جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 196
رابطه ایمان و تعقل از دیدگاه غزالی و کیرکگور
نویسنده:
هدا پناهی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
پژوهش حاضر به منظور تبیین دیدگاه دو فیلسوف ایمان گرا، یعنی غزالی فیلسوف قرن پنجم هجری قمری و کیرکگور فیلسوف قرن نوزدهم میلادی و بررسی دیدگاه های آنان و تأثیر آن بر حوزه اعتقادات دینی انجام شده است.غزالی اساس یقین دینی را معرفت بی واسطه انسان به خدا می داند و در این راه بر تجربه عرفانی تأکید می کند. او معتقد است مباحث عقلی در حوزه دین راهی ندارند. غزالی مدعی است با نوری که خداوند در دلش تاباند از شک و تردید نجات یافت و این یقین درونی کلید اکثر معارف است و جای هیچ شکی باقی نمی گذارد. کیرکگور با بهادادن به ایمان بدون استدلال عقلانی، استدلال و تعقل را در حوزه ایمان بی مورد و حتی به ضرر باورهای دینی می داند. به اعتقاد او تلاش برای اثبات باورهای دینی، ناشی از ضعیف بودن ایمان است. او ایمان را جست زدن و خطر کردن معرفی می کند و مدعیات دینی را قابل ارزیابی عقلانی نمی داند. دیدگاه های این دو فیلسوف که بهادادن به ایمان و بی مورد دانستن ارزیابی عقلانی در حوزه اعتقادات دینی است؛ مشکلاتی نظیر سطحی نگری دینی یا دین گریزی را در پی خواهد داشت که به نظر می رسد اگر کارکرد و جایگاه عقل را در بیان نظرات خود مورد توجه قرار می دادند، از بسیاری انتقادها که بر نظراتشان وارد است نجات می یافتند.
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی سعادت در حوزه عقل نظری از دیدگاه افلاطون و ملاصدرا
نویسنده:
کبری رسولیان مهلبانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
دیدگاه اخلاقی افلاطون ریشه در اصول فلسفی وی از جمله: نظریه مُثُل، درک پذیری مُثُل، جاودانگی روح آدمی، ازلی و ابدی بودن نفس، مطلق بودن اخلاق، جنبه‏های سه‏گانه نفس و کشف زندگی خوب به وسیله عقل دارد. طبق نظر افلاطون، فضیلت شرط لازم و کافی برای سعادت است. هماهنگی و اعتدال نفس در درجه اول از اعتبار است و فضایل اخلاقی برای رسیدن به سعادت، نتیجه این اعتدال‏اند. برای کسب فضیلت‏ و وصول به سعادت، معرفت به مُثُل و نفس و اجزاء آن لازم است. افلاطون علم به مثال خیر را موجب کسب فضایل می‏داند چرا که ممکن نیست به هیچ خیر جزیی شناخت یابیم، مگر به واسطه شناخت قبلی ایده خیر یا خوبی، آن هم به گونه کلی آن، شناخت مثال خیر منطقاً ما را کمک می‏کند تا بدون خطا درباره خوبی هر چیزی قضاوت کنیم. ملّاصدرا که سعادت را وجود و درک وجود می‏داند، بنیادی‌ترین ویژگی انسان را در عقلانیت او، به خصوص عقل نظری می‌داند که خاستگاه حکمت و فرزانگی است و انسان را به جایی می‌رساند که عالمی عقلی، مشابه عالم عینی گردد. عقل نظری شامل عقل هیولانی، عقل بالملکه، عقل بالفعل و عقل بالمستفاد است. وصول انسان به مرتبه‏ی عقل بالمستفاد با هر چه بیشتر عقلانی شدن وجود انسان، همان غایت مطلوب آفرینش انسان و نهایت حرکت جوهری وجود اوست.
مشخصات اثر
آداب و قواعد مناظره در روایات
نویسنده:
معین قربانی علمداری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
دین مبین اسلام همواره به عنوان تفکر زنده و پویا شناخته شده و به علت دارا بودن پایه‌های استوار و منطق متقنش، از مصاف و تعامل با افکار و عقاید متفاوت و یا حتی متضاد، ابایی ندارد. مناظره و احتجاج یکی از بهترین راههای تعامل بین ادیان و مکاتب است که اگر درست و اصولی انجام گیرد، می‌توان امیدوار بود که از رهگذر آن، به سرمنزل هدایت و سعادت رهنمون شد. معصومان(ع) به علت عصمت ذاتی‌ از هرگونه خطا و اشتباه مبری بوده و مناظرات ایشان نیز به عنوان بهترین نمونه در این زمینه مطرح است. از آنجا که درونمایه شبهات در طول تاریخ ثابت و حداقل دارای کمترین تغییر است، بررسی شبهات و سئوالات از صدر اسلام و مناظرات معصومان(ع) در این زمینه، از نظر قالب و محتوا بسیار کارگشا و مفید می‌باشد. در این پایان‌نامه سعی شده است، به روش توصیفی-تحلیلی، آداب مناظره از برخورد و نحوه‌ی رفتار اولیای دین(ع) با مخاطبان و از قواعد مناظره، به بررسی عدم مغالطه در مناظره پرداخته شده است. مناظره علاوه براینکه باید دارای محتوای عقلانی و منطقی باشد، باید در قالب زیبا و مناسب نیز ارائه گردد. رعایت اخلاق و سلوک معصومان(ع) باعث نرمی قلوب و افزایش تدثیرگذاری بر مخاطب می‌گردد و از عداوت و لجاجت وی می‌کاهد. همچنین نباید در مناظره مغالطه و سفسطه وجود داشته باشد و استفاده از این دو در اثبات حق و حقیقت نیز مورد تأیید معصومان(ع) نبوده است. ایشان(ع) در مواجهه با مغالطه، ابتدا وقوع آن را هشدار داده و با استفاده از روش‌های متفاوت به تبیین مسئله و هدایت مخاطب می‌پرداختند.
مشخصات اثر
ترغیب قرآن به نگرش عقلانی
نویسنده:
علی پارسایی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
در میان ادیان مختلف جهان، اعم از الهى و غیر الهى هیچ آیین و جریانى را نمى‏توان یافت که به اندازه مکتب مترقى اسلام بر به کارگیرى عقل و راه‏هاى آن، تأکید و ترغیب کرده باشد. ترغیب به عقلانیت و راهروى راه عقل، از ظاهر و باطن دین متعالى اسلام مشهود است به نحوى که تأکید بر بکارگیرى راه عقل از لابه لاى آیات قرآنى و روایات پیشوایان دین کاملاً هویدا است به شکلى که کم‏ترین کوتاهى در این باره صورت نگرفته است. بسى واضح است که هنگام مراجعه به آیات وحى و احادیث پیشوایان دین، جامع‏ترین و بنیادى‏ترین شکل ترغیب و تأکید بر استفاده از راه عقل را مى‏یابیم به گونه‏اى که در آموزه‏هاى قرآنى، ارتباط با عقل و پذیرش‏هاى عقلانى، معیار مهم براى سنجش هر کارى به حساب مى‏آید.با نگاهی گذرا در آیات کریمه‌ی قرآن می‌بینیم در آیات متعددی از قرآن کریم به طور مستقیم و غیر مستقیم توصیه به تفکر، تعقل،... شده است. این آیات اعم است از آیاتی که از ماده‌ی عقل، فکر، نظر، بصر،... استفاده کرده و آیاتی که به طرق مختلف دیگر، توجه به نگرش عقلانی را مورد تاکید قرار داده است، بطور مثال در برخی از آیات احتجاج‌های ابراهیم(علیه السلام) را مطرح می کندو در پایان از آن نتیجه می‌گیرد، در برخی آیاتدیگر انتخاب قول احسن را پس از شنیدن سخنان مختلف ارج می‌نهدو در برخی دیگر از آیات، افرادی را که از فکر و عقل بهره می‌گیرند با تاکید مورد ستایش قرار می‌دهد. این در حالی است که در آیات بسیاری کسانی را که از فکر و اندیشه بهره نمی‌گیرند مورد نکوهش قرار داده است.نکته‏اى که در این جا قابل توجه است و در بخشى از این تحقیق به آن مى‏پردازیم، این است که این راه مورد تأکید، کدام راه است و منزلت و جایگاه این راه تا چه حدّ است.پر واضح است که سنجش عقل و تعیین استدلالى منزلت و جایگاه عقل در نظام معرفت دینى، پیش از هر چیز نیازمند تبیین و توضیح کافى این واژه است. پس باید روشن شود مراد از عقل و عقلانیت چیست و عقل مورد نظر قرآن کدام است به این معنى که این همه ترغیب و تأکید قرآن به عقلانیت و نگرش عقلانى چه مسیرى را دنبال مى‏کند و اساسا دنبال چه مفهومى از عقل است. به تعبیر دیگر عقلانیت قرآنى چه ویژگى‏هایى دارد و با چه معیارهایى قابل سنجش و گزینش است تا بتوانیم به راحتى به آن دست یابیم.این تحقیق در فصل‏هاى چهارگانه عهده‏دار پردازش و بررسى این سوال و سوالات از این گونه است. لازم به ذکر است که بیان کنیم روش ما در این پژوهش، تحقیق کتابخانه‌ای است که با روش توصیفی تحلیلی همراه است و امیدواریم با لطف و مدد الهی از عهده آن برآییم.
مشخصات اثر
خاتمیت و نقد دیدگاه روشنفکران
نویسنده:
میرزا حسین احسانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این نوشتار در پی کشف معنا و راز خاتمیت و نقد و بررسی نظریات ارائه شده راجع به این موضوع می‌باشد. مهمترین پرسش های که در این رساله به آنها گفته‌ایم عبارت اند از: 1-آیا خاتمیت به معنای بی نیازی از دین و جایگزینی عقل به جای وحی و علم به جای ایمان،‌ یا به معنای تکامل نهایی دین و جاودانگی دین اسلام و رفع نیاز از دین جدید است؟ 2-حقیقت وحی چیست. 3-چگونه دین ثابت و مربوط به جهان قدیم می‌تواند پاسخگویی نیازهای متغیر زمانه و جامعه امروز باشد؟ 4-جایگاه امامان معصومین بعد از ختم نبوت چیست و آیا امامت با خاتمیت در تعارض نیست؟ بدین جهت ابتدا از بحث و بررسی عوامل دخیل و موثر در تفسیر این موضوع آغاز نمود، و سپس به بررسی دیدگاههای ارائه شده از سوی برخی از روشنفکران دینی راجع به این موضوع و نقد آن پرداخته ایم.
مشخصات اثر
گفتمان‌هایی درباره فهم متن و مسائل اندیشه دینی معاصر
نویسنده:
اسماعیل فیروزی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
پرسش‌ها، موضوعات، و شبهات در زمینه‌هایی چون: ثابت و متغیر در اسلام، خوانش‌های کاملا متفاوت از متن دینی، قبض و بسط تئوریک شریعت، مقاصد و اهداف شریعت،چگونگی تعامل‌اسلام با زمان، نوگرایی، مدرنیسم، نظام ربوی، دموکراسی غربی، آزادی، حقوق بشر و ارزش‌های انسانی،وهم‌چنینتهاجم همه جانبه غرب بر اسلام و مسلمانان، رابطه علم و دین و شکل گیری نزاع ساختگی بین علم و دین، نقش عقل و جایگاه آن در دین و اسلوب صحیح بکارگیری عقل را، می‌توان از مهم‌ترین چالش‌های اندیشه‌ی اسلامی معاصر دانست. در این نوشتار تمامی این موضوع‌ها مورد بررسی و نقد قرار گرفته است . برای هر موضوع یا مساله و شبهه‌ی پاسخ‌هایی عقلی و علمی آورده شده‌است. دستاورد این نوشتار که ترجمه کتاب «حوارات حول فهم النص» است، پاسخگویی به سوالات و شبهات و چالش‌های مهم مطرح در عرصه ی اندیشه اسلامی معاصر می‌باشد.
مشخصات اثر
اعتبار عقل از دیدگاه قرآن و نهج‌البلاغه
نویسنده:
ایران خانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
هـیچ موهبتی به اندازه‌ی عقل و نیـروی فکر در وجود انسان، ارزش حیاتی و انسانی نـدارد، نقشی که عقل در زندگی و تکامل او بر عهده دارد، قابل مقایسه با هیچ نیروی دیگری نیست. گرچه در طول تاریخ دیدگاه‌های متفاوتی از سوی مکاتب گـوناگـون درباره‌ی عقل ابراز شده، اما تـقـریباً مورد پذیرش همگان واقع شده‌است. اسلام نیز در مقایسه با سایر ادیان بیشتـرین اهمیت و ارزش را برای عقل و اندیشه قائل شده و عقل و دین را مکمل و رابطه‌ی آنها را دو سویه و هماهنگ می داند. از سوی دیگر قرآن و نهج‌البلاغه عقل و خرد انسان را به عنـوان یـکی از مـنـابـع معرفت شـناخـتـه و اهمیت و جایگاه فوق‌العاده‌ای به آن می‌دهند و همگان را به تفکر در همه‌ی آیات انفسی و آفاقی و تاریخ گذشتگان و... دعوت می‌کنند. از اینرو در قرآن و نهج البلاغه عواملی چون علـم و تقوی و... از عـوامل رشد عقل و عواملی چون هوای نفس و امثـال آن از موانع رشد آن بـه حساب آمـده‌اسـت.دین اسلام، به عنوان بارزترین و کامل‌ترین مصداق دین، نه تـنها کوچک‌ترین تـعـارض و تضادی با عقل ندارد؛ بلکه ارزش ویژه و اهمیت فوق‌العاده‌ای برای عقل و خرد آدمی قائل اسـت، چرا که از نگاه آیات و نهج البلاغه، حیات انسانی، حیات فکری اوست و مهم‌ترین وجه تمایز انسان و دیگر حیوانات این است که انسان حیـوانی است متفکر و زنـدگی بـشر بـدون تفکر و تـعـقل سـامـان نمی‌پذیرد. به همین دلیل کسانی که از این موهبت خدادادی استفاده نمی-کنند در ردیف حیوانات و گاه پایین‌تر از آنها قرار دارند. از اینرو از نگاه قرآن و نهج البلاغه عقل لازمه‌ی معرفت و شناخت و رسـیـدن به کمال و سعادت ابدی است.
مشخصات اثر
سکولاریزاسیون و عقلانیت
نویسنده:
صادق گلستانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
«عقلانیت» ویژگی برجسته ای است که دنیای نوین بدان توصیف می شود. به اعتقاد جامعه شناسان، این ویژگی است که فرهنگ و جامعة جدید را از دوران قبلش متمایز ساخته است. این عقلانیت تحولاتی به دنبال داشته و افق جدیدی را برای شناخت و تحلیل زندگی اجتماعی فراروی بشر گشوده و شرایط جدیدی برای او ایجاد کرده است. از پیامدهای مهم این خصوصیت و سیطرة عقلانیت بر کنش و ساختار دنیای جدید، افول نقش دین در حیات اجتماعی و مواجه شدن آن با فرایند سکولاریزاسیون است. در این پژوهش، با بررسی انواع عقلانیت، سازوکار تأثیر آن بر فرایند سکولاریزاسیون نقد و بررسی می شود.
مشخصات اثر
انسان‌شناسی از دیدگاه ابن‌سینا و آکوئیناس
نویسنده:
معصومه علیدوست معززی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
شیخ الرئیس بو علی سینا و سنت توماس آکوئیناس دو حکیم و فیلسوف بزرگ مشائی بودند. آنها با پیروی از مبانی فلسفی ارسطو که آن را تا حدودی با اندیشه ها و باورهای کلامی خود موافقمی یافتند، در صدد تبیین حقیقت آدمی برآمدند . با بررسی برخی شباهتها در آرای فلسفی این دو فیلسوفو میزانتأثیری که آندو در فلسفه اسلام و غرب داشته اند، مسائلی مطرح می گردد از جمله اینکه آیاآکوئیناس در رابطه با موضوع مورد بحثیعنی،انسان و ابعاد وجودیش،تحت تاثیر اندیشه های ابن سینا بوده است ؟ و بطور کلی این تفاوتها و شباهتها در نحوه پرداختن این دو فیلسوف شرق و غرب به مسئله انسان چگونه قابل تبیین است؟ نگارنده در این نوشتار بر آن بوده است که با توجه به مسائل یاد شده به مطالعه تطبیقی آرای بو علی و آکوئیناس در مورد انسان بپردازد .به نظر می رسد با توجه به اینکه هم ابن سینا و هم آکوئیناس هر دو نه عقل گرای صرف هستند و نه ایمان گرای صرف، رابطه انسان و خدا را در قالب عشق ، عبادت ، سعادت و فیض الهی بیان کرده اند. در ضمن آکوئیناس بر رستاخیز بدن و نیز بر خلود نفس صحه گذاشته و ابن سینا هم معاد روحانی را با برهان پذیرفته و در مورد معاد جسمانی اگرچه از نظر استدلالی قادر به اثباتش نشده اما بر اساس فرموده پیامبر اکرم (ص) آنرا پذیرفته است . در نهایت نگارنده به این نتیجه می رسد که آکوئیناس هم از تأثیرات شگرفی که ابن سینا بر مباحث فلسفی و کلامی غربیان گذاشته است ، مستثنا نبوده و رگه های فکری مشترکی بین این دو فیلسوف در زمینه حقیقت انسان مشاهده می شود، هر چند که در مواردی هم اختلاف نظر بین آنها وجود دارد که به آنها نیز اشاره شده است .
مشخصات اثر
تبیین و بررسی ویژگی‌های روان‌شناختی و اخلاقی خرافه باوران از دیدگاه آیات و روایات
نویسنده:
علی حاجوی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
خرافات شامل باورها و رفتارهایی هستند که پشتوانۀ علمی، عقلی و دینی ندارند؛ ولی عدّه‌ای از افراد به آنها معتقد و پایبندند. خرافات در طول تاریخ بشر، افکار انسان های زیادی را به انحراف کشانده و تبعات شوم فراوانی را بر جای گذاشته اند. این پژوهش در پی راهیابی به اصلی‌ترین علل و عوامل گرایش افراد به خرافات است که در آن، با شیوة تطبیقی و تحلیلی، از منابع معتبر اسلامی و روان شناختی استفاده شده است. نتیجه ای که از این پژوهش به دست می آید، این است که مهمترین علل و عوامل گرایش اشخاص به خرافات را باید در درون افراد و خلق و خو و زمینه‌های روان شناختی آنان جستجو کرد. این عوامل، شامل جهل و نادانی، تقلید کورکورانه، ترس و اضطراب، پیشداوری ها و ... می باشد. در قرآن کریم و روایات اسلامی، نقاط آسیب پذیر بشر در مقابل خرافات و انحرافات مورد عنایت قرار گرفته و راه کارهای مناسبی جهت مقابله با آنها ارائه شده است که از جمله آنها می توان به موارد ذیل اشاره کرد: دعوت به ایمان و تقوا، تحصیل معرفت، تاکید بر برهان طلبی، مبارزه با تقلیدهای کورکورانه و...
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 196