جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

النجاة في القيامة في تحقيق أمر الإمامة، تألیف ابن‌ميثم بحرانى، با اين كه كتابى است موجز، ولى يكى از بهترين تأليفات در زمينۀ امامت مى‌باشد. مؤلف در اين كتاب به اهم مباحث مربوط به امامت متعرض گشته است. او در هر مسأله‌اى ابتداء آراء مختلف در آن مورد را بيان كرده و بعد از بين آنها نظريۀ صحيح را بيان نموده است. او در ادامه به بحث و استدلال عليه آراء غير صحيح مى‌پردازد و ادلۀ نظريۀ صحيح را بيان مى‌كند. اين كتاب مورد توجه علماء واقع شده است. براى مثال على بن محمد بن الحسن بن شهيد ثانى، در كتاب الدر المنظوم و المنثور، مطالب زيادى از النجاة في القيامة نقل مى‌كند. اين كتاب از يك مقدمه و سه باب تشكيل شده است كه عبارتند از: المقدمه: طى دو فصل به تعريف امامت، بيان مذاهب مختلف در امامت و ادلۀ وجوب امامت پرداخته است. الباب الاول: باب اول در بيان شرائط معتبر در امامت مى‌باشد كه از چهار مبحث تشكيل يافته است. بحث اول در عصمت امام مى‌باشد كه مؤلف سه برهان بر وجوب عصمت امام اقامه مى‌كند. بحث دوم در بيان وجوب افضليت امام از رعيتش مى‌باشد كه مؤلف بر اين امر چهار برهان اقامه مى‌كند. بحث سوم در بيان وجوب عالم بودن امام است بر همۀ مسائل دين. بحث چهارم در بيان علتى است كه به سبب آن امام تعيين مى‌شود؛ يعنى اثبات مى‌كند وجوب منصوص بودن امام را. الباب الثانى: باب دوم در تعيين امام بعد از رسول‌الله(ص) مى‌باشد. اين باب از دو بحث تشكيل يافته است: بحث اول در اثبات امامت امیرالمؤمنین(ع) بعد از رسول‌الله(ص) مى‌باشد كه مؤلف براى اثبات اين امر به سه نوع از ادله استناد مى‌كند: نصوص جليه، نصوص غير جليه و براهين عقليه. او بعد از بيان هر يك از ادله از شبهات حول آن نيز جواب مى‌دهد. بحث دوم در اثبات امامت سائر ائمه(ع) مى‌باشد. الباب الثالث: باب سوم به بيان شبهات و جواب آنها اختصاص يافته است. اين بحث از يك مقدمه (كه در واقع تقسيم مخالفين امامت مى‌باشد) و چهار بحث تشكيل يافته است. بحث اول در رد شبهات منكرين امامت على(ع) مى‌باشد. بحث دوم در بيان مطاعن خوارج در مورد امیرالمؤمنین(ع) و جواب آنها مى‌باشد. بحث سوم در بيان فرق مختلف شيعه و بيان اعتقاداتشان و جواب آنها مى‌باشد. مؤلف به ده گروه از فرق شيعه متذكر مى‌شود. بحث چهارم اين باب، به مسأله غيبت مى‌پردازد. مؤلف در اين مبحث ابتداء علت غيبت را بيان كرده، سپس اثبات مى‌كند جواز طول عمر را و در ادامه وقوع آن را طى امثله‌اى اثبات مى‌كند. در پايان اثبات مى‌كند امام منتظر همان حجت بن الحسن العسكرى(عج) مى‌باشد.

از مؤلف آثار و رسائلى کلامى و فلسفى به جاى مانده که مهم ترین رسائل فارسى وى در این مجموعه است. آئینه حکمت، اصول دین، تزکیه ­الصحبه، دُرّ مکنون، سرّ مجنون و هدیه المسافر از جمله رسائل فارسى اوست. نثر فارسى متوسط و شیواى او، به دور از تکلّف و مُغلق نویسى است.

کتابي كه پيش روي شما قرار دارد، گفتارهايي از شهيد آيت‌الله دكتر بهشتي در زمينة وحي، نبوت و خاتميت است. آيت‌الله دكتر بهشتي، امكان اثبات عقلي خاتميت را منتفي مي‌داند و به شبهات مطرح شده در اين زمينه پاسخ مي‌دهد. پاسخ‌هايي كه در رابطه با فهم چرايي پايان يافتن سلسلة پيامبري در زمان پيامبر اكرم (ص) مطرح است به لحاظ اثبات نقلي است، هر چند براي فهم علت مي‌توان به جامعه‌شناسي تاريخي روي آورد. در طي اين مباحث است كه دو نقش رسالت و امامت پيامبران مورد بررسي قرار مي‌گيرد كه در يكي پيام آگاهي‌بخش، و در ديگري پيشواي مجسم آن پيام بودن، تحقق مي‌يابد. معناي راهنمايي و مفهوم پيشوايي، در خلال مباحث مختلف كتاب با دقت تعريف و تحديد مي‌گردد و از زائده‌ها و شائبه‌هايي كه پيرامون آنها شكل گرفته، مبرا مي‌گردد. دربخشی از کتاب می خوانیم: خدا از پیغمبرها پیمان گرفت که من به شما کتاب و حکمت می‌دهم، شما با این سرمایه در میان خلق می‌روید، اما یادتان باشد که نمی‌روید دستگاه بستة متحجّرِ محدودِ قفس‌مانندِ مرید و مرادی درست کنید. می‌روید آدم روشن، آدمی دارای بینش وسیع، آدمی پیوسته به خدا بسازید، نه آدمی پیوسته به خودتان. کتاب و حکمتی که به شما می‌دهم، این سرمایة بزرگ برای این نیست که شما خودتان میان خلق خدا بت بشوید. پیغمبر هم نباید بت بشود؛ هیچ پیغمبری. من مکرر و با صراحت خواسته‌ام این روشنایی را برای دوستان هم‌فکرمان، برادران و خواهرانی که می‌خواهند بینش صحیحی از اسلام و نظام اسلامی داشته باشند، ایجاد کنم که همة شما بیایید همکاری کنید تا رابطة بین عالم دینی و مردم از رابطة منحرفِ منحطِ ذلت‌آورِ مرید و مرادی خارج و تبدیل شود به رابطة عالم و متعلِّم… آنچه ما الان داریم چیز عجیبی است. حضرت استاد در کلاس همچون بتی است که نمی‌شود گفت بالای چشمش ابروست. خیال نکنید این انحراف در جامعة ‌ما فقط در رابطة بین مردم با عالمان دین به وجود آمده. استادهای دانشگاه به طاغوت‌ها خیلی بیشتر شبیه‌اند تا به معلم‌ها. عالمان دین هم به طاغوت‌ها خیلی نزدیک‌ترند تا به انسان‌های نمونة روشنگر سازنده. چرا؟ چون مردم ما طاغوت‌پرور هستند. ما باید مردم را بیدار کنیم. مردم را از طاغوت‌پروری بر حذر بداریم. من گمان نمی‌کنم علاجی جز این داشته باشد. اگر فکر می‌کنید که ما بیاییم خودمان را نصحیت بکنیم بدون این‌که شما بخواهید ما را به راه راست بیاورید، این محال است. تا شما مردمی نشوید که مراقبِ به اصطلاح رهبران و راهنمایانتان باشید، تا شما در مورد مراقبت از گفتار و رفتار کسانی که بر کرسی هدایت و رهبری جامعه نشسته‌اند، احساس وظیفه نکنید، تا شما با چشم باز به همه چیز ننگرید و با انصاف به هر کار چشم ندوزید و با فکر باز هر کار و هر گفتار را ارزیابی نکنید، همین آش است و همین کاسه. تا خر هست، یک خرسوار را پایین بیاورید، دیگری سوارش می‌شود. در جامعه‌های رشدیافته میان مردم و زمام‌داران سیاسی‌شان چگونه رابطه‌ای است؟ رابطه‌ای است که از زمام‌دار انتقاد می‌کند؛ زمام‌دار را محاکمه می‌کند. اما این رابطه در جامعه‌های رشدنیافته چیست؟ زمام‌دار، بتی است که او را می‌پرستند. نه حقّ بازخواست از او را دارند، نه حقّ محاکمه او را. حساب، حساب رشد یافتن و رشد داشتن است. اگر جامعه‌ای رشد دارد، روابط این جامعه با همة کسانی که در آن زندگی می‌کنند، روابطی است انسانی بر اساس حقوق و حدود متقابل.

کتاب حاضر درباره ایمان و اسلام و تحقیق درباره معانی و مراد از آن بعلاوه بحث از نبوت، امامت، معجزه قرآن، معاد ، معاد روحانی و... از جمله مطالب ذکر شده در کتاب می باشد

امام محمد باقر(ع) یکی از برجسته ترین دانشندان عصر خود و در تاریخ ادوار نخستین اسلام بسیار پرنفوذ بود. کتاب حاضر، نخستین توصیف نظام مند از زندگی، کارها و تعلیمات این کوکب درخشان تاریخ اولیۀ اسلام است و برای علاقه مندان به مطالعات مربوط به حقوق، تاریخ، الهیات اسلامی و نیز شیعیان امروزی بسیار سودمند است. -نویسندۀ این اثر، خانم دکتر ارزینا لالانی پژوهشگری است که درباره قرون نخستین اسلامی شیعی تحقیق می کند. او به تدریس آثار مربوط به حدیث در دانشگاه کمبریج اشتغال داشت و اکنون در مؤسسه مطالعات اسماعیلی، لندن، به تحقیق مشغول است. خانم لالانی از دانشگاه ادینبورگ درجۀ دکتری دریافت کرده است. متن انگلیسی این کتاب در آبان 1381 برندۀ جایزۀ کتاب ولایت سال جمهوری اسلامی ایران شد و خانم لالانی برای دریافت جایزه خود به ایران آمدند و در مراسمی که به این مناسبت در شهر یزد برگزارشده بود، شرکت کرد. معرفی حاضر، از محقق اسلام شناس معاصر، دکتر حامد الگار، به مناسبت انتشار ترجمه فارسی کتاب، در اختیار خواننندگان قرار می گیرد. دکتر فریدون بدره ای مترجم این اثر است. وی دارای دکترای زبانشناسی از دانشگاه تهران است. دکتر بدره ای پیش از این کتاب تاریخ و عقادی اسماعیلیه تألیف دکتر فرهاد دفتری را به فارسی ترجمه کرده بود که در 1374 ش برنده جایزه کتاب سال شد.

یکی از عاملان زحمتکش انقلاب اسلامی ایران آیت الله شهید سید محمد حسینی بهشتی بود. ایشان در تاریخ ۲ آبان ۱۳۰۷ در اصفهان متولد شد و در تاریخ ۷ تیر ۱۳۶۰ در تهران به شهادت رسید. از آیت الله شهید بهشتی چند کتاب و آثار ارزشمند در زمینه های دینی مذهبی، سیاسی، قضایی و … به یادگار ماند که یکی از آنها کتاب شناخت از دیدگاه قرآن است. این‌ کتاب‌ شامل مجموعه‌ سیزده‌ بحث‌ میشود که‌ با عنوان‌ شناخت‌ از دیدگاه‌ قرآن توسط‌ آیت‌الله‌ شهید دکتر بهشتی‌ در سالهای۱۳۵۶ – ۵۷ انجام شده‌ است. مکان‌ این‌ بحثها منزل‌ شخصی‌ ایشان‌ است. از هنگام‌ بازگشت‌ ايشان‌ از آلمان، يعني‌ تابستان‌ سال‌1349 ، به‌ علت‌ مراجعات‌ فراواني‌ كه‌ جهت‌ ديدار و بحث‌ و گفتگو با ايشان‌ صورت‌ مي‌گرفت‌ و با توجه‌ به‌ نظمي‌ كه‌ ايشان‌ در تنظيم‌ وقت‌ خود داشتند، تصميم‌ بر اين‌ گرفتند كه‌ بعد از ظهر روزهاي‌ چهارشنبه‌ را به‌ اين‌ امر اختصاص‌ دهند. از نتايج‌ اين‌ تصميم‌ يكي‌ اين‌ بود كه‌ برخي‌ از افراد كه‌ در اين‌ ديدارها شركت‌ داشتند درخواست‌ طرح‌ مباحث‌ نظري‌ ديني‌ را مطرح‌ مي‌كنند كه‌ با استقبال‌ ايشان‌ مواجه‌ مي‌شود. يكي‌ از موضوعاتي‌ كه‌ قرار مي‌شود درباره‌ آن‌ مباحثه‌ شود بحث‌ «شناخت» است. براي‌ خوانندگاني‌ كه‌ آن‌ سالها را درك‌ نكرده‌اند لازم‌ به‌ تذكر است‌ كه‌ اگر چه‌ مباحث‌ مربوط‌ به‌ حوزه‌ معرفت‌شناسي‌ طي‌ عمر چند هزارساله‌ تفكر فلسفي‌ و كاوش‌ علمي‌ بشري‌ همواره‌ مطرح‌ بوده‌ و بخش‌ مهمي‌ از اشتغالات‌ فكري‌ او را تشكيل‌ مي‌داده‌ و بدين‌ لحاظ‌ مبحثي‌ است‌ هميشه‌ زنده‌ و حضور آن‌ در عرصه‌ مبادلات‌ فكري‌ هميشه‌ لازم، اما طرح‌ بحث‌ شناخت‌ توسط‌ دكتر بهشتي‌ در آن‌ زمان‌ حاكي‌ از مطرح‌ بودن‌ آن‌ در گستره‌ قابل‌ توجهي‌ از مبارزان‌ و فعالان‌ نهضت‌ در آن‌ روزهاست. در آن‌ سالها مبحث‌ شناخت‌ در جزوات‌ و كتابهايي‌ با همين‌ عنوان‌ از سوي‌ انديشمندان‌ و فعالان‌ سياسي‌ و اجتماعي‌ پاي‌بند به‌ مرام‌ ماركسي، و طيفي‌ از انديشه‌ورزان‌ و مجاهدان‌ مسلماني‌ كه‌ در كنار شركت‌ فعال‌ در مبارزات‌ سياسي‌ پنهان‌ و آشكار و بويژه‌ حركتهاي‌ مسلحانه‌ زيرزميني‌ عليه‌ رژيم‌ ستمشاهي‌ به‌ تبيين‌ ايدئولوژي‌ تلاشهاي‌ معمولاً‌ سازماندهي‌ شده‌ خود مي‌پرداختند مطرح‌ شده‌ و پرسشهاي‌ فراوان‌ پديد آورده‌ بود. طبيعي‌ است‌ كه‌ بسياري‌ از جوانان‌ تحصيلكرده‌ در دانشگاه‌ و يا خارج‌ از آن‌ به‌ دنبال‌ پاسخهايي‌ روشن‌ و قانع‌ كننده‌ براي‌ اين‌ پرسشها از سوي‌ كساني‌ كه‌ از نظر آنها به‌ لحاظ‌ شناخت‌ عميق‌ و عالمانه‌ از دين‌ شايستگي‌ پاسخگويي‌ داشتند بودند. از جمله‌ اين‌ دين‌شناسان‌ دكتر بهشتي‌ بود كه‌ بويژه‌ در ميان‌ روشنفكران‌ ديني‌ و عالمان‌ ديني‌ روشن‌بين‌ به‌ عنوان‌ شخصيتي‌ مطرح‌ بود كه‌ با توجه‌ به‌ آشنايي‌ مستقيم‌ با افكار غرب‌ از طريق‌ منابع‌ اصلي، شناختي‌ عميق‌ و نقدي‌ عالمانه‌ از آن‌ دارد. ايشان‌ نيز جهت‌ پاسخ‌ به‌ اين‌ درخواست، چنانچه‌ در بيشتر آثار به‌ جاي‌ مانده‌ از ايشان‌ مشهود و معلوم‌ است، رهيافتي‌ قرآني‌ برگزيده‌ و بدين‌ وسيله‌ هم‌ به‌ طرح‌ و تبيين‌ پرسشهاي‌ مسئله‌هاي‌ موجود در اين‌ زمينه‌ و هم‌ به‌ احياي‌ قرآن‌ به‌ عنوان‌ كتابي‌ كه‌ به‌ باور مسلمانان‌ راهنماي‌ بشر است، مي‌پردازند. با وجود امكان‌ ارايه‌ مبحث‌ شناخت‌ به‌ زبان‌ فني‌ و فلسفي، دكتر بهشتي‌ ترجيح‌ مي‌دهد با توجه‌ به‌ سطح‌ مخاطبين‌ خود، كه‌ اگر چه‌ از تحصيل‌كردگان‌ و دانشجويان‌ پرمطالعه‌ آن‌ دورانند اما همگي‌ به‌ ميزان‌ كافي‌ با مقدمات‌ فلسفه‌ و اصطلاحات‌ آن‌ آشنا نبودند، با زباني‌ قابل‌ فهم‌ براي‌ همه‌ مخاطبين‌ سخن‌ بگويد. همچنين‌ موضع‌ ايشان‌ در قبال‌ مبحث‌ شناخت‌ قابل‌ توجه‌ است. ايشان‌ در عين‌ حال‌ كه‌ از طرح‌ اين‌ مبحث‌ استقبال‌ مي‌كنند، به‌ محدوديت‌ كاربرد آن‌ اشاره‌ مي‌كنند و از شركت‌ كنندگان‌ در آن‌ جلسات‌ مي‌خواهند كه‌ منزلتي‌ واقع‌بينانه‌ براي‌ مبحث‌ شناخت‌ قائل‌ باشند و بدين‌ ترتيب‌ از افراط‌ در طرح‌ اهميت‌ و شأن‌ بحث‌ پرهيز كرده‌ و آن‌ را در جايگاهي‌ كه‌ شايسته‌ آن‌ است‌ بنشانند. نكته‌ ديگري‌ كه‌ در لابلاي‌ صفحات‌ اين‌ كتاب‌ مشاهده‌ مي‌شود شيوه‌ برخورد ايشان‌ با مخاطبين‌ است. در حالي‌ كه‌ در بسياري‌ از موارد اختلاف‌ ميزان‌ معلومات‌ دكتر بهشتي‌ با سؤ‌ال‌ كنندان‌ بخوبي‌ آشكار است، سعه‌ صدر ايشان‌ در پاسخگويي‌ به‌ اشكالات‌ و ايرادات‌ مطرح‌ شده‌ جذاب‌ و دلنشين، و براي‌ زمانه‌ ما آموزنده‌ است. اين‌ خود نشان‌ از رابطه‌ دو سويه‌اي‌ دارد كه‌ در آن‌ زمان‌ ميان‌ عالمان‌ ديني‌ روشن‌بين‌ و روشنفكران‌ ديني‌ متعهد برقرار بوده‌ است. با كمال‌ تأسف، بحث‌ شناخت‌ به‌ دليل‌ تقارن‌ با اوج‌گيري‌ نهضت‌ اسلامي‌ و مسافرت‌ ايشان‌ به‌ اروپا و آمريكا جهت‌ ايجاد هماهنگي‌هاي‌ لازم‌ ميان‌ ايرانيان‌ مسلمان‌ مبارز مقيم‌ آن‌ ديار و حركت‌ رو به‌ رشد مردم‌ در ايران‌ عليه‌ نظام‌ ظلم‌ و ستم‌ و بهره‌كشي، ناتمام‌ ماند و هيچ‌ گاه‌ امكان‌ تكميل‌ آن‌ فراهم‌ نشد، هرچند در سال‌1359 بحثهايي‌ در اين‌ موضوع، و اين‌ بار عنوان‌ «شناخت‌ از ديدگاه‌ فطرت»، در طي‌ جلساتي‌ محدود توسط‌ ايشان‌ در شاخه‌ دانشجويي‌ حزب‌ جمهوري‌ اسلامي‌ مطرح‌ شد كه‌ مجموعه‌ آن‌ با همين‌ عنوان‌ از سوي‌ بنياد نشر آثار وانديشه‌هاي‌ شهيد آيت‌الله‌ دكتر بهشتي‌ منتشر گرديده‌ است.

کامل بهائی، اثر عمادالدین حسن بن علی‌محمد بن علی بن طبری، با تحقیق و تصحیح اکبر صفدری قزوینی، کتابی است در مورد سقیفه و مسائل مربوط به آن که به زبان فارسی و در قرن هفتم هجری نوشته شده است. نویسنده که از معاصران خواجه نصیر‌ طوسى‌ است، کتاب را به دستور‌ وزیر‌ بهاءالدین محمد، فرزند وزیر شمس‌الدین جوینى صاحب دیوان و حاکم اصفهان در دولت هولاکوخان نگاشته است و ازاین‌رو، به «کامل ‏بهایى» شهرت یافته است‌. نام‌ دیگر این کتاب «كامل‌ السقيفة» است. این کتاب در مدت دوازده سال نگارش یافته و تاریخ پایان تألیف کتاب، سال 675ق، است. خوانساری در مورد این کتاب می‌نویسد: «کامل بهائی‌ دارای سه هزار بیت است... و دارای اخبار معتبر به عربی و حکایات‌ مفید‌ به فارسی است.

کتاب حاضر اثر ایت الله امینی حفظه الله درباره تزکیه نفس و خودسازی و در کل اخلاق اسلامی می باشد.

اگر قرآن سیدالکلام است ، امام حسین سید الشهداست . اگر در صحیفه ي سجادیه درباره ي قرآن می خوانیم : و میزان القسط ، امام حسین علیه السلام می فرماید : امرت بالقسط .اگر قرآن موعظه ي پروردگار است ؛ موعظۀ من ربکم ، امام حسین علیه السلام در عاشورا فرمود : عجله نکنید تا شما را به حقّ موعظه کنم . لا تعجلوا حتّی اعظکم بالحقّ اگر قرآن مردم را به رشد هدایت می کند ؛ یهدي الی الرشد ، امام حسین علیه السلام نیز می فرماید : من شما را به دو راه رشاد دعوت می کنم ادعوکم الی سبیل الرشاد اگر قرآن عظیم است ؛ و القرآن العظیم امام حسین علیه السلام نیز سوابق عظیمی دارد . عظیم السوابق اگر قرآن حقّ و یقینی است ؛ و انّه لحقّ الیقین در زیارت امام حسین علیه السلام نیز می خوانیم : آنقدر صادقانه و خالصانه عبارت کردي که به در جه ي یقین رسیدي حتّی اتاكَ الیقین...

کتاب «إضاءات في طريق الوحدة والتعايش» نوشته جعفر سبحانی، به بحث و بررسی اصول و مبانی قرابت و وحدت مذاهب اسلامی می‌ پردازد. نویسنده در آغاز راجع به وحدت امت اسلامی و اصول مشترکی که مذاهب اسلامی را به یکدیگر نزدیک می‌ سازد بحث کرده که ایمان به توحید، نبوت و معاد از اساسی‌‎ ترین محور وحدت محسوب می‌ شود. بسیاری از عالمان، محدثان و فقیهان شیعی و اهل‌ سنت با یکدیگر معاصر بودند و گاه میان آنها مکاتبه‌ هایی هم صورت گرفته که نگارنده این مبحث را در صفحات بعد به تفصیل بررسی کرده و برجسته‌‎ ترین آنها را نام برده است. وی در پایان درباره خصوصیات و چارچوب‌ های کلی آموزشی در حوزه‌ های مسایل فقهی، حدیث و روایت، رجال‌ شناسی و اجازه‌ های نقل روایت که محدثان از استادان و مشایخ دریافت می‌ کردند مطالبی ایراد می‌ کند.