مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

تاریخ اندیشه بشر گواهی می دهد که پرسش کهن از نسبت عقل و ایمان یا علم و دین، همواره به دنبال پاسخ هایی تازه بوده است. کوشش برای فهم نسبت اینها، به ویژه برای دیندارانی که در عصر شکوفایی علم می زیند و در چنین عصری مدعی ساماندهی زندگی فردی و جمعی انسان با بهره گیری هم زمان از علم و دین اند، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. حکیم متاله و مفسر معاصر، آیت اله جوادی آملی، از عالمانی است که با عنایت به این ضرورت، اهتمامی بلیغ به طرح این مساله ورزیده و تاملاتش را در این باب عرضه نموده است. از نگاه این حکیم، عقل جزئی از دین است، نه در مقابل آن. بنابراین، فرض ناسازگاری آنها نامعقول است. آنچه ممکن است در آغاز روی دهد تعارض عقل و نقل است که راه حل های آن از دیرباز در علوم و معارف اسلامی مطرح بوده است. نوشتار حاضر کوششی است برای فهم، تحلیل، و نقد نظریه استاد جوادی آملی در این باره.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

أزمة العقل المسلم

نویسنده:

عبد الحميد أحمد أبو سليمان؛ تصدیر: طه جابر العلوانی

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

معرفت شناسی اسلامی , تمدن اسلامی

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

امکان معرفت در قرآن کریم

نویسنده:

محسن میری (حسینی)

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

قرآن , امکان معرفت , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی اسلامی , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , معرفت , معرفت شناسی اسلامی , امکان معرفت(معرفت شناسی) , معرفت در قرآن , معرفت‌شناسی (اپیستمولوژی)

کلیدواژه‌های فرعی :

علم حصولی , عین , تعریف علم , واقع‌گرایی = رئالیسم (مکتب فلسفی) , شکاکیت (شک‌گرایی) , معرفت صادق , علم حصولی , علم حضوری , نظام عالم , سفسطه , نسبی‌گرایی , سوفیسم , نظام عالم وجود , رئالیسم (مسائل جدید کلامی) , نسبیت معرفت , یقین , سفسطه , اصل واقعیت , میزان , علم , شک گرایی((مساله معیار)، اصطلاح وابسته) , شکاکیت محدود , معرفت حصولی گزاره ای , مفهوم معرفت , شکاکیت عام , آگاهی حصولی , مخاطب امر الهی , تفسیر المیزان (کتاب) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری , عبدالله جوادی آملی , ناصر مکارم شیرازی , ابن سینا: ابوعلی سینا

شاپا (issn):

2383-2916

چکیده :

بهره‌گیری از قران کریم در پاسخ به پرسش‌ها و چالش‌های علوم انسانی و به طور خاص فلسفه و معرفت شناسی، افق‌های جدیدی را به روی علوم انسانی می‌گشاید. این مقاله تلاشی است برای کشف برخی از این پاسخ‌ها درباره یکی از مهم‌ترین مباحث معرفت‌شناسی، یعنی امکان معرفت. مقاله حاضر، ضمن نگاهی اجمالی به یکی از معانی معرفت در قرآن کریم و تطبیق آن بر معرفت حصولی گزاره‌ای، دیدگاه‌های مختلف فلاسفه را در باب اصل واقعیت و امکان فهم آن بیان و سپس به دیدگاه‌های قرآنی می‌پردازد. نتیجه‌ای که مطلوب این نوشتار است، تأکید قرآن کریم بر اصل واقعیت، امکان معرفت انسان به آن و نفی شکاکیت و نسبیت گرایی عام می‌باشد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 39 تا 61

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حد معرفت انسان به خداوند از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا

نویسنده:

محمدمهدی گرجیان، محمدرضا صمدی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ابن ‌سینا , معرفت شناسی اسلامی , حکمت متعالیه , فلسفه بوعلی , خداشناسی , حد معرفت انسان

کلیدواژه‌های فرعی :

اسفار , شواهد الربوبیه , کتاب مفاتیح الغیب (ملاصدرا) , اتحاد عاقل و معقول , التعلیقات ابن سینا , صفات الهی , رؤیت مجردات , عالم مجردات , علم حضوری , ادراک مجردات , تجرد نفس ناطقه , رؤیت قلبی خدا , مبدا و معاد , معرفت به اسماء و صفات خداوند , شرح اشارات , صدق معرفت‌های شهودی , فلسفه مشاء , عقل فعال , اصالت وجود , وحدت تشکیکی وجود , برهان امکان , فنا , اقسام ادارک , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , تخیل(راه های معرفت) , عقل(قوه عاقله) , حواس باطنی اخروی , حس مشترک , واهمه , حافظه , متخیله , نفس ناطقه(اصطلاح وابسته) , مکاشفه(معرفت شناسی) , رحیق مختوم , ادراک از نظر ابن سینا , انقلاب در ذات , شئون وجودی علم , مقام اطلاقی ذات , ادراک از دیدگاه ملاصدرا ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , خواجه نصیرالدین طوسی , عبدالله جوادی آملی , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

از اهم مباحث الهیاتی حد معرفت انسان نسبت به حق سبحانه است آیا انسان به ساحت قدس ربوی و الوهی رهیافتی دارد و در صورت رهیابی معرفتی انسان به بارگاه الهی و با عنایت به مراتب ذات و اسماء و صفات خداوندی، معرفت انسان به کدامیک از این مراتب تعلق می گیرد و آیا معرفت انسان نسبت به مقام الوهی از نوع علم حصولی است یا حضوری؟ در این راستا هر یک از دو اندیشمند مورد نظر یعنی ابن سینا و ملاصدرا در عین اشتراک در مواردی چند، چون عدم امکان اکتناه ذات دیدگاه های خاصی نسبت به میزان امکان معرفت انسان به حق ارائه نمودند که ما در این نوشتار با روش توصیفی، تحلیلی در مقام تقریر و نقد آراء آنان بوده نظر مختار را با استفاده از نظرات آنان به نحو مستدل تبیین خواهیم نمود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 83 تا 101

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

فلسفه حقوق بشر از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی

نویسنده:

حمید پارسانیا

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه حقوق , حقوق ‌بشر , حقوق بشر (مسائل جدید کلامی) , حقوق بشر اسلامی , حقوق بشر غربی , فلسفه حقوق بشر , فلسفه حقوق , آیت اله جوادی آملی

کلیدواژه‌های فرعی :

انسان شناسی , عقل نظری , عقل عملی , اختیار , نظام حقوقی اسلام , حق حیات , هستی شناسی(فلسفه) , عقل استنباطی , انسان شناسی Human nature , اختیار , اختیار انسان , قرآن , وحی , معرفت گزاره ای , حقوق مشترک , هستی شناسی اسلامی , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , هستی شناسی اسلامی , وحی الهی , آزادی و حق , معرفت شناسی اسلامی , فلسفه (خاص) , قرآن , معرفت شناسی اسلامی , رابطه عقل نظری و عملی , قاعده ملازمه , حق آزادی , حق عدالت , معرفت گزاره ای(مقابل معرفت غیر گزاره ای) , عقل نظری((مدرک مربوط به نظر)، مقابل عقل عملی) , عقل عملی((مدرکات عقل عملی)، اصطلاح وابسته) / Alʿaql al-ʿamalī(practical intellect) , معرفت‌شناسی (اپیستمولوژی) , بعد معرفتی حقوق بشر , بعد تاریخی حقوق بشر , هستی شناسی توحیدی , اختیار تکوینی , اختیار تشریعی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی

شاپا (issn):

2383-2916

چکیده :

حقوق بشر از زمینه‌های وجودی معرفتی و غیر معرفتی بهره‌ می‌برد که زمینه‌های وجودی معرفتی آن عبارتند از: مبانی، منابع و مبادی یا پایه‌های اعتقادی که آن هم شامل پایه‌های هستی‌شناختی، انسان‌شناختی و معرفت‌شناختی می‌شود. فلسفه حقوق بشر به دو معنا می‌تواند مطرح شود: یکی دانشی درجه دوم که از پیوند حقوق بشر با مبانی و پایه‌های اعتقادی آن سخن می‌گوید. فلسفه حقوق بشر در این معنا، بخشی از روش‌شناسی بنیادین حقوق بشر است. دیگری دانشی درباره مبانی و پایه‌های اعتقادی و متافیزیکی حقوق بشر است که صحت و سقم آن ها را می‌سنجد. فلسفه حقوق بشر در صورت اخیر، بخشی از متافیزیک خواهد بود. در این مقاله، ابتدا از حداقل پایه‌های اعتقادی لازم برای تدوین جهانی حقوق بشر سخن می‌رود و از آن پس مبادی هستی‌شناختی، انسان‌شناختی و معرفت‌شناختی حقوق اسلامی بشر به بحث گذاشته می‌شود. سپس منابع و مبادی متخذ از آن اصول تبیین می‌شود و در نهایت با مقایسه‌ای تطبیقی، امتیازهای حقوق بشر اسلامی در قیاس با اعلامیه جهانی حقوق بشر ذکر می‌شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 129 تا 146

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اخلاق در نظر و عمل

نویسنده:

عبدالله جوادی آملی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

امیرالمومنین علی بن ابی طالب (ع) , اصطلاحنامه اخلاق اسلامی , فلسفه اخلاق (عام) , انسان‌دوستی (نیکوکاری)

کلیدواژه‌های فرعی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , حی متأله , انسان شناسی Human nature , انبیاء(ع) , اهل بیت(ع) , تزکیه (افعال انبیاء) , سیره ائمه اطهار علیهم السلام , سیره امام علی علیه السلام , کمال حقیقی انسان , انسان , جامعه اسلامی , حقوق بشر (مسائل جدید کلامی) , وحی الهی , الهیات(کلام جدید) , حقوق بشر اسلامی , حکومت اسلامی , معرفت شناسی اسلامی , قرآن , عدالت(فقه) , عقل(منطق) , معرفت , کرامت نفس , خداشناسی , آداب مشورت , سیره نبوی(پیامبر ص) , تقوی , نقدپذیری دولتمردان , تعامل حکومت با مردم , جایگاه شهروندی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

عبدالله جوادی آملی

شابک (isbn):

2383-0689

چکیده :

انسان دوستی و مفاهیم مرتبط با آن، از جمله مباحثی است که در طول تاریخ بشر، مورد توجه بوده و از اهمیت ویژه ای در روابط انسانی برخوردار است. مفهوم انسان دوستی و مسائل مرتبط با آن، بارها از سوی صاحب نظران و اندیشمندان نقد و بررسی شده است. البته این مفهوم، از گستره معنایی وسیعی برخوردار است و بحث و بررسی تمامی مسائل مربوط به آن، از عهده یک مقاله یا کتاب خارج است و به کنکاش و تتبع زیاد و زمان کافی نیاز دارد. اما از جمله مباحثی که مستقیما به مفهوم انسان دوستی مربوط است و در حقیقت زیرمجموعه آن قرار می گیرد مساله نحوه تعامل حکومت با مردم و حفظ کرامت و جایگاه انسانی شهروندان جامعه توسط دولتمردان است. مقاله حاضر به بررسی این امر مهم در سیره علوم و با تاکید بر نامه حضرت به مالک اشتر، پرداخته، تلاش می کند برخی اصول انسان دوستی را که دولتمردان، ملزم به رعایت آن در قبال مردم هستند، از دیدگاه امام علی (ع) مورد بررسی قرار دهد. مفاهیمی چون رعایت عدالت در برخورد با مردم، مشورت با مردم در امور جامعه، نقدپذیری دولتمردان مخالفت با حاکمیت روابط، پاسخگو بودن مسوولان به مردم، ایجاد امنیت در جامعه و... از جمله اصول انسان دوستی است که حضرت در کلام گهربار خود به آن اشاره فرموده و ما نیز در این مقاله به بررسی آن خواهیم پرداخت.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 19 تا 28

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

معرفت از ديدگاه حکمت متعاليه و عرفان اسلامي

نویسنده:

‫مصطفي عزيزي

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت آموزش حوزه هاي علميه ,

کلیدواژه‌های اصلی :

معرفت شناسی اسلامی , حکمت متعالیه

چکیده :

---

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

امام علي عليه السلام و احياي عقل‌گرايي

نویسنده:

‫نجف‌علي سعادتي

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی

وضعیت نشر :

‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، جامعة المصطفی العالمیة,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علم امام (ع) , معرفت شناسی اسلامی , عقلانیت اسلام , معرفت دینی

چکیده :

‫عقل به عنوان چراغ دروني، انسان را بر تشخيص نيک از بد و مقايسه و تحليل قادر ميسازد. اين پژوهش در پنج بخش، به بررسي نقش امام علي عليه السلام در احياي عقلگرايي پرداخته است. نويسنده در کليات، به معنيشناسي عقل و معني عقلگرايي پرداخته است. سپس به عقلگرايي پيش از ظهور اسلام و عقلگرايي پس از ظهور اسلام پرداخته است. ظهور اسلام به عنوان آغاز عصر عقلگرايي، معرفي شده و عقلگرايي و تفکر عقلاني در قرآن و روايات بررسي شده است. بخش بعدي به نقش امام علي عليه السلام در کاربرد عقل و تأسيس فکر فلسفي در اسلام، اختصاص يافته است. امام علي عليه السلام مظهر عقل و عقلگرايي است و از ديدگاه آن حضرت، عقل از جايگاه و منزلت والايي برخوردار است. همچنين نقش آن حضرت در تأسيس تفکر عقلاني و سيره عملي آن حضرت در تفکر عقلاني بيان شده است. در اين رابطه ميتوان به طرح مباحث اعتقادي از سوي آن حضرت اشاره نمود که عبارتاند از: 1. طرح شيوههاي معرفت در باب خداشناسي چون شناخت خدا از طريق ذات خويش، از طريق معرفت نفس، از طريق معرفت آفاق و از طريق نظم پديدهها؛ 2. طرح براهين عقلي در خداشناسي چون برهان حرکت، برهان حدوث و قدم و برهان صديقين؛ 3. مسئله معرفت کنه ذات و صفات خدا؛ 4. سخنان امام عليه السلام در تبيين اقسام توحيد؛ 5. مسئله عدل در افعال الهي؛ 6. مسئله قضا و قدر؛ 7. ضرورت بعثت انبيا?؛ 8. ضرورت امامت؛ 9. مسئله معاد. در پايان، تأثير خردورزي امام علي عليه السلام در حوزه تفسير آيات قرآن و در مجادلات کلامي و همچنين بر نحلههاي فکري معتزله، اشاعره و شيعه بيان شده است. نتيجه اينکه امام عليه السلام در فهم و تبيين باورها و تعاليم اساسي اسلام، از عقل به عنوان منبع و ابزار کمک گرفته و در ترويج عقل نظري و عملي، نقش ارزنده و تأثيرگذاري داشته است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی قلمرو و ترابط شناسی تدبر، تفقه، تعقل و تفکر در قرآن

نویسنده:

‫نفیسه امیری دوماری

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

معرفت شناسی اسلامی , اصطلاحنامه معرفت شناسی(اسلامی) , عقل و دین در اسلام , عقلانیت اسلام

چکیده :

‫وارد شدن در حوزه‌ي مفهوم‌شناسي واژگان قرآن و تعيين قلمرو معنا‌شناختي هر يک از آنها بر اساس کاربرد قرآنيشان، ـ و نه بر اساس تلّقي‌هاي بيروني ماـ از مهم‌ترين مسائلي است که براي رسيدن به فهم صحيح معارف قرآن، بايد در رأس مطالعات قرآني قرار گيرد. مسأله‌ي معرفت و شناخت که اساس آموزه‌هاي ديني به شمار مي‌رود، با تعابير مختلفي هم‌چون: تدبّر، تفقّه، تعقّل و تفکّر که از واژگان مترادف‌نماي اين حوزه مي‌باشند، بيان شده است. در اين ميان تعيين قلمرو معنايي هر يک از اين واژگان و تمايز قائل شدن ميان آنها، دقّت نظر زيادي را در کاربرد قرآنيشان مي‌طلبد. ازاين‌رو در اين پژوهش با تکيه بر خود آيات و با روش معني‌شناسي در چارچوب روابط همنشيني، ـ پس از بررسي تک‌تک آيات مشتمل بر واژگان فوق ـ قلمرو معنايي هريک از آنها به دست مي‌آيد و بر مبناي نتايج حاصل شده است که مي‌توان با دفع شبهه‌ي ترادف اين واژگان، ترابط معناشناختي آنها را که شامل وجوه اشتراک، افتراق و يا تعيين جايگاه هريک از آنها در کلام وحي مي‌باشد، مشخص نماييم. بر اين اساس مشخص مي‌نماييم که در کاربرد قرآنی، واژه‌ي تدبّر از ميان اين واژگان، بالاترين جايگاه را دارد و تفقّه، تعقّل و تفکّر به ترتيب در مرتبه‌ي بعد قرار مي‌گيرند. کليدواژه: معني‌شناسي، روابط همنشيني، تدبّر، تفقّه، تعقّل، تفکّر

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

36 37 38 39 40 41 42 43 44 45

تعداد رکورد ها : 535

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.