جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده درمقام مقایسه و تطبیق آرای امام محمد غزالی و سورن آبو کی‌یرکگور در خصوص مبحث ایمان-گرایی می‌توان گفت آنچه غزالی و کی‌یرکگور را به طور مشترک در مقابل روش عقل‌گرایان? متکلمان و فلاسفه برانگیخته است، تلقی خاص این دو از نوع نگرش این طیف‌ها به آموزه‌های دینی و متعلقات ایمانی است. هر دو متفکر برآنند که طریق? مواجه? متکلمان و فلاسفه و عالمان دینی روزگار آنها نسبت به دین فارغ از دغدغه‌های اصیل مومنانه و کاملاً عاری از عمق و ژرفایی است که ایمان در بردارنده آن است. از همین رو، این دو متفقاً به نقد و ردّ نظام‌های فلسفی و کلامی زمان? خود پرداخته و معتقدند که روش عقلانی آنها در برخورد با آموزه‌های دینی با آنچه شارعان و اصحاب آنها مدنظر داشته‌اند، در تعارض قرار داشته و از طرف دیگر موجب تباهی و زیان رساندن به مهمترین دغدغ? انسانی، یعنی، ایمان می‌شود. با وجود این، تلقی و نگرش دو متفکر در قبال ارزش معرفتی مباحث عقلانی متفاوت است. حملات کی‌یرکگور به نظام دینی زمان? خود و همچنین نظام‌های فلسفی و کلامی بسیار شدید است. مخالفت کی‌یرکگور صورتی کاملاً بنیادین را داراست، از همین روست که وی پذیرش متعلقات ایمان را منوط به ضدعقلانی و متناقض‌نما بودن این متعلقات دانسته است. در حالی که غزالی بر خلاف وی افراط و شدت عمل کمتری نسبت به عقلانیت و عقل-گرایان نشان داده است. به واقع نگرش غزالی به مسائل نظری یکسره منفی نیست، بلکه اولویت بخشی به روش عقلی را، در برابر سایر معارف دینی زیر سوال برده و معتقد است که توان و ظرفیت عقل بشری برای فهم حقیقت متعلقات ایمان کفایت نمی‌کند. به عبارتی وی متعلقات ایمان را ناظر به اموری غیرعقلانی می-داند.

چکیده آن‌چه را ابوالفتوح رازی «طریقت احتیاط» می‌نامد صورتِ استدلالی است که مشهورترین روایت آن‌ـ دستِ کم در منابع غربی‌ـ «شرط‌بندی پاسکال» نامیده می‌شود. برخی از قدیمی‌ترین تقریر‌های این استدلال را می‌توان در میراث حدیثی ائمۀ شیعی سراغ گرفت. گروهی نیز معتقدند ریشۀ استدلال پاسکال را باید در کتب متفکران مسلمان پیدا کرد. در جُستار پیشِ رو قصد بر این است روایت‌های اسلامی این استدلال با تقریر پاسکال بازخوانی و مقایسه شود. مدعای پژوهش انطباقِ نسبی صورت آن‌ها در عین نا‌همخوانی محتوا و غایت است. این امر از پیش‌فرض‌های متفاوتی نشئت می¬گیرد که هر یک از تقریرها متکی بر آن‌ها هستند. در مرتبۀ سنجش، ابتدا صورت روایت‌ها با یکدیگر مقایسه می¬شود، سپس در چهار موضعِ قدرت عقل نظری در شناخت خداوند،‌ نظریۀ ایمان، جمع سو¬د دنیوی و اخروی و جدلی یا برهانی¬بودن استدلال‌ها نقاط هم‌خوانی و افتراق احصا می¬شود.

مترجم: احمدرضا مفتاحرابطه عقل و ایمان همواره مسئله ای بحث انگیز بوده است. عالمان الهیات قرون وسطا در پی تلفیق فهم فلسفی و ایمان دینی بودند. اگوستین و آنسلم فهم را پاداش ایمان می دانستند و آکویناس تلاش کرد میان فلسفه ارسطویی و وحی مسیحی هماهنگی برقرار کند. پس از دکارت با تفکیک میان امور ذهنی و عینی، زمینه تفکیک قلمرو علم از الهیات فراهم شد. علاوه بر این، با نقادیهای کانت و هیوم از الهیات عقلی، امکان الهیات میشود، دین وحیانی به دین طبیعی تبدیل شود. از این رو، ادعاهای فلسفی را کنار گذاشتند تا حق ادعاهای مبتنی بر وحی را ادا کنند. گروه دیگری از مخالفان الهیات عقلی مثل بلانتینجا معتقدند که اگر از تصور مبناگرایی دکارتی دست برداریم و اعتقاد به خدا را اعتقاد پایه بدانیم، عقلانیت ایمان مسئله دار نخواهد بود و مدافع ایمان مجبور به اتخاذ موضع ایمانگرایی نیست. مقاله حاضر، سیر تاریخ و نقاط قوت و ضعف این دیدگاه را بررسی میکند.

ترجمه ماشینی: آیا می توان «با ایمان» خود را به یک ادعای دینی متعهد کرد که حقیقت آن فاقد پشتوانه کافی از کل شواهد موجود باشد؟ جان بیشاپ در کتاب «باور به ایمان» از نسخه ای از ایمان گرایی الهام گرفته شده از سخنرانی ویلیام جیمز در سال 1896 با عنوان «اراده برای باور» دفاع می کند. بیشاپ با نقد معرفت‌شناسی «انزواگرایانه» (ویتگنشتاینی) و اصلاح‌شده اعتقاد دینی، استدلال می‌کند که هرکسی بپذیرد که مدارک در دسترس عموم ما به همان اندازه برای تفاسیر خداباورانه و طبیعت‌گرا/الحادی باز است، باید از موضع متواضعانه فیدیستی دفاع کند. این فدائیسم متواضع، تعهد خداباورانه را شامل «سرمایه‌گذاری دوکساستیک» می‌داند - تعهد عملی به گزاره‌هایی که از طریق علل «شور» صادق هستند (دلایلی غیر از شناسایی شواهد مربوط به صدق آنها). در حالی که بیشاپ استدلال می کند که نگرانی در مورد توجیه پذیری سرمایه گذاری دینی در نهایت نگرانی اخلاقی است، او می پذیرد که سرمایه گذاری های ایمانی تنها در صورتی می توانند از نظر اخلاقی قابل توجیه باشند که با اعمال مناسب ظرفیت های معرفتی عقلانی ما مطابقت داشته باشند. بنابراین، سرمایه‌گذاری‌های مشروع ایمانی ممکن است هرگز ضد شواهد نباشند، و علاوه بر این، تنها زمانی ممکن است که صدق گزاره‌ی ایمانی مربوطه لزوماً بر اساس شواهد قابل حل نباشد، به‌صورت فوق‌شواهدی انجام شوند. اسقف این روایت جیمزی را با این الزام گسترش می‌دهد که سرمایه‌گذاری‌های ایمانی قابل توجیه نیز باید از نظر انگیزه و محتوا از نظر اخلاقی قابل قبول باشند. با این حال، مدرک گرایان تندرو، اصرار دارند که تمام سرمایه گذاری های دینی از نظر اخلاقی اشتباه است. بنابراین بیشاپ مناظره گسترده ای را بین فیدیست ها و مدرک گرایان تندرو انجام می دهد و استدلال می کند که هیچ یک از طرفین نمی توانند در اثبات غیرمنطقی بودن مخالفت خود موفق شوند. او در پایان پیشنهاد می کند که با این وجود، فیدیسم ممکن است از نظر اخلاقی ترجیح داده شود، به عنوان موضعی کمتر جزمی، خودپذیرتر و حتی دوست داشتنی تر از رقیب شواهد گرای خود.

چکیده مرجئه از مهمترین فرقه های کلام اسلامی است که بواسطه تأثیر شگرفی که در صورت بندی کلام اسلامی داشته است باید مورد معرفی بیشتر قرا ر گیرد این فرقه اگر چه در واکنش به تندرویهای خوارج در باب نقش عمل در صورت بندی ایمان ظهور کرده است ، اماخود پایه گذار تفکر ایمان گرایی در عالم اسلام بوده است . یگانه انگاری ایمان و معرفت مبنای اصلی تفکرآنان را تشکیل می دهد و بی رنگ شدن نقش عمل در ایمان، باطن گرایی در دین، نسبی شدن تلقی دین و ناواقع گرایی از مهمترین لوازم مبنای فکری آنها در این زمینه محسوب م یشود.