف است. اما نوع دیگری از استخلاف نیز در عرفان اسلامی وجود دارد که براساس ارتباط عبد و رب استنباط می شود و برخی از عرفا نیز اشاراتی به آن داشته اند. استخلاف رب از عبد رابطۀ دوسویۀ عبدی است که به مقام جمع الجمعی رسیده و معارف عمیق توحید را درک کرده و به قلۀ منیع فقر و عجز و عبودیت تامه رسیده است. این دسته از اولیای الهی با وجود داشتن قدرت دخل و تصرف در تمام امور عالم عبودیت و فقر را برمی گزینند و از پروردگار خویش استخلاف در جمیع امور خود را مسئلت می کنند. مقالۀ حاضر به شرح و توضیح این دو نوع استخلاف می پردازد.
صفحات :
از صفحه 145 تا 166
نظریۀ اخلاق عرفانی عطار نیشابوری
نویسنده:
حسن مهدی پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ایران,
چکیده :
در این نوشتار درصددیم اخلاق عرفانی عطار را در قالب یک نظریۀ اخلاقی منسجم تبیین سازیم تا براساس آن ملاک تعیین ارزش اخلاقی افعال از نظر وی مشخص شود. بررسی و تأمّل در اشعار عطار بیان‌گر آن است که سه نظریۀ متعارف اخلاق هنجاری یعنی نتیجه­ گرایی، وظیفه­ گرایی و فضیلت­ گرایی از دل آثار او استخراج­ پذیر است، امّا این سه نظریه هم با برخی مبانی خداشناختی و انسا ن­شناختی اخلاق عرفانی عطار و هم با یکدیگر سازگار نیستند، ازاین‌رو نمی­ توان با ابتنای صرف به هر یک از آن‌ها اخلاق عرفانی عطار را توضیح داد. البتّه با تلفیق سه مفهوم فضیلت، غایت و وظیفه با یکدیگر در ذیل فضیلت­گرایی اخلاقی می ­توانیم برای اخلاق عرفانی عطار نظریۀ اخلاقی واحد و منسجمی پیشنهاد کنیم.
صفحات :
از صفحه 165 تا 191
آيا در صورت آفرينش جهان هاي پي در پي و يا تكرار خلقت اين جهان، تغييري در ارادة الهي پديد مي آيد يا نه؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
پاسخ اين سؤال وقتي بخوبي بدست خواهد آمد كه معناي اراده خداوند به خوبي مشخص گردد. به نظر مي رسد براي روشن شدن بحث بايد ابتداء به اين پرسش پاسخ داد كه اراده چيست؟ از صفات ذاتي خداوند است يا از صفات فعلي او؟ 1. اراده در محاورات عرفي به دو معنا استعمال بیشتر ...
معیت سرمدی خداوند و علم مطلق
نویسنده:
انشاءالله رحمتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
یکی از تعارض‌های اساسی در کلام (الهیات) و فلسفۀ دین، تعارض علم پیشین خداوند و اختیار بشر است. بدیهی است که درک صحیح از موضوع زمان و نسبت آن با خداوند، برای حل این تعارض بسیار تعیین‌کننده است. بر این مبنا، سه ‌راه‌حل برای این تعارض ارائه شده است که می‌توان از آنها به «نظریۀ تعین‌ناپذیری آینده»، «نظریۀ شناخت‌ناپذیری اعمال اختیاری آینده» و «نظریۀ لازمانی علم خداوند» تعبیر کرد. در این نوشتار، ابتدا دو نظریۀ نخست تشریح و بر ناکامی هر یک به عنوان راه‌حلی برای این تعارض تأکید می‌شود. نظریۀ سوم نیز مورد نقد و نظر قرار گرفته است و در نهایت نشان داده می‌شود که این نظریه می‌تواند کامیاب‌ترین راه‌حل باشد. به علاوه، دیدگاه فیلسوفان مسیحی مانند آکوئیناس، آنسلم و بوئتیوس در خصوص این نظریه را متذکر شده و در نهایت، در پرتو تأملات حکیمان مسلمان و به ویژه قاضی سعید قمی، در تبیین آن کوشیده‌ایم.
صفحات :
از صفحه 83 تا 103
بررسی و تحلیل ارادهٔ الهی از دیدگاه میرداماد
نویسنده:
محمود صیدی؛ مصطفی موسوی اعظم
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
آرای میرداماد در بحث ارادۀ الهی را می‌توان در سه بخش طرح کرد: (1) معناشناسی، (2) وجود شناسی و (3) تفسیر روایات دالّ بر فعلی بودن صفت اراده. در حوزۀ معناشناسی، با استناد به ادلهٔ نقلی و عقلی، او قائل به تفاوت میان ارادۀ الهی و انسانی شده و ارادۀ الهی را «علم به نظام اکمل و عنایت به تحقق آن» تعریف کرده است. در ساحت وجودشناسی، و بحث از ذاتی یا فعلی بودن صفت اراده، میرداماد ادله‌ای بر ذاتی بودن آن بیان کرده و به دنبال آن به مصاف دیدگاه کلینی در باب نفی ارادۀ ذاتی در حق تعالی و نقد آن رفته است. در مقام سوم، میرداماد سعی در تبیین عدم تنافی دیدگاه خود با احادیث و روایات دال بر صفت فعل دانستن اراده و حادث بودن آن دارد. بدین منظور وی اراده را به دو اطلاق در نظر می‌گیرد، نخست معنای مصدری که اراده بدین معنا سازگار با ذات الهی و به معنای احداث و ایجاد شیئی است، و گاهی نیز مقصود از اراده معنای فعلی است که همان فعلی است که فاعل آن را ایجاد می‌کند و در روایات اراده در این معنا منتزع از مقام فعل بوده و حادث است.
صفحات :
از صفحه 185 تا 200
تحليل آموزه ی بداء بر اساس روايات اهل بيت علیهم السلام
نویسنده:
جمال الدين موسوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: انجمن کلام اسلامی حوزه,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
آموزه « بداء » از آموزه های مسلّم و انكارناپذير كلام اماميه است. تبيين اين آموزه و چگونگی آن از دیدگاه اهل بیت به گونه ای كه با مبانی خداشناسی در باب علم، قدرت، حكمت و اراده سازگار باشد مسئله اصلی اين پژوهش است. از ديرباز در ميان متكلمان در باب چيستی بداء، بحث و گفت و گو بوده و اكثر باورمندان بداء به دليل برخی مشكلات، آن را به معنای نسخ دانسته اند. با كاوش در روايات و بررسی ديدگاه آ نها درباره مبانی مسئله بداء، همچون علم و اراده، به نظر ميرسد می توان تحليل متفاوتی از بداء داشت و آن را به تغيير اراده و پيدايش اراده جديد تفسير كرد. مطابق اين ديدگاه، هم بر علم پيشينی خداوند و پيراستن آن از جهل تأكيد شده و هم توجيه و تأويل خلاف ظاهر در روايات بداء راه پيدا نكرده است.
صفحات :
از صفحه 99 تا 118
  • تعداد رکورد ها : 382