جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 423
مبانى و معیارهاى فهم روشمند وحى
نویسنده:
محمدباقر سعیدى روشن
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه متنی
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
کلیدواژه‌های اصلی :
وحی الهی , فلسفه دین
چکیده :
نگرشى تاريخى انتقادى بر بستر پيدايش و تطورات تفسير قرآن، نشانگر تنوع روش ها و گوناگونى رهيافت هاى تفسيرى در قلمرو فضاهاى مختلف فكرى مفسران و سليقه ها و زاويه هاى علمى مطالعاتى ايشان است. پرسش اساسى آن است كه آيا واقعيت موجود، گوياى همان حقيقتى است كه مى بايست مطرح باشد؟ براى رسيدن به پاسخ اين پرسش ناچاريم چشم اندازى هرچند كوتاه نسبت به گذشته داشته باشيم، آن ها را در يك دسته بندى كلاسيك جستجو كنيم. سپس راجع به این موضوعات و فروعات آن ها بحث خواهیم نمود: مبانى فهم كلام خدا، معيارهاى فهم روشمند وحى.
مشخصات اثر
پلانتینگا و مسئلۀ عقلانیت خداباوری
نویسنده:
حسن قنبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
چکیده :
در این مقاله عقلانیت خداباوری را در سه اثر مهم پلانتینگا دنبال کرده ایم؛ سه اثری که نویسنده در آنها توانسته است ضمن پاسخ دادن به ایراد های منتقدان، دیدگاه خود را بیان کند. ما در این نوشتار سیر بحث پلانتینگا در این کتاب ها را دنبال کرده و پس از تبیین دیدگاه وی، به نقد و بررسی آن پرداخته ایم. بر این اساس ابتدا به نقد و بررسی برهان تمثیلی وی پرداخته می شود و در ادامه بیان خواهد شد که در نقد های وی به قرینه گرایی و مبناگرایی نوعی تهافت دیده می شود. در پایان نیز گفته خواهد شد که این دیدگاه وی که باور به خدا نیازی به قرینه ندارد، به نوعی ایمان گرایی نزدیک است.
صفحات :
از صفحه 721 تا 736
مشخصات اثر
سازگاری عقل و دين
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
پاسخ تفصیلی:
عقلي بودن دين امري روشن است و بسياري از انديشمندان شرق و غرب بر آن صحه گذاشته اند آيات قرآن و روايات نيز بيانگر اين اعتقادند . اما دين گريزي برخي از انسانها علل مختلفي مي تواند داشته باشد از جمله: 1. برخي ممكن است با توجه به شرايط محيطي و خانوادگي, ب بیشتر ...
مشخصات اثر
بررسی انتقادی رابطه اصول فقه اسلامی و هرمنوتیک
نویسنده:
صدرالدین طاهری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , مرتضی مطهری
چکیده :
هرمنوتیک دانشی است نوپا و برخاسته از غرب که رسالت کلی آن راهگشایی جهت درک و فهم متونی است که بر حسب طبیعت موضوع خود تفسیر پذیر هستند و چنانچه افق فکری گوینده و مخاطب نیز در آنها متفاوت باشد راهیابی به محتوای آنها و بویژه درک مقصود گوینده آنها مشکلتر است. هرمنوتیک در شرق اسلامی با نیازهای مربوط به تفسیر قرآن و فهم متون روائی به طور عام و در قلمروی محدودتر با مباحث متداول در بخش الفاظ از اصول فقه، از این جهت که در صدد فهم ادله نقلی احکام است و قواعدی لفظی را برای آن منظور می کند ارتباط می یابد. این ارتباط بتدریج زمینه هایی جهت بحث تطبیقی میان هرمنوتیک و اصول فقه اسلامی پدید آورده و آثاری نیز در این زمینه منتشر شده است. نوشته حاضر در صدد است ارتباط میان این دو دانش غربی و شرقی را مورد بررسی قرار دهد و فرضیه ای که پیش روی دارد این است که مباحث سنتی اصول فقه اسلامی با اندیشه هرمنوتیکی همگام ندارد، گو اینکه تجدید نظر در هر سنتی بر حسب نیازهایی که پیش می آید و زمینه هایی که فراهم می شود میسر و گاهی ناگزیر است.
صفحات :
از صفحه 109 تا 129
مشخصات اثر
رابطه عقل، عرفان و وحى از دیدگاه صدرالمتألهین
نویسنده:
احمدحسین شریفى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه متنی
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
يكى از مهم‌‌ترين دغدغه‌‌هاى فكرى و دينى بشر در طول تاريخ، مسأله «عقل و وحى» و سازگارى يا ناسازگارى اين دو با هم بوده است. تا جايى كه نوشته‌‌هاى تاريخى و فلسفى نشان مى‌‌دهند، فيلون اسكندرانى (20 ق. م ـ 50 م) اولين فيلسوفى است كه در باب ارتباط آموزه‌‌هاى دينى يهود با تعاليم فلسفى انديشيد و در عقلانى كردن معارف يهودى كوشيد. پس از وى، هر روز بيش از پيش بر رونق اين بحث افزوده گشته است. دينداران از يك سو و دين‌‌ستيزان از سوى ديگر، درباره تطابق يا تعارض عقل و وحى سخن‌‌ها گفته و كتاب‌‌ها نوشته‌‌اند. متفكران و انديشمندان مسيحى نيز از همان قرون اوليه ميلادى در اين عرصه قلم زده و حجم عظيمى از نوشته‌‌هاى دينى خود را به حل اين مسأله اختصاص داده‌‌اند. آموزه‌‌هايى همچون «تثليث»، «تجسّد»، «گناه نخستين»، «مرگ فديه وار مسيح» و نسبت آن‌‌هابا عقل و انديشه بشرى قريب نوزده قرن است كه از مهم‌‌ترين دغدغه‌‌هاى فكرى مسيحيان مى‌‌باشد. ارتباط حكمت و شريعت يا عقل و وحى در جهان اسلام نيز كم و بيش، مورد توجه فقيهان، عارفان، متكلمان و فيلسوفان بوده و هر يك به گونه‌‌اى و از زاويه خاصى، همسنخى و همسخنى يا بيگانگى و نامحرمى اين دو را تبيين كرده‌‌اند. در نگرشى كلى به سير فلسفه، بخصوص در دامان متفكران مسلمان، مى‌‌توان گفت: حركت آن به سوى هماهنگى بيش‌‌تر با دين بوده است. فيلسوفان مسلمان پيوسته كوشيده‌‌اند تا با بهره‌‌گيرى از خرمن معارف دينى، زواياى تاريك انديشه‌‌هاى فلسفى خود را روشن‌‌تر كنند؛ همچنين با توجه به حقايق فلسفى، فهمى دقيق‌‌تر از دين ارائه دهند. اين تلاش‌‌ها در اوايل قرن يازدهم هجرى توسط صدرالمتألهين (979 ـ 1050) به اوج خود رسيد و اين فيلسوف بزرگ، «حكمت متعاليه» خويش را تجلى‌‌گاه هماغوشى و همدلى قرآن و عرفان و برهان دانست. وى با طرح انديشه‌‌اى معتدلانه در باب نسبت عقل و وحى، ضمن نگه داشتن حرمت عقل و عرفان و تبيين جايگاه حقيقى آن‌‌ها، سخن وحى و قرآن را بر صدر نشاند.
مشخصات اثر
نقد عقلانيت حداکثري از ديدگاه علامه طباطبايي
نویسنده:
‫محمدباقر امينی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
وضعیت نشر :
‫قم : ‫مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، معاونت پژوهشي، دفتر تبليغات اسلامي,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
‫رابطه ميان عقل و دين، يا عقل و وحي، و همچنين جايگاه عقل در توجيه باورهاي ديني، از مسايل مهم کلام جديد است. در اين راستا، پژوهش حاضر با روش کتابخانه‌اي، ديدگاه علامه طباطبايي را درباره رويکرد عقلانيت حداکثري بررسي کرده است. نظريه عقلانيت حداکثري بر اين پايه استوار است که هر باور و اعتقادي ديني، اگر با عقل اثبات يا توجيه نگردد، و جميع عقلا را قانع ننمايد، هيچ‌گونه اعتبار ديني و ارزش معرفت‌شناختي ندارد. علامه طباطبايي که ديدگاه تعارض عقل و دين را از استحکام کافي برخوردار نمي‌داند، عقل و دين را مطابق يکديگر دانسته است. از نظر او، ايمان در اصل تعقل دخالتي ندارد، و آن‌چه متعلق تفکر قرار مي‌گيرد، خود ايمان نيست، بلکه متعلق ايمان است. علامه طباطبايي معتقد است گزاره‌هايي که متعلق ايمان قرار مي‌گيرد بايد علمي و يقيني باشد. همچنين تمام گزاره‌هاي عقلي توجيه‌گر گزاره‌هاي ايماني است؛ اما تمام باورهاي ديني توسط عقل اثبات و توجيه نمي‌شود. در جهان مسيحيت، پيرامون اثبات باورهاي ديني توسط عقل، سه رويکرد ايمان‌گرايي، عقل‌گرايي انتقادي، و عقلانيت حداکثري وجود دارد. ديدگاه اول، ايمان را مقدم بر عمل مي‌داند؛ از نظر ديدگاه دوم، نظام باورهاي ديني مي‌تواند، و بلکه بايد، توسط عقل نقادي شود، هرچند اثبات قطعي يک نظام باور خاص غيرممکن است. و ديدگاه عقلانيت حداکثري معتقد است که پذيرش عقلي و منطقي يک مجموعه از باورهاي ديني، منوط به امکان صدق عقلاني آن است. براي توجيه عقلانيت حداکثري، دو معنا متصور است: اول اين‌که عقل مي‌تواند همه باورهاي ديني را اثبات و توجيه نمايد؛ و دوم آن‌که عقل في‌الجمله قدرت اثبات و توجيه باورهاي ديني را دارد. از نظر علامه طباطبايي به‌دليل عدم احاطه عقل بر همه مقاصد دين، عدم انحصار اثبات باورهاي ديني در طريق عقل، اثرپذيري عقل از معلومات ذهني و عواطف، و عدم مصونيت عقل از خطا، معناي اول درست نبوده، اما معناي دوم پذيرفتني است.
مشخصات اثر
روش شناسی نقد آرای فخررازی در المیزان
نویسنده:
علی اکبر ربیع نتاج
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
در اين مقاله، تفسير الميزان و التفسير الكبير از نظر روش شناختی مورد مقايسه قرار گرفته است. از رهگذر اين مقاله روشن خواهد شد كه علامه طباطبايی با تكيه بر چه شاخص هايی انديشه های فخر رازی را قبول يا رد كرده است. گفتنی است كه بسياری از اختلافات اين دو مفسر معلول باورهای مبنايی آنان است؛ ولی بسياری از اختلاف ها به تفاوت روش آنان در تحقيق بر می گردد.
صفحات :
از صفحه 81 تا 92
مشخصات اثر
آسیب شناسی معرفت دینی با تأکید بر آرای علامه طباطبایی
نویسنده:
اسحاق طاهری سرتشنیزی، مهدی جلالوند، سلمان قاسم نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه معارف اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
آسیب شناسی معرفت دینی- به معنای شناخت آفاتی که به درک و باور دینی زیان می رساند- از بحث های نوپایی است که البته می توان برخی نمودهای آن را از لابه لای آثار پیشینیان نیز استخراج نمود. علامه طباطبایی در قامت یک متفکر دینی با غور در منابع اسلام، ضمن شناخت آسیب های معرفت دینی، به مقابله با آنها پرداخته و از این رهگذر، شیوه های متفاوتی برای فهم صحیح دین ارائه نموده است. نوشتار حاضر ضمن برشمردن مهم ترین آسیب های معرفت دینی در دو بخش مبانی و روش های فهم دین، با تأکید بر آرای آن عالم ربانی، علاوه بر تحلیل نوع آسیب و آثار مخرب آن در معرفت دینی، راهکارهای ایشان را برای مقابله با این آسیب ها بررسی کرده است. در نگاه ایشان، راه برون رفت از آسیب هایی مانند نسبی گرایی، التقاط، بدعت، خرافه پرستی، عدم جامعیت، تفسیر به رأی و جداانگاری دین از زندگی فردی و اجتماعی، پرورش عقل قطعیِ جامع نگر و تمرکز آن بر قرآن است.
صفحات :
از صفحه 7 تا 24
مشخصات اثر
عقلانیت و دین
نویسنده:
مهدی دشتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
عقل و دین , عقل و دین در اسلام
چکیده :
در باب عقل و دین و اینکه آیا میان آنها نزاع و تضادّی هست یا خیر، سخن بسیار گفته شده؛ به‌‌ویژه در غرب و از دورة رنسانس تاکنون ادّعا شده که میان این دو نزاع هست و این درگیری با شکست تدیّن به انجام رسیده و دیگر دورة عقلانیت آغاز شده است. در این مقاله، نویسنده کوشیده تا اثبات کند که اساساً میان عقل و دین، اگر هر دو حقیقی باشند، نه تنها نزاعی نیست بلکه وفاق کامل برقرار است؛ لکن اگر یکی یا هر دوی آنها غیرحقیقی باشد، آنگاه این نزاع رخ می‌دهد؛ مانند آنچه که در غرب میان مسیحیّت تحریف شده و عقلانیت غیرحقیقی و ابزاری که در واقع تنها نام عقل دارد و بس، پدید آمد. امّا میان اسلام حقیقی که از جانب خالق آمده و عقل حقیقی، که آن هم مخلوق حق است و از جانب او برای هدایت انسان آمده، هرگز نزاعی نبوده، نیست و نخواهد بود. آیات قرآن کریم و روایات صحیح همه خبر از توافق عقل و دین می‌دهند و اینکه دین، کلام معقول است و عقل، ابزار فهم دین، آلت عبودیّت و راه نجات و رستگاری
صفحات :
از صفحه 92 تا 102
مشخصات اثر
رویکرد فلسفی شهید مطهری به پرسش از رابطۀ عقل و دین
نویسنده:
مهدی بهنیافر ، حمیده مختاری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
رویکرد فلسفی شهید مطهری به پرسش از رابطۀ عقل و دین نسبت عقل و دین از اساسی‌ترین مسائل حوزه معرفت دینی و فلسفی است که از دیرباز ذهن اندیشمندان را به خود مشغول داشته، دیدگاه‌های متفاوتی را هم دامن زده است. در این مقاله نگارندگان درصددند ضمن تحلیل رویکرد شهیدمطهری به مسئلۀ اصول بنیادین دین اسلام، امکان نشاندن آن‌ها در جایگاه اصول موضوعۀ منظومۀ معرفتی دین و لذا خوانشی اصل‌موضوعی از دین را بررسی کنند. سپس این فرضیه بررسی خواهد شد که نگاه مرحوم مطهری به اصول‌دین به مثابه مدخلی عقلی بر دیگر اجزاء منظومۀ دین، جایگاه عقلی ویژه‌ای برای اصول‌دین ترسیم می‌کندکه به‌نوبۀ خود واجد ارزش فلسفی است. دستاورد این امر هم تعیین تکلیف صریح پرسش از رابطۀ عقل و دین از دیدگاه وی به‌عنوان پرسش غایی این پژوهش است. لذا ضمن این بررسی نشان داده‌ایم که وجه فلسفی این پرسش در افق فلسفۀ دین، افزون بر وجوه درون‌دینی آن، در اندیشۀ شهیدمطهری، بروزی مستقل و فلسفی دارد و اتفاقاً این وجه فلسفی هم گاهی مغفول واقع می‌شود. در انتها هم با اتکا‌ بر مقدمات فوق، تنها پاسخ قابل ‌استخراج و سازگار با دیدگاه ایشان به‌عنوان پاسخی صریح در برابر پرسش از رابطۀ عقل و دین طرح و تبیین خواهد شد؛ پاسخی که هم واجد ارزش شناختی در مسئلۀ عقل و دین است و هم تقریری خاص از رابطۀ عقل و ایمان را در منظومۀ اعتقادی دینداران رقم می‌زند.
صفحات :
از صفحه 79 تا 94
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 423