جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «نهایة الحکمة» کتابی فلسفی و به زبان عربی، از تالیفات مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی است. علامه فقید کتاب بدایة الحکمة را به عنوان اولین متن درسی برای جویندگان حکمت الهی تالیف نمودند و نهایة الحکمة را برای کسانی که به خوبی بدایة را فرا گرفته و با مسایل فلسفی اسلامی آشنایی حاصل کرده اند، نگاشته اند. در واقع اگر بدایة برای مرحله ابتدایی فلسفه است، نهایة برای مرحله پایانی آن تنظیم گردیده و در اکثر مراحل نهایة الحکمة مباحث مفصل تر از آنچه در بدایة الحکمة است بررسی گردیده اند. یعنی اقوال و آراء بیشتری مطرح گردیده و درباره برخی مسایل عمیق تر مطالب ذکر شده اند و به اشکالات نیز پاسخ های دقیق تری داده شده است. دشواری فهم مطالب نهایة الحکمة مربوط به همین موارد است یعنی سطح مسایل مورد بحث نهایة بالاتر از سطح بدایة است و الا در اغلب موارد عبارات نهایة گویاتر است به طوری که می توان از آن برای تبیین عبارات بدایة استفاده کرد. کتاب نهایة الحکمة به منظور تدریس فلسفه در حوزه های علمی نگارش یافته و هم اکنون این کتاب بسان بدایة الحکمة به عنوان متن درسی فلسفه معروف می باشد و نسبت به سایر متون فلسفی از مزایایی برخوردار است. کتاب نهایة الحکمة 5 سال پس از بدایة الحکمة در سال 1395 ق تالیف گردیده است.

کتاب «نهایة الحکمة» کتابی فلسفی و به زبان عربی، از تالیفات مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبایی است. علامه فقید کتاب بدایة الحکمة را به عنوان اولین متن درسی برای جویندگان حکمت الهی تالیف نمودند و نهایة الحکمة را برای کسانی که به خوبی بدایة را فرا گرفته و با مسایل فلسفی اسلامی آشنایی حاصل کرده اند، نگاشته اند. در واقع اگر بدایة برای مرحله ابتدایی فلسفه است، نهایة برای مرحله پایانی آن تنظیم گردیده و در اکثر مراحل نهایة الحکمة مباحث مفصل تر از آنچه در بدایة الحکمة است بررسی گردیده اند. یعنی اقوال و آراء بیشتری مطرح گردیده و درباره برخی مسایل عمیق تر مطالب ذکر شده اند و به اشکالات نیز پاسخ های دقیق تری داده شده است. دشواری فهم مطالب نهایة الحکمة مربوط به همین موارد است یعنی سطح مسایل مورد بحث نهایة بالاتر از سطح بدایة است و الا در اغلب موارد عبارات نهایة گویاتر است به طوری که می توان از آن برای تبیین عبارات بدایة استفاده کرد. کتاب نهایة الحکمة به منظور تدریس فلسفه در حوزه های علمی نگارش یافته و هم اکنون این کتاب بسان بدایة الحکمة به عنوان متن درسی فلسفه معروف می باشد و نسبت به سایر متون فلسفی از مزایایی برخوردار است. کتاب نهایة الحکمة 5 سال پس از بدایة الحکمة در سال 1395 ق تالیف گردیده است.

«نهایت فلسفه»، ترجمه سلیس و روانی از کتاب پر ارج «نهایة الحکمه»، تالیف مرحوم علامه طباطبایی است که در آن، مسائل عمیق و دشوار فلسفی را به مدد برهان و ابتکار فلسفی و ذهن و ذوق مثال زدنی، تعلیم می دهد. این اثر در واقع، خواننده را با خود تا قله های فلسفه و نهایت حکمت، می برد و از سیر در مسائل فلسفی مشعوف می سازد. موضوعاتی که در کتاب حاضر بحث شده اینهاست: مسائل کلی وجود، وجود مستقل و وجود رابط، مواد قضایا، ماهیت و احکام آن، مقولات ده گانه، واحد و کثیر، علت و معلول، قوه و فعل، سبق و لحوق و قدم و حدوث، عقل و عاقل و معقول، درباره واجب الوجود.

دعا و نیایش وسیله‌ی اظهار عجز و نیاز بنده به خالق و زیباترین جلوه‌ی سرسپردگی و عبودیت در آستان قدس ربوبی است. ابعاد معنوی دعا متفکران را از تحلیل و بررسی‌های نظری بی‌نیاز نساخته است؛ بلکه در خصوص رابطه‌ی آن با قضا و قدر الاهی، نظام علی و معلولی، علم و اراده‌ی خدا و این‌که آیا تأثیر دعا سبب انفعال در ذات خدا می‌گردد یا نه، فیلسوفان اسلامی را به تأمل فراخوانده است. در این جستار، از نگاه سه فیلسوف نام‌برده در عنوان مقاله، به نکات ذیل دست‌ یافتیم: اولاً دعا خود بخشی از قضا و قدر الاهی در نظام اسباب و مسببات بوده، به‌منزله‌ی وسائط و اسبابی است که سبب وصول داعی به مقصد می‌گردد. ثانیاً فعل انسان با همه‌ی ویژگی‌هایش، ازجمله اختیاری بودنش، معلوم و مراد حق‌تعالی بوده، نقش‌آفرینی عوامل معنوی در تعیین سرنوشت بشر در همین راستا ارزیابی می‌گردد. ثالثاً لازمه‌ی پذیرش دعای بنده انفعال در ذات و علم معبود نیست؛ زیرا به اعتقاد ابن‌سینا، مؤثر حقیقی در امر دعا، اعم از حال تضرع و نیاز بنده و نیز آثار آن، تنها همان مبدأ نخستین است. دعا معلول ذات حق‌تعالی است و عالی از دانی منفعل نمی‌شود؛ اما به اعتقاد ملاصدرا، این نفوس سماوی هستند که از احوال زمینیان تأثیر پذیرفته و دچار انفعال می‌گردند، نه ذات یا اراده‌ی حق‌تعالی. سرانجام، به اعتقاد علامه طباطبایی، علم خدای تعالی به موجودات و رویدادهای جهان، مطابق وجود نفس الامری آن‌هاست و علم خداوند علم فعلی است که منشأ صدور موجودات است. از آن‌جا که علم خداوند با ذات او یکی است، دعا مستلزم انفعال در ذات و علم حق‌تعالی نیست.

نظریه وحدت جهان در تاریخ اندیشه بشری به صورتهای گوناگونی مطرح شده است. پیروان این نظریه از راه های متعددی به اثبات این نظریه پرداخته اند. در برابر این نظریه، مفهوم جهان های ممکن مطرح است که به نوعی بر تعدد جهان ها دلالت دارد. در این نوشتار سعی شده است تا این دو نظریه مطرح شده، دلایل آن ها مورد نقد و بررسی قرار گیرد.

کتاب «اسرار آل محمد علیهم السلام» ترجمه کتاب سلیم بن قیس هلالی، پژوهشی تاریخی در مورد شکل‌ گیری «شیعه» و تفکرات «مهدویت» از صدر اسلام تا عصر کنونی است. در این پژوهش ضمن بیان کلیاتی در زمینه نحوه فرمانروایی اعراب مسلمان از صدر اسلام و دوران نبوت پیامبر اسلام (ص)، دوران خلفا و دوران خلافت امویان، به چگونگی انتشار دین اسلام پس از فتوحات اسلام و در عصر بنی‌ امیه اشاره شده و اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مسلمانان در عصر حکومت امویان تا زمان عمر بن عبدالعزیز اشاراتی صورت گرفته است. آنگاه نگارنده به چگونگی شکل‌ گیری فرقه‌ های مختلف مسلمان، به‌ویژه شیعیان و عقاید و فرقه‌ های درونی آنان اشاره کرده و آغاز تفکرات مهدویت در انتهای حکومت امویان و آغاز حکومت عباسیان را از لحاظ تاریخی مورد کنکاش قرار داده و چگونگی رواج چنین تفکراتی در آن عصر را مورد تحقیق قرار داده است.

«ایمان و کفر»، در واقع ترجمۀ کتاب ایمان و کفر بحارالانوار است که در سال 1360 ش توسط جناب آقاى عزیزاللّه عطاردى براى استفاده فارسى زبانان، از عربى به فارسى برگردانده شده است. آقاى عزیز اللّه عطاردى سعى کرده‌ اند، ترجمه‌ اى دقیق از روایات ارائه دهند، به طورى که معناى کامل و قابل استفاده‌ اى از روایات در ترجمه آمده باشد، به همین منظور روایاتى که به اندازه کافى گویا نیستند و احتیاج به توضیح دارند و مرحوم علاّمه مجلسى (ره) در ذیل روایت توضیحاتى آورده است، در متن ترجمه وارد کرده و با همین دیدگاه روایت را ترجمه نموده‌ اند. مترجم مقدمه‌ اى مفصل در ابتداى جلد اول کتاب ایمان و کفر آورده است که شامل بخش‌ هایى همچون تاریخچه حدیث، بیان مراکز حدیثى، مؤلفان کتب حدیثى، زندگینامه علاّمه مجلسى (ره) و توضیحاتى از ترجمه جلد پانزدهم که کتاب حاضر است، مى‌ باشد.

كتاب «المواسم و المراسم» به زبان عربی تاليف سيد جعفر مرتضى عاملي، عالم دینی، متخصص تاریخ اسلام و تشیع، سیره‌ نگار شیعی و از عالمان حوزه علمیه قم و لبنان مي باشد. كتاب شامل معرفی اجمالی اصول و فروع دین (از جمله معرفی امامان شیعه) است كه افزون بر آن فهرست محرمات، فضایل و رذایل اخلاقی آورده شده است.

«مبانى فقهى حکومت اسلامى» ترجمه‌ اى از کتاب «دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة» تألیف آیت الله حسین علی منتظری است که توسط آقایان محمود صلواتی و ابوالفضل شکوری ترجمه و تحریر شده است. موضوع کتاب، فقه حکومت و مباحث مربوط به دولت و اختیارات و مسئولیت‌ هاى ولی فقیه و ادله مربوط به اثبات ولایت فقیه می باشد. در ابتداى کتاب تاریخچه‌ اى از مباحث و تألیفات مربوط به فقه حکومتى در اسلام از عصر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله تا دوران معاصر ارائه گردیده سپس در ضمن مقدمه‌ اى به ضرورت وجود دولت و حکومت در اسلام و لزوم دخالت علما و فقها در مسائل سیاسى اجتماعى جامعه اسلامى و اهمیت فقه حکومتى و مسائل اجتماعى در اسلام پرداخته شده است، بررسی گردیده است. آنگاه اصول عقلى در مسأله ولایت و حکومت را بیان کرده است. در ادامه نگارنده به ثبوت ولایت به مفهوم حکومت براى رسول خدا صلى الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام اشاره کرده و دلایل قرآنى و روایى آن را بررسى نموده است. در جلد دوم این مجموعه ابتدا شرایط حاکم اسلامى بر اساس عقل، کتاب و سنت بیان گردیده است. در جلد سوم، نخست محدوده ولایت و اختیارات ولى فقیه و وظایف حاکم اسلامى در برابر اسلام و مردم و وظایف مردم در برابر وى بیان شده است. در جلد چهارم آداب و احکام اداره زندان‌ ها و مشروعیت اجمالى زندان و اختیارات ولى فقیه در زندانى کردن و عفو مجرمان مورد ارزیابى قرار گرفته است. در جلد پنجم برخى دیگر از شئونات ولى فقیه مانند: چگونگى ثبوت هلال با حکم والى، وظایف ولى فقیه در مورد احتکار و قیمت‌ گذارى، وظایف رهبر و کارگزاران حکومتى در برابر بیت‌ المال و وجوب رسیدگى به مجرمان جامعه اسلامى، سیاست خارجى اسلام و روش برخورد با اقلیت‌ هاى غیر مسلمان در اجتماع اسلامى، حقوق متقابل مردم و رهبرى و اخلاق کارگزاران مورد بحث و بررسى قرار مى‌ گیرد. در جلد ششم از این مجموعه به بحث درباره منابع مالى حکومت اسلامى پرداخته شده و حکم منابع مالى مانند زکات، خمس، انفال، غنایم جنگی و سایر اموالى که ولی فقیه حق تصرف و هزینه کردن آن براى جامعه اسلامى را دارد، بررسى گردیده است. در جلد هفتم احکام فیء و انفال نیز که یکى از منابع مالى دولت اسلامى است مورد کنکاش فقهى قرار گرفته است. نگارنده همچنین درباره جزیه و خراج و احکام فقهى آن نیز اشاره و مطالبى بیان کرده است. در هشتمین و آخرین جلد از این مجموعه فقهى، احکام فقهى مربوط به احیاء موات و مالیات‌ ها به عنوان یکى دیگر از منابع مالى دولت اسلامى مطرح شده است.

«اجوبة المسائل النصیریة»، مجموعه‌ ای است از مکاتبات خواجه نصیرالدین طوسی با علمای زمان خویش. بیشتر رساله های این مجموعه، به زبان عربی و اندکی از آنها به زبان فارسی است و موضوع آنها مسائل فلسفی (به معنای اعم) و منطقی و موعظه و... است.