جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
اختیار
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 192
مبانی انسان شناختی کرامت انسان از دیدگاه اسلام با نگاه به مبانی حقوق بشر غرب
نویسنده:
ابجد کریمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
از دیدگاه اسلام، انسان از کرامت و شرافت ویژه‌ای برخوردار است. کرامت انسان به لحاظ انسان‌شناختی، بر یک سری مبانی استوار است که از حیثیت والای انسان در هستی حکایت می‌کند. انسان کریم در اسلام برترین مخلوق خداوند معرفی شده است مخلوقی که به جهت داشتن روح الهی، خرد و برخورداری از نعمت‌های مادی ومعنوی، در جهت قرب الهی سیر می‌کند. انسانِ با شرافت و کرامت، در این سیر به هدف والا می‌اندیشد؛ خود را اسیر دنیای محدود و فانی نمی‌سازد؛ اکتفا به لذت‌های وهمی را ظلم به رسالت انسانی خویش می‌داند و از هرگونه غرور و خودخواهی می‌گریزد؛ همت خویش را با ارزش‌های الهی همگون نموده و کرامتی بالاتر از کرامت ذاتی یعنی کرامت ارزشی را کسب می‌کند. اما حقوق بشر غرب، مبانی متفاوتی با آنچه برای کرامت انسان از دیدگاه اسلام دارد را تعریف می‌کند. در مبانی حقوق بشر غرب، که زیر بنای فکری آن را اندیشه‌هایی از قبیل اومانیسم، حقوق طبیعی، پوزیتویسم و پراگماتیسم، تشکیل می‌دهد؛ همه انسان‌ها به واسطه قدرت عقل و اختیاری که دارند، از یک نوع کرامت ذاتی و سلب نشدنی برخوردارند. انسان در اندیشه غرب موجودی مستقل، متکی ‌به‌خود و دارای موجودیتی از آنِ خود تلقی شده است که به هیچ قدرتی وابسته نبوده و از هیچ نیروی مافوق استمداد نمی‌جوید. در این پایان نامه، ضمن بررسی مبانی انسان شناختی کرامت انسان، به ارزیابی مبانی حقوق بشر غرب می‌پردازیم که براساس دیدگاه اسلام، مبانی همچون اومانیسم، پوزیتویسم و پراگماتیسم که مبنای فرهنگ غرب در حقوق بشر شده است، مورد نقد قرار می‌گیرد.
مشخصات اثر
ترجیح بلا مرجح و اختیار
نویسنده:
احمد حیدرپور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
در این نوشتار سعی شده تا نظریه استحاله ترجیح بلامرجح و ارتباط آن با اختیار به زبانی ساده ولی علمی و مستند بیان شود. از این روی بعد از مفهوم شناسی موضوع مورد بحث، ابتنای نظریه استحاله ترجیح بلامرجح بر لزوم علت غایی در افعال اختیاری و قاعده فلسفی «علت غایی، علت فاعلیت فاعل است» و ناسازگاری آن با اختیار به معنای امکان فعل و ترک، بررسی گشته و سپس به دیگر لوازم این نظریه فلسفی اشاره شده است. علت پرداختن به قاعده استحاله ترجیح بلامرجح، ارتباط وثیق آن با دیگر مسائل مهم فلسفی نظیر معنا و مفهوم اختیار، همراهی علت تامه و معلول در فعل فاعل مختار، حدوث و قدم عالم، شناخت صفات و افعال خداوند، شناخت انسان و ارتباط افعال او با قضا و قدر الهی است. در این راستا سعی شده با مراجعه به منابع اصیل فلسفی و طرح پرسش و پاسخ و لوازم هر یک از دو دیدگاه حقانیت دیدگاه، کلامی در این مساله آشکار گردد.
صفحات :
از صفحه 101 تا 124
مشخصات اثر
مبانی انسان شناختی تربیت در قرآن کریم با تأکید بر دیدگاه متکلمان مشهور شیعه
نویسنده:
محمدعلی دولت
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
شناخت انسان پایه و اساس علوم انسانی است؛ به همین دلیل داشتن شناخت درست از انسان، می‌تواند علوم انسانی را تبدیل به راه سعادت نماید و دست‌یابی به شناخت کامل از انسان تنها در سایه‌سار آموزه‌های وحیانی امکان‌پذیر است. در میان علوم انسانی، علم تربیت (تعلیم و تربیت) به دلیل گستر? آن در تمام حیطه‌های انسانی، بیش از سایر علوم اهمیت دارد و اگر این علم، به معنای واقعی کلمه، انسانی نباشد، تأثیر آن در تمام جنبه‌های زندگی انسان آشکار خواهد بود. هدف از نگارش این رساله این است که با ایجاد شناخت نسبتاً دقیقی از انسان، علم تربیت را به معنای واقعی کلمه دارای دو وصف «انسانی» و «اسلامی» نماید.تعریف انسان و شناخت فصل مقوّم انسانیت، به عنوان عامل نگهدارند? انسان در محدود? انسانیت، نخستین مبنای انسان‌شناختی علوم انسانی است. آموزه‌های قرآن کریم (و عترت علیهم‌السلام) اولاً به انسان در والاترین مراتب انسانیت و هنگام سقوط به پست‌ترین مراتب حیوانیت و پست‌تر از آن، به عنوان یک «جنبده» نگریسته و «جنبندگی» را «جنس» قرار داده است. ثانیاً «عقل» را به عنوان فصل مقوم انسانیت معرفی نموده که عدم آن، موجب خروج از محدود? انسانیت به محدود? حیوانیت و پایین‌تر از آن است. ثالثاً «عقل» را به معنای متداول عُرفی یا همانند مکاتب راسیونالسیتی تعریف ننموده است؛ بلکه بر اساس آموزه‌های قرآن کریم عقل از قوای ملکوتی وجود انسان می‌باشد که مهمترین کارکرد آن شناخت حق و باطل و تحریک آدمی به سوی حق و اجتناب از باطل است.»پس از تعریف انسان، پاسخ به این سوال که: «انسان باید به چه جایگاهی برسد؟» مبنای دیگر تربیت است. در آموزه‌های قرآن و عترت، متناسب با ابعاد وجودی انسان، سه غایت برای انسان معرفی شده است: 1ـ رسیدن به مقام عبودیت حقّ در مقام عمل، 2ـ شناخت اسماء و صفات خداوند در مقام علم و 3ـ تحقق اسماء و صفات الهی در وجود انسان.پس از شناخت تعریف انسان و غایت آفرینش او، باید به این سوال پاسخ داده شود که: برای آن‌که انسان در محدود? انسانیت باقی بماند، باید در چه فضایی قرار داشته باشد؟ آیا باید در فضای جبر قرار داشته باشد یا در فضای تفویض یا در فضایی دیگر؟ قرآن و عترت چنین پاسخ می‌دهند: انسان نه می‌تواند در فضای جبر مسیر کمال را طی کند و نه در فضای تفویض؛ بلکه باید در فضایی بین این دو قرار داشته باشد. از طرف دیگر، آزادی انسان محدود به آزادی‌های طبیعی نیست؛ بلکه انسان می‌تواند تمام بندهای نامرئی را نیز از پای خویش بازنماید و به سوی خلیفه‌اللهی پرواز نماید.با شناخت ویژگی‌های مذکور، این سوال نیز به وجود می‌آید که: «آیا خداوند برای آنکه انسان را در محدود? انسانیّت نگه بدارد و به غایت خلقتش برساند، زمینه‌هایی در وجود او قرار داده است؟» پاسخ آموزه‌های قرآن و عترت به این سوال مثبت است. ساختار انسان به گونه‌ای آفریده شده که اگر موانعی وجود نداشته باشد، راه کمال خویش را می‌پیماید و این «فطرت» همان زمینه‌ای است که خداوند در وجود انسان تعبیه نموده است. خداوند به وسیل? «فطرت» زمین? تمام اقسام تربیت را در وجود انسان قرار داده است.متناسب با نوع مطالب این رساله، منابع اصلی نگارش این اثر، در سای? قرآن، منابع تفسیری و حدیثی ـ که دیدگاه آموزه‌های قرآن و عترت را تبیین نمایند ـ می‌باشد. در کنار منابع تفسیری و حدیثی، منابع موجود در تربیت اسلامی که به نوعی به برخی از مسائل مندرج در این اثر اشاره داشته‌اند. ضمناً آثار چهار تن از متکلمان مشهور شیعه ـ شیخ مفید، علامه حلی، لاهیجی و آیت‌الله سبحانی ـ در سایه آموزه‌های قرآن کریم مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
مشخصات اثر
تقریرهای مختلف ملاصدرا از توحید افعالی و لوازم آن
نویسنده:
حسن خسروانی شیری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
مسأله توحید افعالی یکی از مسائل مهم در حوزه افعال الهی است که همواره ذهن انسانها را به خود مشغول داشته است؛ در این میان از امامیه و اشاعره به عنوان طرفداران توحید افعالی و از معتزله و قدریه به عنوان مخالفان توحید افعالی یاد شده است. بر این اساس ملاصدرا نیز به عنوان یکی از برجسته‌ترین فیلسوفان مسلمان، طرفدار توحید افعالی دانسته شده است. نگارنده در این پژوهش با جستجو در آثار ملاصدرا، به این نتیجه رسیده است که توحید افعالی در اندیشه ملاصدرا تقریرهای متعددی دارد و تلاش کرده است تا تقریرهای متعدد وی را جمع‌بندی کرده و نشان دهد که خداوند به عنوان مرتبه عالی هستی، در عین بساطت، واجد کمالات همه اشیاء و امور است و همه چیز از جمله افعال اختیاری انسان را در بر می گیرد. ملاصدرا بر اساس رابطه علیت ثابت کرد، که علل متوسطه چون خودشان معلول خدای متعال هستند هیچگونه استقلالی ندارند و اساساً افاضه وجود بمعنای دقیق کلمه مختص به خدای متعال می باشد و سایر علتها بمنزله مجاری فیض هستند که با اختلاف مراتبی دارند نقش وسایط را بین سرچشمه اصلی وجود و دیگر مخلوقات ایفا می کنند. بنابراین معنای عبارت معروف «لا موثر فی الوجود الاّ الله» این خواهد بود که تأثیر استقلالی و افاضه وجود مخصوص به خدای متعال است. وی با استناد به آیات و روایات اهل بیت(علیهم السلام) توانست با تحلیل عقلی، فلسفی،کلامی و عرفانی اثبات کند که واجب تعالی علت همه موجودات و به اصطلاح «علهالعلل» است، و همگی علتها و معلولها نسبت به خدای متعال، عین فقر و وابستگی و نیاز هستند و هیچگونه استقلالی ندارند از این رو خالیقیت حقیقی و استقلالی منحصر به خدای متعال است و همه موجودات در همه شوون خودشان و در همه احوال و زمانها نیازمند به وی می باشند و محال است که موجودی در یکی از شوون هستی اش بی نیاز از وی گردد و بتواند مستقلاً کاری انجام دهد و حتی افعال اختیاری انسان به اذن و مشیت و اراده و تقدیر و قضای الهی انجام می شود.
مشخصات اثر
آزادی انسان از منظر کلام اسلامی
نویسنده:
بومانعلی جعفری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
تحقیق حاضر در صدد تبیین آزادی انسان از منظر کلام اسلامی است. وهدف اساسی این تحقیق آشکار سازی نسبت شریعت اسلام و آزادی و پاسخگویی به شبهاتی است که به بهانه آزادی ارزشهای معقول انسانها را نادیده می گیرند و از این راه جوامع اسلامی را مورد تهاجم قرار می دهند. این تحقیق شامل چهار بخش که بخش اول تعریف مفاهیم، در بخش دوم اقسام آزادی ارزش و منشآ آن را بیان می کند. در فصل سوم آزادی های تکوینی و تشریعی مورد بررسی قرار گرفته و در بخش چهارم به تبیین آزادیهای فردی و اجتماعی پرداخته است و در پایان به این نتیجه نهایی می رسد که انسان آزادی مطلق ندارد زیرا آزادی و رهایی بدون حد و مرز با اهداف آفرینش، عبودیت و محدودیت وجودی او در تضاد است. بنابر این نمی توان تمام ارزشهای اخلاقی و معنوی انسان را فدای آن نمود.
مشخصات اثر
بررسی نقش عوامل غیر اختیاری در تکون و فرجام انسان از حیث قرآن و حدیث
نویسنده:
احسان رحیم پور
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
طبق آیات و روایات اسلامی، در تشکیل شخصیت انسان عوامل مختلفی دخیل‌اند که تأثیرگذاری برخی از آن عوامل در حوزه‌ی اختیار شخص نیست. از جمله‌ی مهم‌ترین عوامل غیر اختیاری شکل‌دهنده‌ی شخصیت انسان می‌توان به وراثت، محیط (که شامل محیط تربیتی، اجتماعی و جغرافیایی می‌شود)، حیث طبیعی وجود انسان، فطرت و طینت نام برد که در متون دینی به نقش مؤثر آن‌ها اشاره شده است.در این نوشتار، ابتدا نقش عوامل غیر اختیاری در تکوّن شخصیت انسان طبق آیات و روایات بیان می‌شود؛ سپس به نقش اختیار در شخصیت انسان در تقابل با عوامل غیر اختیاری پرداخته می‌شود و ثابت می‌شود که اگر چه نقش عوامل غیر اختیاری را نمی‌توان انکار کرد، اما تأثیر این عوامل تنها در حد زمینه و اقتضا بوده و موجب جبر انسان نمی‌شود. در پایان، اختیار به عنوان عامل سعادت یا شقاوت انسان اثبات می‌شود.
مشخصات اثر
اخلاق از دیدگاه فارابی
نویسنده:
سمیه قاسمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده ندارد.
مشخصات اثر
مقایسه اصول کافی با صحیح بخاری در بخش خداشناسی
نویسنده:
علم الرضا الحسینی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
پژوهش حاضر، مبحث خداشناسی را به‌صورت مقایسه‌ای بین روایات اصول کافی و صحیح بخاری، و بر اساس مبانی کلامی شیعه و اهل سنت، بررسی کرده است. در اصول کافی، این بحث پس از تبیین ارزش و جایگاه آن، در آغاز کتاب و در قالب یک فصل مستقل با نام "کتاب التوحید" انعکاس یافته، و عناوین ابواب آن با ابواب کلام مطابق بوده، و مسایل کلامی در خلال روایات به‌صورت آشکاری ظهور دارد. بخاری نیز اگرچه فصل پایانی کتاب خود را کتاب التوحید نامیده، اما بحث خداشناسی را به‌صورت پراکنده در لابلای کتاب گنجانده، و در چینش ابواب و طرح بحث آن، ارتباط چندانی با مباحث مطرح در علم کلام اهل سنت مشاهده نمی‌شود. بخاری از حیث محتوایی نیز تنها بر ارزش توحید، اجر و پاداش موحدان، و مسایل تشبیه و تجسیم خدا متمرکز شده است. اما اصول کافی ابتدا وجود خدا و سپس توحید را ثابت نموده، و بعد به صفات ذات و فعل، و ثبوتی و سلبی می‌پردازد. اقسام توحید، فرق صفات و اسما، عدل الهی، خیر و شر، هدایت و ضلالت، قضا و قدر، و بداء از مسایل دیگری است که به‌تفصیل در اصول کافی مورد توجه قرار گرفته است. از سوی دیگر، در باب جبر و اختیار و تفویض، اصول کافی به‌شدت جبر و تفویض را رد کرده و نظریه اختیار و "امر بین الامرین" را تأیید کرده است؛ در حالی که صحیح بخاری، مدعای نظریه تکسب را به‌صورت صریح اما بدون دلیل بیان کرده است. در مجموع می‌توان گفت که ساختار مباحث توحیدی در اصول کافی بر پایه تنزیه خدا، و در صحیح بخاری بر دیدگاه تشبیه و تجسیم استوار است. یکی از تفاوت‌های اصلی دو کتاب تفاوت بنیادین دیدگاه کلینی و بخاری در خضوع و عدم خضوع در برابر مرجعیت علمی اهل بیت(ع) می‌باشد.
مشخصات اثر
بررسی و نقد نظریه وحدت شخصی وجود با رویکردی کلامی ـ فلسفی
نویسنده:
طاهره صاحب‌الزمانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
وحدت شخصي وجود يكي از مهمترين باورهاي عرفاني و از نظريات مهم در ادبيات فلسفي انديشمندان مسلمان است كه چالش‌هاي فراواني را در عرصه دينداري و عرصه تفكر فلسفي موجب شده است. ملاصدرا پرچمدار اثبات عقلاني وجود است و نظريه خويش را وحدت شخصي وجود نام نهاده و بر مباني و اصول فلسفي خويش استوار نموده است.صدرالمتألهين براساس نظريه اصالت وجود بيان مي‌دارد آنچه واقعيت «هستي» است، فقط «وجود» است و ساير مخلوقات پنداري بيش نيستند. غالب متفكران در حوزه عرفان نظري و همچنين برخي فيلسوفان حكمت متعاليه در بحث رابطه واحد و كثير قائل به اين نظريه شده‌اند، به عبارت ديگر تمامي تفكرات و مكاتب فلسفي در حوزه انديشه اسلامي به نوعي مجبور به پذيرش ديدگاه ياد شده بوده‌اند وليكن اين پذيرش مستلزم، سه لازمه فلسفي و كلامي مهم اين نظريه يعني نفي عليّت، همه خداانگاري و پذيرفتن جبر و نفي اختيار است، از همين رو اين نظريه به لحاظ تفكر ديني مردود است، با توجه به اهميت اين نظريه پژوهش حاضر در صدد است كه نظريه ياد شده را به لحاظ فلسفي و كلامي مورد نقد و بررسي قرار دهد.در همين راستا سابقه تاريخي اين نظريه در ميان نحله‌هاي مختلف درحوزه فلسفه و كلام اسلامي از قرن چهارم تا زمان ملاصدرا به نگارش درمي‌آيد تا تاثير اين انديشه‌ها در چگونگي شكل‌گيري نظريه وحدت شخصي وجود از ديدگاه ملاصدرا مشخص شود و سپس به شرح و بيان مباني فلسفي مورد پذيرش ملاصدرا را كه سير عقلاني تفسير وي در اين باب مبتني بر آنهاست پرداخته شده است و در نهايت انتقادات وارده مطرح مي‌شوند تا از اين رهگذر نشان دهيم كه آيا به لحاظ تفكر ديني واقعاً سخن از نظريه وحدت شخصي وجود با باورهاي اعتقادي و بديهيّات عقلي سازگار است يا خير؟
مشخصات اثر
هويت بشري نبي در انديشه متکلمان اماميه
نویسنده:
طوبي کرماني, علي خاني
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
پس از اصل توحيد، «نبوت» جايگاه ويژه و نقش تعيين‌کننده‌اي در نظام فکري و انديشه‌ ديني دارد. متکلمان مسلمان در مقام تبيين مفهوم نبي، به مؤلفه‌هايي چون هويت بشري، هويت واسطه‌اي و هويت اِخباري نبي اشاره کرده‌اند. متکلمان اماميه، بيش از متکلمان معتزلي و اشعري، به تعريف نبي اهتمام داشته‌اند و ازاين‌رو اين مؤلفه‌ها در آثار کلامي اماميه با صراحت بيشتري واکاوي شده است. در اين ميان، تصريح متکلمان مسلمان در تبيين هويت نبي، به «بشر بودن» او، بيان‌کننده اهميت اين بُعد از حقيقت نبوت است. سر توجه ايشان به اين هويت بشري، ازآن‌رو است که بشر بودن پيامبران، با بسياري از مسائل کلامي در حوزه «نبي» و «نبوت»، ملازم و مرتبط است؛ از جمله: «امکان وحي الهي به پيامبران»، «برتري پيامبران بر فرشتگان»، «امکان عصمت پيامبران»، «رويکرد اختيارگرايانه در عصمت پيامبران» و «اسوه و الگو بودن پيامبران».
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 192