جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
بررسی تطبیقی دلالت‌های مفهومی آیة اسراء در تفاسیر فریقین (با محوریت تفسیر مجمع‌البیان و مخطوطة شیخ یونینی)
نویسنده:
فاطمه دسترنج
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
با توجه به جایگاه و اهمیت معراج در کانون اندیشة اسلامی، خوانش‌های گوناگونی از آیات مرتبط با این موضوع صورت پذیرفته‌است. تشکیک در وقوع معراج از سوی مستشرقان و نیز رؤیاانگاری آن از سوی برخی عالمان مسلمان، ضرورت واکاوی آرای تفسیری عالمان فریقین پیرامون این موضوع را دوچندان می‌کند. در این پژوهش، با روش توصیفی‌ـ تحلیلی، آرای تفسیری مرحوم طبرسی از علمای شیعه و شیخ یونینی از علمای اهل سنّت، پیرامون اصل وقوع معراج و اسراء، زمان، مکان و کیفیت وقوع، هدف و نیز معجزه بودن معراج و مسألة رؤیت الهی واکاوی گردید. نتایج پژوهش حاکی از آن است که به‌رغم اختلافات فرقة حنبلی با مذهب تشیع، همگرایی بسیاری بین آرای یونینی و طبرسی پیرامون معراج و اسراء وجود دارد. مهم‌ترین وجه اشتراک آنان اعتقاد به وقوع معراج در حالت بیداری و رخداد آن به صورت جسمانی و روحانی توأمان است که با معجزه بودن معراج سازگار است. با وجود اینکه هر دو در ارائة نظرتشان از دلایل عقلی و نقلی بهره برده‌اند، در نوع منابع مورد استفاده، کمیّت پرداختن به موضوعات و نیز اقامة دلیل با هم اختلافاتی دارند. تأکید شیخ یونینی بیشتر بر کیفیت وقوع معراج است، در حالی که مرحوم طبرسی، علاوه بر تبیین کیفیت وقوع معراج به هدف معراج که همان رؤیت حجت‌های شگفت خداوند از سوی پیامبر(ص) است نیز اشاره می‌کند.
صفحات :
از صفحه 249 تا 276
بررسی تطبیقی چیستی لوح محفوظ و ویژگی‌های آن در المیزان و مجمع‌البیان
نویسنده:
رضا قلی زاده ، محمد جواد توکلی خانیکی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
لوح محفوظ که در آیات قرآن با عبارات کتاب مبین، کتاب حفیظ، کتاب مرقوم، کتاب مکنون، و امام مبین یاد شده است از واژگان بنیادین قرآن کریم است که چون تنها یک مرتبه در قرآن به کار رفته است؛ سبب وجود اختلاف نظر میان قرآن پژوهان درباره ماهیت و ویژگی‌های آن، گشته است. در این نوشتار چیستی و ویژگی‌های لوح محفوظ از نظر دو مفسر کبیر قرآن کریم علامه طبرسی وعلامه سید محمدحسین‌‌طباطبایی‌مورد‌ مداقه ‌قرار گرفته. درباره ماهیت و چیستی لوح محفوظ نظر صاحب‌المیزان که «لوح محفوظ را مرتبه‌ای از مراتب وجود قرآن می‌داند» پسندیده و ارجح به نظر می‌آید. گرچه سایر اقوال گفته شده نیز، ازاتقان کافی برخوردار است. از ویژگی‌های لوح محفوظ نیز جامعیت آن را می‌توان بر سایر ویژگیها برتر دانست چون به نوعی سایر ویژگی‌ها را در خود دارد. مطالب تحت عنوان «بررسی تطبیقی چیستی لوح محفوظ ویژگی‌های آن در المیزان و مجمع‌البیان» به روش تحلیلی و توصیفی به رشته تحریر و تدوین درآمده است.
صفحات :
از صفحه 273 تا 296
نظریة المعرفة: المدخل إلى العلم و الفلسفة و الالهيات
نویسنده:
حسن مکی عاملی؛ محاضرات الاستاذ الشیخ جعفر السبحانی
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مرکز العالمی للدراسات الاسلامیة,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
«نظرية المعرفة»، در موضوع علم به زبان عربى براى تبيين جايگاه معرفت در بين علوم اسلامى و همين طور نظر اسلام در مورد معرفت در سال 1410 قمرى توسط آيت اللّه سبحانى تدريس شده كه توسط جناب آقاى شيخ حسن مكى عاملى به رشته تحرير درآمده است. بحث معرفت از مسائل جديدى است كه اخيرا در جهان غرب بصورت مبسوط بدان پرداخت شده و دانشمندان مختلفى راجع به آن اقدام به نظريه ‏پردازى كرده ‏اند. مباحث مطرح شده در مورد معرفت در غرب تا جايى پيش رفته كه تقريبا مى‏ شود گفت به صورت رشته خاص و مدونى درآمده است. كتاب حاضر در دوازده فصل طراحى شده است كه در آنها به تعريف معرفت، اقسام معرفت، ادوات معرفت، مراحل معرفت، ملاك معرفت، حدود معرفت، تجرد معرفت و شرائط آن پرداخته شده است.
بررسی تطبیقی نقش مرجحات ادبی و سیاقی قرائات در تفاسیر مجمع‌البیان طبرسی و معانی القرآن فراء با بیان اثر تفسیری در آیات مربوط
نویسنده:
هادی حجت ، محمدرضا غریبی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
در بین کتب قرائات و علوم قرآن و تفاسیر، شاخص‌های مختلفی در تشخیص رجحان قرائت‌های مشهور بر یکدیگر وجود دارد؛ شاخص‌هایی که عالمان این فن در طول تاریخ این علم همواره بدان‌ها استدلال کرده‌اند. عربیت قرائت، از مهم‌ترین این شاخص‌هاست. همراهی با قواعد مشهور صرف و نحو، افصح بودن و بلاغت که ذیل مباحث ادبی قرار می‌گیرد، از ملاک‌های تشخیص عربیت به‌حساب می‌آید. در شمارش وجوه رجحان قرائات بر قرائت حفص، بیش‌ترین وجه از حیث آماری، متعلق به رجحان ادبی بر اساس قواعد مسلم عربی است؛ به این معنا که در موارد متعددی، قرائت دیگری نسبت به حفص از حیث عربیت، رجحان دارد. همچنین بررسی سیاق آیات نیز در مواردی، بیانگر رجحان قرائات دیگر بر قرائت حفص است. این ترجیحات، سبب تفاوت در انظار تفسیری مفسران نیز شده است. بررسی این وجه رجحان و تحلیل برخی از موارد بر اساس دیدگاه امین الاسلام طبرسی و فراء با نگاهی به برخی دیگر از مفسران فریقین، محور این مقاله است. حل برخی معضلات در توجیه وجه ادبی آیات در تفسیر با توجه به قرائات مشهور دیگر، بیان وجه معنایی روشن‌تر در تفسیر، همراهی علمی فریقین در این جهت و... از نتایج این تحقیق است.
جستاری در چگونگی طرح موضوعات کلامی در مجمع البیان
نویسنده:
پدیدآور: سمیه مسعودی‌نیا ؛استاد راهنما: محسن قاسم‌پور ؛استاد مشاور: حسین ستار
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
بخش قابل توجهی از آیات قرآن، آیاتی است که موضوعات اعتقادی و معارفی را دربرمی‌گیرد. پرداختن به این مهم در قرآن از آنجا نشئت می‌گیرد که عقیده، مبنای اخلاق و عمل آدمی است. واکاوی جلوه‌های مهم آیات قرآنیِ معطوفِ به عقیدۀ انسانی، همواره مورد اهتمام مفسران قرآن بوده است. مجمع البیانِ فضل بن حسن طبرسی که تفسیری است جامع و اجتهادی و دارای اعتبار در میان عالمان و قرآن‌پژوهان مسلمان، از زمرۀ این کوشش‌ها به‌شمار می‌رود. بر این اساس می‌توان گفت: موضوعات عقاید و کلام، در سایه‌سار وحیِ الهی، جلوۀ مهم و برجسته‌ای در این تفسیر دارد. طبرسی در مجمع البیان به‌مثابۀ مفسری جامع‌نگر مطرح است که پس از شیخ طوسی و تفسیر تبیان او، با آراء و دیدگاه‌های عالمان و مفسران متکلم مسلمان، ذیل آیات مربوط مواجه شده و فعالانه برخورد کرده است. این مواجهه گونه های متفاوت دارد. از توضیح و تبیین آن آرا گرفته تا موافقت یا تخطئۀ این انگاره‌ها. از جمله دستاوردهای این پژوهش آن است که طبرسی با توجه به مبانی تفسیری خود و با عنایت به دیدگاه‌های کلامی شیعه تلاش کرده تا مبانی کلام شیعه را تحکیم بخشد. دیگر آنکه در مواجهه با قیاس مفسران برخی فرقه‌های مسلمان، دیدگاهش با دیدگاه‌های گروه‌هایی مانند معتزله، قرابت بیشتری دارد. تخطئۀ تفسیر جبرگرایان و حشویه نسبت به سایر فرقه‌ها، در این تفسیر برجسته‌تر می کند.
الولایة التکوینیة للنبی صلى الله علیه وآله والأئمة علیهم السلام
نویسنده:
علی النمازی الشاهرودی ترجمه و تحقیق : محمد جعفر المدرسی
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
بیروت: موسسه الاعلمی للطباعه و النشر,
چکیده :
بحث کتاب درباره ولایت تکوینی نبی و ائمه معصومین علیهم السلام می باشد که در ابتدا بحثی درباره حدیث ثقلین و سند محتوای آن دارد.
بررسی تطبیقی مفردات سوره‌های نور و زمر در تفسیرهای المیزان، مجمع البیان، الکشاف
نویسنده:
نویسنده:یونس قادری کنگاوری؛ استاد راهنما:محمدحسین لطفی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
چکیده :
علم مفردات دانشی است که درباره واژه های قرآن از نظر ریشه، اشتقاق لغوی، معانی و نوع کاربرد آن در قرآن بحث می کند. این علم یکی از ابزارهای پیش نیاز مفسر است، چون به وسیله آن، شرح مفردات الفاظ و معانی آنها روشن می گردد. کمتر تفسیری را میتوان پیدا کرد که در آن نیم نگاهی هرچند سطحی به مفردات قرآن و ارائه معنایی از آنها نشده باشد. و این علم که بر بنياد موادّ اصلى كلمه سامان داده شده، نخست ماده را با معناى حقيقى‌اش مى‌آورد، آنگاه مشتقات آن را ياد مى‌كند، سپس معانى مجازى را با تبيين علاقۀ حقيقت و مجاز عرضه مى‌دارد ویکی ازراههای دسـتیابی به معنای مفـردات قرآن کریم ، تطبیق و مقایسه صاحب نظران در امرلغت و مفهوم شناسی آن است . در این تحقیق نظرات علامه طباطبایی ؛ طبرسی و زمخشری دربـاره مفردات سـوره نور و زمر اسـتخراج شده و به بررسی نقاط اشـتراک و افتراق نظراتشان می پردازیم و نتایج به دست آمده این بود که مجمع البیان بیشتر به بحث ها ی لغـوی و ریشه شناسی کلمه و نقل شـواهد از اشعار و کـلام عرب پـرداخته است ؛ کـشاف هم معمولا به بـحث های نظری کمتر وارد شده مگر بصورت جزئی و علامه طباطبایی( ره ) در تفسیر آیات قرآن تاکید بسیاری بر معانی مفردات آیات داشته و تلاش کرده تـفسیری که از آیه بیان می کند با معنی لغوی آیه تناسب داشته باشد.
نقش علوم بلاغی درتفسیر قرآن( کنایه و تعریض ) در تفسیر مجمع البیان طبرسی و کشّاف زمخشری به محوریت جزء های 26و27و28 قرآن کریم
نویسنده:
نویسنده:معصومه نعمت‌اللهی؛ استاد راهنما:علیرضا دل‌افکار
نوع منبع :
رساله تحصیلی
چکیده :
یکی از عوامل سعادت انسان بهره گیری از قرآن به عنوان برنامه زندگی وراه مستقیم به سوی رضوان الهی است و بالتبع آشنایی واُنس با آن لازمه این کار است .یکی از عوامل جذب به قرآن پی بردن به معجزه بودن آن واینکه با دیگر کتاب ها وبرنامه ها متفاوت است .چرا که سخن خالق است ویکی از اعجاز قرآن کاربرد بلاغت کنایه وتعریض در آن است .قرآن کتابی است که معجزه بودن اش بدون تحریف ماندن آن برای راهنمایی همه انسان ها در تمامی زمان ها می باشد و مخاطب آن همه انسان ها با هر درجه از درک وفهم است ، پس باید آنگونه سخن گفته باشد که هر کس به اندازه فهم خویش از آن به درستی بهره بگیرد یعنی بلیغ ترین گفتار .یکی از نشانه های بلاغت به کارگیری از کنایه ویا تعریض است .کنایه پوشیده سخن گفتن است آیات قرآن پر است از کنایه وبا پی بردن به آنها هم به زیبایی سخن پی می بریم وهم فهم بهتری از مفهوم وموضوع مورد نظر خواهیم داشت . در این تحقیق به بررسی دو کتاب تفسیری از مجمع البیان طبرسی و کشاف زمخشری پرداخته شده تا موارد کنایه وتعریض را جهت کمک به بهره گیری دیگر افراد که تازه با تفسیر قرآن سر وکار پیدا نمودند مشخص نماییم برای سهولت در تشخیص و مقایسه آنها از دو کتاب تفسیر المیزان علامه طباطبایی و التحریر و التنویر ابن عاشور در سه جزء از قرآن ( 26و27و28 ) استفاده نمودم و آیاتی که دارای کنایه ویا تعریض می باشند را مشخص نمودم ودر پایان با مشخص نمودن 96 آیه دارای کنایه وتعریض که هر چهار مفسر در وجود این کنایه ویا تعریض ها هم نظر می باشند راهی برای شناخت بیشتر قرآن ومفاهیم آن گشودیم.
معناشناسی واژگان تکامد و غریب سوره« القصص» با محوریت تفاسیرالمیزان، مجمع البیان، الکشّاف و التحریرو التنویر
نویسنده:
نویسنده:ثریا افتادگان؛ استاد راهنما:وفادار کشاورزی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
چکیده :
گام نخست برای فهم صحیح کتاب آسمانی قرآن و درک درست از مفاهیم آن، شناخت معنای دقیق واژگان است. برخی واژگان به کار رفته در قرآن تکامد هستند. از سویی دیگر کلماتی درمتن قرآن وجود دارد که تحت عنوان کلمه غریب (مشکل) بیان شده‌اند و منظور از آن‌ها همان کلماتی است که افراد آشنا به زبان عربی به سادگی معنای آن را درنمی‌یابند. این واژه‌ها به دلایلی نظیر سابقه‌ی ذهنی و تحولات احتمالی در زبان و ... مشکل و پیچیده جلوه کرده ‌است؛ از این رو می‌توان گفت که غریب بودن برخی واژه‌ها امری نسبی است. هدف از این پژوهش که به روش تحلیلی توصیفی صورت گرفته، یافتن معنای صحیح ومنطقی برای چنین واژگانی است که در«سوره قصص» آمده تا با بررسی ترجمه‌ی آن‌ها در معاجم کهن و اولیه و همچنین در برخی تفاسیر مد نظر این پژوهـش، در نهایت ترجمه‌های دقیق برای آن واژگان ارائه دهیم. دستاوردهای پژوهش بیانگر آن است که: اغلب مفسران روش معنایی را در ترجمه‌ی این واژگان تک‌کاربرد داشته‌اند. برخی از ایشان از ترجمه واژگان تکامد صرف نظر کرده‌اند وبه آوردن عین کلمه در ترجمه اکتفا نموده‌اند و می‌توان گفت نقش آن کلمات را مد نظر نگرفته‌اند. در برخی موارد نیز مفسران علی رغم تلاش برای بیان نمودن معنایی واضح برای چنین واژگانی با توجه به کاربرد آن‌ها در جمله نتوانسته‌اند معنای صحیح که معادل واژه تکامد باشد بیابند. برخی نیز به تبیین معنای واضحی برای این کلمات دست یافته و معنای آن واژگان را برای خواننده روشن نموده‌اند. واژگان تکامد در تقسیم‌بندی به سه صورت: فعل و اسم (با ریشه‌‌ی ثلاثی و یا ریشه‌ی رباعی) و حرف و اداوات بیان گردیده‌اند که در «سوره قصص» از این بین یک مورد تکامد حرفی به‌کار رفته (ویکَأنّ ،ویکَأنّه/82) و هشت مورد مابقی اسمی و فعلی می‌باشند.
بررسی تحلیلی واژگان غریب و تکامد قرآن در سوره نمل بر اساس تفاسیر مجمع‌البیان، الفرقان فی تفسیر القرآن، التحریر والتنویر، المحررالوجیز
نویسنده:
نویسنده:سیده فاطمه موسوی؛ استاد راهنما:زینب روستایی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
چکیده :
در قرآن کریم، برخی واژگان نامأنوس‌اند؛ به‌گونه‌ای که فهم معنای آن‌ها زودیاب نبوده، بلکه نیازمند تأمل و بررسی عمیق‌تر می‌باشد که به این واژگان، «غریب القرآن» می‌گویند. همچنین به واژگانی که تنها یک‌بار در سراسر متن قرآن به کار رفته و هیچ مشتق یا هم‌خانواده دیگری از آن در قرآن وجود نداشته باشد، «تکامد قرآنی» گفته می‌شود. از آن‌جا که در قرآن حکیم، هر سوره دارای اغراض هدایتی خاصی می‌باشد و هر واژه از آن، در راستای این هدف به ‌کار رفته است، روشن است که بررسی ریشه کلمات، برای درک بهتر معنای واژگان قرآنی، موجب فهم عمیق‌تر از مقصود و کلام الهی خواهد شد. از جمله سوره‌هایی که واژگان غریب و تکامد در آن به ‌کار رفته است، سوره نمل می‌باشد. این سوره 1149 کلمه دارد که از این تعداد، حدود 20 واژه آن غریب و شش واژه تکامد به‌ حساب می‌آیند. به‌ عنوان نمونه کلماتی چون؛ شهاب قبس، یوزعون، أوزعنی، تفقّد، سبأ، قِبَل، صرح، صُنع، مُمَرّد و... غریب، و واژگان هدهد، جامده و أتقن نیز، تکامد محسوب می‌شوند. در این میان، واژگانی هستند که هم غریب و هم تکامد به شمار می‌آیند، که عبارت‌اند از: تَبَسّم، خَبء و عفریت. پژوهش پیش رو، به شیوه توصیفی تحلیلی، درصدد پاسخ به این پرسش است که با‌ توجه به کتاب‌های لغت و تفاسیر، جامع‌ترین و دقیق‌ترین معانی برای هر یک از واژگان غریب و تکامد سوره نمل کدم‌اند؟ برای پاسخ به این پرسش، ابتدا واژگان غریب سوره‌ نمل، با محوریت کتاب «غریب القرآن سجستانی» استخراج شده، و واژگان تکامد سوره نیز مشخص گردیده است، سپس به بررسی لغوی هر یک از واژگان غریب و تکامد در کتاب‌های لغت پرداخته، آن‌گاه معنای کاربردی هر واژه، در تفاسیر چهارگانه: مجمع‌البیان، الفرقان فی تفسیر القرآن، التحریر و التنویر و المحرر الوجیز، مورد بررسی قرارگرفته است و در انتها، با توجه به آرای لغت شناسان و مفسران، سعی شده است که جامع‌ترین و دقیق‌ترین معنای لغوی و کاربردی برای هر واژه ارائه گردد. از بررسی های انجام شده، این نتیجه به‌دست می‌آید که در اکثر موارد، معانی گوناگون ذکر شده برای هر واژه با یکدیگر قابل جمع بوده و با‌هم مرتبط‌اند.