جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

گوناگونی آراء درباره ابلیس در میان مفسران و عرفان اسلامی

نویسنده:

نادر محمدزاده، زهرا حسینی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,

کلیدواژه‌های اصلی :

وحدت وجود , ابلیس , تفسیر و مفسران , عارفان (مسلمان) , تفسیر ابلیس

کلیدواژه‌های فرعی :

عرفان اسلامی , قرآن کریم , دین اسلام (دامنه ادیان پیشرفته) , دفاع از ابلیس , ابلیس از منظر عرفا , شیطان از دیدگاه مفسران و متکلمان , موسی و ابلیس ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , امام خمینی

چکیده :

شیطان (متمرد و گمراه کننده انسان) در ادیان ابراهیمی از موضوعات مهم و بحث انگیز در میان فلاسفه، متکلمان و عرفا است. در میان مفسران در مورد ابلیس و شیطان سه دیدگاه مطرح است: الف) از جن بوده است؛ ب) از فرشتگان بود و سپس از جنیان شد؛ ج) از فرشتگان بودطرفداران هر کدام از دیدگاه ها برای اثبات نظر خود به آیات و روایات زیادی متوسل شده اند؛ اما در نظری دقیق، ابلیس از جن بود و به دلیل عبادت فراوان در جایگاه ملائکه قرار داشت. در نظر عرفا نیز دیدگاه های گوناگونی وجود دارد. بیشتر عرفا ابلیس را مظهر بدی و اغوا کننده انسان دانسته اند؛ اما برخی مثل حلاج، عین القضات همدانی، احمد غزالی و... به دفاع از ابلیس پرداخته اند و او را عاشق خالص خدا و موحد حقیقی دانسته اند. در دیدگاه مکتب وحدت وجودی، ابلیس، شیاطین و بدان مظهر صفات جلالی خداونداند و از اراده خدا خارج نیستند. این مقاله به صورت توصیفی و تحلیلی تدوین یافته است.

صفحات :

از صفحه 65 تا 90

مشخصات اثر

عنوان :

انسان کامل از دیدگاه حکیم سنائی غزنوی

نویسنده:

علی اکبر افراسیاب پور , فلور ولی پورچهارده چریک

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

تاثیر عرفان اسلامی بر معماری ایرانی با تاکید بر تزئینات گنبد سلطانیه

نویسنده:

هاتف سیاه کوهیان

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,

کلیدواژه‌های اصلی :

هنر اسلامی , معماری اسلامی , گنبد سلطانیه , عرفان اسلامی , اصطلاحنامه تصوف

کلیدواژه‌های فرعی :

معنویت , 10. شریعت/ Šarīʿa , امامت , طریقت , سالک , صوفیان (صوفیه) , وحدت حقیقت وجود(احکام هویت غیبی عرفان نظری) ,

چکیده :

هنر در ساحت عرفان، نوعی سیر و سلوک است که در طی آن هنرمند با الهامی آسمانی و معنوی به کشف و شهود می رسد. در حقیقت هنر و معماری اسلامی پرتو و بازتابی از وحی الهی در جهان خاکی است که لطائف و ظرائف آن، اهل معرفت را به مکاشفه و شهود می رساند. بناهای سنتی در معماری اسلامی - ایرانی مصادیقی از عالم قدس و مظاهری از سنت الهی به شمار می روند که فنون و ظرافت های به کار رفته در آن با اصول روحانی و معنوی مرتبط است. کثرت آیات قرآنی در کتیبه ها و تزئینات مساجد و بقاع و امامزاده ها و گنبدها از جمله گنبد سلطانیه را که جای جای آنها را متیمن و متبرک ساخته، می توان مرتبط با مساله «ذکر» و «تسبیح» دانست که یکی از مسائل اصلی تصوف و عرفان اسلامی است. هم چنین نقش یا تصویر «ستاره» به عنوان نماد روشنایی و زیبایی که در مرکز آن کلمه «الله» و در اضلاع آن کلمه محمد (ص) یا علی (ع) قرار گرفته، از نظر عرفانی نشانه ای از ولایت معنوی خدا و اولیاء الهی در هدایت باطنی و ظاهری اهل طریقت است که به وفور در نقش و نگاره ها و تزئینات گنبدها به ویژه گنبد سلطانیه دیده می شود. اتحاد میان شریعت، طریقت و حقیقت یکی از مسائل مهم عرفانی است که در قسمت هایی از کتیبه ها و نگاره های بناهای اسلامی از جمله گنبد سلطانیه در قالب نام «الله، محمد (ص)، علی (ع)» در کنار یکدیگر به -چشم می خورد.

صفحات :

از صفحه 47 تا 64

مشخصات اثر

عنوان :

نقش جغرافیا در مذهب، هنر و ادبیات عارفانه

نویسنده:

محمد رحمانی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,

کلیدواژه‌های اصلی :

مذهب , هنر عرفانی , ادبیات عرفانی , جغرافیا , اصطلاحنامه عرفان

کلیدواژه‌های فرعی :

هنر , دین اسلام (دامنه ادیان پیشرفته) , ادبیات , موسیقی عرفانی ,

چکیده :

جغرافیا به عنوان یکی از علوم قدیم به جهت ریشه داشتن در عمق پدیده های طبیعی و انسانی همواره به بررسی ارتباط بین این دو پدیده که پایه اصلی نظام هستی است می پردازد. این دو پدیده دارای جوهری است که با ذات وجود باری تعالی و باورهای اعتقادی و عرفانی در یک رابطه تنگاتنگی قرار گرفته است. این فرایند را در یک تفکر فلسفی می توان از پرستش سنگ و کوه و قداست رودخانه ها و تاثیر معنوی آن در پاک کردن زشتی ها تا به امروز می توان دید و چه تابلوهای بسیار زیبا و هنرمندانه ای که در آن قدرت لایزال خدواند با تصویر کشیدن قله ای برای نشان دادن استواری سرزمین مادری نقاشی شده است که این قدرت در کنار یک رودخانه جاری جریان زندگی را نشان می دهد که ذات درونی، غائبی را که قابل مشاهده نیست را در برون جغرافیایی تصویر به نمایش گذاشته است. ما انسان را بدون جغرافیا و در خلاء نمی توانیم به سر مقصد درک واقعی جهان برسانیم. در عالم معنا در ظهور و بلوغ موسیقی و آواز، ملودی و طنین جغرافیا در محیط با نوای جوشش چشمه و خروش رود، غرش آسمان و آواز پرندگان مولود آواز و موسیقی است. در این پژوهش با متغیر مستقل هنر و ادبیات عارفانه که وابسته به متغیرهای جغرافیایی است به این نتیجه می رسیم که جغرافیا به عنوان یکی از علوم کهن در هر دو دیدگاه عرفانی اصالت به ماده و اصالت به تصور هم در هنر و هم در ادبیات عارفانه و باورهای مذهبی نقش مهمی را ایفا می کند.

صفحات :

از صفحه 195 تا 218

مشخصات اثر

عنوان :

زمینه های پیدایش خرابات و تطورات آن در متون عرفانی

نویسنده:

خلیل بهرامی قصرچمی ,عبدالرحیم عناقه ,سمیه سبزواری

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,

کلیدواژه‌های اصلی :

خرابات , مهرابه , خورآبه , میتراییسم (ادیان آریایی ایران باستان) , ادبیات عرفانی , آئین مغان

کلیدواژه‌های فرعی :

آیین زرتشت , دین اسلام (دامنه ادیان پیشرفته) , سالک , عارفان (مسلمان) ,

چکیده :

مفهوم خرابات از بعد لغوی و سپس جایگاه خاص آن در آئین مهرپرستی به دلایل متعددی آن گونه که می بایست مورد بررسی واقع نشده و معنای مستقلی که جامع و مانع باشد برآن مترتب نگردیده است. سیر تاریخی و تطور لغوی و مشربی این واژه نشان می دهد، خرابات در اصل همان «خورآبه» در آیین میترائیسم بوده که با طی مراحلی دشوار، سالک طریق آن مشرب به آنجا ره می یافته است. بعد از اسلام و ظهور مشرب عرفان و تصوف این واژه و مفهوم، با بسامدی فراوان در آثار عرفانی و ادبی متجلی گردید و در ادبیات قلندرانه چنان راه یافت که هر کس به ظن خود از آن تعبیری نمودو متاسفانه نقب انحرافی از این واژه به وجود آمد که با اصل جایگاه خاصی که در آیین میترائیسم داشت؛ تفاوت کلی دارد و متاسفانه در مفهوم عام، به عشرتکده و شرابخانه، نقل به معنی گردید. نگارنده در این مقاله بر آن است تبیین نماید که اصل مفهوم خرابات بر خاسته و برگرفته از چه آیینی است و سیر تاریخی آن چگونه است؟

صفحات :

از صفحه 161 تا 193

مشخصات اثر

عنوان :

عالم مثال (خیال) در عرفان اسلامی

نویسنده:

علی دین محمدی , حسین آریان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,

کلیدواژه‌های اصلی :

کشف و شهود , عالم برزخ , عالم واسط , خیال منفصل , اصطلاحنامه عرفان , عالَم مثال(قسیم عالم معانی و ارواح و اجسام)

کلیدواژه‌های فرعی :

سلوک عرفانی , عوالم وجودی , حکمت متعالیه , عالَم لاهوت(قسیم عالَم جبروت و ملک و ملکوت) , عالَم ملکوت(قسیم عالَم لاهوت و جبروت و ملک) , عالم ناسوت ,

چکیده :

اعتقاد به عالم مثال، یا وجود عالم واسط، بین عالم محسوس و عالم معقول، در ایران قبل از اسلام آغاز شده و به دوره اسلامی رسیده و توسط حکمای نامی ایران، از جمله: شیخ شهاب الدین سهروردی، صدرالمتالهین شیرازی، ملا هادی سبزواری و... پرورانده شده است. و عرفایی چون ابن عربی، مولانا جلال الدین محمد بلخی، سید حیدر آملی، شیخ محمود شبستری، لاهیجی، عبدالرحمن جامی، میرفندرسکی و... نیز بر لزوم وجود این عالم در سیر و سلوک عرفانی صحه گذاشته اند.عرفا، به سلسله مراتب عوالم وجودی با اندک اختلافی اعتقاد داشته و همه ی آنها به وجود عالم واسط که همان عالم مثال (برزخ) باشد، معترفند. ایشان «عالم خیال» را به «خیال متصل مقید» و «خیال منفصل مستقل» تقسیم کرده اند. «محیی الدین ابن عربی به عنوان پدر عرفان نظری پس از سهروردی به طراحی عالم خیال همت گماشت و اصول عرفان او بر حکمت متعالیه تاثیر فراوانی گذاشت.

صفحات :

از صفحه 219 تا 240

مشخصات اثر

عنوان :

خواب و رویا ابزاری برای بیان کشف و شهودات عرفانی

نویسنده:

خاور قربانی ,شایسته محمودی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,

کلیدواژه‌های اصلی :

رویت حق , اصطلاحنامه عرفان , شهود(اسماء اول عرفان نظری) , خواب عارفان

کلیدواژه‌های فرعی :

سلوک عرفانی , اصطلاحات عرفانی , پیر (عرفان) , سالک , عارفان (مسلمان) , صوفیان (صوفیه) ,

چکیده :

این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی جایگاه و نقش کشف در خواب های عرفا پرداخته است. در این بررسی، معنای عام و خاص کشف؛ یعنی رویت خدا و درک معانی دنیوی و اخروی مبنا قرار گرفته است. برای نیل به این هدف، خواب های عرفا با مضمون کشف، در دو بخش حل مساله و رفع حجاب از دغدغه ⁭های ذهنی و کشف وقایع آینده، مطرح و بررسی شده⁭ اند. این بررسی نشان می ⁭دهد که یکی از مهمترین کارکردهای خواب عرفا حل بسیاری از مسائل و دغدغه ⁭های ذهنی آنان بوده است که بیشتر در حوزه مسائل دینی و عرفانی هستند. آنها علاوه بر این که این مسائل را از طریق خواب بیان می⁭ کردند، از این طریق بر تاثیر گذاری آن بر مخاطبان هم می⁭ افزودند؛ چون حل این مسائل در خواب از زبان خدا، پیامبر و مشایخ صوفیه انجام می⁭ شده است. علاوه بر حل مسائل در خواب عرفا، مکاشفاتی از نوع الهام مشاهده می⁭ شود که از وقایعی که هنوز در واقعیت اتفاق نیفتاده، خبر می دهند.

صفحات :

از صفحه 145 تا 167

مشخصات اثر

عنوان :

قله ای در دامن الوند: تاملی در عرفان باباطاهر عریان

نویسنده:

قدم علی سرامی, بهروز خیریه

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,

کلیدواژه‌های اصلی :

محبت , خوف و رجاء , باباطاهر , توکل , مراقبه , اصطلاحنامه عرفان , مقام قرب

کلیدواژه‌های فرعی :

عشق , غلات شیعه , سالک , صوفیان (صوفیه) , مقام توبه , مقام زهد , مقام رضا , مقام فقر ,

چکیده :

باباطاهر همدانی عارف روشن ضمیر و نام آشنای سده پنجم هجری است که دوبیتی های آبدار و پرمعنای او در زمره برجسته ترین دوبیتی های تاریخ ادبیات ایران به شمار می آید. اشعار دلنشین و موزونش نشانگر آگاهی وی از مبانی دینی و ظرائف عرفانی است. اما به دلیل اینکه اشعارش در گذر ایام دچار تغییر و تحول شده و آنچه در کتب مختلف در مورد شرح حال وی ثبت شده افسانه آمیز و گوناگون است، شخصیت و طرز اندیشه وی در هاله ای از ابهام فرو رفته است.در این پژوهش تلاش نموده ایم با بررسی اشعار بر جای مانده از او و برخی جملات قصارش، همچنین با استناد به دیدگاه نویسندگان و پژوهشگران مختلف، نظرگاه و اندیشه وی را در باب مسائل عرفانی مورد بررسی قرار دهیم. امید که در این زمینه گامی به پیش برداریم.

صفحات :

از صفحه 14 تا 44

مشخصات اثر

عنوان :

تاثیر اسرائیلیات بر عرفان کشف الاسرار در داستان زندگی نوح (ع)

نویسنده:

حسین رزی فام , عزیز حجاجی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,

کلیدواژه‌های اصلی :

تفسیر کشف الاسرار (میبدی) , حضرت نوح (ع) , اسرائیلیات , طوفان نوح

کلیدواژه‌های فرعی :

تورات , کشتی نوح , دین اسلام (دامنه ادیان پیشرفته) , نسب نوح , پسر نوح ,

چکیده :

در قرآن، داستان نوح (ع)، موجز بیان شده است و این ایجاز، اعجاز قرآن را ثابت می کند زیرا خداوند خواهان قصه گویی نمی باشد و هدف حضرت، عبرت آیندگان است وبس. ولی به دلیل بسنده کردن به کلیات، در این زندگی نامه، علمایی که تورات، انجیل و دیگر علوم دینی را می دانستند دست به کار شده، درصدد پر نمودن خلاء ها، به وسیله داستان های دینی ادیان مختلف برآمدند. این امر باعث خیالی گشتن داستان انبیاء شده، در نتیجه از قداست آن کاسته، امروزه اثرات مخربی بر پیکره اسلام و نیز شان پیامبران وارد ساخته است. وآنگهی کتب تفسیری به بسط و گسترش اسرائیلیات یا داستان های یهودی و نصرانی کمک نموده اند که از این ظلمات می توان آب حیاتی چون کشف الاسرار را نام برد که با پیرایش، راح روح خوانندگان خواهد بود. میبدی در این کتاب بی بدیل تفسیری عرفانی، خواسته نخواسته به ریشه، تیشه رسانیده، هرچند در مقایسه با دیگر کتب تفسیری بسیار خویشتنداری کرده است. شناسایی و جداسازی اسرائیلیات وارده بر داستان حضرت نوح (ع) که بر عرفان و تصوف نیز موثرند، از این تفسیر عرفانی، هدف اصلی مقاله می باشد.

صفحات :

از صفحه 117 تا 143

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید