جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ادّله عقلی و نقلی متعدّدی بر وجود امام عصر، حضرت حجّت بن الحسن(علیه السلام) اقامه شده است. از جمله این ادلّه، روایات مربوط به لیلة القدر است. بر اساس آیات قرآن‌کریم، شب قدر در ماه رمضان است و آن، شبی است که فرشتگان از سوی خداوند به زمین می‌آیند تا سرنوشت امور عالم و بشر را ابلاغ نمایند. فرشتگان در حیات رسول‌الله(صلی الله علیه)، بَر وی نازل شده و سرنوشت امور را به عرض ایشان می‌رساندند. از آن‌جا که لیلة القدر تا قیامت باقی است، پس از رسول اکرم(صلی الله علیه نیز فرشتگان در باره سرنوشت امور، بر کسی که حجّت خداوند در زمین است، نازل می‌شوند. این حجّت الهی باید مانند پیامبر از مقام عصمت برخوردار باشد. بر اساس روایات بسیار، حجّت‌های الهی، همان امامان دوازده‌گانه شیعه‌اند که اوّلین ایشان امیرالمؤمنین(علیه السلام) و آخرین آن‌ها، حضرت مهدی(علیه السلام) است. این مطلب، در روایات ائمه(علیهم السلام) در مورد لیلة القدر بیان شده است. در این پژوهش، با بهره گیری از روش نقلی و تحلیلی، اعتبار سند روایات و چگونگی دلالت آنها بر وجود امام زمان(علیه السلام) بررسی شده است.

دوازدهمین و آخرین جانشین پیامبر اکرم (صلی الله علیه) و پیشوای امت اسلامی، حضرت حجة بن الحسن العسکری، مهدی موعود(علیه السلام) است. عالمان شیعه برای اثبات وجود و امامت آن حضرت دلایل بسیاری اقامه کرده‌اند. یکی از این دلایل، استدلال به روایات مربوط به غیبت ایشان است. در نوشتار حاضر پس از اثبات تواتر احادیث غیبت امام زمان(علیه السلام) تعدادی از این روایات ذکر شده است. سپس با بهره گیری از روش نقلی و تحلیلی، اعتبار سند روایات و چگونگی دلالت آنها بر وجود امام زمان(علیه السلام) و امامت آن حضرت تبیین شده و سپس به شبهاتی که در این باره مطرح شده، پاسخ داده شده است.

دوازدهمین امام و پیشوای امت اسلامی، حجة بن الحسن العسکری، مهدی موعود(علیه السلام) است. برای اثبات وجود آن حضرت دلایل بسیاری ذکر شده است که یکی از این ادله، استدلال به گزارش های دیدار با آن حضرت است. در نوشتار حاضر، نمونه هایی از گزارش‌های دیدار با آن حضرت در دوران عصر نایبان خاص و دوران پس از آن، ذکر شده است. سپس دلالت آنها بر وجود امام زمان(علیه السلام) تبیین گردیده و به اشکال تعارض بین توقیعی که دلالت بر کذب شخص مدعی مشاهده آن حضرت می‌کند و بین گزارش های دیدار با آن حضرت پاسخ داده شده است.

حدیث نبوی «مَن مات» با الفاظ و عبارات مختلف در منابع روایی و کلامی فریقین نقل شده و دارای تواتر معنوی است. مضمون حدیث این است که اگر کسی بدون شناخت امام خود بمیرد، به مرگ جاهلی مرده است. تعبیر مرگ جاهلی حاکی از آن است که عدم شناخت امام به منزله عدم شناخت پیامبر است، و لازمه این مطلب آن است که تمام شئونی که پیامبر دارد برای امام نیز ثابت باشد؛ مگر شأن و مقامی خاص مانند نبوت که دلیل معتبر بر اختصاص آن وجود دارد. بنابراین، حدیث مذکور بر این دلالت دارد که امام همانند پیامبر، معصوم و منصوب از طرف خدا است. مدلول دیگر حدیث، این است که در هر زمان امامی وجود دارد که باید او را شناخت. امامی با این ویژگی‌ها، پس از امام حسن عسکری(علیه السلام) جز بر حضرت مهدی(علیه السلام) که شیعیان به امامت او اعتقاد دارند، منطبق نیست. بنابراین، حدیث «مَن مات»، بر وجود و امامت حضرت ولی عصر(علیه السلام)دلالت می‌کند.

در منابع معتبر حدیثی شیعه حدود چهل روایت بر این مطلب دلالت دارد که هر امامی، امام پس از خود را می‎شناسد، و مسئولیت و ودایع امامت را به او می‎سپارد. این روایات- که با توجه به مدلول آنها به دسته ‎های گوناگون تقسیم می‌شوند- بر وجود امام عصر(علیه السلام) در زمان حیات امام حسن عسکری(علیه السلام) و زمان حاضر و آینده دلالت می‎کنند. در این پژوهش، با بهره گیری از روش نقلی و تحلیلی، اعتبار سند روایات و چگونگی دلالت آنها بر وجود امام زمان(علیه السلام) از زمان شهادت پدر بزرگوارشان تا زمان حاضر بررسی شده است.

زندگانی امام زمان(علیه السلام) در زمان حیات امام عسکری با توجه به شرایط ویژه عصر امام عسکری و فشار و خفقان حاکم بر آن دوران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اثبات ولادت امام عصر(علیه السلام)و وجود ایشان، با توجه به شبهات برخی از اهل‌سنت به ویژه وهابیان، ضروری است. به این منظور، می‌توان به روایات و گزارش‌های تاریخی مربوط به ولادت و دیدارهای حضرت ولی عصر(علیه السلام) در آن زمان، تمسک کرد. روایات معتبرِ بیان‌گر ولادت و ملاقات‌های امام زمان(علیه السلام) با شیعیان در زمان امام عسکری، متواتر است و جای تردید در این مسأله باقی نمی‌گذارد. با بررسی این گزارش‌ها روشن می‌شود؛ امام زمان(علیه السلام) با تدابیر حکیمانه امام عسکری- از شر دشمنان و حکومت جور زمانه در امان ماندند و در عین حال، ولادت امام عصر و وجود ایشان برای شیعیان و هر کسی که در جستجوی حقیقت است، ثابت شد.