جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در فلسفه اسلامی رئالیسم ساده در مقابل ایده آلیسم مطلق وحتی سفسطه قرار می‌گیرد و به بداهت اولی و غرابت دیگری حکم می‌شود، در حالیکه این دو به یک اندازه دفاع‌ناپذیرند . به موازاتی که از این دو حد نهائی فاصله بگیریم به رئالیسم پیچیده و ایده‌آلیسم معرفت‌شناختی می‌رسیم که افقهای نزدیکی دارند و در مقابل نقد خالص فلسفی بیشتر پایدارند . مدعای اصلی رساله این است که هم ذهن و هم عین پیچیده‌تر از آن است که فلاسفه اسلامی پنداشته‌اند و به همین دلیل اولا" رئالیسم خام که ناشی از ساده‌انگاری این هر دو است . قابل‌دفاع نیست ثانیا" اگر هم چنین نباشد، به وسیله استدلالاتی چون وجود ذهنی و بطلان هم قابل اثبات نیست .

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نقش ویژگی‌های هستی‌شناختی اراده در شناخت حقیقت آن از منظر حکمت صدرایی

نویسنده:

امیر راستین، علیرضا کهنسال، مرتضی حسینی شاهرودی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

شوق , ابتهاج , شناخت , اراده

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

اراده از مهم‌ترین مفاهیم فلسفی و کلامی است که اندیشمندان اسلامی، تعریف‌های فراوان و گاه متضادی برای آن آورده‌اند.در این نوشتار نشان می‌دهیم که ملاصدرا باتوجه‌به مبانی حکمت متعالیه و ضمن تفسیر ویژۀ خود از حقیقت اراده، سه ویژگی هستی‌شناختی را برای این حقیقت مطرح می‌کند.براساس‌این ویژگی‌ها، تفسیرهای رقیب را نقد و راز کژفهمی‌ها را در شناخت حقیقت اراده تبیین می‌کند. این ویژگی‌ها عبارت‌اند از: آمیختگی وجودی اراده با حالات نفسانی دیگر؛ وجودی بودن اراده و تنزه از ماهیت؛ تشکیکی بودن حقیقت اراده. تمام این اوصاف در تبیین حقیقت اراده مؤثرند و غافل شدن اندیشمندان دیگر از آن‌ها سبب انحراف معرفتی‌شان شده است. همچنین دو عامل اخیر، در شکل‌گیری دیدگاه صدرایی در تبیین حقیقت اراده نیز نقش مؤثری دارند؛ دیدگاهی که حقیقت اراده را از سنخ ابتهاج و محبت می‌داند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 41 تا 60

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

محاضرات في العقيدة ، ألقيت على مجموعة من طلبة الجامعات والمعاهد

نویسنده:

سید محمد باقر سیستانی

نوع منبع :

کتاب , سخنرانی , درس گفتار،جزوه وتقریرات

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

الحاد , 01. خداشناسی (کلام) , 11. عقاید dogmas (the distillate of doctrines) , عقاید اسلامی , ایمان (فرجام شناسی) , 1. اصطلاحنامه کلام اسلامی (Kalam (Islamic scholastic theology , 01- کافی : شیخ کلینی , وسائل الشیعه , 02- نهج البلاغه

کلیدواژه‌های فرعی :

اثبات خدا , راه‌های خداشناسی , حدوث عالم Ḥudūt̲h̲ al-ʿĀlam , اهل بیت(ع) , برهان نظم , فضایل اهل بیت (ع) , براهین خداشناسی , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) , برهان حدوث , حق خدا , حق مردم , شناخت , علم , آل محمد(ص) ,

چکیده :

"محاضرات في العقيدة ، ألقيت على مجموعة من طلبة الجامعات والمعاهد" کتابی است که از دو سخنرانی و تدریس جناب سید محمد باقر سیستانی توسط خود ایشان تالیف شده و در دو بخش می باشد: 1: بحثی راجع به ایمان و الحاد 2. بحثی راجع به توصیه های اخلاقی.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

دروس ميشيل فوكو (1972-1980)

نویسنده:

ميشيل فوكو، محمد میلاد

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه غربی , نظریات فوکو

کلیدواژه‌های فرعی :

اجتماع , پزشک , امنیت , لذت , لذت حسی , شهادت ( گواهی ) , شناخت , سنت اعتراف مسیحی , مجازات اخلاقی (وابسته)(فلسفه اخلاق) ,

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نومن و فنومن در فلسفه کانت

نویسنده:

منصور نصیرى

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

شناخت , نمود , بود , تصورات , فلسفه کانت , بود , عقل محض , فنومن (پدیدار , ناپدیدار , شناخت , شیء فی نفسه = نومن (فلسفه/متافیزیک)

چکیده :

مسئلة «نومن و فنومن» که در فارسی معادل هایی همچون «بود و نمود»، «شیء فی نفسه و پدیدار» و «ذات معقول و پدیدار» بر آن نهاده اند، یکی از مهم ترین مسائلی است که ایمانوئل کانت در نظام فلسفی خود مطرح کرده است. پیامدهایی که این مسئله دارد می تواند اهمیت آن را بیش از پیش آشکار سازد. برخی از مهم ترین پیامدهای این مسئله عبارتند از: 1) تأثیر آن در اتخاذ موضع دربارة اصل شناسایی و معرفت به جهان خارج؛ 2) تأثیر آن در بحث اثبات ناپذیری خدا از طریق ادلة رایج در فلسفه و نیز در نحوة تلقی کانت از خدا؛ 3) تأثیر آن در فلسفة اخلاق کانت؛ 4) تأثیر آن در دور ساختن نظام فلسفی وی از اشکالات مطرح بر ایده آلیسم بارکلی، از یک سو و پدیدارگرایی هگلی، از سوی دیگر.مقالة حاضر برخی از ابعاد این مسئله را در چهار محور بررسی کرده ایم و پس از تبیین نظر کانت در تفکیک دو قلمرو نومن و فنومن از یک دیگر، ضمن اشاره به دو تفسیر از این تفکیک، به پیامدهای این نظریه و در نهایت نیز به برخی از نقدهای واردشده بر آن اشاره کرده ایم.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

معرفت شناسی خرد

نویسنده:

محمد لگنهاوزن، حسن مهرنیا

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

توجیه (مسائل جدید کلامی) , عقلانیت (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , شناخت , احساس (معرفت شناسی) , استدلال((سایر)، اصطلاح وابسته)

کلیدواژه‌های فرعی :

سوفیا , عقل عملی((مدرک کلیات مربوط به عمل)، مقابل عقل نظری)Alʿaql al-ʿamalī(practical intellect) , عقل نظری((مدرکات عقل نظری)، اصطلاح وابسته) , عقل ابزاری , عقل((قوه عاقله)، اصطلاح وابسته) , عقلانیت ادراکی ,

چکیده :

در معرفت شناسی معاصر نکته مهم و اساسی این است که معرفت تنها یک باور صادق نیست. بلکه باوری است که صادق موجه باشد. نویسنده نیز در این نوشتار با تمایز نهادن یان فهم و معرفت در صدد بیان این مطلب است که برای فهم یک گزاره باید دلیل صدق آن گزاره را نیز دانست. نویسنده در ادامه با به کارگیری رویکرد ابزار انگارانه هیومی نسبت به معرفت به تبیین نظرگاه خاص افلاطونی و ارسطو و نقاط اشتراک و افتراق هر یک از این دو دیدگاه با نظر گاه هیوم می پردازد. او همچنین به پیروی از ریچر هر سه نوع عقلانیت - ادراکی سنجش گرانه و عملی را متکی بر هم می داند و بر آن است که باور موجه باوری عقلانی است. او در پایان نتیجه می گیرد که در باب عقلانیت آدمی یک مفهوم واحد وجود ندارد و انسان غیر از یک هوش کامل صرف توانایی های دیگری نیز دارد که در معرفت شناسی جدید باید به آن ها توجه شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 5 تا 20

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

امتناع تعریف حقیقی براساس مبانی وجودشناختی، انسان شناختی و معرفت شناختی ملاصدرا

نویسنده:

رضا اکبری,ابراهیم راستیان

نوع منبع :

مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا , شناخت , تعریف حقیقی , امتناع تعریف , شناخت , فاعل شناسا , مبانی وجودشناختی , تعریف حقیقی , شناخت

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

تعریف حقیقی از منظر جمهور فلاسفه، ارائة ذاتیات ماهوی شیء است. ارائة ذاتیات، متوقف بر شناخت فاعل شناسا نسبت به آن شیء است. لذا در هر شناختی لازم است که متعلَق شناخت و فاعل شناسا تبیین شوند. براساس مبانی نهایی ملاصدرا، متعلَق شناخت، یک وجود ظلی منبسط است که واجد سه مرتبة مادی، مثالی و عقلی می باشد به گونه ای که مرتبة مادی و مثالی از اعراض و شئون مرتبة عقلی هستند. فاعل شناسا نیز به تناظر با عالم عینی، یک وجود بسیط و مجرد است که در عین بساطت، می تواند با حرکت اشتدادی دارای سه مرتبة حس، خیال و عقل گردد. فاعل شناسا در هر مرتبه از ظهور که قرار دارد، متعلَق همان مرتبه از ظهور را درک می کند. از سوی دیگر، ارائة تعریف حقیقی، متوقف بر شناخت ذاتیات شیء است و ذاتیات شیء همان مرتبة عقلی شیء است. لذا محال است که فاعل شناسا در مرتبة حس یا خیال باشد و بتواند ذاتیات شیء را ادراک کند. همچنین، تعریف حقیقی در علم حصولی و ماهیات مطرح است، در حالی که علم حصولی در مرتبه عقل ممتنع است. بنابراین، بر اساس مبانی نهایی ملاصدرا، فاعل شناسا چه در مرتبه حس، خیال یا عقل باشد نمی تواند تعریف حقیقی یک شیء را که همان مقومات ماهوی آن است، درک نماید. ادراک حقیقت شیء صرفاً براساس علم حضوری و به میزان مرتبة ادراکی فاعل شناسا که در تناظر با مرتبة وجودی اوست میسر است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر