جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پرسش از معنای زندگی در فلسفه مساله ایست که واقع گرایانی همچون جان هیک را بر آن داشته تا تبیینی از این مساله بر اساس مبانی خود ارائه دهد . وی با توجه به مولفه های کانتی و ویتگنشتاینی در شبکه تفکرات خود به" معنای عملی زندگی" تصریح کرده و معنای عملی زندگی را در گرو رابطه ای دوطرفه بین انسان و جهان میداند . بنابراین لاجرم به تاثیرجهان به عنوان امری که انسان زندگی خود را در آن تجربه میکند، پرداخته و تفسیر جهان را به خوش بینی کیهانی - مفهومی که دارای دو مولفه غایت رئوف (خیر) و ساختار متناسب با این غایت از جهان است - منوط میکند . وی ، این خوش بینی کیهانی را نیز مرهون باورهای دینی می داند . براین اساس، او چرخشی را در پرسش از معنای زندگی ایجاد کرده و آنرا به پرسش از "ماهیت جهان" و سپس از "ماهیت جهان" به پرسش از "خصوصیات دینی که قضاوت بهتری را از جهان به ما عرضه میکند" تبدیل میکند . گذشته از بررسی تبیین نظر جان هیک در باره معنای عملی زندگی با توجه به مولفه های تفکر او در محدوده واقع گرایی انتقادی وی ، نحوه انتقال او ازمقوله فرهنگ به دین ، عدم شمول گرایی نظریه وی و اختصاص آن تنها به ادیان ابراهیمی ، و در نهایت عدم استلزام بین خوش بینی کیهانی و باورهای دینی ، از جمله مسائلی است که مهمترین مباحث این مقاله را به خود اختصاص داده است .

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 73 تا 90

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

جعل معنا از نگاه سارتر و نقد و بررسی آن بر اساس مبانی شناخت‌گرایی

نویسنده:

داود صدیقی، امیر عباس علیزمانی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه امام صادق (ع),

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

سوبژکتیویسم , ژان پل سارتر , وجود فی نفسه , وجود لنفسه , ناشناخت گرایی , فلسفه دین

کلیدواژه‌های فرعی :

آگاهی , آزادی انسان , جعل معنا , پوچی و بی معنایی , پدیدار شناسی(کلام جدید) , امکان ناضرور , وجودشناسی سارتر , هستی و نیستی ,

چکیده :

جعل و کشف معنا دو دیدگاه بنیادین در معنای زندگی هستند که هر کدام موافقان و مخالفانی را به خود اختصاص داده‌اند. سارتر با تبیین وجودِ فی‌نفسه و وجودِ‌ لنفسه، و همچنین مفاهیمی همچون امکان ناضرور، آزادی و فردیت، ابتدا جهان را از هر معنایی تهی می‌کند و سپس برای استعلای خویش و همچنین عدم انفعال، در پی جعل معناست. بنابراین، در این حوزه، سارتر را می‌توان یک ناشناخت‌گرا و سوبژکتیویست خواند و از این رو انتقادات مربوط به این دو نحله به سارتر نیز تعلق می‌گیرد. برای نمونه، سارتر با سوبژکتیو دانستن معنا امکان هر گونه داوری معرفتی را دربارۀ صدق و کذب دیدگاه اخذشده از بین می‌برد. در عین حال، به نظر می‌رسد، با توجه به مبانی معرفتی ناشناخت‌گرایان و سوبژکتیویست‌ها، می‌توان از قوت این نقد کاست. همان طور که می‌دانیم، تأکیدِ سارتر و سایر اگزیستانسیالیست‌ها بر جعل و یا کشف معنا شدیداً وابسته به فرد و ساختار سوبژکتیو اوست. بنابراین به نظر می‌آید با توجه به بنیان‌های فلسفی سارتر، نقدهای مبتنی بر شناخت‌گرایی بر سارتر وارد نباشد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 119 تا 142

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

شواهد کشف‌باوری معنای زندگی در دیدگاه طباطبایی

نویسنده:

میثم امانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه امام صادق (ع),

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علامه طباطبایی , صدق الهی , فلسفه دین , صدق , عقل گرایی(مقابل تجربه گرایی) , کشف و جعل معنای زندگی , غایت باوری , واقع گرایی هستی شناختی

کلیدواژه‌های فرعی :

هدایت الهی , غایت , تجربه گرایی (مسائل جدید کلامی) , حرکت جوهری , احساس (معرفت شناسی) , نظریه مطابقت , وحدت فعل الهی , کشف باوری معنای زندگی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

مطابق دیدگاه کشف‌باوری در باب معنای زندگی، معنای زندگی هم وجود خارجی دارد و هم قابلیت کشف. طباطبایی اگرچه متعرض به این مسئله نشده، ولی شواهدی در آثارش وجود دارد که نشان می‌دهد به کشف‌باوری معتقد است. طباطبایی معتقد است فاعل، فعل و غایت در وجود واحد متحدند. غایت مرتبه‌ای بالاتر در سلسله‌مراتب وجودی است، و در نتیجۀ هدایت الهی غایت زندگی انسان است و غایت زندگی انسان لازمۀ وحدت فعل الهی است. تحلیل شاهد فوق نشان می‌دهد طباطبایی به چهار پیشفرض واقع‌گرایی هستی‌شناختی، غایت‌باوری، عقل‌گرایی و نظریۀ صدق باور دارد که دیدگاه وی در باب کشفی بودن معنای زندگی را مشخص می‌سازد. تحلیل شواهد آثار طباطبایی مؤید قول ایشان به کشف‌باوری معنای زندگی است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 1 تا 23

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تأثیر مبانی وجودشناختی و مابعدالطبیعی ملاصدرا در حل بعضی مسائل بنیادین اخلاق

نویسنده:

صادق خوشخو، مریم محبتی، امیرعباس علیزمانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فطرت گرایی , عینیت گرایی = ابجکتیویسم , ذهنیت گرایی اخلاقی , نتیجه گرایی (فلسفه اخلاق) , تکلیف گرایی , فضیلت گرایی (مکتب اخلاقی) , اخلاق , اصطلاحنامه فلسفه , اصطلاحنامه اخلاق اسلامی

کلیدواژه‌های فرعی :

حکمت متعالیه , حرکت جوهری , ملاصدرا , انسان شناسی ملاصدرا , صورت های نفسانی , تمایز میان انسانها , وحدت در کثرت نفس , فطرت ثانوی , رابطه اختیار با سعادت , جمع عینیت و ذهنیت در اخلاق , خیر حقیقی , خیر پنداری , رابطه اخلاق و شریعت , وحدت نتیجه و تکلیف , عینیت کمال مطلوب , رابطه اخلاق و تنوع نوعیت انسان , پیامبر ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

شابک (isbn):

2345-3761

چکیده :

در این نوشتار به دنبال آن هستیم تا موضع صدرالمتألهین را در حل بعضی مسائل بنیادی اخلاق، از قبیل عینیت گرایی یا ذهنیت گرایی، نتیجه گرایی یا تکلیف گرایی، وظیفهگرایی یا فضیلت گرایی، که ذهن فیلسوفان دین و اخلاق معاصر را به خود مشغول ساخته است، درک و دریافت نماییم. از این رو با کنکاش در منظومه فلسفی ملاصدرا نخست مبانی و پیشفرض های وی، متناسب با مسائل مذکور، استخراج گردید، و آن گاه از دریچه مبانی یادشده، نگاهی به چشم انداز وی در اخلاق انداختیم، و پاسخ مسائل مذکور را جویا شدیم. در بازخوانی نظریات این فیلسوف اسلامی فطرت گرایی را می توان به عنوان محوری در حل مسائل مزبور معرفی کرد. ملاصدرا بر اخلاق به عنوان امری فطری و تمایز بخش نوعیت انسانها به لحاظ فطرت ثانویه انگشت می نهد. نتیجه پژوهش حاضر دریافت تصویری از جمع بین عینیت گرایی و ذهنیت گرایی، نتیجه گرایی و تکلیف گرایی، فضیلت گرایی و بر اساس مبانی هستی شناختی ملاصدرا همچون اصالت وجود، و وحدت تشکیکی آن، ضرورت و سنخیت علت و معلول، حرکت جوهری نفس، و اتحاد آن با بدن، نقش سازنده علم و عمل در اخلاق، خیر بودن غایات نسبت به فاعل آن، عینیت کمال مطلوب، رابط بودن مخلوقات نسبت به واجب تعالی، فطری بودن اصول کلی اخلاقی، و بر محوریت فطرت گرایی وی است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 65 تا 86

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

زبان دین از دیدگاه غزالی

نویسنده:

محمد توکلی پور؛ امیر عباس علیزمانی؛ علیرضا پارسا؛ ناصر محمدی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه امام صادق (ع),

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

امام محمد غزالی , زبان دین (مسائل جدید دین شناسی) , هرمنوتیک , فلسفه دین , معنا(اصطلاح وابسته) , اشتراک‌ لفظی , تشبیه بلاتکییف , بیان ناپذیری

کلیدواژه‌های فرعی :

ایمان‌گرایی = فیدئیسم (معرفت‌شناسی) , سلوک عرفانی , اسمای الهی , صفات الهی , اشاعره (اهل سنت) , عالم ملکوت , 13. علم کلام , سالک , کتاب احیاء علوم‌الدین غزالی ,

چکیده :

زبان دین خواهان کشف و تببین ماهیت زبانی است که در الفاظ و گزاره‌های دینی به کار رفته است. این کشف به ما کمک می‌کند تا مراد اصلی یا فحوای حقیقی مضامین دینی را که در قالب زبان بشری بیان شده است دریابیم. غزالی، متأثر از نگرش‌های کلامی و یافته‌های عرفانی خود و با لحاظ مراتب مختلف ادراک مردمان، دیدگاه‌های متفاوتی را در این موضوع ابراز داشته است. از این رو، گاه اجتناب از تأویل را لازم می‌داند، گاه ضرورت عدول از معنای ظاهر را خاطرنشان می‌سازد و گاه با بحث از «روح معنا» که خود طراح آن است، بدون آن که معنای ظاهر انکار شود، گوهر حقیقی معنا را فارغ از ویژگی‌های مصادیق آن منظور می‌نماید. در عین حال، جریان اندیشۀ او در این باب به منزل اشتراک لفظی نیز ورود می‌کند و پایان سیر آن در معناشناسی اوصاف‌ الهی چنین است که حقیقتش نصیب فهم هیچ کس نخواهد شد و معانی آن در صید هیچ ادراکی درنخواهد آمد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 25 تا 46

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

سرگذشت انسان از اختیار تا نجات (بررسی تطبیقی اختیار انسان از دیدگاه ایرنائوس و ترتولیان)

نویسنده:

ندا خوشقانی، امیرعباس علی زمانی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

اصفهان: دانشگاه اصفهان,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اختیار انسان , ایرنائوس , ترتولیان , رستگاری (مسائل جدید کلامی) , الهیات مسیحی , هبوط انسان (آموزه‌ها‌ی دین مسیحیت)

کلیدواژه‌های فرعی :

روح القدس , فطرت(کلام) , جاودانگی اعمال , کمال حقیقی انسان , خلق آدم (ع) , انجیل , تورات , آدم و حواء , گناه ذاتی , دین مسیحیت (ادیان زنده) , تثلیث مسیحی , کارکرد منفی گناه , کارکرد مثبت گناه ,

چکیده :

بحث اختیار انسان و سوء استفاده وی از اختیار، یا گناه، یکی از آموزه های اصلی کتاب مقدس و همچنین اندیشمندان مسیحی بوده است. از این میان، ایرنائوس و ترتولیان- از نخستین آبای کلیسا- هر دو اختیار انسان را به منزله ضرورتی در آفرینش آدمی برای به کمال رسیدنش می دانند، اما انسان همواره اختیار خود را به درستی به کار نمی برد و چه بسا موجبات گناه خود را فراهم آورد. ایرنائوس هرچند به مفهوم بازدارنده گناه در راه کمال توجه دارد، گاه برای آن کارکرد مثبت نیز قایل است و آن را وسیله تجربه آدمی و تشخیص سره از ناسره می داند، اما بر خلاف ایرنائوس، ترتولیان به این دگردیسی مفهوم گناه قایل نبوده، گناه را همانا منتهی به مرگ و هبوط می داند، چنان که آدم و حوا هبوط کردند و از بهشت رانده شدند. برخلاف ترتولیان، ایرنائوس در اینجا نیز گناه آدم و حوا را ناشی از ناتوانی ایشان در آغاز آفرینش می داند و هبوط ایشان را محرکی برای ورود ایشان به این جهان برای به شباهت رسیدن با خداوند تفسیر می نماید، نه مانعی بر سر راه کمال. البته، در نجات شناسی ایرنائوس و ترتولیان تنها اختیار آدمی شرط کافی نیست، بلکه حضور پدر، پسر و روح القدس را نیز در فرآیند نجات و کمال انسان می طلبد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 49 تا 68

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

لوازم و نتایج دیدگاه متأخر ویتگنشتاین درباره دین و باور دینی

نویسنده:

نوّاب مقربی، امیرعباس علی زمانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه امام صادق (ع),

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه دین , فلسفه تحلیلی , بازی زبانی , دین چونان تصویر , الاهیات چونان دستور زبان , ویتگشنتاین متأخر

کلیدواژه‌های فرعی :

ایمان گرایی (مسائل جدید کلامی) , ایمان , جدایی دین از علم , شاکله مفهومی , باور دینی‌ , ناواقع‌گرایی دینی ,

چکیده :

مدّعای اصلی مقاله حاضر آن است که ویتگنشتاین، بازی زبانی دین را نه ردّ کرده و نه تأیید؛ بلکه تنها گفته است چنین بازی زبانی ای وجود دارد، که پیشفرضها و حدّ و مرزهایی دارد. در دیدگاه متأخر ویتگنشتاین، طرح پرسشهایی از این دست که آیا خدا واقعاً وجود دارد، بر پایه دستور زبان دینی غلطی استوار شده اند؛ زیرا بیرون از شاکله مفهومی ای که پذیرفته ایم، نمی توانیم بپرسیم که آیا خدا واقعاً وجود دارد یا نه. مؤمنان، در شاکله مفهومی خود یا در بازی زبانی خود، مفهوم خدا را از پیش فرض می کنند و سخن گفتن درباره خدا، در بیرون از مرزهای این شاکله مفهومی ممکن نیست. کوتاه سخن آنکه بر اساس این مدّعا و نتایج به دست آمده از دیدگاه های متأخّر ویتگنشتاین در باب دین و باور دینی، می توان به پرسشهایی بااهمیت درباره جدایی دین از علم، ایمان گروی ویتگنشتاینی، و ناواقع گروی دینی از منظر ویتگنشتاین پاسخ درخور داد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 25 تا 48

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

جایگاه ایمان در فلسفه ویتگنشتاین

نویسنده:

علی امیری

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , کلام , ایمان (فرجام شناسی) , ویتگنشتاین , الهیات(کلام جدید) , فلسفه تحلیلی , philosophy , philosophy , PHILOSOPHY , religious beliefs , لودویگ , 1889- 1951م. , PHILOSOPHY , religious beliefs , لودویگ , 1889- 1951م. , باور دینی‌

چکیده :

هدف اصلی این تحقیق، توضیح و بررسی جایگاه ایمان در فلسفه ویتگنشتاین است. بدین منظور پس از یک مقدمه کوتاه که در واقع ارائه تصویری از سیمای فیلسوف مورد بحث ماست. فصل اول با عنوان "مدخلی بر مطالعه ویتگنشتاین" آغاز می شود. در فصل دوم روایت های کلاسیک از ایمان مورد بحث قرار گرفته از فصل سوم بحث روی دوران اول تفکر ویتگنشتاین آغاز می گردد. فصل چهارم "تئوری تصویری" عنوان دارد که در آن نظریات معرفت شناختی واپستمولوژیک ویتگنشتاین اول مورد بحث قرار میگیرد. فصل پنجم به امر ناگفتنی اختصاص دارد که در رأس آن ایمان قرار می گیرد. فصل ششم سرآغاز بخش دوم است که به دوران دوم حیات فکری ویتگنشتاین اختصاص یافته است. فصل هفتم به "بازی های زبانی" اختصاص دارد که از مضمون های اصلی دوران متأخر است. در فصل هشتم بحث درباره "اشکال زندگی" است. فصل نهم "تلقی ویتگنشتاینی" از ایمان به دیدگاههای شخصی ویتگنشتاین راجع به ایمان می پردازد. فصل دهم به نقد و بررسی فشرده از نظریات ویتگنشتاین در دو دوره متفاوت حیات فکری او اختصاص دارد. این پژوهش با یک نتیجه گیری خلاصه در پنج بند به آخر می رسد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رابطه عقل ودین ازنظرعلامه فلاسفه مشاء (کندی، فارابی، ابن سینا، ابن طفیل و ابن رشد)

نویسنده:

علی قربانی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی

وضعیت نشر :

موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران: ,

زبان :