جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
عقل در قرآن
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 22
کارکردهای عقل در دین پژوهی
نویسنده:
سعیده حسینیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,
چکیده :
عقل موهبتی است كه خداوند متعال در سرشت آدمی به وديعه نهاده و به واسطۀ آن امكان بازشناخت و هست و نيست حق از باطل را يافته است و هم از اين روست كه عقل در عرض ساير منابع دينی حجت الاهی و منبع مستقلی قلمداد شده است. در اين مقاله نقش عقل در انواع و حدود كاركرد آن در اثبات مبادی دين، اصول عقايد، آموزه های دستوری و احكام، همچنين تعاليم ارزشی و اخلاق بازكاوی و تبيين شده است؛ حاصل كوشش مولف نمايان شده چشم انداز كاربرد عقل در اجتهاد فراگير پيرامون معارف دينی است.
مشخصات اثر
جایگاه و نقش عقل در منظومه معرفت دینی با تأکید بر آراء علامه طباطبائی در تفسیر المیزان
نویسنده:
محمد پورعباس، صالح حسن زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
چکیده :
هرچند منابع دینی ما اعم از قرآن و سنت معصومان علیهم السلام مخاطبان خود را به تعقل و تفکر دعوت نموده، و اندیشه ورزان مسلمان نیز عقل را به عنوان ابزاری مطمئن برای دستیابی انسان به معرفت لحاظ نموده اند، اما درباره حدود و گستره توانایی های عقل و نیز نقش و جایگاهی که عقل در منظومه معرفت دینی می تواند ایفا نماید، اختلاف نظر جدی میان متفکران اسلامی مشاهده می شود. علامه طباطبائی با پرهیز از هرگونه افراط و تفریط در این مسئله، ضمن اینکه برای عقل در منظومه معرفت دینی نقش و جایگاهی رفیع قایل شده، و حتی حقانیت احکام قطعی عقل را مبنای حقانیت دین معرفی نموده اند، در عین حال، نسبت به محدودیت های ادراکی عقل در برخی از حوزه های معرفتی دین نیز بی توجه نبوده، و در آثار و نوشته های خود به ویژه تفسیر المیزان آن محدودیت ها را مورد تذکر قرار داده اند.
صفحات :
از صفحه 43 تا 58
مشخصات اثر
مراتب معنوی و کرامت ذاتی انسان از ره آورد قرآن (آیه 70 سوره اسرا)
نویسنده:
کاظم قاضی زاده، یداله ملکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
بدون شک، کرامت اسنان از آموزه های مورد توجه ادیان و علمای حقوق بشر است. در مکتب اسلام نیز بر اساس آیات قرآن و احادیث اسلامی، کرامت ذاتی بشر مورد توجه و توصیه است. آنچه از قرآن فهمیده می شود یکسان دیدن حقیقت است. در شرایط کنونی و مواجهه جهان اسلام با مکاتب حقوق بشری غرب، طرح حقوق ذاتی انسان از دیدگاه اسلام، حائز اهمیت و مورد انتظار است. در این مقاله با بهره گیری از آیه هفتاد سوره إسراء، کرامت و ارزش ذاتی انسان، به عنوان صفت عام انسانی مطرح گردیده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی و با بهره گیری از شیوه و منابع کتابخانه ای است.
صفحات :
از صفحه 93 تا 110
مشخصات اثر
جایگاه عقلانیت در مدیریت فرهنگی از نگاه اسلام
نویسنده:
احمدرضا خزایی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,
چکیده :
در این نوشته تلاش می کنیم تا ضمن تعریف عقل ، فرهنگ، مدیریت فرهنگی و مدیریت از دیدگاه اسلام، جایگاه عقل عملی در مدیریت فرهنگی را بررسی نماییم. سوال اصلی این است که نقش عقلانیت در مدیریت فرهنگی چیست؟ پاسخ این است که عقل با توجه به موضوع اجتهاد و حجیت آن در عرض ادله استنباط احکام شرعی بوده و همچنین در فهم برخی از مصالح و مفاسد و ملاکات احکام و حسن و قبح و وجود ملازمه میان حکم شرع و عقل و تفسیر و تاویل متون، در مدیریت فرهنگی جامعه و مقابله با آسیب های اجتماعی و... نقشی اساسی ایفا می‌کند. طبق نظر اکثر اندیشمندان اسلامی این اصل پذیرفته شده است که آیات و احادیث را می توان با محک عقل سنجید و اگر با عقل مخالفت داشته باشد، باید تأویل شوند. همچنین این مبنا که ظواهر دینی در برابر براهین ‌عقلی، مقاومت ندارد مورد قبول همه متفکران اسلامی است. در پایان ویژگی‌های مدیر فرهنگی را از دیدگاه آیات کریمه مورد بررسی قرار داده‌ایم.
صفحات :
از صفحه 157 تا 170
مشخصات اثر
عقل و دیگر قوای ادراکی در قرآن
نویسنده:
محمد عبدالله الشرقاوی
نوع منبع :
مقاله , ترجمه اثر
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تبریز: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز,
چکیده :
برای تحقیق در موضوع "عقل در قرآن" به روشی اعتماد کرده ام که استقراء و جمع آوری آیات، تطبیق و تامل مهمترین عناصر آن هستند. ابتدا آیات قرآن را استقراء کرده ام، از خلال این استقراء مرحلۀ جمع آوری آیات مرتبط با موضوع نیز انجام پذیرفت، سپس به تامل در آیات منتخب پرداختم.
صفحات :
از صفحه 140 تا 159
مشخصات اثر
بازشناسی مفهوم دینی عقل، مبنایی برای تعلیم و تربیت در اسلام
نویسنده:
هادی وحدانی فر
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
کرمان: دانشگاه شهید باهنر,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
مقاله حاضر به بازشناسی ماهیت و مفهوم دینی عقل و نقش آن به عنوان مبنایی برای تعلیم و تربیت در اسلام، پرداخته است؛ در این پژوهش با واکاوی عقل از منظر لغویان، روایات و قرآن کریم به وجوه معنایی آن، از جمله: «موجود مجرد»، «قوه­ ی درک»، «اندیشه»، «تمییز»، «انزجار از قبایح» و «کسب کننده علم»، دست یافته است؛ وجه اشتراک همه آن معانی، «موجود» است؛ که در عالم ملکوتی، «مخلوقِ روحانی» نام دارد، در عالم مُلکی، «قوه». ماهیت این موجود، در دو معنای «درک» و «بازدارندگی» ظهور می‌نماید. همچنین، عقل در مقابل «جهل» و «احمقی»، واقع می‌شود. عقل بر خلاف جهل، تمایل به خیرات «نظری» و «عملی» دارد و نسبت به تعلیم و تربیت «قبیح»، اثر بازدارندگی از خود نشان می‌دهد. روایات از «خیر و شر»، به عنوان «وزیران» عقل و جهل یاد می‌کند؛ از این رو نقش تعلیم و تربیت عقل، از سوی معلّم و متعلّم، در حوزة نظری و عملی به سوی «عاقل شدن» است؛ قرآن نیز عاقل و جاهل را مدح و ذم نموده و مصادیقی از خیر و شر را در تعلیم و تربیت دینی، امر و نهی کرده است. از این رو عاقل در حوزه تعلیم و تربیت، کسی است که در میدان حُسن «فاعلی» و «فعلی»، پا نهاده باشد؛ همچنین در پرتو آن، عقل با مجموعه‌ای از جذب «خوبی ها» و دفع «بدی‌ها»، همراه گردیده است؛ تا عقل به سبب تربیت دینی، از قوه به فعل مبدّل گردد؛ بنابراین، در این باره می‌توان، اهمّ مبانی تعلیم و تربیت عقل را، در پنج ضلعِ «علم نیک»، «ایمان نیک»، «نیّت نیک» ، «گفتار نیک» و «عمل نیک» خلاصه نمود؛ اولین مصداق بارز تعلیم و تربیت دینی در دو حوزة عقل نظری و عملی، خداشناسی و خداپرستی است.
صفحات :
از صفحه 147 تا 169
مشخصات اثر
از دیدگاه قرآن عقل به چه معناست و دارای چه منزلت و جایگاهی است؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
خصوص واژة «عقل» در قرآن به كار نرفته است ولي مشتقاتي از واژه عقل مانند تعقلون و يعقلون حدود پنجاه بار دراين كتاب مقدس به كار رفته است افزون بر اين، قرآن كريم گاه از عقل با واژه‌هايي چون «حجر» و «نهي» ياد كرده است و صاحبان خرد را «ذي حجر» ، «اولوالالب بیشتر ...
مشخصات اثر
آشنایی با قرآن جلد 1
نویسنده:
مرتضی مطهری
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF فهرست معرفی کتاب
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
مرتضی مطهری
چکیده :
کتاب «آشنایی با قرآن جلد 1» تالیف مرتضی مطهری، حاصل پنج سخنرانی مطهری در دانشگاه صنعتی شریف به سال 1352 است. مجموعه آشنایی با قرآن جزء کوچکی است از طرح ایجاد یک بنای استوار فکری بر مبنای تفکر صحیح اسلامی که استاد شهید برای ارائه اندیشیده بود. در جلد اول و دوم که تفسیر سوره حمد و قسمتی از سوره ی بقره است با مطالب زیر، رو به رو می شوید: آیا قرآن کتاب شناخت است؟ اقسام شناخت آن کدام است؟ قرآن خود را چگونه معرفی می کند؟ مخاطب های قرآن. عقل از دیدگاه قرآن. منشأهای خطا از نظر قرآن. نظر قرآن درباره قلب. معجزه چیست و آیا امکان دارد؟ معجزات پیامبر اسلام و وجوه اعجاز قرآن. اقامه ی نماز یعنی چه؟ فاجعه اندلس و توجه قرآن به تعالی روح جامعه فلسفه انفاق.
مشخصات اثر
بررسی دلایل عقلی عصمت امام (ع) از دیدگاه فریقین
نویسنده:
معصوم حسینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: مرکز پژوهشی دایرة المعارف علوم عقلی اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ طوسی‏: ابوجعفر محمد بن حسن , خواجه نصیرالدین طوسی , علامه حلی
چکیده :
امامت پس از پیامبر (ص) همان تصدی وظایف مقام رسالت است و امام دارای تمام وظایفی است که رسول و پیامبر (ص) بر عهده دارد؛ تنها تفاوت رسول و امام این است که پیامبر (ص) پایه گذار دین، مخاطب وحی الهی و دارای کتاب است ولی امام بدون این ویژگی هاست، با این حال امام نیز همانند پیامبر (ص) مبین اصول و فروع و پاسدار دین از تحریف است.از این دیدگاه، امام باید دارای دو شرط اساسی باشد: 1. دارای علم فراگیر نسبت به اصول و فروع اسلام؛ 2. مصونیت از گناه و پیراستگی از خطا؛ زیرا بدون عصمت، نمی تواند اعتماد مردم را به گفتار و رفتار خود جلب کند و الگوی آنان باشد. برای اثبات عصمت امام، هم به دلایل نقلی استناد شده است و هم به دلایل عقلی. نگارنده در این مقاله چند دلیل عقلی بر وجوب عصمت امام آورده است که عبارتند از: 1. برهان امتناع تسلسل؛ 2. برهان حفظ شریعت؛ 3. پی آمدهای معصوم نبودن امام.
صفحات :
از صفحه 101 تا 128
مشخصات اثر
نگاهی به دیدگاه های مفسران در مورد گواهی (شهادت) زنان در قرآن
نویسنده:
احمدرضا حسن خانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
خراسان رضوی: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه خراسان رضوی مرکز پژوهشهای علوم اسلامی و انسانی,
چکیده :
از جمله مباحث فقهی سؤال برانگیز در احکام متفاوت بین زن و مرد، مسئله گواهی است. طرح ناقص قضیه شهادت و گواهی در استراتژی فقه ژورنالیستی باعث به وجود آمدن این جنجال شده است. این مسئله تا بدان جا پیش رفته که بسیاری رویکرد غالب قرآن و فقه اسلامی را مردانه می‎انگارند تا زنانه و این خود باعث برخی کژفهمی‎ها، دگراندیشی‎های افراطی و نواندیشی‎های مخالف متون شریعت می‎گردد. مهم‎ترین دلیل برای اثبات نابرابری شهادت زنان و مردان در قرآن، آیه 282 سوره‌ بقره است که موضوع آن قرض و دَین بوده و علت و فلسفه‌ اختلاف را به ضلالت در ناحیه زن‎ها تعلیل کرده است. مفسران در بیان علت این ضلالت، مواردی چون کاستی عقل و حافظه، عاطفی بودن، عدم اشتغال زنان به امور تجاری و ... را بیان نموده‎اند که بیشتر بر حدس و گمان مبتنی است. آنچه در این نوشتار دنبال می‎شود، ارائه و تحلیل نظرات مفسران و صاحبنظران اسلامی در خصوص علت و فلسفه تفاوت گواهی زن و مرد است.
صفحات :
از صفحه 206 تا 234
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 22