مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
عقل شناسی معرفت شناسی اومانیسم معرفت شناسی پسینی معرفت شناسی پیشینی معرفت شناسی تجربه عرفانی معرفت شناسی رئالیستی معرفت شناسی عقلی معرفت شناسی فمینیستی معرفت شناسی کانتی معرفت شناسی کلاسیک معرفت شناسی مدرن معرفت شناسی معاصر معرفت شناسی نوین معرفت‌شناسی دینی (مسایل جدید کلامی) هرمنوتیک
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 693
نظریه معرفت شناختی ملاصدرا در بوته توجیه
نویسنده:
بیوک علی زاده
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
در فلسفه اسلامی، معرفت شناسی، پیش از ملاصدرا به طور خاص مورد عنایت فیلسوفان نبوده است؛ و آنچه در این باب آورده بودند، به تبع مسایل دیگر بوده است. ملاصدرا برای اولین بار بطور جدی این مساله را مطرح نمود و پس از نقد و بررسی اقوال فیلسوفان سلف، در باب آن، نظریه پردازی کرد. نظریه معرفت شناختی ملاصدرا، متشکل از سه مولفه اساسی است: صور علمی (= معلوم بالذات)، فاعل شناسا (= نفس) و نسب و روابط دوسویه ای که صورت های علمی در فرایند شناخت واجد آنها می شوند.صورت های علمی از یک سو حاکی از ماورای خود بوده و واسط علم ما به اشیای دیگر هستند و از سوی دیگر مرتبط با فاعل شناسا و حاصل در نفسند. ملاصدرا در باب هر سه مولفه یاد شده نوآوری هایی دارد؛ و از مجموع آنها نظریه ای ابتکاری و توانمند در باب شناخت و معرفت ساخته و پرداخته است.ملاصدرا در مقام نظریه پردازی در این باب و متلائم کردن آن با دستگاه فلسفی خود بسیار قوی ظاهر شده است، اما در مقام استدلال و توجیه نظریه خود، سخنان او قدرت و انسجام لازم را ندارد. این امر سبب تشتت آرا شارحان نظریه او و ارایه تقریرهای متعارض از سوی آنان شده است. مفروض این مقال آن است که نظام فلسفی صدرا ابزار و امکانات لازم را برای توجیه نظریه او دارا می باشد. از این رو در این مقاله، نخست به معرفی کوتاه نظریه معرفت شناختی ملاصدرا می پردازیم و ضمن مقایسه آن با نظریات فیلسوفان پیشین در حوزه اندیشه اسلامی، دلایل آن را بازخوانی و بازسازی می کنیم. گفتنی است که بخشی از نظریه صدرا که بیشتر از بخش های دیگر چالش برانگیز بوده است؛ یعنی رابطه صورت های علمی با نفس، مورد توجه اصلی این مقاله است و تنها دلایل این بخش باز تولید شده است.
صفحات :
از صفحه 29 تا 50
از شناخت علمی تا معرفت فلسفی
نویسنده:
سعیده سادات شهیدی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع) ,
چکیده :
این مقاله به طور مختصر رابطه میان دو حوزه معرفتی علم و فلسفه را مورد بررسی قرار می دهد و محتوای آن سخن متفکران اسلامی است مبنی بر اینکه علم و فلسفه مکمل یکدیگر اند و علم به تنهایی از پاسخ به سوالات نهایی هستی به دلیل جزئی نگری و عدم توان اثبات موضوعات خود ، ناتوان است اما در عین حال می تواند به اثبات برخی مقدمات فلسفه یاری برساند و فلسفه نیز به نوبه خود می تواند به اثبات موضوعات علوم بپردازد.
صفحات :
از صفحه 5 تا 8
مساله عینیت، پیشینه تاریخی و وجوه فلسفی
نویسنده:
مجید ملایوسفی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
در نوشتار حاضر نخست مساله عینیت از منظر دو فیلسوف مهم عهد باستان یعنی افلاطون و ارسطو مورد بررسی قرار گرفته است؛ سپس مساله عینیت در عصر جدید و نزد عقل گرایانی همچون دکارت و پس از آن نزد تجربه گرایانی همچون بیکن، لاک و بارکلی مورد بحث قرار گرفته و در آخر نظر کانت در این خصوص آورده شده است در ادامه نتیجه بندی سه گانه از مساله عینیت: معرفت شناختی، مابعدالطبیعه و معنا شناختی آمده است. پس از آن به گونه های مختلف عینیت معرفت شناختی: نظریه های قائل به اجماع، نظریه های اشاره ای، نظریه های فرا باز نمایانه و نظریه های قائل به تطابق پرداخته شده است. سپس عینیت مابعدالطبیعه و اقسام آن مورد بحث قرار گرفته و در آخر نیز به عینیت معنا شناختی عطف توجه شده است.
صفحات :
از صفحه 101 تا 116
طرح جامع عقلانیت فولی و پدیده‌های روزمره
نویسنده:
نفیسه ساطع، اعظم السادات حسینی حسین آباد
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم : دانشگاه قم,
چکیده :
فولی با رویکردی متفاوت به معرفت‌شناسی و نفی وجود رابطه‌ی ضروری بین تئوری معرفت و باور موجه، سعی دارد تا نظریه‌ای جامع درباره‌ی عقلانیت ارائه نماید. او طی چند گام و با تکمیل طرحی ابتدایی که برگرفته از مفهوم عقلانیت ارسطویی و هدف‌محور است، طرح جامع خود را در این قالب مطرح می‌سازد: «تصمیم (برنامه، باور، نقشه و فعل) A از جهت X، برای فرد S عقلانی است، اگر برایش عقلانی معرفتی باشد که باور کند A به نحو قابل قبولی در تأمین اهداف از نوع X، عملکرد خوبی دارد». فولی لحاظ همه‌ی اهداف فرد اعم از نظری و عملی و منحصر ندانستن منظر اتخاذی را دو شرط لازم برای ارزیابی‌ جامع عقلانی برمی‌شمرد. به نظر او ادله‌ی عملی با تعیین اهمیت موضوع مورد باور و توجه به نقش اجتماعی باورنده، معیارهای لازم باور موجه را مشخص می‌کنند. با وجود فراهم آمدن فهم بهتر وکارآمدتر عقلانیت در چهارچوب نظریه فولی؛ نسبی‌گرایی، آسان‌گیری، نادیده‌گرفتن ملاک‌های اجتماعی و عینی، غیر‌تدافعی بودن، ابزار‌گرایی و عدم توجه لازم به سایر انواع عقلانیت(غیر از عقلانیت معرفتی)، نقدهای پیش روی طرح جامع عقلانیت اوست.
صفحات :
از صفحه 117 تا 138
حقیقت دوگانه و نظریه عقل هیولانی ابن‌رشد
نویسنده:
علی قربانی سینی، فتحعلی اکبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
ابن‌رشد و ابن‌رشدیان متهم به «حقیقت دوگانه» شده‌اند؛ یعنی معتقدند که یک مسئله می‌‌‌تواند در دین حقیقت باشد در حالی که نقیض آن در فلسفه صادق است. در بخش اول مقاله تاریخ و معنای این نظریه از دیدگاه کلیسا بررسی شده، در بخش دوم به رأی ابن‌رشد در باب چگونگی بقای نفس در دو دسته از آثار فلسفی و کلامی ­اش پرداخته‌ایم، و در بخش سوم با ارزیابی نظر ابن‌رشد در این دو دسته آثارش این نتیجه به دست آمده که رأی ابن‌رشد در باب عقل هیولانی و بقای مشترک و کلی آن پس از مرگ (وحدت عقل) با رأی او در باب بقای نفوس فردی در آثار کلامی متناقض نیست، زیرا وی در مورد نفس قائل به اشتراک لفظی است. لذا نمی­ توان او را معتقد به حقیقت دوگانه دانست بلکه او به وحدت حقیقت باور دارد. بنابراین ابن‌رشد را دوحقیقتی خواندن نشان از عدم درک آرای وی دارد.
صفحات :
از صفحه 309 تا 323
شهید صدر و مسأله استقراء
نویسنده:
یحیی کبیر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
استقراء مسله ای است که از زمان ارسطو تاکنون فیلسوفان درباب آن سخن گفته اند. مشکل اساسی در مساله استقراء این است که چگونه می توان با مشاهده چند مصداق به نظریه یا فرضیه کلی دست یافت. فیلسوفان علم نظرات گوناگون عقل گرایی، تجربه گرایی، حساب احتمالات و غیره را مطرح کرده اند. شهید صدر در کتاب الاسس المنطقیه للاستقراء، ضمن نقد دیدگاه های فیلسوفان غرب به ارائه نظریه نوینی پرداخته است. وی در این نظریه، دلیل استقرایی را در مرحله توالد موضوعی و توالد ذاتی تفسیر کرده و با تقسیم یقین به منطقی، ذاتی و موضوع، و با استمداد از علم اجمالی در علم اصول، یقین در دلیل استقرایی را موجه می سازد. چالش های مبانی منطقی استقراء در مرحله توالد موضوعی و تولد ذاتی و نقدهای این نظریه در پایان مقاله بیان شده است.
صفحات :
از صفحه 25 تا 69
کلمات المکنونة
نویسنده:
محمد بن شاه مرتضی فیض کاشانی؛ ناظر: محمد امامی کاشانی؛ محقق: علیرضا اصغری
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: مدرسه عالی شهید مطهری,
چکیده :
کتاب «الکلمات مکنونة من علوم اهل الحکمة و المعرفة» یکی از رسائل مهم فیض کاشانی مي باشد که در آن عرفان، حکمت و شریعت به نحو خاصی به هم آمیخته شده که ملمع عربی و فارسی است. این رساله، ادوار کامل عرفان نظری را به طرزی مورد بحث قرار داده که مباحث آن شاهد گویای جامعیت و بینش عمیق ملا محسن است. در این اثر فیض از اسرار سر به مهر، مکتوم و مکنون بر وفاق اهل معنا سخن گفته و جای جای به کلمات اولیاء الله و عرفای محقق استشهاد نموده و از نظریات علمی خواجه نصیرالدین طوسی و اندیشه‌ های صدرالمتالهین شیرازی و آرای عرفانی محی الدین بن عربی استفاده نموده است.
تبیین نظریه انکشاف در مسئله علم
نویسنده:
منوچهر خادمی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چگونگی علم انسان به مراتب و منازل وجودی خویش و همچنین کیفیت و نحوه علم او به عالم واقع و خارج از حقیقت خود با تمام مواقف و مواطن وجودی آن و سرانجام تطابق و تناظر آن‌ها، از اهم و اخص مسائلی است که اذهان بسیاری از متفکرین معاصر و فلاسفه را به خود مشغول کرده و معرکه‌ای از آرا و اقوال متعدد و متنوعی را به دنبال خود، ایجاد کرده است. نگارنده در این نوشتار کوشیده است تا با اصول سامی و مبانی عالی حکمت متعالیه، همانند اصالت وجود و وحدت شخصی وجود و لوازم هر یک از آن‌ها، بر خلاف دیدگاه متداول و متعارف مطرح در محافل حکمی و فلسفی که رأی نهایی و عرشی ملاصدرا خوانده شده، آن دیدگاه را رأی میانی و نظر متوسط صدرا دانسته و در مقابل، با استناد و اتخاذ از همان آرا صدرالمتألهین و اجتهاد در آن‌ها، نهایت و غایت انظار صدرا را به برهان و عیان درآورد و آن این‌که حقیقت علم در نظر ملاصدرا، محصول اکتساب صور کمالی در متن حرکت جوهری نیست، بلکه مشهود انکشاف ذات در بطن حرکت سریانی است، یعنی ما در فرایند حرکت جوهری، دیگر با لبس بعد لبس از قوه به فعل، مواجه نیستیم، بلکه شاهد کشف بعد کشف و ظهور بعد ظهور و همچنین تفصیل بعد تفصیل هستیم. لذا حرکت را دیگر به معنای مشهور و معروف، خروج تدریجی شیء از قوه به فعل ندانسته و همچنین اصل انشا در حکمت متعالیه را حاکم بر ایجاد صور کمالی و جعل آن‌ها برای نفس نیز ندانسته بلکه آن را ناظر بر اظهار صور وحدانی و اجمالی به باطن و کامن رفته در صقع ذات غیب مغیب نفس و انکشاف تفصیلی و انتشای تکثیری و ظهور آن‌ها در پرده‌برداری از نهان نهاد ذات نفس می‌دانیم و در آخر نیز، نتایج و لوازم مهم نظریه انکشاف، بیان و مبین شده است.
صفحات :
از صفحه 47 تا 74
رابطه گزاره های پیشینی و ضروری
نویسنده:
محمد سعیدی مهر
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
بر پایه یک دیدگاه، همه گزاره های پیشینی ضروری اند (و بالعکس). این دیدگاه سنتی که به تساوی مصداقی دو مفهوم "پیشینی" و "ضروری" باور دارد و ریشه آن به کانت باز می گردد، چندی است مورد بررسی مجدد فیلسوفانی غربی قرار گرفته است. با مروری بر ادبیات این بحث می توان دو رهیافت گوناگون را، که من آنها را رهیافت تعریفی و رهیافت شهودی می نامم، از یکدیگر باز شناخت. هدف این مقاله بررسی رهیافت تعریفی است. این هدف با طی مراحل ذیل محقق می شود: الف) پاره ای تعاریف مهم که اخیرا برای "پیشینی" مطرح گردیده، بررسی می گردد. ب) عنصر مشترک میان آنها، که مفهوم "عدم وابستگی به تجربه" است، تحلیل می شود. ج) نتایج این تعاریف در خصوص نسبت دو مفهوم ضروری و پیشینی تبیین می شود. در پایان، نتیجه می شود که اکثر تعاریف جدید برای گزاره پیشینی با دیدگاه سنتی در باب نسبت مفهوم "پیشینی" و "ضروری" ناسازگاراند.
صفحات :
از صفحه 19 تا 44
نقد آرای هیوم در "انکار مابعدالطبیعه"
نویسنده:
محمد اصلانی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
ظاهرا هیوم اولین کسی است که مابعدالطبیعه را به گونه های مستدل انکار کرده است. روش وی در انکار مابعدالطبیعه بدین ترتیب است که ابتدا کلیه علوم را به دو قسم: "نسبت بین تصورات" (ریاضیات و منطق) و "امور واقع" (علوم تجربی) تقسیم می کند، سپس هر چه را در دایره این دو نگنجد، بی معنی اعلام می نماید. تلاش این مقاله بر آن است که آرای هیوم را در مقابله با مابعدالطبیعه تبیین کند، سپس نشان دهد که آن گونه که گمان می رود نظریه "منشا تصورات" مبنایی ترین نظریه در فلسفه او نیست، بلکه "روند تشکیل علم" بر نظریه یاد شده و سایر نظریات او تقدمی مبنایی دارد. پس از آن می کوشد تا نشان دهد که هیوم با توجه با اصالت تجربه ای که آن را مبنای فلسفه خود قرار داده است، نمی تواند مابعدالطبیعه را انکار نماید؛ چرا که بر اساس مبانی مورد قبول خودش دچار تناقض غیر قابل حلی می شود که وی را وادار می نماید از انکار مابعدالطبیعه دست بردارد.
صفحات :
از صفحه 29 تا 48
  • تعداد رکورد ها : 693