جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«الأمالی»، کتابی در تفسیر آیات متشابه و مشکل و تبیین احادیث دشوار، تألیف سید مرتضی، متکلم، ادیب، فقیه و حدیث‌ شناس برجسته امامیه در سده پنجم قمری. در فهرست‌ های قدیمی، این کتاب به نام «الغرر و الدرر» نامیده می‌ شود. امّا اهل حدیث، آن را با اسم أمالی المرتضی می‌ شناسند. أمالی، مجالس مختلفی است که سیدمرتضی، آنها را در زمان‌ های پی در پی املا کرده و در آنها از موضوعی به موضوع دیگر و از هدفی به هدف دیگر منتقل شده است. بعضی از آیات قرآن کریم را که تأویل آنها بر عامه و خواص پوشیده است و سؤالاتی در مورد آنها شده و اشکالاتی متوجّه آنها است، انتخاب کرده و تأویل و توجیهش را به طریق و مذهب اصحابش که معتزله یا اصحاب عدل‌ اند- چنان که او را می‌ نامد-، علاج و درمان کرده است. او کوشش خود را مصروف بر این داشته که در تأویل آیات متشابه و اشعار عرب‌ زبانان، توفیق حاصل کند که الحق، در این کار، تسلّط عجیبی از خودش بروز داده و ذهن لطیف و نکته‌ پرداز و هوش سرشار خود را نشان داده است. وی را در تفسیر و تأویل، کثرت محفوظاتش از شعر، لغت و حدیث یاریش نموده و فصل‌ الخطاب وجوه مختلف و آرای متفاوتی بوده که بر او عرضه می‌ شده است. البته، گاهی نیز اخذ همه آرا و جمع آنها را جایز و صحیح دانسته است. آیاتی را که سید مرتضی انتخاب کرده و بر تفسیر آنها همّت گماشته است، اکثراً از مواردی است که در کتب دیگر به دست ما نرسیده است. او علاوه بر آیات، احادیثی را انتخاب کرده است که آنها نیز چنین‌ اند و معمولا علما در تأویل آنها با هم اختلاف دارند. وی تعارض‌ ها را آشکار کرده و تفسیر و تأویل آنها را- همان گونه که در تفسیر آیات عمل می‌ کرد- بیان نموده و در این کار، از شواهد شعر و لغت کمک گرفته است. البته در این میان، مذهب اصحاب خود، یعنی اصحاب عدل را آشکار ساخته و دلیل آنها را برتر دانسته است. در این موارد، علی الخصوص با ابن قتیبه و ابو عبید قاسم بن سلاّم و ابن انباری، مناقشات فراوان کرده است. علاوه بر اینها در علم کلام هم مسائلی را طرح کرده که در آنها مشاجره وجود دارد و مناظرات بسیار رخ داده است؛ مطالبی مانند مسئله رؤیت خدا، خلق، افعال بندگان، اراده خدا بر زشتی‌ ها... که در آنها بر ردّ دشمنان دلیل آورده است. او در این مناقشات، مهربان و در گفتارش عفیف است. به جز مسائل گفته شده در کتاب، مختاراتی از اشعار و سخنان برگزیده نیز وجود دارد که آنها را با شرح، نقد و ارزیابی همراه ساخته است. در آغاز آنها شرح حالی از شعرا آورده و همچنین گروهی از اشعار، أقوال و نوادر آنها را ذکر کرده است. در ادامه، نکات ظریفی از آنها و جواب‌ های قانع‌ کننده و نیز مطالب فکاهی آورده که بسیاری از آنها بر پایه کتب جاحظ، ابن قتیبه، مبرد، أبی حاتم، آمدی و دیگران است. همچنین، برخی از مقاصد شعرای عرب در جاهلیت و صدر اسلام را در مدایح و مراثی و هجویات و... ذکر کرده که بعضا مورد نقد قرار گرفته است. به خاطر وجود متون متنوع، فصول مختلف و مباحث گران قدر، برای این کتاب امتیاز ویژه بین کتب عربی حاصل شده است و مرجعی برای علما به شمار می‌ رود. ادبا به آن نیازمندند و علاقه مندان در اعصار مختلف به آن ارجاع داده می‌ شوند. همه اینها که گفته شد، مطالب موجود در متن اصلی کتاب است. علاوه بر اینها زیاداتی در انتهای کتاب موجود است که با عنوان مساله تنظیم شده و با نام تکملة الغرر به کتاب افزوده شده است. با این تکمله، کتاب أمالی المرتضی به پایان می‌ رسد.

کتاب حاضر که یک کتاب در مورد امام زمان عج و مهدویت می باشد دارای دو بخش می باشد: بخش اول: بحث امکان اینکه در غصر غیبت کبری آیا می توان امام زمان را زیارت کرد یا نه؟ و اینکه امام زمان عج چه قدر رعایت حال مراجع و علماء را دارند؟ و بخش دوم : در مورد علمای اعلامی است که توفیق تشرف به زیارت امام زمان عج را پیدا کرده اند می باشد.

تحقیقی است در اثبات مشروع بودن گفتن شهادت ثالثه (اشهد ان علیا ولی الله) در اذان و اقامه. در این پژوهش ضمن بیان دیدگاه‎های مختلف در مورد جملات و صیغه‏های اذان و بیان شبهاتی در این زمینه، به بررسی صحت اعتقاد شیعه امامیه و تأکید آن در گفتن شهادت ثالثه در اذان پرداخته شده و ادعای عدم مشروعیت گفتن شهادت ثالثه در اذان مردود اعلام می‏شود. نگارنده با توجه به مفاد «اشهد ان علیا ولی الله» و معنای برخی دیگر از جملات اذان مانند «حی علی الفلاح» و «حی علی خیر العمل» مفهوم این جملات را نیز به ولایت حضرت علی برگردانده و با توجه به روایات و آیات به اثبات مشروعیت قول به شهادت ثالثه در اذان می‏پردازد و گفتن «الصلاة خیر من النوم» توسط اهل‏سنت (فرقه حنیفه) را به جای جمله «حی علی خیر العمل» را به نقد می‏کشد وی از منظری عقیدتی، فقهی و تاریخی به این مسأله نگریسته و از این سه جهت به اثبات مشروعیت گفتن شهادت ثالثه در اذان می‏پردازد.

کتاب حاضر یک موسوعه اشعار درباره حضرت محسن بن علی علیهماالسلام می باشد. نام شعراء و ذکر اشعارشان در این موسوعه گردآمده است.

این کتاب به همت پژوهشکده تحقیقات اسلامی عقیدتی سیاسی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در چند مجلد و چند محتوا تولید شده است که در این جلد به شبهات اعتقادی و عقایدی پاسخ داده می شود.

مسئله خلافت بعد از رسول الله را می توان مهمترین مسئله و قضیه بعد از رحلت نبی مکرم اسلام دانست که در طول تاریخ بحث های بسیاری داشته است و اساسا جدا شدن شیعه و سنی هم به همین مسئله برمی گردد. کتاب حاضر درباره امامت و بحث مناظره در مسائل مختلف امامت می باشد.

بهره گیری از عقل و تفکر عقلی و اعتبار آن در معارف دینی، مسئله ای است که از دیرباز در قلمرو اندیشة دینی کانون توجه بوده است. در قلمرو اسلامی، مکاتب گوناگون کلامی نه تنها اعتبار عقل و تفکر عقلی را به منزلة منبعی برای رسیدن به معارف دینی به رسمیت میشناسند، بهره گیری از عقل را در این زمینه واجب میدانند. متکلمان برای اثبات این امر استدلال هایی نیز ترتیب داده اند. البته دربارة اینکه وجوب نظر از احکام عقلی است یا سمعی، میان متکلمان عدلیه و اشاعره اختلاف نظر دیده میشود. در این مقاله استدلال های متکلمان مسلمان بر وجوب تمسک به عقل (وجوب نظر) در قلمرو معارف دینی، و عقلی یا سمعی بودن آن از نظر ایشان، ارزیابی شده است. روش کار به این گونه است که نخست داده ها با مراجعه به منابع دست اول کلامی جمع آوری میشود و سپس کانون تجزیه و تحلیل قرار میگیرد. با بررسیهای انجام شده به این نتیجه میرسیم که دربارة وجوب نظر تنها یکی از استدلال ها درست است و همچنین وجوب عقلی نظر، تأیید میشود.

«خلاصة النظر» از جمله کتاب‌های نویافته‌‌ای است که به نویسنده‌‌ای امامی‌مذهب و ناشناخته تعلق دارد. شواهد نشان می‌دهد که نویسندۀ این کتاب در دورۀ میانی سدۀ ششم و هفتم هجری زندگی می‌کرده و برخی مستشرقان در یک ادعایی نه چندان محکم، معتزلی بودن نویسنده و پیروی او از مکتب متأخر معتزله -یعنی مکتب ابوالحسین بصری- را مطرح کرده‌اند. در واقع، نویسندۀ کتاب، به سنت کلامی پیشین امامیه - ‌‌‌به طور عمده اندیشۀ شیخ مفید- نیز تعلق خاطر داشته است. کتاب، مشتمل بر یک مقدمه و هشت باب است که هر باب خود مشتمل بر مسائلی است. فصل‎بندی و چینش مباحث کتاب، شبیه فصل‎های برخی از متون کلامی سده چهارم و پنجم هجری است. مهم‎ترین ابواب آن عبارتند از: اثبات صانع، صفات، عدل، تکلیف، وعد و وعید، نبوت، امامت، امر به معروف و نهی از منکر، آجال و ارزاق