جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شرح العقائد النسفية، اولين اثر كلامى تفتازانى است، و شرحى بر كتاب موجز عمر بن محمد نسفى (متوفى 537ق) مى‌باشد./ اين اثر از بهترين كتب درسى كلام اهل سنت محسوب مى‌شود كه علما شروح و حواشى متعددى بر آن نوشته‌اند./ شرح‌هاى ابوالحسن بن ابوالفضل شاهد و رمضان افندى از اين قبيل‌اند. در اين ميان مى‌توان شرح خيالى را نام برد كه خود مورد توجه بوده و افراد متعددى نظير قره‌خليل، سيالكوتى، پرهاردى و...بر آن حاشيه نوشته‌اند./ ساختار و گزارش محتوا: هر چند كتاب تدوين منظمى ندارد؛ اما مى‌توان مباحثش را با چشم‌پوشى از مقدمات كه به حقيقت اشياء و راه علم به آنها پرداخته است، به 6 بخش تقسيم كرد: توحيد: الف) اثبات وجود خداوند از طريق برهان حدوث. ب) شرح اسماء الهى؛ نظير: واحد، قديم، حى، قادر، عليم، سميع، بصير و شافى و اثبات آنها براى خداوند. ج) توضيح صفات الهى و اثبات قدماى ثمانيه (صفات علم، قدرت، حيات، قوت، سمع و بصر، فعل، تخليق و كلام). د) اثبات اين كه قرآن كلام الهى و قديم است. ه‍) اثبات امكان رؤيت خداوند با ادلۀ عقليه و سمعيه. عدالت: مانند ساير اشاعره، عدل خداوند لازم دانسته شده، قائل شده‌اند كه مراعات اصلح در حق بندگان واجب نيست و اگر چه انسان‌ها در بعضى افعال مختارند؛ اما همۀ افعال آنها مخلوق خداست. معاد: طرح مباحثى؛ نظير: عذاب قبر، ثواب قبر، ميزان، كتاب، حساب، سؤال، صراط، حوض، بهشت و جهنم در اين بخش صورت يافته است. انبياء: الف) نبوت اولين و آخرين پيامبر و اثبات نبوت حضرت خاتم(ص). ب) تعداد انبياء و توضيح بعضى از خصائص آنها. ج) افضليت انبياء از ملائكه و افضليت ملائك از ساير انسان‌ها. د) معراج حضرت رسول‌اللّه(ص). امامت: الف) تعيين افضل انسان‌ها بعد از رسول اكرم(ص). ب) ترتيب خلفا به ترتيب افضليت و اختصاص خلافت به 30 سال. ج) خليفه ندانستن حكام بعد از اميرالمؤمنين. د) وجوب نصب امام و شرايط امامت. ه‍) لزوم به نيكى ياد كردن صحابه. مباحثى متفرقه در علوم فقه، اخلاق و فلسفه؛ نظير: وجوب مسح بر خفين در سفر و حضر، حرام نبودن نبيذ، تمر، كفر بودن يأس از خداوند، شيئيت نداشتن معدوم مطلق و.... از ويژگى‌هاى كتاب مى‌توان به؛ اختصار كتاب: با آن كه به اكثر مباحث كلامى پرداخته و نظر اشاعره بيان شده، ولى حجم آن خيلى كم است. همين موضوع سبب شده، اين كتاب سال‌هاى زيادى كتاب درسى مراكز دينى اهل سنت باشد. شيوا بودن مباحث: هر چند نوشته‌هاى او بر عقايد نفسيه شرح مزجى است؛ اما مباحث به طور ساده و قابل فهم ارائه شده‌اند و به بحث‌هاى پيچيدۀ كلامى كمتر پرداخته شده است. اعتبار و قوت علمى: با وجود اين كه تفتازانى اولين اثر كلامى خود را مى‌نويسد؛ اما از قوت و اتقان خاصى برخوردار است./ نسخه شناسى: با توجه به اين كه اين كتاب، از منابع درسى بوده است، داراى نسخه‌هاى خطى و چاپ شدۀ، متعددى است كه شرح نسخ چاپى عبارتند از: - در كلكته، سال 1244ق. - در دهلى، سال 1870م و تجديد چاپ در سال 1904م. - در لكنهو، سال 1876م و تجديد چاپ در سال‌هاى 1888م،1890م و 1894م. - در قسطنطنيه، سال 1297ق، همراه با شرح الكستلى، الخيالى و البهشتى. - در قاهره، سال 1297ق، همراه با شرح خيالى و حواشى كره خليل بر اين شرح. - در چاپخانۀ سعادت تركيه، سال 1320ق، همراه با حاشيۀ مصطفى كتلى و حاشيۀ خيالى در 107 صفحه. - توسط وزارت فرهنگ دمشق، سال 1974م، با تلاش خانم سلامه كلود. - در نيويورك، سال 1950م، با ترجمۀ انگليسى الدار 1010)redl..(. - توسط مطبعۀ مورافتلى قاهره، در سال 1407ق، با تحقيق دكتر احمد حجازى سقا در 118 صفحه. - نسخه حاضر

شرح العقائد النسفية، اولين اثر كلامى تفتازانى است، و شرحى بر كتاب موجز عمر بن محمد نسفى (متوفى 537ق) مى‌باشد. اين اثر از بهترين كتب درسى كلام اهل سنت محسوب مى‌شود كه علما شروح و حواشى متعددى بر آن نوشته‌اند. شرح‌هاى ابوالحسن بن ابوالفضل شاهد و رمضان افندى از اين قبيل‌اند. در اين ميان مى‌توان شرح خيالى را نام برد كه خود مورد توجه بوده و افراد متعددى نظير قره‌خليل، سيالكوتى، پرهاردى و...بر آن حاشيه نوشته‌اند.

« عقائد النسفي» رساله ي مختصر بسيار مشهوري است از نجم الدين ابو حفص عمر بن محمد نسفي (537) دربيان اعتقادات اهل سنت. واين شرح مزجي کوتاهي است که بيشتر جنبه ي توضيحي دارد وکمتر به ادلّه وتفصيل مي پردازد. اين در روز پنجشنبه 29 شعبان 768 در جرجانيه خوارزم پايان رسيده است. اين شرح به چاپ رسيده است. شرحي است از سعد تفتازاني بر عقايد نسفي و به چاپ رسيده و به انگليسي هم در آمده است. شرحي است مزجي بر رساله موجز عقائد تأليفي ابو حفص عمر بن محمد نسفي سمرقندي متوفاي 537 ختم تأليف اين شرح شعبان 768 است. نسخه بچاپ هم رسيده است. (مهدي ولايي) متن «عقايد نسفي» ازنجم الدين ابوحفص عمر پسر محمد نسفي (461-537) متني جامع است از عقائد سنيان سده ششم كه به ظاهر از تسنن سلفي دو قرن آغازين دفاع مي كند، ليكن در عمل انديشه هاي گنوسيستي ايراني را در آن آميخته و اين معجون را به سلفيان نسبت مي دهد. چون نسفي نخستين كس بود كه پس از غزالي گنوسيسم ايراني را تسنن ناميد، پشتيباني حكام را براي كسب كرد و مورد پسند واقع گرديد و شرحها و حاشيه ها بر آن نگاشته، كه مقداري از آنها در كشف الظنون ج2ص 1145 ياد شده است نسخه اي از ترجمه فارسي اين كتاب كه در سال 914 به فارسي گردانيده شده است به شماره 3056 در اين كتابخانه هست و در فهرست ج 6ص 855معرفي شده است يكي از شرحهاي اين كتاب نسفي، از تفتازاني (712-793) سعد الدين مسعود بن عمر است، كه در شعبان 768 آنرا به پايان رسانيده است شرح تفتازاني بر عقايد نسفي در كلكته 1260هـ و لكناهور 1286هـ و مصر 1321 و چاپ شاكر 1331هـ -1913هـ و قازان 1897هـ و 1898هـ و استانبول 1313هـ 1323هـ چاپ شده است (معجم المطبوعات سركيس ص637) نسخه چاپ استانبول 1303هـ نيز در قم به سال 1352 افست و پخش شده است (علينقي منزوي) شرح مزجي مختصري است بر كتاب «العقايد» اثر مشهور نسفي كه در بيان اعتقادات اهل سنت مي باشد. اين اثر بارها در خارج از ايران به چاپ رسيده است. (زهره معيري) عقايد نسفي كتابي است در علم كلام از ابوحفص عمر بن نسفي. ملا سعدالدين تفتازاني بر آن شرحي نوشته كه متن اين رساله است. سپس دو نفر از علماء بر آن حاشيه نوشته اند كه در حواشي اين رساله نوشته شده است. (علي نقي بهروزي) شرح مزجي است بر رساله موجز «عقايد نسفيه» ابو حفص عمر بن محمد نسفي سمرقندي (-570ق). بر اين شرح، شروح و حواشي فراواني نگاشته شده که از جمله آنها «شرح تفتازاني» است که در شعبان 768 به پايان رسيده است. شرح مزجي عقائد نسفي است. (نظري، محمود) آغاز كتاب: «بسملة، الحمدلله المتوحد بجلال ذاته و كمال صفاته المتقدس في نعوت الجبروت عن شوائب النقص و سماته و الصلوة علي نبيه محمد المؤيد ... و بعد فإن مبني علم الشرايع و الأحكام و أساس قواعد عقائد الإسلام هو علم التوحيد و الصفات الموسوم بالكلام المنجي عن غياهب الشكوك و ظلمات الأوهام و أن المختصر المسمي بالعقائد للإمام الهمام ... نجم الملة و الدين عمر النسفي ... فحاولت أن أشرحه شرحاً يفصل مجملاته و يبين مفضلاته ... هو حسبي و نعم الوكيل؛ أعلم أن الأحكام الشرعية منها ما يتعلق بكيفية العمل و يسمي اعتقادية ... » انجام كتاب: « ... و يقدورون بإذن الله تعالي علي أفعال أقوي و أعجب من إبراء الأكمه و الأبرص و إحياء الموتي و الترقي و العلو إنما هو في أمر ... إظهار الآثار القوية لا في مطلق الشرف و الكمال فلا دلالة علي أفضلية الملائكة؛ تمت» [حقوق 377؛ سپه 5/210؛ المستدرک علي الکشاف 173؛ کتابخانه ملک 1/302؛ مرعشي 3/187 و 3/187 و 32/385 و 7/323و 21/97 و 13/287و 17/182 و 22/137و 25/102 و 27/119و 25/191 و 30/411و 28/56 و 34/839؛ آستان قدس 1/151 و 11/201-202؛ الهيات مشهد 1/171 و 1/299 و 1/455 و 3/944؛ کشف الظنون 2/1145؛ مشار، عربي 555؛ الأعلام 5/219؛ ريحانة الأدب 1/338؛ آيت الله جليلي 162؛ دانشگاه بوعلي ص 56؛ خاندان ميبدي 12؛ كتابخانه ملي 15/49 و 11/309 و 13/196 و 16/266 و 18/122 و 16/439؛ الهيات تهران ص 232و 261 و 580-581؛ عكسي مركز احياء ميراث 5/41 و 6/215؛ كشف الظنون 2/1145-1149؛ التراث العربي 3/352؛ ذخائر التراث العربي الاسلامي 1/413؛ معجم المطبوعات 1/637؛ آستانه حضرت عبدالعظيم 1/310؛ سيد مهدي لاجوردي ص 108؛ مركز مطالعات و تحقيقات اسلامي 1/447 و 2/95؛ رضوي 1/151، 152 و 11/201؛ معجم المطبوعات العربية 1/637؛ دانشكده حقوق تهران 377؛ كتابخانه ملي تبريز 1/408؛ دانشگاه تهران 3/593 و 16/435 و 16/463؛ هدية العارفين 2/429؛ حضرت شاهچراغ 2/202؛ نشريه 5/39 و 5/64 و 5/68و 5/286 و 7/184 و 9/25 و 9/29 و 9/32 و 9/34 و 10/152 و 10/165و 10/174و 9/42 و 9/44 و 9/72 و 9/76 و 11/258 و 11/502؛ شيخ علي حيدر 2/5؛ وزارت امور خارجه 21؛ ميراث شهاب س10ش1-/2 19؛ شورا 2/223/40 و 1/133/33؛ الاوقاف العامة موصل2/260 و 4/52؛ اوراق عتيق 1/246و 1/496؛ رايانه آستان قدس؛ خزانه مفتي 5/20؛ الاوقاف العامة موصل 4/174و 7/120و 7/121 و 4/189 و 8/130 و 7/326و 7/342 و 8/223] شرح و حواشي: حاشية حاشية الخيالي علي شرح عقائد النسفي (-) حاشية عبدالكريم علي حاشية الخيالي علي شرح العقائد النسفية للتفتازاني (-) زبدة الافكار = تعليقات علي حاشية الخيالي = حاشية حاشية شرح العقائد النسفية سيالكوتي، عبدالحكيم بن شمس الدين (-1067) بحر الافكار مدرس، حسن بن حسين (-10) حاشية حاشية الخيالي علي شرح عقائد النسفي = حاشيه بر حاشيه عقائد نسفي قرماني، كمال الدين اسماعيل (-920) حاشية شرح عقائد النسفي = بحر الافكار = حاشية الخيالي خيالي، احمد بن موسي (829-862) حاشية شرح العقائد النسفية حفيد تفتازاني، احمد بن يحيي (-916) حاشية علي حاشيتي الخيالي و قول أحمد = تسويدات علي الحاشتين للخيالي و قول احمد = حاشية حاشية الخيالي علي شرح عقائد النسفي ساچقلي زاده، محمد بن ابي بكر (-1150) حاشية شرح عقايد النسفي = حاشية الكستلي علي شرح عقائد النسفي قسطلاني، مصطفي بن محمد (-901) الفرائد (الفوائد) في حل شرح العقائد النسفية ابن ابي شريف، محمد بن محمد (822-905) حاشية حاشية الخيالي علي شرح عقائد النسفي كفوي، محمد بن حميد (-1174) حاشية حاشية الخيالي علي شرح عقائد النسفي قول احمد، احمد بن محمد (-950) حاشية شرح عقائد النسفية قزويني، محمد بن مبارك (-928) حاشية حاشية الخيالي علي شرح عقائد النسفي بركشاطي، محمد شريف (-) حاشية حاشية الخيالي علي شرح عقائد النسفي باخرزي، محمد قاسم بن محمد صالح (-) التحفة النملية الي آمر خزانة الكتب السليمانية المتعلقة علي الحاشية الخيالية علي العقائد النسفية حيدري، عاصم بن ابراهيم (-13)

در این کتاب می توان یک دیدگاه جامعی نسبت به تقیه پیدا کرد اینکه تعریف تقیه چیست و فرق آن با توریه و ... در چیست؟ ادله نفی و اثبات آن چیست، ادله تقیه در قرآن چیست و... همه و همه در این کتاب جمع آوری شده است.

عقائد السنة و عقائد الشيعة التقارب و التباعد اثر صالح وردانی، کتابی است پیرامون عقاید شیعه و اهل سنت و اختلافات و اشتراک‌های موجود میان هر دو و لزوم اتحاد و دوری از تفرقه میان فرق اسلامی که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.

کتاب حاضر، به زبان عربی در مبحث اصول الدین تألیف شیخ عبدالسمیع بن فیاض اسدی حلی از علمای قرن دهم هجری است. مباحث این اثر در پنج فصل تنظیم شده است. در مقدمه کتاب شرح زندگانی مؤلف و آثار علمی وی آورده شده است. فصل اول به مبحث «توحید» اختصاص دارد. تعریف عالم، عرض، خصائص وجود، صفات جمال، معنی حیات، معنی قدرت، معنی اراده، معنی ادراک، معنی سمیع و بصیر، صفات جلال و ... از جمله مباحثی است که در فصل اول مطرح شده است. سپس مبحث «عدل» در قالب افعال مکلف، حسن و قبح و ... آورده شده است. در ادامه اصل نبوت و امامت به طور مفصل ارائه شده است. در نهایت نیز به مبحث معاد پرداخته شده است.

کتاب حاضر به بررسی بحث مهمی که بسیاری از مذاهب را درگیر خودش کرده است یعنی بحث صفات خبریه الهی می پردازد. صفات خبریه الهی مثل ید الله، عین الله، استوای الهی بر عرش، علویت ، رجل الهی و... می باشد که بعضی از فرق و مذاهب تفسیر وبعضی از هم به تاویل می برند و معنای دیگر از آن را استعمال می کنند.