جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از چهل و نه اثری که حلاج تالیف کرده است و ابن ندیم در کتاب الفهرست خود از آن نام می برد، تنها چهار کتاب و 112 قطعه شعر و در حدود سیصد و چهل قطعه از تجربیات عرفانی او به دست ما رسیده است. متاسفانه در همان زمان که حلاج را زندانی، محاکمه و به قتل رساندند، تالیفات او را نیز از بین بردند. حامد وزیری برای انهدام مذهب کلامی، فقهی و عرفانی که حلاج به وجود آورده بود، نه تنها شاگردان وی را تحت تعقیب قرار داد، بلکه نسخه های دستنویس کتاب های حلاج را هم از بین برد.تنها از آن مجموعه، چند اثر از گزند حوادث و وقایع روزگار محفوظ مانده است که به ترتیب چنین است : کتاب طواسین : این اثر را ماسینیون، از دو نسخه موجود در استانبول و لندن، تصحیح کرده و در سال 1913 در پاریس با عنوان کتاب الطواسین منتشر کرده است. متن عربی این کتاب را نگارنده از روی همین نسخه و نیز دیوان الحلاج ویلیه اخباره و طواسینه تحقیق سعدی ضناوی به فارسی ترجمه کرده است. (این پاراگراف مربوط به ترجمه فارسی آثار حلاج است. کتاب دارای ده بخش است که عبارتند از: طاسین السراج، طاسین الفهم، طاسین الصفا، طاسین الدایره ، طاسین النقطه، طاسین الازل و الالتباس، طاسین المشیئه، طاسین التوحید، طاسین الاسرار فی التوحید و طاسین التنزیه. «طواسین» جمع طس (طاسین) است. نام دیگر سوره نمل را به مناسبت آغاز سوره با کلمه «طس»، طاسین گفته اند. مفسران گویند طس در ابتدای سوره نمل، سوگند به خدای لطیف و سمیع است. محتوای کتاب، درباره تجارب عرفانی حلاج به زبان بسیار پیچیده است. بستان المعرفه : باغ معرفت را از همان منبع پیشین به فارسی برگردانده ایم. حلاج این قطعه را به معرفت و ویژگی های آن اختصاص داده است. کتاب روایت : بیست و هفت روایت که حلاج برحسب واردات قلبی آن را بیان داشته است. اسنادی که حلاج برای این روایات بیان می دارد برخلاف روایات متداول که سلسله اسناد آن اصحاب و تابعان و تابعان و تابعان است و حدیث را از عهد پیامبر به یکدیگر منتقل کرده اند، یک سلسله از آیات و رموز قرآن و استعارات و کنایات و تمثیل های عرفانی است. به زعم او احادیث نه سفارش پیامبر را بلکه دستور خدا را بیان می کند و اسناد حدیث مبتنی بر شهادت سلسله ای از راویان نیست و سینه به سینه به یکدیگر انتقال داده باشند و اکنون نیز مرده اند،بلکه از نظ حلاج سلسله اسناد احادیث مخلوقانی هستند که برای عموم قابل شناخت هستند و اکنون حضور دارند. مثلا سلسله این روایت را ببیند. حسین روایت کند: از رجب، از عزت، از صاحب حجاب، از خادم آنگاه بعد از نقل اسناد حدیث، روایت*بیت المعمور، از صاحب ستراقصی، از سفیراعلی.را نقل می کند. متن این کتاب از روی شرح شطحیات روزبهان بقلی، تصحیح شده است. تفسیر قرآن : تفسیری است که ابوعبدالرحمن سلمی از قول حلاج در کتاب حقایق التفسیر خود آورده است. لویی ماسینیون این متن را استخراج و پس از مقابله با چند نسخه خطی آن را در سال 1922 در پاریس چاپ کرده است. ترجمه ما از روی این متن است. حلاج در این تفسیر از هر سوره یک یا چند آیه را انتخاب و به شرح و تفسیر آن پرداخته است. سیصد و چهل قطعه از تجربیات عرفانی حلاج که مجموعه ای است از سخنان، مواعظ، وصایا و مناجات حلاج : این قسمت را از متون مختلف تاریخی و عرفانی جمع آوری و ترجمه کرده ایم. در قسمت یادداشت های این بخش به منابع مورد استفاده خود اشاره کرده ایم. اشعار : شمل 112 قطعه که در جمع آوری و مطابقت آنها، منابع بسیاری را از نظر گذرانده ایم. در تحقیقات خود با دو دسته شعر مواجه شدیم؛ یک دسته اشعاری که با توجه به سند و ذکر آنها در منابع متعدد از خود حلاج بود و تعدادی دیگر از اشعار منتسب به وی است. در این مجموعه ما هر قطعه را با ذکر سند و منبع آن آورده ایم. تفاوت هایی در برخی منابع به چشم می خورد که ما مبنا را یکی دیوان الحلاج ماسینیون و دیگر تحقیق مصطفی الشیبی و سعدی ضناوی قرار داده ایم. شعر حلاج ساده و روان و بی تکلف است. بیشتر اشعارش به صورت نیایش و التجا به خداوند است و کمتر از تعابیر متصوفه استفاده می کند. با وجود این برخی از اشعار او دارای تعابیر و مفاهیم کلامی، فقهی و فلسفی است که از فرق معاصر گرفته است. مانند کلابیه، کرامیه، معتزلیان، امامیه، قرمطیان و حکمای یونانی، کلماتی مانند نورالعین، خمر و هلال را از نصیریها، آفاق و غایت الغایات را از قرمطیان، قدم و حدث را از معتزلیان ، اسم آخر ، لاهوت، ناسوت، حجاب و دوازده بروج را از امامیه، دوایر و تجزیه نامها به جزهای مجزی را از حکمای یونان گرفته است. کلمات الحلاج : مجموعه ای است از تعابیر و مفاهیمی که حلاج در شعر و نثر خود آنها را به کار برده است. ما در این بخش به شرح و تفسیر این مفاهیم پرداخته ایم. احتمال دارد که درباره آثار حلاج تحقیقات دیگری هم انجام گرفته باشد که ما از آن بی اطلاعیم. به هر حال آنچه ما در این مجموعه گردآورده ایم بخش اعظم آثار حلاج است که درستی آن از سوی حلاج شناس معروف لویی ماسینیون تایید شده است. ممکن است آثار دیگری را به او منتسب کنند یا صحت آن را تایید نمایند، با وجود این از ارزش این مجموعه چیزی نخواهد کاست. از مقدمه آقای میرآخوری بر کتاب مجموعه آثار حلاج.

ترجمه ماشینی: این کتاب عمیق، ارائه‌ای کلاسیک از حکمت بی‌زمان تصوف است، با استفاده از چشمه‌های بیرونی وسیع درون، نویسنده به ما چشم‌اندازی برای دیدن آینده و درک منشأ خود ارائه می‌دهد. این جوهر روشن و قدرتمند تصوف است».

ترجمه ماشینی: این کتاب با ارائه دیدگاه‌های جدیدی در رابطه بین شیعه و صوفیه در دوران مدرن و پیش از مدرن، تقابل فرضی این دو سنت باطنی در اسلام را با بررسی آنچه می‌توان «تصوف شیعی» و «صوفی‌محور» نامید، به چالش می‌کشد. تشیع» در مقاطع مختلف تاریخ. این فصول بر اساس تحقیقات جدید در مطالعات متنی و همچنین کار میدانی از مناطق جغرافیایی وسیعی از جمله شبه قاره هند، آناتولی و ایران است. دربرگیرنده یک دوره طولانی از قرون اولیه پس از مغول، در سراسر دوران صفویه (906-1134/1501-1722) و پس از آن، نه تنها به حوزه علمای دین، بلکه به اقشار مختلف جامعه نیز توجه دارد. بخش اول این جلد به تنوع گفتمان درباره تصوف در میان «علمای» شیعه در دوره صفویه و در طول آن می‌پردازد. بخش دوم به تاریخ اجتماعی و فکری محبوب ترین فرقه صوفی شیعی در ایران، نعمت اللهیه می پردازد. بخش سوم به بررسی رابطه تشیع و تصوف در سنت‌های ادبی علوی بکتاشی و صوفی خاکساریه می‌پردازد. این کتاب با مشارکت دانشمندان برجسته در مطالعات تشیع و تصوف، اولین کتابی است که تأثیرات و ارتباطات متقابل بین تشیع و تصوف را آشکار می کند، که تاکنون کمی مورد بررسی قرار گرفته است.

ترجمه ماشینی: امروزه جمعیت مسلمان قابل توجهی در اروپا و آمریکای شمالی وجود دارد که به سرعت در حال رشد است. در اینجا نیز مانند جاهای دیگر، بسیاری از مسلمانان صوفی هستند. این کتاب عمدتاً بر مسائل فرهنگ سازی یا زمینه سازی تصوف در غرب تمرکز دارد. این نشان می دهد که در حالی که اشکال سنتی تر تصوف وجود دارد، تغییرات بنیادی بسیاری در این بخش از جهان رخ داده است. به عنوان مثال، در برخی گروه ها شیوخ زن و نگرش کثرت گرایانه گسترده ای نسبت به ادیان دیگر وجود دارد. از این رو گاهی تصوف را چیزی فراتر از مرزهای اسلام می دانند.

ترجمه ماشینی: با افزایش مهاجرت مسلمانان در جوامع پست مدرن غربی، تصوف – از نظر فکری و همچنین جامعه شناختی – ممکن است در نهایت به دلیل پتانسیل همه کاره اش به خود اسلام تبدیل شود. اگرچه تصوف همواره علاقه قابل توجهی را در غرب برانگیخته است، اما تاکنون جلدی نوشته نشده است که این جنبه از اسلام را از نظر نحوه اجرای آن در جوامع غربی مورد بحث قرار دهد. این کتاب با گرد هم آوردن مقامات برجسته بین‌المللی برای بررسی تاریخ عرفان اسلامی در آمریکای شمالی و اروپا، ایده‌ها و نهادهایی را که تصوف و اعمال مذهبی عامیانه را سازماندهی می‌کنند، شرح می‌دهد. این فصول شامل: دستورات و جنبش‌ها پایگاه اجتماعی سازماندهی و نهادینه‌سازی الگوهای استخدام در محیط‌های جدید کانال‌های انتشار ایده‌ها مانند تشریفات، کاریزما و سازمانی دلایل محبوبیت آنها در میان گروه‌های اجتماعی خاص، ماهیت وابستگی آنها به کشورهای منشاء آنها تصوف در غرب با ارائه بینشی جالب در مورد نحوه عملکرد تصوف در حوزه های مختلف جامعه، خواندنی ضروری برای دانشجویان و دانشگاهیان با علایق پژوهشی در اسلام، تاریخ اسلام و انسان شناسی اجتماعی است.