جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 34
بررسی تطبیقی نظریه ی تشکیک ملاصدرا و نظریه ی تمثیل آکوییناس
نویسنده:
قاسم کاکایی، منصوره رحمانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تحلیل معناشناختی اوصاف الاهی همواره مورد توجه متکلمان، فلاسفه و عرفا بوده و نظریات مختلفی در این باب بیان شده است. محدودیت های زبان بشری از یک طرف، و وجود نامتناهی خداوند از طرف دیگر، سبب شده است که دست یافتن به تبیینی معقول از اوصاف الاهی دشوار گردد. ملاصدرا با استفاده از اشتراک معنوی و تشکیک در وجود، می کوشد به گونه ای در باب اوصاف الاهی سخن بگوید که هم تعالی خداوند حفظ گردد و هم شناخت و اتصاف ذات باری تعالی به اوصاف ایجابی، ممکن شود. توماس نیز با نفی اشتراک لفظی محض و اشتراک معنوی متواطی و طرح نظریه ی تمثیل، خود را از افتادن در دام تشبیه و تنزیه می رهاند. در این مقاله، به بررسی و مقایسه ی این دو دیدگاه پرداخته می شود.
صفحات :
از صفحه 127 تا 156
هرمنوتیک انتولوژیک صدرایی و مسئله زبان دین
نویسنده:
محمد بیدهندی، مهدی دسترنج
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اصفهان: دانشگاه اصفهان,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
از مسائل اساسی زبان دین، بررسی وجه معناداری و گستره معرفت‌بخشی متن مقدّس است. در این ساحت، ملاصدرا ابتدا در قوس نزول، به تطبیق میان «معرفت»، «کلام» و «وجود» می‌پردازد تا از تطابق این سه، برای تبیین فلسفی نحوه تجلّی یافتن حقایقِ وحیانی در قالب الفاظ متن مقدّس بهره ببرد و در قوس صعود، فرایندی را برای فهم متن مقدّس ارائه داده است که بازسازی آن، الگوی هرمنوتیک انتولوژیک وی را شکل می‌دهد. مسئله اصلی این مقاله، تبیین وجه معناداری زبان دین و گستره شناختاری آن در الگوی هرمنوتیک صدرایی است که فهم متن مقدّس از بررسی این الگو و عوامل مؤثر در فرایند، به دست می‌آید. مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش، ترسیم نقش سه‌گانه فرد، متن و مؤلّف در نسبت با هم در الگوی هرمنوتیکی صدرا و استفاده از این الگو در تبیین گستره شناختاری زبان دین در ساحت متن و همچنین از متن به فرامتن است. این یافته‌ها با محوریَت کتاب مفاتیح‌الغیب و شرح مبانی فلسفی لازم از حکمت متعالیّه به دست آمده است.
صفحات :
از صفحه 29 تا 46
زبان دین از دیدگاه حکمت متعالیه
نویسنده:
قاسم اخوان نبوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
‌مقاله‌ حاضر، تبیین‌ و گزارشی‌ دربارة‌ مسائلی‌ است‌ که‌ در زبان‌ دین‌ بر اساس‌ حکمت‌ متعالیه‌ در عصر جدید مطرح‌ شده‌ و مد‌عایش‌ این‌ است‌ که‌ این‌ مسائل، در میان‌ متفکران‌ اسلامی‌ به‌ شکلی‌ مطرح‌ بوده‌ و پاسخ‌هایی‌ به‌ آن‌ داده‌ شده‌ که‌ از میان‌ آن‌ها راه‌حل‌ ملا‌ صدرا که‌ بر اساس‌ مبانی‌ حکمت‌ متعالیه‌ داده‌ شده، مقبول‌تر به‌ نظر می‌رسد و این‌ نوشتار نیز بر همین‌ اساس‌ بر دیدگاه‌ ملا‌ صدرا ناظر است‌ و در حقیقت، گزارشی‌ از راه‌ حل‌ مشکلات‌ زبان‌ دین‌ از دیدگاه‌ او و حکمت‌ متعالیه‌ است.
تشابه یا تشکیک مفهوم وجود: مقایسه نظریات ارسطو و ابن سینا در مسئله معنای وجود
نویسنده:
احمد حسینی، رضا اکبریان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع) پردیس خواهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در این مقاله نظریات ارسطو و ابن سینا در باب معنای وجود مورد بررسی قرار گرفته است. از نظر ارسطو موجود دارای معانی متفاوتی است، اما نه به طریق اشتراک لفظی. ارسطو بین اشتراک لفظی و اشتراک معنوی موجود، نظریه سومی را ارائه می کند که خود، آن را رابطه «نسبت به» می نامد ابن سینا، در مقابل، موجود را به نحو مشترک معنوی می داند؛ با این حال معتقد است موجودات در یک رابطه تشکیکی دارای شدت و ضعف و اولویت و عدم اولویت هستند، به طوری که مثلاً جواهر نسبت به اعراض در موجود بودن اولویت دارند.بحث معنای وجود در مباحث وجودشناختی و مخصوصاً نظریه علیت هر یک از این دو فیلسوف قابل پی جویی است. ارسطو وجود را به عنوان یک عنصر متافیزیکی متمایز در نظر نمی گیرد بلکه برای او، وجود بلافاصله در مقولات تقسیم می شود؛ اما برای ابن سینا، وجود واقعیتی متمایز از ماهیت است که در همه موجودات به عنوان یک عنصر فلسفی وجود دارد. به همین ترتیب، ارسطو علیت خدا را از نوع علیت غایی می داند به طوری که هر موجودی در مسیری مستقل به سمت محرک اولی در حرکت است، در حالی که ابن سینا خداوند را علت فاعلی ایجادی می داند که به همه موجودات یک عنصر مشترک یعنی وجود را افاضه می کند.
صفحات :
از صفحه 112 تا 129
«سخن گفتن از خدا» در الهیّات دنس اسکوتوس، با نگاهی به تأثیر آرای ابن سینا
نویسنده:
مهدی عباس زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع) پرديس خواهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مبحث «سخن گفتن از خدا» در عرصه معارف معاصر به طور عمده ذیل مباحث زبان دین مطرح می شود. یوهانس دنس اسکوتوس تحت تأثیر فیلسوف برجسته اسلامی ابن سینا و بر مبنای باور به اشتراک معنویِ «وجود»، به زبان اشتراک معنوی در سخن گفتن از خدا قائل است. اسکوتوس بحث از زبان مشترک معنویِ دین را ذیل تقسیم معرفت انسان به خدا، به معرفت طبیعی و معرفت فراطبیعی مطرح نموده، مفهوم «موجود نامتناهی» را کامل ترین مفهومی می داند که انسان در مرتبه معرفت طبیعی (عقلی) می تواند از خدا داشته باشد و به وسیله آن از خدا سخن گوید، لیکن معرفت حقیقی (معرفت به دور از هرگونه نقص و ابهام) به خدا و باورهایی از قبیل تثلیث، تجسد و ... در مسیحیت را تنها از طریق معرفت فراطبیعی آن هم فقط از نوع معرفت وحیانی ممکن می داند و در این موضع، رویکردی ایمان گرایانه را اتخاذ می کند، اگرچه در عین حال، ارائه استدلال عقلی و برهان بر برخی داده های وحیانی درباره خدا را تأیید می کند. مقایسه دیدگاه های اسکوتوس و ابن سینا در بحث از معرفت فراطبیعی، نشان دهنده همانندی ها و ناهمانندی های تفکرِ این دو فیلسوف در عقل گرایی و امکان سخن گفتن از حقایق وحیانی است.
صفحات :
از صفحه 43 تا 60
معناشناسی امامت در نهج‌البلاغه
نویسنده:
حبیبه نقی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
معنی شناسی عبارت از تحقیق و مطالعه‌ی تحلیلی درباره کلمات کلیدی زبان است تا جهان بینی آن از ارتباط درونی ، انسجام و ارتباط میدان‌های معنی شناختی کلمات کلیدی استخراج شود. از آنجاکه بحث علمی معنی شناسی امامت در نهج البلاغه علی رغم شروح بسیار بر آن انجام نشده ؛ در حقیقت تفهیم وتفهّم نهج البلاغه کاملصورت نگرفته است. لذا دراین رساله بر اساس روش علمی معنی شناسی سعی شده است واژه ی امامت در وضع اوّلیه ، فرهنگ جاهلیت ، فرهنگ قرآن وسپس نهج البلاغه- که حاوی فرهنگ اسلام و دوران خلافت خلفای سه گانه و امام علی (ع)است- بررسی گرددو وجوه آن واژه نیز درهرکدام ازموارد فوق ، حوزه های معنایی و تقابلات معنایی امامت و جنبه های گوناگون آن توجه شود و برای مطالعات بعدی نهج البلاغه راهکاری جدیدو رهنمودی تازه ارائه دهد وفرصت بهره برداری ازاین گنجینه الهی را فراهم آورد. در این تحقیق،پس از بحثی در باره کلیات تحقیق و اصطلاحات علم معنی شناسی ابتدا به.بررسی تطوردلالی واژه ی امامت دردو سطح معناشناختی جاهلی وقرآنی ، باتوجه به جهان بینی خاص هردوره .پرداخته شده است.سپسسطح سوم معنی شناختی پس ازقرآن یعنی نهج االبلاغه. بررسی شده و مصادیق و مفاهیم این واژه تحلیل شده است .بررسی حوزه های معنایی این واژه و مترادفات آن در نهج البلاغه ،علاوه براین که هماهنگی معنایی واژه رادرقرآن ونهج ا لبلاغه به اثبات می رساند بیانگر این حقیقت است که هم عوامل درون کلامی ازقبیل بافت وسیاق وبلاغت و...وهم عوامل برون کلامی ازقبیل فرهنگ وجامعه ومسائل سیاسی و...درمعنای واژه دخالت داشته است و اکنون تطورمعنایی آن ،پس ازقرآن در زمینه های اصول اعتقادات،اخلاقیات واحکام مشهود است..درلسان نهج البلاغه واژه امامت دارای شمول معنایی ،ازقبیل امامت اعتقادی،اجتماعی، سیاسی ،اقتصادی ،فرهنگی ،نظامی و...است که سیرارتقاء معنایی این واژه را ازبعد مادی به ابعاد والای الهی آن به اثبات می رساند. در ضمن همانند قرآن کریماز باب تقابل معنایی بر امامان باطل نیزدلالت دارد.
موضوع فلسفه اولی نزد ارسطو و ابن سینا
نویسنده:
منیره پلنگی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در این مقاله مقایسه‌ای میان نگرش کلی ارسطو-البته مطابق با یکی از تفاسیر معتبر از اندیشه او-و نگرش کلی ابن سینا به دانش برین یا فلسفه اولی و موضوع‌ محوری آن صورت می‌گیرد.که براساس برخی آموزه‌های مسلم و معروف‌ ارسطویی به ویژه نظریه او درباره هم‌نام‌های منسوب به امری واحد، موضوع‌ حقیقی و محوری این علم از نظر او،موجودات مفارق ازلی و در نهایت محرک اول‌ است.بر این اساس بحث از سایر موجودات در فلسفه اولی بحثی ثانوی و به لحاظ آن انتسابی خواهد بود که آنها در نامیده شدن به نام«موجود»وامدار آن هستند. روشن است که این نگرش برخلاف سنت رایج فیلسوفان مسلمان در مواجهه با فلسفه‌ اولی و موضوع آن است؛زیرا ایشان،و نیز مدرسیان متأثر از ابن سینا موضوع این‌ دانش را با دایره‌ای وسیع‌تر در نظر می‌گیرند و اثبات واجب الوجود را در زمره‌ مسائل این دانش به حساب می‌آورند.ازاین‌رو تفکیک این دانش به دو بخش الهیات‌ بالمعنی الاعم(امور عامه)و الهیات بالمعنی الاخص(ربوبیات)صورت‌بندی می‌شود. تفکیکی که در ارسطو یافت نمی‌شود.بلکه فلسفه اولی برای او در کل یک خداشناسی‌ تمام‌عیار است.
صفحات :
از صفحه 21 تا 59
مسأله وجه مشترک در عرفان
نویسنده:
قاسم کاکایی، علی موحدیان عطار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
این جستار در صدد آن است تا پاسخی برای دو پرسش مهم در باب مسأله وجه مشترک در اموری مانند عرفان، که دچار تنوع مصداقی و مفهومی زیادی اند، بیابد: یکی این که آیا امکان معرفی وجه یا مفهوم مشترک معنادار در این گونه امور هست یا نه؟ دوم این که اگر هست چگونه می توان به این مفهوم دست یافت؟ این امر می تواند مبنای مفاهمه بر سر این گونه موضوعات را فراهم آورد برای این کار، عرفان را به عنوان یکی از بارزترین مصادیق این گونه امور برگزیده و هفت فرض در پاسخ به پرسش نخست مطرح و آن ها را با مدل هایی عینی توضیح داده و سپس نقادی کرده است. این هفت فرض، شامل طیفی است که از نظریه های اشتراک در ذات طبیعی شروع می شود و به نظریه اشتراک لفظی صرف ختم می گردد، این مقاله آن فرض را که به وجود نوعی اشتراک معنوی عرفان ها در ذات اسمی می انجامد تأیید و با مدل معروف فیل شناسی در تاریکی، اما با ملاحظات و قیودی خاص، تبیین می کند. بر اساس همین مدل، در پاسخ به پرسش دوم، راه رسیدن به این مفهوم یا وجه مشترک را تحلیل پدیدارشناسانه توصیف ها و تنوعات عرفان با تکیه بر فهم اجمالی و بسیطی که از این گونه پدیده های تجربی مفروض کرده است می داند.
صفحات :
از صفحه 45 تا 60
معناشناسی اوصاف الهی از دیدگاه صدرالمتألهین
نویسنده:
امیر عباس علی زمانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
در این مقاله سعی شده است تا دیدگاه‌های یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان مسلمان درباره تحلیل معنایی اوصاف الهی بیان شود. ملاصدرا، براساس مبانی خود در باب اصالت وجود، تشکیک وجود، اشتراک معنوی مفهوم وجود و...، نتیجه گرفته است که همه اوصاف سلبی خداوند، در حقیقت سلب سلب بوده و همه آنها به سلب امکان از ذات خداوند بازگشت می‌کنند. همه اوصاف ایجابی نیز گرچه به لحاظ مفهوم با یکدیگر متفاوت هستند، به حسب مصداق واحد بوده و همه آنها به وجود و شدت و کمال وجود قابل ارجاع هستند.صدرالمتألهین معتقد است که علاوه بر مفهوم وجود، سایر مفاهیم کمالی چون علم، قدرت، حیات و... نیز به معنای واحدی (= به نحو اشتراک معنوی) بر خالق و مخلوقات صدق می‌نمایند و از این جهت تفاوتی بین خالق و مخلوقات وجود ندارد. اختلاف و تمایز وجودی خالق و مخلوق امری حقیقی بوده و به مقام مصداق بازمی‌گردد. صدرا سعی می‌کند تا با ارائه نظریه «تشکیک» کثرت‌های مصداقی را با وحدت مفهومی سازگار کرده، توجیهی خردپسند از وحدت در معنا و کثرت تشکیکی در مصداق ارائه دهد. علاوه بر دیدگاه صدرالمتألهین، اشاره‌ای به دیدگاه حکیم سبزواری و علامه طباطبائی نیز شده است.
صفحات :
از صفحه 168 تا 179
معناشناسی صفات قرآن در قرآن با تأکید بر آراء مفسران
نویسنده:
صاحبه السادات حواسی ابدالانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
قرآن مهمترین منبع دینی و متنی مقدس است که در آیات متعددی، به عناوین و اوصاف مختلفی نامبردار گشته و چهار عنوان (قرآن،کتاب، فرقان و ذکر) از جمله عناوین مشهور و مورداتفّاق نظر اکثریت قرآن پژوهان می باشد. چون هر کدام از عناوین مذکور در آیاتی، مفهومی وصفی داشته اند از این رو در شمار نام های منقول مورد بررسی قرار می گیرند. در کنار عناوین گوناگون، قرآن به اوصاف متعدد و مختلفی نیز در قرآن معرفی شده که بنابر دیدگاه و نقلِ قرآن پژوهانِ برجسته شیعه و سنّی، هر کدام از این اوصاف دارای فلسفه خاصی بوده و بر بُعدی از ابعاد وسیع و بیکران این کلام الهی دلالت دارند، بر همین اساس در بخش های مختلفی که هر کدام بر بُعدی از ابعاد قرآن دلالت دارند؛ مورد معنا شناسی به روش کلی، قرار می گیرند. از طرفی ملاحظه می شود که اوصاف قرآن در بسیاری از آیات، وصف امور مختلف و متعدد دیگر واقع شده اند که باعث می شود بحث اشتراک به میان آید که با بررسی و چینش موصوفات این اوصاف بر اساس معیارهای که در اشتراک لفظی و معنوی به دست آمده، روشن می شود که اوصاف قرآن دارای اشتراک معنوی می باشند به این معنا که یک مفهوم کلی دارای مصادیق متعدد هستند که با یکدیگر رابطه برقرارمی کنند؛ گرچه هر یک از این معانی، ویژگی هایی دارد که دیگری از آن عاری است ولی در نهایت همه این معانی و مصادیق را یک اشتراک معنایی پیوند می دهد به گونه ای که هر وجه معنایی، مصداقی برای آن مفهوم کلی می شود و این ویژگی با کثرت بطون آیات سازگاری دارد، در نتیجه اعجاز قرآن را در ناحیه لفظ و معنی بیشتر از اشتراک لفظی آشکار می سازد.
  • تعداد رکورد ها : 34