جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

برآیند تحلیل منطقی آراء خاور شناسان در زمینه های قرآنی نکات مشروحه ی زیر است: -سطحی نگری و عمیق نشدن درلایه های میانی و تأویل پذیر قرآن و ناآگاهی از روش منحصر به فرد پژوهش در موضوعات قرآنی و مقایسه آن با کتاب های نوشته شده به دست افراد بشر . -نداشتن شناخت کافی از شرایط شبه جزیره عربستان وآداب و سنن آن سرزمین در زمان نزول قرآن ، یا توجه نکردن بهاین اوضاع و شرایط با وجود شناخت و آگاهی از آن؛ و نیز بی توجهی به نزول تدریجی و اسباب و شأن نزول آیات و سُوَر قرآن - که بسیاری از احکام ، قوانین و معارف قرآنی در پرتو توجه عالمانه به این امور، واقع بینانه تفسیر و تبیین می گردد.- مبنا قرار دادن یک یا چند کتاب معدودتفسیری یا علمیِ نوشته شده توسط برخی دانشمندان اهل سنت در باره ی قرآن و توجه نکردن به آثار و تفاسیر دانشمندان شیعه و معارفی که از اهل بیت پیامبر اکرم (ص) درباره قرآن گردآوری شده است، و قضاوت درباره جنبه های مختلف قرآن بر اساس شناخت و معرفتی که از همان یک یا چند کتاب معدود به دست آورده اند. -عدم آشنایی کامل به زبان قرآن ( زبان و ادبیات عرب) و در نتیجه مراجعه بیشتر مستشرقین به ترجمه های اروپایی به جای مراجعه به خود قرآن و مطالعه آن. اساس و زیر بنای اشکالات مستشرقان در زمینه اعجاز تشریعی و علمی قرآن، غیر علمی و بی بهره از هر گونه استدلال و برهان منطقی ، ریشه گرفته از عدم دقّت کافی درکلیّت قرآن کریم و در موارد بسیاری نیز غیر منصفانه و همراه با غرض ورزی و تعصّب های خشک دینیِنصرانی- یهودی است. اگر دانشمندان غربی بویژه کسانی که دستی در زمینه قرآن پژوهی دارند به خود قران مراجعه ، محکمات آن را مطالعه، و متشابهات و آیات مجمل و تأویل پذیر آن را به احادیث نبوی (ص)و روایات امامان شیعه (ع)و کتب و تفاسیر صحیح و مورد قبول عامّه ی مسلمانان، ارجاع نمایند و البته اغراض دینی و تعصّب های نژادی را نیز به کناری نهاده آنگاه در زمینه قرآن پژوهش کنند، قطعاً به نتائجی جز آنچه تاکنون رسیده اند ، خواهند رسید- چرا که قرآن کریم ، آخرین کتاب وکامل ترین ذخیره آسمانی خداوند برای بشر است و هر آنچه لازمه ی سعادت انسان بوده را در خود جمع کرده است.

در طول تاریخ شخصیت‌های بزرگ و انسان ساز همواره از سوی مخالفان کینه‌توز در معرض اتهامات و نسبت‌های ناروا قرار داشته‌اند و به حضرت رسول(ص) که برگزیده‌ی خلق عالم است از همان صدر اسلام اتهامات زیادی نسبت داده شد و این موضوع در دوره‌ی معاصر توسط مستشرقان شدت بیشتری گرفت. مهم‌ترین نسبت‌هایی که مستشرقان درباره‌ی زندگی و شخصیت حضرت رسول(ص) مطرح نمودند عبارت‌اند از: شاعری، کهانت، بیماری صرع، جنون، ساحری. در این رساله سعی شده است. نوع اتهامات و نیز پیشینهمطرح شدن این شبهات و همچنین اغراض و انگیزه‌های آنان از این اقدام بر اساس شواهد قرآنی، دلایل عقلی، تاریخی، عرفانی و تحلیل‌های روان‌شناسی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. و در پایان نتایج و دستاورد هر یک از اتهامات و شبهات مورد ارزیابی صورت پذیرفت.

قرآن برخلاف سایر معجزات محدود به زمان و مکان خاص نبوده و نیست.قرآن معجزه ی بزرگ پیامبر اسلام (ص) است که اعجاز آن در ابعاد گسترده ای نمود دارد.امّا آنچه خیلی اهمیّت دارد و کمتر مورد توجّه قرار گرفته است،این می باشد که جهت عمده ی اعجاز دائمی قرآن که در همه ی اعصار و زمانها نظر دانشمندان و ملل گوناگون را جلب می کند علوم،معارف و مقررات آن است که پیوسته راهگشای جوامع بشری است. روشی که در راستای این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است روش توصیفی- تحلیلی می باشد. احکام شرعی قرآن دارای ویژگی هائی می باشد که هیچ بشری قادر به عرضه هم آوردی برای آن نیست.قوانین قرآن با عقل و فطرت سازگار بوده و به تمام جنبه های انسان توجّه دارد و در عین حال از هرگونه تناقضی مبرّاست و با این همه،توسط فردی امّی و درس نخوانده بیان شد و این دلیل واضحی بر اعجاز و الهی بودن قرآن است. با بررسی مواردی چند ازآیات و موضوعات مرتبط از دیدگاه تفاسیر عصری،می توان معتقد شد که عرضه تشریعاتی این چنینی خرق عادت بوده و نمودی روشن از اعجاز قرآن است و پاسخ گوی نیازهای مردم و مبنای هدایت در همه زمانها و مکانها می باشد.

قرآن کریم، کتاب مذهبی ما مسلمانان، معجزه‌ی جاوید و سند نبوت حضرت خاتم(صلّی‌الله‌علیه‌وآله) و دستورالعمل هدایت و تربیت انسان است. از آن‌جا که تعابیر و گزاره‌های قرآن، توسط خداوند دانا، مدبر و حکیم انتخاب شده است، استفاده از هر الگوی بیانی در این گزاره‌ها، نشانه‌ی نقش و کارکرد مؤثر آن در تربیت و هدایت انسان و جوامع انسانی است. پرسش از مهم‌ترین روش‌های کسب معرفت و شناخت و توصیه‌ی قرآن می‌باشد. «فَسْألُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لاتَعْلَمُون‏» « اگر نمى‏دانيد، از آگاهان بپرسيد.»(انبیاء/7) قرآن در بیان اهداف خود از اسلوب‌های متنوعی استفاده کرده است. اسلوب استفهام و پرسش حدود 1260 بار در قرآن تکرار شده است. پژوهش حاضر در ‌صدد کشف و ارائه‌ی کارکردهای تربیتی پرسش در قرآن است. این پژوهش حاوی یک مقدمه در «کلیات تحقیق»، سه فصل در «پرسش»، «تربیت در قرآن» و «کارکردهای تربیتی پرسش در قرآن» و یک ضمیمه در «پاسخ‌گویی» است.در فصل اول از کلیاتی درباره پرسش، آداب، اهمّیت و انواع آن و نیز از پرسش در قرآن، اطّلاعات آماری پرسش‌ها‌ی قرآنی و ادات استفهامیِ بکار رفته در آن و معانی حقیقی و بلاغی آنها بحث شد. در پایان فصل، جدول تعداد و پراکندگی آیات پرسشی به ترتیب سوره‌ها و نیز جدول فراوانی ادات استفهام آورده شده است. در فصل دوم از تربیت دینی، اهداف و روش‌های آن و نیز برخی روش‌های تربیتی قرآن بحث شده است. در فصل آخر یعنی «کارکردهای تربیتی پرسش در قرآن» آیات پرسشی قرآن با استفاده از کتاب‌های تفسیری و تربیتی به تفصیل بررسی، و بیست و نه کارکرد اساسی و مهم تربیتی از این آیات استنباط و استخراج شد و برای هر کارکرد از میان آیات مرتبط، آیه‌ی دارای دلالت بیشتر انتخاب و توضیحات لازم، ارائه و در نهایت آیات هم‌سو با هر کارکرد ذکر شد. مهم‌ترین دستاورد این پژوهش آنست که هر یک از آیات پرسشی قرآن با اتخاذ شیوه‌ای خاص، استفاده از ادات ویژه، سیاق خطاب یا غیبت و نیز با توجه به موضوع، مخاطب، سؤال کننده و شأن نزول آیات، دارای چندین نکته و کارکرد است که در تربیت و هدایت انسان و جامعه‌ی انسانی بسیار مؤثر است و می‌تواند دستمایه افرادی که عهده‌دار امر تربیت هستند باشد. این نوشته با عنایت به محدودیت‌ها و بضاعت اندک نگارنده بخش کوچکی از این کارکردها را ارائه داده است. انشاءالله این گام، هر چند کوچک و جزیی مورد قبول حضرت حق و آغازی بر فعالیت‌های علمی علاقه‌مندان در این زمینه باشد.

یکی از اندیشه های اساسی و محوری شعر شاعران، از گذشته تا به حال، اندیشه های دینی و مذهبی بوده است و توجه آنان به اولیای دین و سیره و سیمای معصومین (ع) در همین زمینه می باشد. در این پایان نامه، نگارنده یافته های پژوهشی خود را جهت تبیین سیمای معصومین (ع) در سروده های چند شاعر (بهار، شهریار، سبزواری، شاهرخی، اوستا و مردانی) عرضه کرده است. این موضوع در این دوره بیشتر به ذکر مناقب معصومین (ع) به خصوص پیامبر اکرم (ص)، حضرت علی (ع)، حضرت فاطمه (س)، امام حسین (ع)و امام زمان (عج) اختصاص دارد و به بقیه ی امامان کم تر توجه شده و یا اصلا توجه نشده است. موضوع اشعار شاعران حوادث زندگی و فضایل و مناقب این معصومین (ع) می باشد. با آن که معصومین (ع) ذاتا دارای صفات مشترکی هستند، ولی بعضی از حوادث روزگار ایشان و یا برخی خصوصیات آنان بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند، مثلا از پیامبر (ص) معجزات فراوان، مبعث، معراج و از حضرت علی (ع) شجاعت و فداکاری و از حضرت فاطمه (س) مسأله ی فدک و محبت پیامبر (ص) به ایشان، امام حسین (ع)مظلومیت و مبارزه اش در کربلا و جان نثاری و درباره ی امام زمان (عج) مسأله ی ظهور و انتظار مورد توجه شاعران بوده است. با توجه به شعر شاعران معاصر و مقایسه ی آنان با شاعران گذشته، می توان ابراز داشت که شاعران معاصر علاوه بر مدح و منقبت یا سوگ معصومین (ع) ، به مظلومیت آنان و ایستادگی و مقاومت آنان در برابر حاکمان ستمگر و گاهی اهمیت مسأله ی ولایت نیز توجه شده است. این نگرش به خصوص در مورد امام حسین (ع) به ویژه موضوع قیام عاشورا و امام زمان (عج) خصوصا موضوع انتظار حضرت برجستگی بیشتری دارد. به گونه ای که عاشورا دیگر تابلویی از غم و اندوه و ماتم نیست، بلکه سراپا شور و عشق و جانبازی برای حیای دین خدا و مبارزه با ظلم و زور وتزویر است و موضوع انتظار نیز به سکون و نشستن و منتظر ماندن خلاصه نمی شود، بلکه قیام و ایستادگی و خودسازی و ارتقای بینش و بصیرت در راستای فراهم کردن مقدمات ظهور می باشد.

این تحقیق به بررسی واژه ی آیه در قرآن با شیوه معناشناسی تاریخی و معناشناسی توصیفی پرداخته است.در معناشناسی تاریخی به دو عنصر «معنا و مدلول اصلی آیه » و «تطوّرات معنایی آن در دوره‌های مختلف» توجه شده است. با بررسی استعمال آیه در معنا شناسی تاریخی در می یابیم که این واژه دارای منشأ غیر عربی است و معنای بقایای منزلگه یار غالب وجه معنایی در دوره ی جاهلی تشکیل می دهد و معانی دیگری از جمله قصه و رساله، خشم و هیبت، علم و رأیت، نشانه امر غیر مادی، جماعت نیز کاربرد داشته است.در دوره ی قرآنی این واژه تطور چشم گیری داشته اما در دوره های بعد شاهد کم رنگ شدن و عدم استعمال بعضی معانی دوره ی جاهلیت از جمله بقایای منزلگه یار و خشم و هیبت و علم و رایت می باشیم.در معناشناسی توصیفی، معنای این واژه‌ها با در نظر گرفتن کلمات مترادف، مجاورها و مفاهیم نسبت داده شده به آنها بررسی شده و نسبت معنای این واژه‌ها با کلمات دیگر قرآن بیان شده است.در این روش ما وجوهی از جمله نشانه قدرت خدا، فراز هایی از قرآن، نشانه قدرت انسان در طبیعت، معجزه و عبرت مشاهده می کنیم و طبق قائده ی جانشینی به مترادف هایی از جمله ذکر، کتاب الله، حکمت، هدی، ما انزل الی الرسول، قرآن، سلطان، بینه و ... دست می یابیم.با بررسی معنا و مفهوم آیه در آیه ی نسخ به معنایی متفاوت از بقیه وجوه پی می بریم ، طبق سیاق در این آیه به نسخ قبله در شریعت یهود اشاره شده است.واژگان کلیدی: آیه، معنا شناسی، معنا شناسی تاریخی، معنا شناسی توصیفی، فراز هایی از قرآن، نشانه قدرت خدا، معجزه، نسخ

آنچه که ذهن بسیاری از متفکران را همواره به خود مشغول نموده است، تربیت اخلاقی انسان است. نکته ای که کیفیت زندگی انسانها و موجودات زنده دیگر را در کنار هم و در جهت حفظ محیط زیست خود، بهبود می بخشد، رعایت نکات اخلاقی است. مسائل اخلاقی در هر زمان از اهمیت فوق العاده ای برخوردار بوده، ولی در عصر و زمان ما اهمیت ویژه ای دارد، زیرا:1- از یک سو عوامل و انگیزه های فساد و انحراف در عصر ما از هر زمانی بیشتر است و اگر در گذشته برای تهیه مقدمات بسیاری از مفاسد اخلاقی هزینه ها و زحمتها لازم بود در زمان ما از برکت پیشرفت صنایع بشری همه چیز در همه جا و در دسترس همه کس قرار گرفته است!2- از سوی دیگر، با توجه به این که عصر ما عصر بزرگ شدن مقیاسهاست و آنچه در گذشته بطور محدود انجام می گرفت در عصر ما به صورت نامحدود انجام می گیرد، قتل و کشتار انسانها به برکت وسائل کشتار جمعی، و مفاسد اخلاقی دیگر به کمک فیلمهای مبتذلی که از ماهواره ها در سراسر دنیا منتشر می شود و اخیرا که به برکت «اینترنت» هرگونه اطلاعات مضر در اختیار تمام مردم دنیا قرار می گیرد، مفاسد اخلاقی بسیار گسترش پیدا کرده و مرزها را در هم شکسته و تا اقصا نقاط جهان پیش می رود تا آنجا که صدای بنیانگذاران مفاسد اخلاقی نیز درآمده است.3- از سوی سوم، همان گونه که علوم و دانشهای مفید و سازنده در زمینه های مختلف پزشکی و صنایع و شون دیگر حیات بشری گسترش فوق العاده ای پیدا کرده، علوم شیطانی و راهکارهای وصول به مسائل غیرانسانی و غیراخلاقی نیز به مراتب گسترده تر از سابق شده است به گونه ای که به دارندگان فساد اخلاق اجازه می دهد از طرق مرموزتر و پیچیده تر و گاه ساده تر و آسانتر به مقصود خود برسند.در چنین شرایطی توجه به مسائل اخلاقی و علم اخلاق از هر زمانی ضروری تر به نظر می رسد و هرگاه نسبت به آن کوتاهی شود فاجعه یا فاجعه هایی در انتظار است.خوشبختانه ما مسلمانان منبع عظیمی مثل قرآن مجید در دست داریم که مملو است از بحثها و تصویر هایی است که به صورت زیبایی در قالب داستان های عمیق اخلاقی نظیر خیر و شر که در هیچ منبع دینی دیگری در جهان یافت نمی شود.در این مسیر، تصاویری از پیامبران الهی را مشاهده می کنیم که بیشترین نقش را در طول تاریخِ داستان های قرآنی داشته اند و همواره با تحمل رنج بسیار، انسانها را به یکتاپرستی، محبت، رعایت انصاف و عدالت و پرهیز از دروغ و ظلم و جنایت دعوت نموده اند. در داستان قرآنی موسی(ع) تصویر خیر و شر را به صورت مفاهیمی که چهره ای از نیک و بد، ایمان و کفر ، عدالت و ظلم ، عقل و جهل.... آمده است.البته این پژوهش صرف بررسی جلوه های تصویری خیر و شر و چگونگی به آنها در داستان حضرت موسی(ع) به عنوان یکی از داستان های پندآموز قرآنی است که مسائل اخلاقی در آن نقش مهمی را ایفا می کند، از آنجایی که اکثر مسائل اخلاقی بلکه همه آنها، آثاری در زندگی اجتماعی بشر دارد، اعم از مادی و معنوی، و جامعه انسانیت منهای اخلاق به باغ وحشی تبدیل خواهد شد که تنها قفسها می تواند جلو فعالیتهای تخریبی این حیوانات انسان نما را بگیرد، نیروها به هدر خواهد رفت، استعدادها سرکوب خواهد شد، امنیت و آزادی بازیچه دست هوسبازان می گردد و زندگی انسانی مفهوم واقعی خود را از دست می دهد، از این رو به دست به چنین پژوهشی در این داستان به عنوان نمونه ای از داستان های پند آموز قرآنی زده ام . اگر درست در تاریخ گذشته در قرآن بیندیشیم، اقوام زیادی را پیدا می کنیم که هر کدام بر اثر پاره ای از انحرافات اخلاقی، شکست خورده یا بکلی نابود شدند. چه بسیار زمامدارانی که بر اثر نقاط ضعف اخلاقی، قوم و ملت خود را در کام مصائب دردناکی فرو بردند. از این رو انسان ها در اجتماع با حذف مسائل اخلاقی به سرنوشت دردناکی گرفتار می شوند. قصه گویی یکی از قدیمی ترین و بهترین شیوه های بیان مطالب است، به همین دلیل خداوند در کتاب آسمانی (قرآن) برای انسان قصه می گوید تا در قالب آن، هممفاهیم والای اخلاقی و تربیتی را به زیبا ترین شکل بیان کند و هم شرح حال گذشتگان را تا شاید مایه عبرت و تفکر که یکی از جلوه های جمال خداوندی است، دراو شود. در داستان حضرت موسی(ع) فرعون و فرعونیان به دلیل استکبار و ظلم فراوان و قوم بنی اسرائیل به دلیل ناسپاسی های فراوان به حوادثی دچار شدند که داستان آنها به عنوان درس عبرت برای بشریت در کتاب آسمانی به تصویر در آمده است و همچنین در این داستان قرآنی جلوه هایی تصویری از شخصیت ها و صحنه ها با مفهوم خیر و شر آورده شده است که تصویرگران بخش هایی از آن را به تصویر کشیده اند .این تحقیق حاوی ضروری ترین دانستنی ها درباره مفهوم و مصادیق و جلوه هایی از تصویر خیر و شر می باشد .با توجه به توضیحات ذکر شده مسئله تحقیق حاضر ، آشکارسازی جلوه های تصویری خیر و شر، در داستان حضرت موسی (ع) می باشد و این که تصویرگران معاصر ایران کدام جلوه های تصویری خیر را مورد توجه قرار داده اند و همچنین چه عواملی در آثار آنها وجود دارد که می تواند بیان کننده جلوه های تصویری خیر و شر در شخصیت های موجود در داستان حضرت موسی(ع) می باشد .این تحقیق شامل مباحث مختلفی در رابطه با زیبایی شناسی در قرآن، زیبایی شناسی داستان های قرآنی، زیبایی شناسی تصویر در قرآن .... و مفاهیم مرتبط با این پژوهش می باشد .فصل اول این رساله در باب کلیات پژوهش است.در فصل دوم، شامل پیشینه و همچنین مسائل نظری از جمله تعاریف لغوی حُسن، تعریف خیر و شر، مفاهیم و مصادیق آنها و همچنین در باب معیارهای زیبایی در داستان های قرآنی و معیار تصویری در داستانهای قرآنی سخن به میان آمده است .فصل سوم به مبحث روش شناسی پژوهش پرداخته شده است.فصل چهارم؛ به تجزیه و تحلیل یافته ها ابتدا در داستان حضرت موسی(ع) و بعد در آثار هنرمندانی که به این داستان قرآنی پرداخته اند و آن را تصویر کرده اند. این بررسی شامل بررسی جلوه هایی از خیر و شر و چگونگی بیان این مفاهیم در تصویرسازی های آنها بوده است. که در انتها در جداولی که در انتهای این بخش آورده شده، به طور خلاصه و گذرا؛ نشان داده شده که تصویرگران خیر و شر را در آثار در چه جاهایی آورده اند و در چه جاهایی موفق عمل کرده اند و یا بلعکس.در فصل پنجم در ابتدا به ذکر نکات مثبت و منفی در آثار مشاهده شده؛ پرداخته شده و بعد به بحث و نتیجه گیری پیرامون سوالات تحقیق و در انتها به ذکر پیشنهاد هایی برای پژوهش های آتی پرداخته شده است.

هدف از این پژوهش مقایسه مصائب امام حسین(ع) ومصائب حضرت عیسی مسیح(ع) است.ضرورت تحقیق: دودین بزرگ الهی یعنی اسلام ومسیحیت به دلیل انتسابشان به حضرت ابراهیم(ع) ادیان ابراهیمی خوانده می‌شوند که باهم گفتمان وهمزیستی مشترکی دارند که باید این گفتمان مشترک را از طریق رهبران بزرگوار دین اسلام حضرت اباعبدالله حسین(ع) ودین مسیحیت حضرت عیسی مسیح(ع) بررسی نمود. این دو بزرگوار امام حسین(ع) وعیسی مسیح(ع) اشتراکاتی همانند: الف-هردو هدایتگر جامعه اند؛ب-هردو معصوم از گناه وخطابودند وافتراقاتی مانند:الف -قوم امام حسین(ع) او را به شهادت رساندند اما به اعتقاد مسیحیت قوم یهود حضرت عیسی مسیح(ع) را به صلیب کشیدند.ب-اهل بیت امام حسین(ع) به اسارت و آزار وشکنجه دیدند اما عیسی مسیح(ع) اهل بیتی نداشت.فرضیه: تلاش مابر این است که بین این دو بزرگوار امام حسین(ع) وحضرت عیسی مسیح(ع) اشتراکاتی مثل معجزه- شفاعت وافتراقاتی مثل: آزمایش الهی- خیانت و....وضمنا امام حسین(ع) ویژگی‌های خاصی داشته‌است مانند:شهید جنگ- امام تشنه‌لب‌و....‌که باعث برتری ایشان بوده که از طرف خداوند لطفی است.نتایج: اشتراکات زیادی میان امام حسین(ع) وحضرت عیسی مسیح(ع) وجود دارد وبا بیان افراقات و ویژگی های منحصربه فرد امام حسین(ع) وقتی که پیروان طرفین مشاهده می‌کنند که طرف مقابلشان چه امتیازاتی دارد می‌تواند کمک کند آن روش هایی راکه قابل تغییر است راتغییر دهد ونیز دلها وروح هارا به هم نزدیک کند ودر یک شرایط گفت وگوی صمیمانه آن بدبینی وروحی? بدی که نسبت به هم دارند کم کم برطرف شود.روش تحقیق:روش کتابخانه ای است که از منابع اسلام ومسیحیت و تحلیل قرآنی واناجیل روایی و تاریخی براساس روایات صحیح و روایات تاریخی صحیح برمبنای عقل را انجام بدهیم.در پایان سعی شده است به دور از تعصب و فهم درست چون خیلی مواقع اختلافات بر اثر بد فهمی است وافراد عقاید یکدیگر را نمی شناسندو بد تفسیر می‌کنند و این موجب سوء ظن می‌شود. باتوجه به منابع اخذ شده پژوهش زیر راهی شود برای پویندگان حقیقت

1)