جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دوستی مدنی بین انسان‌ها فضیلت والا و پیش‌شرط سعادت و وجه ممتازی است که به اندازۀ تاریخ بشر قدمت دارد. جوهرۀ سیاست به تعبیر اشمیت در دوگانۀ دوستی-دشمنی خلاصه می‌شود. درواقع نفس سیاست منازعه‌برانگیز است. در قرون اخیر در جهان اسلام، ادبیات منازعه و ستیزه‌جویی بسط و گسترش یافته است. مصداق عینی این ادعا کنش‌های فرقه‌هایی مانند وهابیت و گروه‌های جهادی-تکفیری در منطقه است. از آنجا که اصل بر منازعه و وظیفۀ سیاست حل منازعه مبتنی بر دوستی است، پژوهش حاضر درصدد بسط «سیاست دوستی» در ایران و میان ملت‌های مسلمان است. برای نیل به این مقصود، فضای فکری متفکر مؤثر عصر زرین اندیشۀ اسلامی یعنی خواجه نصیرالدین طوسی را به‌دلیل اهمیتی که به محبت در سیاست می‌دهد و آن را بالاتر از عدالت می‌داند و ظرفیت خوبی برای پرورش سیاست دوستی دارد، با نگاهی نو قرائت می‌کند. پرسش اصلی این جستار آن است که سیاست دوستی در دستگاه فکری اندیشمند چگونه شکل می‌گیرد. فرضیه آن است که عناصر شکل‌دهندۀ سیاست دوستی در دستگاه فکری خواجه نصیر نظیر خوشبختی عمومی، قدرت، برابری، پذیرش تفاوت، پذیرش دیگری، دوستی مسئولانه و عشق بستر شکل‌گیری سیاست دوستی را فراهم می‌کند. یافتۀ پژوهش این است که اندیشۀ سیاسی خواجه نصیر براساس الگوی نظری طراحی‌شده در زمینۀ دوستی سیاسی و مدنی قابلیت معاصرسازی دارد. این پژوهش با بهره‌گیری از نظرات اندیشمندان مغرب‌زمین در زمینۀ این سیاست دوستی (آرنت و دریدا) با جرح‌وتعدیل و نیز یک شاخص از امام خمینی سازۀ نظری را طراحی کرده است.

رساله «فضیلة امیر المؤمنین (ع)» نوشته خواجه نصیر الدین طوسی(597- 672ق) از متکلمان و مبتکران علم کلام و اثرگذار در ترویج عقائد اسلامی است. از این دانشمند بزرگ جهان تشیع آثار ارزشمند و گران سنگی در زمینه های مختلف کلامی بر جای مانده است، هر چند بیشتر آثار خطی ایشان تاکنون تصحیح و تحقیق شده است، اما اکثر آنها آن گونه که باید تصحیح و تحقیق نشده است لذا نیاز به تحقیق مجدد دارد، از جمله آن رساله یاده شده است که محقق طوسی آن را با رویکرد کلام نقلی(آیات قرآنی) با مهارت خاصی در باره فضیلت امام امیر المؤمنین علی 7و مقایسه آن حضرت با اولینان خلائق یعنی پیامبران مرسل و آخرینان خلائق یعنی صحابه پیامبر اکرم9 نگاشته است. این اثر در نوع خود در زمینه فضائل و مناقب امام اول شیعیان منحصر به فرد است، بررسی ، شرح و تفصیل این مقایسه از نگاه آیات و روایات از جمله تأملاتی است که می توان نسبت به رویکرد محقق طوسی در این رساله بیان کرد. این رساله براساس پنج نسخه که در کتابخانه‌های مجلس شورای اسلامی و دانشگاه تهران موجود بوده، تصحیح انتقادی شده است.

مسأله کلی ها بیش از هر موضوع فلسفی دیگری محل مناقشه و معرکه ی آراء بوده است. کلی را از دو جنبه ی هستی شناسی و معرفت شناسی می نگرند؛ هستی شناسی در باره ی نحوه ی وجود کلی و معرفت شناسی در باره ی نحوه ی ادراک مفاهیم کلی بحث می کند. در این مقاله وجه معرفت شناسی کلی ها مورد کاوش قرار می گیرد. فخررازی و خواجه طوسی دیدگاه درخور توجهی در این زمینه دارند، و کمتر بدان ها توجه شده است، تبیین و تحلیل دیدگاه آنان می تواند به باز شدن افقهای جدیدی در این بحث مهم فلسفی بیانجامد. دراین نوشتار به دنبال پاسخی برای این سوال هستیم که این دو متکلم صاحب نام چه تبیینی از نحوه ی ادراک کلی دارند؟ نتیجه ای که از این مقاله به دست می آید آن است که گرچه این دو متکلم در مباحثی همچون مفهوم کلی، اقسام کلی، تعقل کلی و تجرد مفاهیم کلی و محل آنها رویکرد تقریباً مشابهی اتخاذ کرده اند، اما در مواردی مانند کلی عقلی، صورت های معقول، تشخص و تجرید با هم اختلاف نظر دارند.

شرح الاشارات (به عربی: شرح الإشارات) کتابی است که توسط خواجه نصیرالدین طوسی نوشته شده است. این کتاب تفسیر فلسفی بر کتاب الاشارات و التنبیهات (نوشتۀ ابن سینا) در دفاع از فلسفه ابن سینا در پاسخ به کتاب انتقادی فخر رازی است که با همین عنوان کتاب نوشته بود.