جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 4322
اشتراک معنوی امکان
نویسنده:
علی رضا کهنسال
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
امکان از مفاهیم کلیدی فلسفه اسلامی است و پژوهش در باب آن، به هر میزانی که باشد، به گسترش معرفت فلسفی یاری می رساند. با التفات به این نکته، نوشتار کنونی برآن است که درباره یکی از مباحث مهم امکان که در واقع اصلا به آن پرداخته نشده است، تحقیق کند. مساله ما «اشتراک لفظی یا معنوی» امکان است. مراد از این که متفکران ما اساسا به آن نپرداخته اند، این است که در لوازم و توابع مساله، غور نکرده اند و به این بسنده کرده اند که امکان را مشترک لفظی بدانند. در این مقاله اشتراک معنوی امکان اثبات شده است. دلایل متعددی بر این مطلب عرضه شده است؛ صحت تقسیم امکان، وحدت معنای نقیص آن و استقرای امکانات از جمله دلایلی است که بر اشتراک معنوی امکان آورده شده است. سرانجام با دو تحلیل دقیق اثبات شده است که امکان هر گونه که باشد متعلق به وجود است.
صفحات :
از صفحه 101 تا 118
تأویل های تمثیلی تاریخی و تخیلی از قصه آدم در تفاسیر برگزیده
نویسنده:
محمدرضا خدایی، محمدرضا امینی حاجی آبادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
قصه آدم (ع) در چند سوره از قرآن کریم بیان شده است. به طور کلی دو تفسیر از قصه آدم ارائه شده است. اول تفسیر تاریخی، حقیقی و واقع گرایانه و دوم تفسیر تمثیلی. تفسیر تمثیلی به اَشکال مختلفی مانند فلسفی، علمی و تکوینی ارائه شده است. آیا تفاسیر تمثیلی با تاریخی بودن قصه‏ آدم سازگار است و یا به نفی تاریخی نگری می‏انجامد، پرسشی است که در این تحقیق دنبال شده است. در این مقاله که به روش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس داده ها و اطلاعات حاصل از مطالعات کتابخانه ای نگاشته شده، از میان تفاسیر فلسفی دو نمونه شاخص انتخاب شده است: «ابن عربی» و «ملاصدرا» و از تفاسیر علم‌گرا تفسیر «المنار». تفسیر ابن عربی و ملاصدرا قصه آدم را بر نفس انسان تطبیق داده و قابل جمع با آدم تاریخی است. اما تفسیر «المنار» با حقیقت گرایی و تاریخی بودن سازگاری ندارد. در تفسیر «المیزان» و «تسنیم» بعضی از فرازهای قصه آدم به عنوان تمثیل تکوینی یاد شده. امتیاز این دو تفسیر نسبت به تفاسیر قبلی یکی در مستدل بودن تاویل تمثیلی ارائه شده و دیگری در حقیقت و واقعیت داشتن تمثیل است.
صفحات :
از صفحه 155 تا 178
تبیین عقلانی فنا در عرفان اسلامی
نویسنده:
ابوالفضل کیاشمشکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
عارفان در مسیر سلوک الی الله، منازل و مقاماتی را پشت سر می‌نهند که فهم آنها برای غیر اهل عرفان، خالی از صعوبت نیست. به همین دلیل اغلب متفکران می‌کوشند تا با تکیه بر مبانی فکری و نظری خویش، تبیین (explanation) یا توضیحی فهم‌پذیر از حالات و تجربه‌های عرفانی به دست دهند. اما توفیق این تبیین‌ها کاملا تحت تأثیر قوت و توانمندی مبانی مذکور قرار دارد. یکی از مقامات عرفانی که فهم خردپسند آن برای غیر اهل عرفان بسیار دشوار بوده و به همین دلیل نظریه‌های مختلفی در تبیین آن مطرح شده است، مقام یا حال «فنا» است. دستاوردهای مختلف علمی و فلسفی، دستمایه‌های درخوری برای تبیین فنا در اختیار می‌نهند که در جای خود ارزشمندند, اما این نوشتار کوشیده است تا نشان دهد تنها تبیین موفق در این مسئله، تبیینی است که بر پایه اصول حکمت متعالیه و عرفان نظری ارائه شده است.
صفحات :
از صفحه 87 تا 105
بررسی و تحلیل نسبت انسان با عالم در فلسفه ملاصدرا
نویسنده:
محمد بیدهندی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
در انسان شناسی ملاصدرا، که به شدت متأثر از عرفان اسلامی است، انسان تنها موجودی است که دارای ماهیت مشخص و معین نبوده و همواره به سوی فعلیت ها و امکان های بی نهایت که در پیش روی دارد، مفتوح و منکشف است. ملاصدرا از طریق کشف و شهود و به کمک اصول فلسفه متعالیه به ویژه دو اصل حرکت جوهری و اتحاد عاقل و معقول در پی تبیین نسبت انسان با عالم برآمده است. در هستی شناسی ملاصدرا فرض انسان بدون عالم و عالم بدون انسان امری غیرممکن می نماید. وی معتقد است انسان و مراتب وجودی او متناظر و مطابق با عالم و مراتب وجودی آن است، به گونه ای که احکام هر یک در خصوص دیگری صدق می کند. نگارنده در این نوشتار نخست رویکرد خاص ملاصدرا به انسان و به ویژه آدمی در برابر حقایق عینی و عوالم وجودی و سپس «انفتاح و گشودگی» صفت حذف دوگانگی بین انسان و عالم و تبیین ملاصدرا از رابطه ذهن و عین به عنوان ثمره اصلی رویکرد یاد شده را مورد نقد و بررسی قرار داده است.
صفحات :
از صفحه 1 تا 14
فراخوان سجده در قیامت از منظر قرآن و عرفان
نویسنده:
علی اشرف امامی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه تهران,
چکیده :
در سوره قلم، آیات 42-43، یکی از ویژگی های قیامت با تعبیر «یوم یکشف عن ساق» به تصویر کشیده شده، که کنایه از رفع حجاب عزت است و در پی آن ذلت بندگان با فرمان عمومی برای سجده به نمایش گذاشته می شود. در این جستار با بهره گیری از مبانی عرفانی و تفاسیر روایی شیعه به چهار پرسش مطرح شده درباره این فراخوان پاسخ داده شده است: عمومی بودن این فراخوان، فایده و حکمت سجده در قیامت، عدم استطاعت مشرکان، و سجده در پیشگاه چه کسی؟ نگارنده با استفاده از «حدیث تحول» - که نظریه «اله المعتقد» ابن عربی بر مبنای آن پرداخته شده است و نیز احادیثی که فریقین ذیل این آیه ذکر کرده اند - تعبیر «کشف عن ساق» را با تجلی حق در صورت انسان کامل مرتبط دانسته است. بر طبق حدیث تحول، خداوند در قیامت متناسب با صور اعتقادی تجلی می کند و در قیامت همگان حق را با صورت معهود در دنیاشان می شناسند. اما قیامت عرصه جداسازی اهل توحید از غیر است. از این رو، تجلی خاصی لازم است که با آن اهل توحید به سجده می افتند و دیگران نمی توانند. با توجه به اینکه تعبیر «ساق العرش» در روایات شیعه محل اجتماع نور توحید و نور محمدی دانسته شده و برخی روایات کشف ساق را به ولایت امامان (ع) تاویل کرده اند با این ملاک می توان تعبیر «یکشف ربنا عن ساقه» را که در حدیث صحیح بخاری آمده متشابه دانست و به ظهور ولایت کلیه تاویل کرد و در نهایت سجده در برابر این حقیقت در قیامت مشابه سجده ملائکه در برابر آدم خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 1 تا 22
سامانه زیستی موجودات با تکیه بر قرآن کریم و تورات
نویسنده:
محی الدین قنبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
قرآن کریم و تورات به خودی خود فاقد «سامانه زیستی» هستند و قصد و غایتی برای ارایه طبقه بندی ای کامل و منطقی از موجودات، همانند یک متن زیست شناختی یا جهان شناختی ندارند و آیاتی که در آنها درج شده، انعکاسی از دانش مخاطبانشان به موجودات است. شباهت هایی میان جهان شناسی قرآن کریم و تورات در پیدایش و نوع نگاه به موجودات، به ویژه در زمینه رستنی ها دیده می شود که می تواند ناشی از منشا واحد وحیانی، و فرهنگ و دانش مشابه مخاطبان و آورندگان آن دو باشد؛ البته سامانه زیستی موجودات در قرآن مفصل تر از تورات است. تنها با استنباطات منطقی از آیات قرآن و عهد عتیق و دیگر متون نزدیک به آنها ارایه چنین سامانه ای ممکن است. بنابراین، این مقاله می کوشد تا ضمن اساس قرار دادن متون یاد شده، با مراجعه به متون نزدیک به آنها تصویری از سامانه موجودات در آن عصر ارایه کند و شباهت ها و تفاوت های آنها را دریابد. ارایه این سامانه و تبیین واژگان به کار رفته در آن می تواند تمایزهای اساسی در جهان شناسی متون مقدس را با دیدگاه های علمی و فلسفی یونانیان نشان دهد.
صفحات :
از صفحه 103 تا 134
رویکرد کلامی و فلسفی خیر و شر
نویسنده:
حسن امینی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم,
چکیده :
رویکرد اشاعره نسبت ‌به مسأله شرور، نیست­انگارانه و رویکرد متکلمان معتزلی شیعی پیش از خواجه‌نصیر، هستی­انگارانه بوده است؛ اما پس از وی، دیدگاه آنان متفاوت بوده است. از میان فیلسوفان، فارابی نخستین کسی است که به این مسأله پرداخته، میان شرور طبیعی و ارادی تفاوت گذاشته است. پس از او ابن‌سینا با نگاه نیستی­انگارانه به صورت مفصل با تشقیق شقوق و بیان احکام هر‌ کدام به صورت جداگانه به این مسأله پرداخته است. بعد از وی، بیشتر فیلسوفان متأثر از وی بوده‌اند؛ البته ملا‌صدرا در مفاتیح‌الغیب، دیدگاه نیستی­انگارانه فیلسوفان را به چالش کشیده، دیدگاه عرفا را برگزیده است.
صفحات :
از صفحه 53 تا 87
روش عقلی و گرایش فلسفی در تفسیر قرآن صدرالمتألهین
نویسنده:
ناصر محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد,
چکیده :
به رغم آن که در این مقـاله سخـن از فیلسوفی مفسر است، امـا روش تفسیـری صدرالمتأهلین، جامع است و او از روش های عقلی، نقلی و شهودی در تفسیر خود سود برده است. در ناحیه گرایش های تفسیری نیز، هر چند گرایش غالب در تفسیر او، گرایش فلسفی – عرفانی است؛ اما گرایش حکمی نام شایسته این گرایش غالب است، زیرا به همان میزان که فلسفه او متعالی و بالمآل حکمی و متفاوت از سایر فلسفه های رایج است، تفسیر او نیز، تفسیر متعالی و در نتیجه حکمی و از سایر تفسیرها متمایز است. در این مقاله از چیستی تفسیر فلسفی به عنوان گرایشی تفسیری و معنای درست آن در نزد ملاصدرا به تفصیل سخن به میان آمده است.
صفحات :
از صفحه 147 تا 172
رتبه بندی شأن اخلاقی موجودات ناسوتی
نویسنده:
علی کریمیان صیقلانی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
نگاه خاص برخی اندیشمندان نسبت به انسان، برآمده از مبانی گیتی شناختی ویژه ای است که بشر را به خاطر برخورداری از عقل و خرد، یگانه موجودِ دارای «شخصیت» در هستی شناخته و موجودات دیگر را در حد «شیء و ابزار» برای زندگی بشر تنزل داده است. این در حالی است که حکمت اسلامی با الهام از قرآن نه تنها همۀ موجودات و محیط زیست را برخوردار از شعور و شخصیت می داند، بلکه برای ارزیابی شأن اخلاقی موجودات، معیارهای ویژه ای مطرح کرده و نمودار دیگری برای تبیین شرافت موجودات در گیتی قائل است. در این مقاله تلاش شده تا پس از تحلیل اجمالی دیدگاه رقیب، نظر قرآن نیز دراین باره تبیین گردد.
صفحات :
از صفحه 143 تا 164
در آمدی بر تحلیل برون دینی و درون دینی از وحی
نویسنده:
حسین حبیبی تبار
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
یکی از مسائلی که در تاریخ علم کلام همواره مورد بحث و مناقشه بوده است، مسئله کلام باری تعالی است؛ به تبع آن چیستی و چگونگی وحی به مثابه تجسم کلام الهی مورد گمانه زنی ها و رهیافتهای نظری مختلفی از تبیینی کاملا فراطبیعی تا تبیینی طبیعی، قرار گرفته است. مقاله حاضر در جایگاه نقد دیدگاه طبیعت گرایانه وحی به تحلیلی بیرونی و درونی از وحی پرداخته و آن را آشکارا تبیین نموده است. در مقاله حاضر دیدگاهی که پیامبر در بیان وحی را چونان زنبوری مولد در نظر گرفته که خود در تولید وحی کاملا فعال است، مورد نقد قرار گرفته، گرچه تصویری از پیامبر را هم که او را به مثابه طوطی مقلدی انگاشته، پذیرفته نشده است. در پژوهش حاضر یکی انگاشتن کلام پیامبر با کلام خدا و سخن گفتن پیامبر به جای خدا مورد مناقشه جدی قرار گرفته، و از آنجا که ارائه دهنده دیدگاه طبیعت گرایانه از وحی به آراء فیلسوفان و عارفان تمسک جسته است، در این نوشتار هم به اختصار به این آراء اشاره رفته است.
صفحات :
از صفحه 105 تا 130
  • تعداد رکورد ها : 4322