مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
 
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
تنها فراداده‌های دارای منابع دیجیتالی را بازیابی کن
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 51
تمایز عرفان عملی و اخلاق از حیث موضوع
نویسنده:
فاطمه طباطبایی ، رضا عباسی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در این نوشتار به این مسئله پرداخته شده است که بین «عرفان عملی» و «اخلاق فلسفی» با دو رویکرد معرفت‎شناختی و وجود‎شناختی، چه نسبتی برقرار است. به همین جهت و با پیش‎فرض علم دانستن اخلاق فلسفی و عرفان عملی، تعاریف هریک مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و مشخص شد عرفان عملی «مجموعه گزاره‎های باید و نبایدی مربوط به باطن سالک» و اخلاق فلسفی «مجموعه گزاره‎های باید و نبایدی مربوط به نفس صاحب قوا» است و ازآنجاکه «باطن سالک» در هر دو رویکرد مذکور، جامع‎تر از «نفس صاحب قوا» است، این نتیجه حاصل شد که حوزه عرفان عملی گسترده‎تر از اخلاق است.
صفحات :
از صفحه 95 تا 114
تجربه دینی از دیدگاه یونگ
نویسنده:
جواد فیروزی، زینت حسینی دانشور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه علوم و تحقیقات تهران,
چکیده :
تجربه دینی یعنی مواجهه با موجود مقدس یا ماورایی و به بیان دیگر درک حضور و وجود او. این بعد از دین به صورت فردی و گاه جمعی و غالباً در درون افراد تجلی می‌کند، و با عقاید و مناسک خاص هر دین مرتبط است. این تجربه، در روان‌شناسی نوعی گرایش درونی به شمار می‌رود برای گریز از شرایط دشوار زندگی و همین درون‌گرایی است که به انسان دیندار توان ایستادگی می‌بخشد، زیرا دستگاه شناختی در سنگری نفوذناپذیر قرار می‌گیرد. ویلیام جیمز، نخستین کسی است که واژه تجربه دینی را به کار برده است. گفت‌وگو درباره پیشینه تجربه دینی و تعریف آن و آشنایی با ماهیت و انواع تجربه دینی از نظر یونگ از مسائل مورد بحث در این نوشتار است. یونگ بر این نکته پا می‌فشارد که دین در بنیاد خود مبتنی بر تجربه قدسی یا نومینوس و به معنای تسلیم شدن در برابر نیرو یا نیروهای برتر است. این نوع از تجربه در ضمیر ناخودآگاه و عمدتاً در ضمیر ناخودآگاه جمعی ریشه دارد و همین بخش از ناخودآگاه جمعی است که کهن الگوها را در خود جای می‌دهد. تجربه دینی نمودی بیرونی نیز دارد. این نمود بیرونی همان عقاید جزمی است که متناسب با هر دین خاصی از دل تجربه بیرون کشیده می‌شود.
صفحات :
از صفحه 87 تا 107
«عقل» و «تجربه دینى» از نگاه امام على (علیه السلام)
نویسنده:
مسعود امید
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
از جمله وجوهى كه مى توانيم در مبحث عقل و دين آن را مطرح ساخته و مورد تأمل و بررسى قرار دهيم و از آن منظر در بحث عقل و دين نظر افكنيم، نسبت عقل و تجربه دينى است. در اين منظر مراد از عقل معارف انتزاعى، تحليلى و استدلالى و يا به تعبيرى شهود و تجربه عقلانى است و مقصود از تجربه دينى تجربياتى است كه در قالب سه دسته از رويدادها رخ مى دهد: 1. وحى، تجربه اى است متعالى و برين كه صرفا در ارتباط انبياى الهى (عليهم السلام) با خداوند رخ مى دهد. اين رخداد تجربى تنها مربوط به انبياى الهى است 2. احساسات و حالات درونى كه از وضعيتى معنوى برخوردارند؛ حالات معنوى و دينى كه در نتيجه ارتباط با خداوند يا امور دينى براى انسان حاصل مى شود؛ از قبيل خشوع، خشيت، خوف از خداوند، احساس محبت، شوق و... به خداوند 3. تجارب عرفانى، كشف و شهودهايى كه علاوه بر انبيا و اوليا، انسان هاى سالك و اهل عرفان و معنا نيز از آن ها برخوردارند. در اين مقال در پى بررسى نسبت تجربه دينى، به معناى تجربه عرفانى، با عقل هستيم.
بهکتی و عشق در عرفان هندی و اسلامی
نویسنده:
زهرا حسینی حمید
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
چکیده عشق عرفانی مفهومی گسترده و چند سویه در فرهنگ عرفانی مل تهای جهان دارد. از یک سو، جوهره ذات الهی به صورت "عشق" تشخّص یافته است، خدای عشق بنام "آگاپه" و "اروس" در یونان، "برهمن" یا "شیوا" با جوهره بهکتی در هند، حبیب در عرفان اسلامی و.. ظهور می کند؛ و از سوی دیگر، طریق عشق خود راهی متمایز از دیگر راهها- نظیر راه معرفت یا "جنانه یوگه" و راه عمل یا "کرمه یوگه"- برای رسیدن به کمالات الهی محسوب می شود. بیشتر مکت بهای فکری هند تحت تأثیر "بهکتی مارگه" بوده اند. از این مکتب ها، اندیشه های ودائی، اوپنیشادهای متقدم، مکتب ادوایتۀ شنکره و جریان وحدت گرای کشمیری را تا حدودی می توان مجزا نمود. هرچند که برخی از مفسرین نشانه هایی از بهکتی را در این مکتب ها نیز یادآور شده اند؛ اما "بهکتی مارگه" در مکتب رامانوجا به گونه ای برجسته مطرح شد، در آثار تامیلی رشد کرد و در نهضت "بهکتی نو" ادامه یافت. در حوزه عرفان اسلامی، گذشته از طرح موضوع محبت الهی در آیاتی چون"یُحبهم و یُحبونه"(5.54)و در روایات نقل شده از ائمه اطهار، محبت و عشق الهی در اقوال منسوب به رابعه، حلاج، بایزید بسطامی و ...مطرح شد و در مکتب عرفانی احمد غزالی در سده های پنجم و ششم هجری جایگاهی ویژه یافت و کتاب هایی مانند سوانحا حمدغزالی، عبهرالعاشقین روزبهان بقلی و... در این موضوع نگاشته شد. این مقاله کوششی است در جهت بررسی و مقایسه بهکتی در مکتب های هندی و عشق عرفانی از دیدگاه عرفان اسلامی که با طرح موضوعاتی چون: سیر تاریخی عشق عرفانی، بررسی واژگان بهکتی، عشق الهی و کاربرد آنها، رابطه عشق با خدا و ظهور عالم و رهایی و مُکشه، به این امر پرداخته است
صفحات :
از صفحه 25 تا 57
علم حضوری (پیشینه، حقیقت و ملاک تحقق)
نویسنده:
محمد حسین زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی,
کلیدواژه‌های فرعی :
عین الربط , علم خدا به خویش , مفاهیم ذهنی , اقسام اتحاد وجودی , علم حضوری حق به اشیاء , تجرد , فقر ذاتی , اشراق , علم اجمالی در عین کشف تفصیلی , مراتب علم الهی , طور وراء عقل , هستی شناسی عرفانی (مسائل جدید کلامی) , معرفت شناسی تجربه عرفانی , حلول (عینیت وجود فی نفسه و لغیره)) , علم به علم , شناخت حقایق اشیاء , ماهیت , ماهیت علم , علم فعلی(حکمت نظری) , تجلی , نظام علی و معلولی , ریاضت , علم معلول به علت , اصطلاحنامه عرفان , حقیقت علم , علم کسبی(معرفت شناسی) , معقولات ثانیه منطقی(مقابل معقولات ثانیه فلسفی) , معقولات ثانیه فلسفی(مقابل معقولات ثانیه منطقی) , بدیهیات اولیه , اصل امتناع تناقض , وجدانیات , وجدانیات(اصطلاح وابسته) , مکاشفه(معرفت شناسی) , علم نفس به ذات خود , خودآگاهی حیوان , علم به حالات و انفعالات نفسانی , علم به افعال جوانحی , معرفت فطری به خداوند , علم به صورتهای ذهنی , علم حیوانات به خود , غیر محجوب , اجسام و اعراض جسمانی , ادراک غیر اعتباری , علم انسان به قوای نفس , علم انسان به مبصرات جهان محسوس , تعریف علم حضوری , ثمثل حقیقت شیء , تمثل صورت شیء , ملاک تحقق علم حضوری , قیام فقری , عینیت در وجود , علم مجردات به ذات خود , سعه وجودی , ربط وجودی , ربط آلی , انحصار علم به حصولی و حضوری ,
چکیده :
آموزه «علم حضوری» به رغم بنیادین بودن و سابقه دیرین آن، چنانکه بایسته و شایسته است، بدان توجه نشده و مورد تحقیق و بررسی قرار نگرفته است. در حکمت و کلام اسلامی، علم حضوری یا «شهود» پیشینه ای دیرین دارد و تا عصر فارابی قابل پیگیری است. به نظر میرسد برای اولین بار، ابن سینا بود که آموزه معرفت حضوری را روشن تر از فارابی مطرح نمود و از آن بهره برداری کرد. با این ابتکار، تحولی ژرف در فلسفه و معرفت شناسی بنیان نهاده شد. با نگاهی گذرا به آثار ابن سینا، به نتایج شگفت انگیزی در این بحث رهنمون می شویم. پس از ابنسینا، شیخ اشراق قلمرو علم حضوری را گسترش داد و نمونه های متعددی را بدان افزود. دیدگاه شیخ اشراق در این مسئله، نقطه عطفی است که موجب شد تا علم حضوری تقریبا مقبولیت همگانی بیابد. در عصر وی، میتوان این آموزه را مطرح و اصطلاحی جا افتاده یافت. این مقاله با استفاده از آثار موجود، به بررسی تعریف های گوناگون از علم حضوری و نیز ملاک تحقق آن می پردازد. حاصل این تتبع آن است که ملاک تحقق علم حضوری، اتصال و حضور است. اما منشأ حضور و اتصال چیست؟ انواع گوناگونی برای آن قابل تصور است که بر اساس استقرا مطرح شده اند.
صفحات :
از صفحه 11 تا 52
برهان تجربه دینی از دیدگاه سویین برن
نویسنده:
محمد جواد اصغری، محمود موسوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
برهان تجربه دینی یکی از مهم‌ترین براهین اثبات وجود خدا در مغرب زمین است. سویین برن- فیلسوف خداباور - بر اساس اصول خاصی که آن‌ها را «اصل آسان باوری» و «اصل گواهی» می‌نامد، تقریر ویژه‌ای از این برهان ارائه نموده است که توجه فلاسفه دین را به خود جلب نموده است. در این پژوهش سعی شده است ضمن توضیح اصول مزبور، تقریر سویین برن از این برهان تبیین گردد.
صفحات :
از صفحه 29 تا 52
عقل گریزی عرفان؟!
نویسنده:
سید یدالله یزدان پناه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه آموزشی وپژوهشی امام خمینی,
کلیدواژه‌های فرعی :
وحدت و کثرت , اوپانیشاد , تلطیف سر , دائوده جینگ , دوگانه انگاری , آموزه های عرفانی , رابطه وجودی نفس و قوا , خلأ و ملأ , وحدت سریانی , نظریه تمایز احاطی , مابه الامتیاز - مابه الاشتراک , شرایط تناقض , عرفان و منطق , وحدت عددی , اصطلاحنامه منطق , مغالطه سوء تألیف (منطق) , احکام مراتب وجود , وحدت اطلاقی , تجربه سخن گفتن با خدا , نظریه تعدد معانی , شطحیات , عرفان و اصل تناقض , ربط کثیر به واحد , وحدت عددی(مقابل وحدت حقیقی عام) , ظهور((خاص)، مقابل بطون)) , بطون(مقابل ظهور خاص) , اطلاق مقسمی , اشتراک‌ لفظی , وحدت خدا و نفس , تباین نفس و الوهیت , جمع اضداد , تناقض نمایی عرفانی , رابطه نفس و خدا , دوگانه های عرفانی , ارتباط متناهی و نامتناهی , عقل عادی , انحلال فردیت , وحدت جهت , راهههای توجیه تناقض گویی عرفا , نسبت نظریات کانت و نظریات عرفا , یکسانی در نایکسانی , تمایز تقابلی , نسبت شأن و ذی شأن , جمع اضداد در عرفان , حیرت معرفت شناختی , حیرت متافیزیکی , حیرت روان شناختی , عینیت در حال غیریت ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تجربه عرفانی به دلیل ژرفا و پیچیدگی مشهودات خود، پرسش هایی را فراروی فیلسوفانی که در وادی فلسفه عرفان گام نهاده اند، برانگیخته است. یکی از این پرسش ها، پارادوکسیکال بودن آموزه های عرفانی، همچون وحدت شخصیه وجود، است. عارفان گاه میگویند حقیقت هستی هم عین اشیاست و هم غیر آن. گاه از مشهودات خود چنین تعبیر میکنند: او هم واحد است و هم در دل کثیر حاضر بوده و کثیر است; هم متشخص است و هم نامتشخص; دلبر حقیقی در عین ظهور، باطن و در عین بطون، ظاهر است.پرسش این است که آیا این احکام برآمده از شهود عارف، به راستی متناقض اند، یا ظاهری تناقض آمیز دارند و در ذات آن ها تناقضی وجود ندارد. اگر چنین تناقضی در ذات حقایق عرفانی و به ویژه وحدت شخصیه نهفته باشد، ناگزیر این آموزه ها با عقل سازگار نخواهند بود; زیرا بنیاد عقل با اصل عدم تناقض و اصل این همانی سامان مییابد. در این صورت، عقل نمیتواند در حوزه عرفان و حقایق خارجی آن گام نهاده، آنها را به نیکی بفهمد، و بر آنها استدلال کند. بنابراین، پرسش این است که آیا عرفان با عقل و فلسفه سازگار است؟ و به طور کلی عرفان عقل گریز است یا عقل پذیر؟و.ت. استیس در فصل پنجم کتاب عرفان و فلسفه به این موضوع پرداخته است. این مقاله میکوشد تا دیدگاه آقای استیس را تحلیل، نقد و بررسی کند.
وحى و تجربه دینى از دیدگاه استاد مطهرى
نویسنده:
ابوالحسن حسنى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
مسئله «وحى» از مباحث مهم كلامى است كه هرچند در آثار متكلمان، فلاسفه و عرفا به آن اشاراتى شده است، اما اين بحث به طور مستقل و صريح در آثار پيشينيان مطرح نبوده، بلكه طرح و شكوفايى آن را در دوره معاصر و بيشتر توسط روشن فكران دينى شاهد هستيم. در اين ميان، بيش از همه، استاد مطهرى درباره اين موضوع بحث و بررسى كرده است. آنچه در اين نوشتار مى آيد، تحليلى است از ديدگاه هاى استاد مطهرى در باب «وحى». همچنين در اين مقاله، با استفاده از انديشه هاى ايشان، نظريات برخى از نوانديشان دينى معاصر در زمينه وحى، نقد و بررسى خواهد شد.
فلسفه عرفان نظری
نویسنده:
محمد فنایی اشکوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
عرفان، ابعاد مختلفی دارد که مهمترین آنها بعد معرفتی و طریقتی آن است. مطالعه در ابعاد مختلف عرفان، علوم متعددی را پدید آورده است که می‌توان از آنها به «علوم عرفانی» تعبیر کرد. مهمترین شاخه‌های علمی عرفان در سنت اسلامی، عبارتند از عرفان نظری و عرفان عملی. عرفان نظری حاصل تأمل در یافته‌های سلوکی و شهودی عرفا است و عرفان عملی، علم سلوک و طریقت است. با پیدایی و گسترش فلسفه‌های مضاف در غرب که به فرانگری و مطالعه امور از بیرون می‌پردازند، پدیده عرفان نیز مورد تأمل و مداقه عقلانی بیرونی قرار گرفت و دانشی به نام «فلسفه عرفان» ظهور کرد. فلسفه عرفان، چیستی و چگونگی تجربه عرفانی و احکام آن را برمی‌رسد. اما بحث و کاوش از چیستی و چگونگی علم عرفان نظری و پرسش‌های نظری راجع به آن ـ همچون بحث از موضوع، مبادی، مسائل، روش و ساختار آن ـ می‌تواند موضوع علم مستقلی قرار گیرد که به آن «فلسفه عرفان نظری» می‌گوییم. این‌گونه مباحث به طور سنتی و به اجمال در مقدمه برخی از کتب مربوط آمده است؛ اما گسترش این علم و طرح پرسش‌ها و تردیدهای بنیادی در باب ماهیت و مبادی و پیش فرض‌های آن ایجاب می‌کند که به طور مستقل نیز به آن پرداخته شود. در این نوشتار به اجمال برخی از مهمترین خطوط کلی فلسفه عرفان نظری را مرور خواهیم کرد.
صفحات :
از صفحه 63 تا 83
ارزش معرفت‌شناختی تجربۀ دینی: دیداری دوباره با سی. دی. براد
نویسنده:
غزاله حجتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
سی. دی. براد کوشید تا با اتخاذ رویکردی تجربی به باور دینی بپردازد، رویکردی که پیش از او جیمز و برخی فیلسوفان دیگر نیز اتخاذ کرده بودند. او برای تجارب دینی ارزش معرفت‌شناختی قائل بود و آنها را شاهدی بر باورهای دینی، به ویژه باور به وجود خدا، می‌دانست. شاید بتوان براد را در شمار نخستین متفکرانی دانست که کوشیده‌اند تا تجربۀ دینی را شاهدی بر وجود خدا به حساب آورند و برای این منظور استدلالی اقامه کنند. پس از او، فیلسوفانی چون سوئینبرن، دیویس و آلستون نیز از منظر خود به ارزش معرفت‌شناختی تجربۀ دینی پرداخته‌اند. به رغم این که مدت زیادی از انتشار مقالۀ «استدلال از طریق تجربۀ دینی» براد می‌گذرد، به نظر می‌رسد استدلال طرح‌شدۀ او در این مقاله همچنان قابل تأمل است. اگر آراء فیلسوفانی را که از ارزش معرفت‌شناختی تجربۀ دینی دفاع می‌کنند و پاسخ‌های آنها به منتقدان را در نظر آوریم، آنگاه می‌توانیم استدلال براد و دفاع او از ارزش معرفت‌شناختی تجربۀ دینی را تقویت و بازسازی کنیم.
صفحات :
از صفحه 47 تا 67
  • تعداد رکورد ها : 51