جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 200
تبیین نظریه انکشاف در مسئله علم
نویسنده:
منوچهر خادمی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چگونگی علم انسان به مراتب و منازل وجودی خویش و همچنین کیفیت و نحوه علم او به عالم واقع و خارج از حقیقت خود با تمام مواقف و مواطن وجودی آن و سرانجام تطابق و تناظر آن‌ها، از اهم و اخص مسائلی است که اذهان بسیاری از متفکرین معاصر و فلاسفه را به خود مشغول کرده و معرکه‌ای از آرا و اقوال متعدد و متنوعی را به دنبال خود، ایجاد کرده است. نگارنده در این نوشتار کوشیده است تا با اصول سامی و مبانی عالی حکمت متعالیه، همانند اصالت وجود و وحدت شخصی وجود و لوازم هر یک از آن‌ها، بر خلاف دیدگاه متداول و متعارف مطرح در محافل حکمی و فلسفی که رأی نهایی و عرشی ملاصدرا خوانده شده، آن دیدگاه را رأی میانی و نظر متوسط صدرا دانسته و در مقابل، با استناد و اتخاذ از همان آرا صدرالمتألهین و اجتهاد در آن‌ها، نهایت و غایت انظار صدرا را به برهان و عیان درآورد و آن این‌که حقیقت علم در نظر ملاصدرا، محصول اکتساب صور کمالی در متن حرکت جوهری نیست، بلکه مشهود انکشاف ذات در بطن حرکت سریانی است، یعنی ما در فرایند حرکت جوهری، دیگر با لبس بعد لبس از قوه به فعل، مواجه نیستیم، بلکه شاهد کشف بعد کشف و ظهور بعد ظهور و همچنین تفصیل بعد تفصیل هستیم. لذا حرکت را دیگر به معنای مشهور و معروف، خروج تدریجی شیء از قوه به فعل ندانسته و همچنین اصل انشا در حکمت متعالیه را حاکم بر ایجاد صور کمالی و جعل آن‌ها برای نفس نیز ندانسته بلکه آن را ناظر بر اظهار صور وحدانی و اجمالی به باطن و کامن رفته در صقع ذات غیب مغیب نفس و انکشاف تفصیلی و انتشای تکثیری و ظهور آن‌ها در پرده‌برداری از نهان نهاد ذات نفس می‌دانیم و در آخر نیز، نتایج و لوازم مهم نظریه انکشاف، بیان و مبین شده است.
صفحات :
از صفحه 47 تا 74
تبیین ابعاد انسان عرفانی در مثنوی مولوی
نویسنده:
قدرت اله قربانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
انسان شناسی عرفانی از مهم ترین ویژگی های اندیشه مولوی در مثنوی معنوی است. از این رو یکی از تلاش های او بررسی دو بعد اساسی مادی و معنوی انسان، بالاخص بعد روحی و معنوی و تاثیر آن در آینده و سرنوشت وی است. به همین دلیل مولوی انسان را بواسطه داشتن صفاتی چون عقل، اختیار، آزادی و عشق از دیگر موجودات امتیاز می دهد و این را نشانه عظمت وی در جهان هستی دانسته و او را اشرف مخلوقات و خلیفه خدا می داند که یکی از ویژگی های اساسی وی کمال جویی است. در انسان شناسی عرفانی مولوی، انسان کامل، بالاخص با نظر به ویژگی های کمال جویی انسان، مرکزیت می یابد. از این رو او ابعاد گوناگون وجودی، معرفتی، اخلاقی، سیاسی و اجتماعی انسان کامل را بررسی می کند. از جهت وجودی، انسان کامل کسی است که به کمال حقیقی نائل شده، فانی در حق، باقی به حق، بی نیاز مطلق از غیر، دارای قدرت تصرف در جهان، صاحب مرتبه وساطت و شناخت، و دارای حق و وظیفه دستگیری و نجات بشر است؛ چرا که به امر حق می تواند در سرنوشت آدمی دخالت کند. از جهت معرفتی قوای شناسائی او به تکامل رسیده، از حکمت و عقل بحثی گذشته و به عقل شهودی و کلی رسیده، به اسرار الهی رسیده است. و نیز در چهارچوب معیارهای شریعت گام در طریقت الهی نهاده تا به حقیقت نهایی رسیده است. از این رو موفق به رهبری و هدایت آشکار و نهان در قالب نبوت، ولایت و امامت در هر زمانی است تا واسطه فیض حق با خلق باشد و آنها را به سعادت حقیقی برساند.
صفحات :
از صفحه 29 تا 50
آیا عرفان نظری ممکن است؟
نویسنده:
محمد فنایی اشکوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
عرفان نظری از علومی است که در حدود قرن هفتم هجری در جهان اسلام، عمدتا به ابتکار محیی الدین ابن عربی شکل گرفت و از آن زمان تاکنون در حوزه‌های معنوی و حِکمی اسلامی مطرح بوده است. این علم عهده‌دار ارائه جهان‌بینی عرفانی است و در آن یافته‌های شهودی عرفا تجزیه و تحلیل و احیانا بر دعاوی آنان استدلال عقلی یا نقلی می‌شود. اما استخراج یک جهان‌بینی نظری از تجربه‌های عرفانی، هنگامی میسر است که اولا شهود عرفانی را ممکن بدانیم؛ ثانیا فی الجمله برای آن اعتبار و حجیت قائل باشیم؛ ثالثا به توانمندی عقل بر فهم شهودهای عرفانی معتقد باشیم؛ رابعا تجربه عرفانی را قابل توصیف و بیان بدانیم. اینها از مهمترین پیش‌فرض‌های امکان عرفان نظری است. اما این پیش‌فرض‌ها چه از سوی برخی از عرفا و چه از طرف برخی فلاسفه در شرق و غرب، همواره مورد مناقشه بوده است. بنابراین، امکان عرفان نظری به عنوان یک علم، وابسته به اثبات این پیش‌فرض‌ها است. مفروضات مزبور از مبادی تصدیقی عرفان نظری است که باید در «فلسفه عرفان نظری» تحقیق شود. از سوی دیگر، از آنجا که عرفان نظری و فلسفه اولی، مسائل مشترک بسیاری دارند، توجیه علمی همچون عرفان نظری، در گرو پاسخ به این پرسش است که تفاوت عرفان نظری با فلسفه اولی، به ویژه فلسفه‌هایی که رنگ‌وبوی عرفانی دارند، چیست.
صفحات :
از صفحه 67 تا 86
تحلیل پارادوکس تقابل وحدت ذات با جهان هستی از منظر امام علی(ع)
نویسنده:
مهدی دهباشی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مبحث وحدت و کثرت از دیرباز مورد توجه فلاسفه و متکلمان شرق و غرب بوده است و هر مکتبی بر اساس نگرشهای خود به این موضوع پرداخته است. ما در این مقاله با استفاده از سخنان امام عارفان به تحلیل این معضل پرداختیم. ابتدا معانی واحد را که حضرتش در روایتی بیان کرده اند به تفصیل مورد بحث قرار دادیم و علل و وجوه عقلی برخی معانی واحد را که اطلاقش بر خداوند سبحان جایز است و همچنین مواردی را که اطلاق آن بر خداوند جایز نیست تبیین نمودیم. وحدت حقه حقیقیه نافی هر نوع تعدد و کثرت است و در عین حال با همه کثرات معیت قیومی دارد. بر اساس این وحدت صفاتی ثبوتی حق تعالی مشتمل بر همه کمالات و اوصاف جمال و کمال خواهد بود بدون اینکه بین صفت و موصوف تمایزی باشد. تنها وجود باری تعالی است که در عین کثرت، واحد است بگونه ای که وحدتش مانع از کثرت، و کثرت اسمایی و صفاتی او مانع از وحدتش نخواهد بود. حیث وحدت و کثرت، اول و آخر و ظاهر و باطن یکی است، در حالی که در ماسوی الله چنین نیست. چرا که همه ممکنات چند حیثیتی هستند. انواع معیت، چه معیت حقی و چه معیت خلقی، به تفصیل، با استناد به آیات و سخنان حضرت در نهج البلاغه روایات مأثوره، تحلیل شده است.
صفحات :
از صفحه 95 تا 114
خاتم الاولیا از دیدگاه ابن عربی و سید محمد نوربخش
نویسنده:
جمشید جلالی شیجانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
موضوع ختم ولایت از مباحث مهم در عرفان اسلامی است که از دیرباز موضوع توجه برخی از عارفان مسلمان، از جمله حکیم ترمذی (سده 3ق) بود که نخستین بار به شکلی منسجم در کتاب ختم الاولیا خود به آن پرداخت. از دیدگاه ابن عربی، ولایت همان معرفت باطنی و شهودی به خداوند است و خاتم ولایت کسی است که در بالاترین مرتبه ولایت قرار گرفته باشد. عبارات ابن عربی در زمینه ختم ولایت مبهم، متضاد و متشتت است. او گاه خود، و گاه عیسی (ع) و مهدی (ع) را خاتم اولیا می داند. نوربخش نیز بر این باور است که اگر کسی در جمیع مراتب مقامات و احوال و کمالات متصرف باشد، انسان کامل، قطب الاولیا، امام الاولیا و ... است. او برای بیان انتقاه ولایت از آدم و انبیاء به اقطاب صوفیه، اصطلاح «بروز» را به کار می برد. به اعتقاد وی، در فرایند بروز، جسم شخص او محملی برای پذیرش روح محمد (ص) به شکل حقیقت محمدیه ازلی، و ارواح عیسی (ع)، امام دوازدهم (ع) و مشایخ بزرگ تصوف شده است. این مقاله، دیدگاه این دو عارف را در این زمینه مورد تحلیل و مقایسه قرار می دهد.
صفحات :
از صفحه 1 تا 24
بررسی دیدگاه ابن عربی درباره خاتم الاولیا
نویسنده:
محمد نصیری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها – دانشگاه معارف اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
یکی از موضوعات مهم در تصوف و عرفان اسلامی، موضوع خاتم الاولیاست. سوال اصلی این پژوهش دیدگاه محیی الدین ابن عربی درباره خاتم ولایت است. عموما به ابن عربی نسبت داده شده است که خود را خاتم الاولیا معرفی می کند. چنانکه نسبت ختمیت ولایت به عیسی (ع) نیز به صراحت در مکتوبات او موجود است.پژوهش پیش رو، بعد از واژه و اصطلاح شناسی «ولی» و «ولایت» و تبیین اهمیت و جایگاه موضوع در عرفان اسلامی، به دیدگاههای ابن عربی ـ از میان مهم ترین کتب و آثارش که اصلی ترین متون عرفان نظری به شمار می رود ـ می پردازد و پس از نقل سخنان مضطرب و گاه متناقض پدر عرفان نظری در این باره، با عنایت به برداشت نزدیک ترین شاگردان و برخی از مهم ترین شارحان آرای ابن عربی از گذشته تا کنون، جمع بندی و نتیجه گیری می کند.
صفحات :
از صفحه 93 تا 124
نظریه تفسیری ابن عربی
نویسنده:
احمد مسایلی، احمد عابدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ابن‌عربی، معروف به شیخ اکبر، چهره‌ی برجسته‌ی عرفان اسلامی در زمینه‌های تفسیری و تأویلی دارای آرای ویژه‌ای است که بررسی و شناخت این آرای منوط به درک صحیح نظریّه‌ی تفسیر او است. نظریه‌ی تفسیر او در صدد بیان مبانی، اصول و روش تفسیری او است. این نظریّه در دو محور تفسیر و تأویل، دارای مبانی و اصولی ویژه است. این تحقیق در صدد بیان و بررسی هریک از مبانی و اصول حاکم بر تفسیر و تأویل از دیدگاه ابن‌عربی است. دیدگاه‌های او در دو محور تفسیر و تأویل، دارای ضوابط خاص خویش است، نظریّه‌ی تفسیر او در راستای تبیین ضابطه‌مند بودن تفسیر و تأویل از دیدگاه ابن‌عربی است.
صفحات :
از صفحه 87 تا 110
ابن سبعین بر نردبان وحدت وجود یا وحدت مطلقه وجود
نویسنده:
فاطمه دوست قرین
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در تاریخ تفکر اسلامی اختلاف در تعابیر معتقدان به وحدت وجود، تفسیرهای متفاوتی را به وجود آورده و ادعاهایی از جانب برخی از ایشان، مبنی بر بدیع بودن نظریاتشان، طرح شده است. از آن جمله عارف جنجال برانگیز اندلسی، ابن سبعین، نظریه وحدت مطلقه وجود خود را دارای تفاوت های بنیادین در این باب می داند. مقاله حاضر به بررسی این ادعا می پردازد و در پایان به این نتیجه می رسد که چنین ادعایی درست نیست و نظریه او همان بالا رفتن از پلکان نردبان وحدت وجود و تداوم سنت عارفان مسلمان در این باب است.
صفحات :
از صفحه 23 تا 36
رهیافت عرفانی به قرآن و مبانی آن با تأکید بر آیات‌الاحکام
نویسنده:
محمد نصیری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
چکیده :
سخن از امکان راه‌یابی به باطن قرآن، از مباحث بنیادی حوزه علوم قرآن، تفسیر و به ویژه عرفان است. روایاتی از معصومین (ع) در تأویل و تفسیر باطنی پاره‌ای از آیات وجود دارد اما آیاتی که بیان تأویلی و تفسیر باطنی درباره آنها از سوی معصوم (ع) رسیده است، اندک است. اینک پرسش این است که با توجه به روایات محدود، آن هم تنها درباره پاره‌ای آیات، آیا می‌توان در مواردی که نقل معتبر در کشف مدلول باطنی آیات قرآن وجود ندارد به تفسیر باطنی و تأویل آن پرداخت؟ پژوهش پیش رو کوشیده است، اثبات این امکان (امکان رهیافت عرفانی به قرآن) و چگونگی زبان گسترش‌پذیر قرآن را تبیین کند. برای رسیدن به این هدف ضمن اشاره به اهمیت این مسئله، به ویژه در روزگار کنونی، و نقشی که عرفان اصیل اسلامی می‌تواند در مواجهه با جنبش‌های نوپدید دینی و معنوی ایفا کند، مبانی عقلی و نقلی (قرآن و روایات) این مسئله ارائه شده است.
صفحات :
از صفحه 99 تا 124
تقریرهای برهان آنسلم در فلسفه جدید غرب
نویسنده:
حمید پارسانیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
برهانی که آنسلم در قرن یازدهم اقامه کرد، در فلسفه جدید غرب، یعنی از قرن هفدهم به بعد مورد توجه و بازخوانی دکارت، اسپینوزا، لایب نیتس، هیوم و کانت قرار گرفت و هر یک از ایشان در مقام دفاع یا انتقاد نسبت به آن برآمدند. این مقاله مباحثی را که از قرن هفدهم تا کنون در فلسفه غرب، درباره برهان آنسلم شکل گرفته است، از منظر حکمت اسلامی بر می‌رسد.
صفحات :
از صفحه 21 تا 37
  • تعداد رکورد ها : 200