جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 167
پیشینه احکام وجود در فلسفه اسلامی
نویسنده:
احمد شفیعی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
محصول کار مسلمین در قرنهای گذشته درباره احکام وجود چه بوده است؟ آیا فقط به بازگو کردن گفته های پیشینیان یونانی اکتفا کرده اند و نقش واسطه و رابطه را ایفا نموده اند یا اینکه به نقد و بررسی اصول پیشین پرداخته و حتی اصول و براهین جدیدتری آورده اند؟ و از این مهمتر ، بابها و عناوین و مباحث جدیدی را گشوده اند و در تکامل فلسفه نقش در خوری ایفا نموده اند؟ این سؤال به عنوان سؤال اصلی این نوشتار مطرح است. اهمیت این سؤال از آن رو است . که روشن شدن پیشینه تاریخی مباحث ، نقش ارزنده شخصیتها در ابراز نظریات و سهم دانشمندان و فلاسفه اسلامی را در تبیین و گسترش بحث وجود آشکار می سازد و سهو و نسیان های بیان تاریخی را بر ملا می نماید و دستیابی به علل اختلاف نظر فلاسفه اسلامی در مسائل گوناگون را سهل می سازد.
صفحات :
از صفحه 67 تا 87
بررسی مقایسه‌ای چگونگی پیدایش عالم در آراء افلوطین و ملاصدرا
نویسنده:
فاطمه سلیمانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
یکی از مهمترین مسائلی که هنگام دقت فلسفی، ذهن انسان با آن روبرو می‌شود، این مسأله است که موجودات کثیر چگونه از مبدأ هستی پدید آمده‌اند و کیفیت تکوین عالم توسط خداوند به چه صورت است؟ در این مقاله سعی شده با پی‌گیری روند تاریخی این مسأله (البته به‌طور خلاصه) به دیدگاه مشخص و معینی که به تفصیل به بیان کیفیت پیدایش عالم می‌پردازد (یعنی نظریه «فیضان») برسیم. بنیانگذار این دیدگاه افلوطین است. او اولین کسی است که نحوه فیضان هستی از مبدأ اول را بحث می‌کند و اساس جهان‌شناسی خود را نیز بر همین مسأله بنیان می‌گذارد و بدین ترتیب از طریق کتاب «اثولوجیا» (که خلاصه‌ای از انئادهای افلوطین است) تأثیر به سزایی بر تفکر فیلسوفان اسلامی می‌گذارد. اوج تأثیر این دیدگاه را در حکمت متعالیه می‌توان مشاهده کرد. صدرا بر اساس اصول فکری خود و اصطلاحات خاص حکمت متعالیه، توانست ابداع فیضی را تحلیل نموده و ضمن ارائه طرح کلی از عوالم هستی به نظریه «وحدت وجود» در فلسفه خود برسد.
صفحات :
از صفحه 54 تا 85
سخن گفتن از خدا در تفکر سنايی با تکيه بر الهيات سلبی
نویسنده:
سمانه فيضی، حسن سعیدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد,
چکیده :
الهيات سلبی به عنوان يکی از موضوعات محوری در رويکردهای الهياتی، در دوره های اخير توجه بسياری از انديشمندان را به خود معطوف داشته است. اين مساله در عرصه کلام و فلسفه مورد توجه است، اما با توجه به رويکردی که عارفان در بحث شناخت حق تعالی دارند، مساله ای درخور تامل و بررسی در حوزه عرفان نيز هست. اين رويکرد بر دو عنصر اصلی، يکي عدم توانايی عقل در شناخت خداوند، و ديگری عدم امکان سخن گفتن از خدا استوار است. اگر چه اين دو رکن به يکديگر وابسته اند، اما هدف نوشتار حاضر که با روش تحليلی و توصيفی به کند و کاو اين موضوع می پردازد، بررسی اين مساله است که اصولا سخن گفتن از خدا (با تکيه برالهيات سلبی) در تفکر سنايی غزنوی چه جايگاهی دارد.
صفحات :
از صفحه 107 تا 131
کلام الهی: از لوگوس تا کلام نفسی
نویسنده:
اعظم عالی زاد، ابوالفضل محمودی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
کلام الهی از سویی به بحث از ماهیت وحی و شیوه سخن خدا با انسان و از دیگر سو به رابطه حق با خلق و آفرینش آنها که با عنوان «کلمات خداوند» از آنها یاد شده، ارتباط می یابد. به لحاظ تاریخی اولین تاکید بر این مفهوم، تحت عنوان «لوگوس» یا «کلمه» در یونان و در اندیشه هراکلیتوس اتفاق افتاده که گویا، با توجه به ابهامی که در اندیشه او وجود دارد، آن را به معنای اصل عقلانی حاکم بر جهان و یا شاید «خدا» به کار برد. پس از وی، افلاطون نیز هرچند بدون تاکیدی خاص بر این واژه آن را در معنای عقل الهی مورد استفاده قرار داده است. رواقیان با تاکید بیشتر بر مفهوم لوگوس و احتمالا به پیروی از هراکلیتوس، لوگوس را اصل هر عقلانیت، عقل الهی و همسان با خدا پنداشتند. در حدود سال های نخستین میلادی این مفهوم در افلاطونیان میانه و بیش از همه در فیلون یهودی اسکندرانی تاثیر گذارد، به گونه ای که در اندیشه او نقش محوری یافت و واسطه میان خدا و جهان، قدرت برتر خداوند و نمودی از وجود مطلق شد. تاثیر مکتب فیلون به همراه تاثیر اندیشه های رواقی و غیره را می توان در برخی مسیحیان اولیه و نیز در انجیل چهارم و یا نامه های پولس مشاهده کرد. در اینجا مسیح همان لوگوس و یا کلمه الهی است که از طریق او همه چیز خلق شد و سرانجام پس از منازعات آریوسی، ازلیت و نامخلوق بودن آن، باور عمومی مسیحی گشت. این منازعات در باره مخلوق یا نامخلوق بودن کلمه یا لوگوس، به همراه زمینه های موجود در اندیشه اسلامی، بعدها احتمالا زمینه را برای طرح حادث یا قدیم بودن کلام الهی و یا قرآن، فراهم ساخت و منتهی به دیدگاه های گوناگونی شد که از آن میان می توان به دیدگاه های معتزله، اشاعره و دیدگاه ویژه ابن کلاب اشاره کرد.
صفحات :
از صفحه 99 تا 138
بررسی تطبیقی نظریه ی تشکیک ملاصدرا و نظریه ی تمثیل آکوییناس
نویسنده:
قاسم کاکایی، منصوره رحمانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تحلیل معناشناختی اوصاف الاهی همواره مورد توجه متکلمان، فلاسفه و عرفا بوده و نظریات مختلفی در این باب بیان شده است. محدودیت های زبان بشری از یک طرف، و وجود نامتناهی خداوند از طرف دیگر، سبب شده است که دست یافتن به تبیینی معقول از اوصاف الاهی دشوار گردد. ملاصدرا با استفاده از اشتراک معنوی و تشکیک در وجود، می کوشد به گونه ای در باب اوصاف الاهی سخن بگوید که هم تعالی خداوند حفظ گردد و هم شناخت و اتصاف ذات باری تعالی به اوصاف ایجابی، ممکن شود. توماس نیز با نفی اشتراک لفظی محض و اشتراک معنوی متواطی و طرح نظریه ی تمثیل، خود را از افتادن در دام تشبیه و تنزیه می رهاند. در این مقاله، به بررسی و مقایسه ی این دو دیدگاه پرداخته می شود.
صفحات :
از صفحه 127 تا 156
الاهیات عرفانی از دیدگاه علاء الدوله سمنانی و بوناونتوره
نویسنده:
قاسم کاکایی، حمید محمودیان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
این مقاله درصدد است به اجمال، نظریات دو عارف در دو سنت دینی را مورد بررسی تطبیقی قرار دهد؛ یکی شیخ علاء الدوله سمنانی، عارف و متکلم قرن هشتم هجری، که نظریه وی در برابر نظریه «وحدت وجود» ابن عربی به «وحدت شهود» مشهور شد و سپس در آرای کسانی هم چون سید محمد گیسو دراز و احمد سرهندی بسط پیدا کرد و دیگری قدیس بوناونتوره، الهی دان و عارف قرن سیزدهم میلادی از فرقه فرانسیسیان که رابطه جهان،‌ انسان و خداوند را در آثار خویش به ویژه در کتاب سفر روح به سوی خداوند به گونه ای تبیین کرده است که بی شباهت با نظریه «وحدت شهود» نیست. در الاهیات به طور کلی و الاهیات سلبی به نحو خاص شباهت های قابل تاملی بین این دو عارف مسلمان و مسیحی وجود دارد که این مقاله به آن می پردازد.
صفحات :
از صفحه 79 تا 98
الهیات سلبی
نویسنده:
غلامحسین توکلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
جریان فکری نیرومندی در میان متفکران، هم در جهان غرب و هم در جهان اسلام، وجود دارد که همواره توان عقل را در شناخت خداوند به طور جدی مورد تردید قرار می داده است. این جریان موسوم به «الهیات سلبی» است. عصاره دیدگاه یاد شده این است که شناخت چیستی خدا به هیچ وجه امکان پذیر نیست، نهایت چیزی که انسان می تواند بداند، این است که خداوند چه نیست، نه اینکه چه هست. در این نگرش صفات ایجابی خداوند یکسره، و یا با یک استثنا، نفی و همه به صفات سلبی برگردانده می شود. این مقاله ابتدا دیدگاه پیروان الهیات سلبی در یونان باستان و در سه دین یهودیت، مسیحیت و اسلام را طرح می کند، سپس دلایل و مشکلات الهیات سلبی را عرضه کرده آن را نقد می کند. در تلاشی به قصد تعیین دقیق جایگاه الهیات سلبی در میان سایر نگرش ها، نوعی رده بندی از همه دیدگاه ها ارایه می شود و در نهایت، نشان داده می شود که نمی توان با سلب همه صفات ایجابی، از خداوند شناختی داشت.
صفحات :
از صفحه 91 تا 118
بررسی مسألۀ شهود در آثار افلاطون
نویسنده:
مهدی جلالوند
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
از گذشته همواره در کنار علم حصولی نوع دیگری از معرفت که از آن به علم حضوری یا شهودی تعبیر می‌شود مطرح بوده است. در میان فلاسفه گروهی معتقدند که شهود تنها به وسیله عقل صورت می‌گیرد و گروهی دیگر بر این باورند که شهود توسط نفس انسانی صورت می‌گیرد که یقین‌آور است و غیر از این طریق معرفت، بقیه قابل اعتماد نیستند. افلاطون یکی از فلاسفه‌ای است که طریق معرفت صحیح را شهود می‌داند ولی همواره در بین فلاسفه بعد از او این سؤال مطرح بوده که شهود مورد نظر او عقلی بوده یا عرفانی؟ با رجوع به آثار افلاطون و استخراج ویژگیهای شهود او و مقایسه آن با خصوصیات مکاتب عرفانی و تجربه‌های دینی این فرضیه که منظور وی از شهود، قسم عرفانی آن بوده قوت می‌گیرد هر چند که مخالفین این نظر نیز دلایل مستحکمی برای بیان خود دارند.
صفحات :
از صفحه 135 تا 144
هنر و معرفت نزد افلوطین
نویسنده:
یحیی بوذری نژاد ,علیرضا غفاری ,سعید بینای مطلق
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
زیبایی و هنر در نظام فلسفی افلوطین (203-273 م.) جایگاه مهمی دارد. او در سه رساله از «نه گانه ها»ی خود به طور مستقل به مساله زیبایی و هنر پرداخته است: رساله ششم از نه گانه اول، رساله هشتم از نه گانه پنجم و رساله هفتم از نه گانه ششم. به دو گونه می توان نشان داد که هنر و معرفت در فلسفه افلوطین یکی هستند؛ آنجا که هنرمند برای نظاره زیبایی معقول، خود را باید زیبا کند و برای زیبا شدن همانند پیکرتراشان، پلیدی را از خود دور سازد. با دور ساختن پلیدی از خود، هنرمند به خود خویشتن باز می گردد و بدین ترتیب، زیبا می شود و به نظاره زیبایی عقل می پردازد.دیگر اینکه فعل هنرمندانه همانند فعل طبیعت، نفس و عقل است؛ همان گونه که آن ها با نظاره، زیبایی تولید می کنند، هنرمند هم با نظاره صورت های عقلی، زیبایی را خلق می کند. در این صورت، آنچه رهبر تمام تولیدات است، معرفت خواهد بود. پس در نظر افلوطین، زیبایی شناسی همان معرفت شناسی و هستی شناسی خواهد بود. در این تفکر، راه درک هستی، زیبا شدن و راه زیبا شدن، نیک شدن است.
صفحات :
از صفحه 35 تا 51
ارزیابی دیدگاه علامه جعفری دربارۀ حقوق بشر
نویسنده:
یحیی یثربی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
سال هاست که حقوق بشر به مساله حساس انسان معاصر تبدیل شده است. اگرچه در آثار پیشینیان نیز برخی زمینه ها و شباهت ها را می توان یافت، اما حقوق بشر از دستاوردهای روشن اندیشان دوران جدید است. سال هاست که مسلمانان می کوشند تا حقوق بشر اسلامی را در برابر حقوق بشر به رسمیت شناخته شده دنیای غرب مطرح کنند. در کشورهای اسلامی کارهایی صورت گرفته است، برای نمونه استاد محمدتقی جعفری مطالبی را در این زمینه در 1370 چاپ کردند. دیگران نیز در این باب کارهایی انجام داده اند که آیت الله جوادی آملی در زمره این افراد است. من در مقاله خود نوشته استاد جعفری را بررسی خواهم کرد. در این مقاله به نکات زیر خواهیم پرداخت: 1. قدردانی از دقت و توجه استاد جعفری به این مساله؛ 2. بررسی و ارزیابی کار ایشان از نظر تنظیم مواد حقوق بشر اسلامی و مقایسه آن ها با حقوق بشر غربی؛ 3. ارائه پیشنهادهایی در ارتباط با برخورد ما با مساله حقوق بشر از جهت: الف) مبنا قراردادن حقوق بشر و سنجیدن حقانیت ادیان بر اساس توجه به این حقوق؛ ب) توجه به اجرای این حقوق و راه کارهای لازم برای اجرای آن ها، به جای پرداختن به نکته گیری های حاشیه ای و شرط های تزئینی و تکمیلی آرمانی که تحقق بخشیدن به آن ها به این سادگی و به این زودی امکان ندارد.
صفحات :
از صفحه 107 تا 122
  • تعداد رکورد ها : 167