جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کلید واژگان: گنجواژه قرآنی، طبقه‌بندی مفاهیم، سینتکس، شبکه مفهومی قرآن، پیوستگی متنم قرآن، تحلیل متن، انفورماتیک قرآنی.

این مقاله با هدف مطالعه شخصیت اسطوره­ای علی بن ابی­طالب(ع) در سده­ های میانه تاریخ ایران و در گستره متداخلی از حوزه ­های معماری، ادبیات، فرهنگ عامه و تصوف نگاشته شده است. نویسنده با بهره جستن از رویکرد نظریه ادبی بینامتنیت و مبتنی بر روش رولان بارت، متفکر فرانسوی، کوشیده است نشان دهد چگونه وجهی اسطوره ­ای از این شخصیت مهم اسلامی در کنار شخصیت تاریخی ایشان ایجاد و در طول سده ­ها و از طریق شبکه­ فرهنگی درهم ­تنیده ای بازتولید شده است.

درعصر حاضر با ظهور اینترنت تحولات عظیمی در عرصه های زندگی بشر پدید آمده است. یکی از این عرصه های مهم تعلیم و تربیت است. پژوهش حاضر در صدد تبیین نظریه ابرمتن و نقش آن در عرصه تعلیم و تربیت دینی است. طرفداران این نظریه –به خصوص جورج لاندو- مدعی اند که ابرمتن با نظریه پست مدرنیسم و پساساختارگرایی همگرایی دارد و اینکه ابرمتن معرفت شناسی این نظریه را محقق و عملی می کند. بدین ترتیب، طرفداران این نظریه ابرمتن را به عنوان نماد عصر پسامدرنیسم در مقابل متن چاپی به عنوان نماد عصر مدرنیسم قرار دادند. نظریه های پست مدرنیسم و پساساختارگرایی با نقد مدرنیسم، هر نوع فراروایت و وجود حقیقت مطلق را رد کرده و در مقابل فضایی از نسبی گرایی و کثرت گرایی مبتنی بر اصالت زبان را به وجود آورده اند. حتماً این چنین فضایی فهم دینی و تربیت دینی را با چالش های اساسی مواجه می کند. در این پژوهشاولاً همگرایی جبرگرایانه بین ابرمتن و نظریه پست مدرنیسم و پساساختارگرایی مورد نقد قرار گرفته، و به نظریه های رسانه –ابزار گرایی و تقدیرگرایی- اشاره شده است. سپس رویکردهای هرمنوتیک عینی گرایی و تاریخ گرایی نسبت به فهم دینی، صرف نظر از قالب متنی – چه متن چاپی چه ابرمتن، و امکان ایجاد رویکرد تلفیقی مورد بررسی واقع شده اند. بدین ترتیب، به دلالتهای رویکرد هرمنوتیکی تلفیقی(بین رویکرد هرمنوتیکی عینی گرایی و تاریخ گرایی) برای تعلیم و تربیت دینی پرداخته شده است. اما با اینکه رابطه ماهیت گرایانه ابرمتن و نظریه پساساختارگرایی رد شده، نباید از اقتضائات آن به عنوان فناوری و پیامدهای آن برای تعلیم وتربیت دینی غافل شد. در این رساله همچنین به چالشهایی که ابرمتن می تواند برای تربیت دینی به وجود آورد، اشاره می شود.

پرسش‌ها، موضوعات، و شبهات در زمینه‌هایی چون: ثابت و متغیر در اسلام، خوانش‌های کاملا متفاوت از متن دینی، قبض و بسط تئوریک شریعت، مقاصد و اهداف شریعت،چگونگی تعامل‌اسلام با زمان، نوگرایی، مدرنیسم، نظام ربوی، دموکراسی غربی، آزادی، حقوق بشر و ارزش‌های انسانی،وهم‌چنینتهاجم همه جانبه غرب بر اسلام و مسلمانان، رابطه علم و دین و شکل گیری نزاع ساختگی بین علم و دین، نقش عقل و جایگاه آن در دین و اسلوب صحیح بکارگیری عقل را، می‌توان از مهم‌ترین چالش‌های اندیشه‌ی اسلامی معاصر دانست. در این نوشتار تمامی این موضوع‌ها مورد بررسی و نقد قرار گرفته است . برای هر موضوع یا مساله و شبهه‌ی پاسخ‌هایی عقلی و علمی آورده شده‌است. دستاورد این نوشتار که ترجمه کتاب «حوارات حول فهم النص» است، پاسخگویی به سوالات و شبهات و چالش‌های مهم مطرح در عرصه ی اندیشه اسلامی معاصر می‌باشد.

چکیده ترجمه عبارت است از انتقال معنی و مقصود، از زبان مبدأ به زبان مقصد. در هر زبانی دو رکن اساسی وجود دارد: یکی «صورت» و دیگری «معنی». «صورت زبانی» همان ساختار دستوری و قالبی است که معنی در آن ابراز می‌شود. «ترجمة معنایی» ترجمه‌ای است که در صدد است «معنی» را از زبان مبدأ به زبان مقصد منتقل سازد و تمام تلاش مترجم را برای جلوگیری از انتقال «صورت زبان مبدأ» به زبان مقصد به کار می‌گیرد. برای رسیدن به ترجمة معنایی، فرایندهایی باید طی شود که مهم‌ترین آنها «فرایند کشف معنی» است که برای دست‌یابی به آن، مترجم باید علاوه بر دانش زبانی، به اطلاعات دیگری نیز مجهز باشد. توجه به انواع معنی، انواع ترجمه، مراحل اساسی در ترجمه، و... مترجم را در رسیدن به ترجمة معنایی مدد می‌رساند. این مقاله، به اختصار می‌کوشد این نظریه را که در روش‌شناسی ترجمه، روشی نو، بسیار پرکاربرد و اثرگذار است، به اهل فن ترجمه به ارمغان آورد.

با وجود تنوعی که میان متون ادبی نویسندگان زن ایرانی در سال های پس از انقلاب به ویژه از دهه هفتاد تاکنون وجود دارد، در همه آنها حساسیتی آشکار نسبت به مسائل زنان و روابط جنسیتی دیده می شود. اغلب نویسندگان این آثار، با به کارگیری تکنیک ها و مولفه های فرمی یکسان، اندیشه های مشترک خود درباره زن ایرانی را مطرح کرده اند. پرنده من و ماهی ها در شب می خوابند، دو رمان خلق شده در دهه هشتاد، ازجمله این متون هستند و بررسی آنها می تواند ما را در شناخت بهتر تحولات ادبی در دهه های اخیر و جریان داستان نویسی در ایران یاری کند. پژوهش حاضر به تحلیل این رمان ها با توجه به مولفه های فرمی و مضمونی «نوشتار زنانه» اختصاص دارد. این بررسی نشان می دهد که در هر دو اثر، اندیشه های زنانه با بهره گیری از تمهیداتی مانند انتخاب راویان زن، روایت داستان در فضاهایی همچون خانه، آشپزخانه یا محفل زنانه، شخصیت پردازی منفی مردان و نمایش گفتمان مخالف و نیز با تاکید بر مضامینی چون سلطه مردسالاری، جدایی عاطفی میان زن و مرد، تنهایی زنان و بی وفایی مردان مطرح شده است.

نشانه شناسی به مثابه نظریه ای ادبی در چند دهه آخر قرن بیستم توجهات زیادی را به خود جلب کرده و در برنامه های درسی و نظریه انتقادی جایگاه ویژه ای یافته است. پژوهش حاضر نیز در پی آن است تا رویکردی نشانه شناختی را در تحلیل داستان کوتاه «داش آگل» از صادق هدایت به کار گیرد. هدف ما خوانش متن با استفاده از عناصر موجود در آن، برای دست یابی به معناهای آشکار و پنهان متن است. در این راه از کوچک ترین عناصر موجود در متن تا بزرگ ترین آن بهره می گیریم، زیرا معنا چیزی انتزاعی و فضایی است و زمانی می تواند صورتی عینی یابد که به لفظ درآید. تحقق این عینیت هم در گرو عناصر زبانی است: آوا، واژه، گروه، جمله و در نهایت متن. یافته ها حاکی از آن است که فضای عمومی داستان با زبان متن همراه است و سازوکارهای زبانی در راستای القای معنای موردنظر عمل می کنند.

با رشد فزاینده و لجام گسیخته اطلاعات دیجیتالی و نیاز به دستیابی به اطلاعات مورد نظر از میان خیل انبوه متون و اسناد موجود در زمان معقول، نیاز به سیستم‌های بازیابی اطلاعاتی که بتوانند نیاز اطلاعاتی کاربران را کامل‌تر و دقیق‌تر تشخیص داده و متون و اسناد مرتبط با آن را بازیابی کند، بیش از پیش احساس می‌شود. به دلیل ویژگی‌های خاص زبان طبیعی نظیر چند معنایی عبارت، ارتباطات معنایی نهفته و ... ، تنها مقایسه عبارات موجود در پرس‌جوی کاربران با اسناد موجود به منظور جستجوی نیاز اطلاعاتی کاربران در نمایه سیستم، کافی نبودهو نتایج حاصل نمی‌تواند به طور مطلوب پاسخ‌گوی نیاز کاربران باشد. هدف از انجام این تحقیق شناسایی مفاهیم مستتر در دامنه معنایی متون و اسناد، به منظور استفاده در نمایه‌سازی و بهبود عملکرد سیستم‌های بازیابی اطلاعات می‌باشد. برای انجام این کار دامنه معنایی متن را با استفاده از دامنه معنایی مفاهیم که در پایگاه دانش سیستم تعریف شده، شناسایی می‌نماییم. سپس مفاهیم مستتر در دامنه معنایی متن را استخراج و بر اساس ارتباط معنایی که با متن(مفاهیم موجود در متن) دارند، رده‌بندی می‌کنیم. مفاهیم موجود در صدر رده‌بندی فوق به عنوان مهم‌ترین مفاهیم مستتر در دامنه معنایی متن به نمایه متن افزوده می‌شوند تا در زمان مقایسه پرس‌جوها با نمایه مدنظر قرار بگیرند. پیاده‌سازی ایده فوق به ابداع دو روش اکتشافی، یکی در زمینه مهندسی دانش و هستی‌شناسی و دیگری در زمینه پردازش زبان طبیعی انجامید. در زمینه هستی‌شناسی یک روش جدید برای نمایش مفاهیم توسط یک بردار معنایی در فضای n-بعدی دامنه ارائه شد. برای نگاشت متن به پایگاه دانش سیستم، مفهوم هسته‌های معنایی متن بر اساس زنجیره‌های معنایی ارائه شده و مورد استفاده قرار گرفت.برای ارزیابی ایده‌های موردنظر، سیستم فوق به صورت یک ماجول پیش‌پردازش‌گر به یک سیستم بازیابی اطلاعات فضای برداری وزن‌دار(VSM) افزوده شده و تغییرات عملکرد این سیستم در حالت عادی (بدون وجود ماجول پیش‌پردازش‌گر) و هنگامی که ورودی آن از سیستم مورد نظر ما تامین می‌شود، مقایسه شد. در پیاده‌سازی ماجول پیش‌پردازش‌گر معنایی از WordNet به عنوان پایگاه دانش سیستم استفاده شد. نتایج ارزیابی عملکرد سیستم بر روی 4 مجموعه از اسناد آزمایش سیستم‌های بازیابی اطلاعات، حاکی از عملکرد نوید بخش در صورت تعیین مقادیر مناسب برای پارامترهای ورودی و استفاده از پایگاه دانش مناسب می‌باشد.

هدف از این پژوهش بررسی این بود که آیا و چگونه اعتقادات دانشجویان رشته زبان انگلیسیدر مورد ماهیت دانش یعنی باورهای معرفت شناختی انها بر قدرت درک مطلب انها از متون اکادمیک به زبان انگلیسی به طور مستقیم و /یا غیر مستقیم از طریق راهبردهای یادگیری خود تنظیم اثر می گزارد. باورهای معرفت شناختی شامل باورهای دانشجویان درباره ساده بودن دانش، قطعیت دانش، ذاتی تلقی کردن توانایی یادگیری و سریع دانستن فرایند یادگیری است. لذا، به منظور گردآوری داده ها درباره باور کلی دانشجویان در زمینه ماهیت علم و یادگیری در یک مقطع از زمان از روش پیمایشی استفاده شده است. دانشجویان دختر و پسر مشغول به تحصیل دررشته زبان انگلیسی در چند واحد دانشگاهی جامعه آماری مورد نظر را تشکیل داده اند. حجم نمونه مورد مطالعه در این پژوهش 196نفر می باشند. به منظور گردآوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه باورهای معرفت شناختی ، پرسشنامه راهبردهای یادگیری خودنظم ده و ازمون تافل استفاده شده است.از مدلسازی معادله ساختاری برای تعیینتاثیر عوامل مختلف بر توانایی درک مطلب انها از متون اکادمیک به زبان انگلیسی استفاده شد. تحلیل داده های به دست آمده نشان می دهدکه باورهای معرفت شناختی دانشجویان بر کاربرد راهبردهای یادگیری و قدرت درک مطلب دانشجویان از متون اکادمیک به زبان انگلیسی تاثیر دارد. در عین حال تاثیر نتایج نشان داد که باورهای معرفت شناختی دانشجویان بر قدرت درک مطلب دانشجویان از متون اکادمیک به زبان انگلیسی فقط به صورت غیر مستقیم از طریق راهبردهای یادگیری خودنظم ده اعمال میشود.