جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 224
معناشناسى و گستره افضليت امام در انديشه متكلمان
نویسنده:
محمدحسين فارياب
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني قدس‌سره,
چکیده :
در انديشه شيعه و بسيارى از اهل‏ سنت، افضليت امام يكى از شرايط لازم براى امام است. اين مسئله درطول تاريخ اسلام، در كشاكش بحث‏ هاى شيعه و سنى بارها مورد چالش قرار گرفته است. آنچه اين نوشتار به دنبال آن مى‏ باشد، مرورى است بر معناى افضليت در انديشه متكلمان با روش اسنادى. از سوى ديگر، يكى از مسائل اصلى در بحث افضليت، گستره افضليت امام است كه به حقيقت بيانگر مسئله معناى افضليت است. پس در اين نوشتار معناى افضليت را از ديدگاه متكلمان بررسى مى‏ كنيم كه بيانگر ديدگاه آنها در بحث گستره افضليت نيز به‏ شمار مى‏ رود. بر اساس مهم‏ ترين يافته‏ هاى اين تحقيق، متكلمان اهل‏ سنت كمتر به اين بحث توجه داشته‏ اند و در سوى مقابل، متكلمان شيعى معانى متعددى براى افضليت ذكر كرده‏ اند.
صفحات :
از صفحه 63 تا 76
بررسی مبانی و روش‌های مشترک قاضی عبدالجبار معتزلی و ریچارد سویین‌ برن در مبحث معجزه
نویسنده:
عباس دهقانی نژاد ، محمد سعیدی مهر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران,
چکیده :
در این مقاله بیش از آنکه در صدد مقایسۀ دیدگاه‌های مشترک قاضی عبدالجبار و سویین‌برن دربارۀ حیطه‌ها و مباحث مختلف معجزه باشیم، سعی داشته‌ایم مشابهت مبانی و روش‌های آنها را در این مبحث نشان دهیم. اعتقاد نگارندگان بر این است که مبانی و روش‌های مشترک در بسیاری موارد به دیدگاه‌های مشابه ختم می‌شود. تلاش ما در نشان دادن این شباهت‌ها در سه بخش سامان یافته است: مبانی، رویکردها و روش‌های مشترک. در مبانی نشان داده‌ایم که این دو متفکر از لحاظ معرفتی، معناشناختی و دینی شباهت‌های عمیقی دارند. در قسمت رویکرد‌ها هم بیان کرده‌ایم که هر دو عقل‌گرایانی معتدل بوده‌اند. در نهایت در روش‌ها متذکر شده‌ایم که این دو متفکر از شیوه‌هایی مانند تمثیل، تقسیم و تکثیر دلیل استفاده کرده‌اند.
صفحات :
از صفحه 595 تا 611
نقد و بررسی پاسخ های سید مرتضی، قاضی عبدالجبار و فخر رازی به برخی از شبهات وارد بر عصمت انبیا (علیهم السلام) مذکور در تفسیر طبری
نویسنده:
حمیده سادات خادمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
دانشگاه اصفهان,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
چکیده عصمت پیامبران الهی از گناه و خطا مسأله ای است که به طور اجمال مورد قبول همه صاحبان ادیان و ملل می باشد. اما در اقسام و محدوده آن اختلافاتی وجود دارد. محتوای برخی از آیات قرآن این معنا را در ذهن ایجاد می کند که بعضی از پیامبران دچار خطا یا گناهی شده و یا اعتراف به گناه خود کرده¬اند. این آیات به گروهی از خیال پردازان مجالی داده است که داستان های بی اساسی را درباره¬ی شأن نزول آنها بسازند و اموری را به پیامبران الهی نسبت دهند که یا مخالف اساس نبوت است و یا منافی مقام عصمت و یا اصولاً با منطق و عقل و خرد منافات دارد و این داستانها از طریق برخی از مفسرین نشر داده شده است. طبری یکی از مفسرینی است که غالباً به صحت و نقد سند این روایات اعتنائی ندارد و احادیث ضعیف السند و اسرائیلیات را در تفسیر خود ذکر کرده و از این راه به ترویج و انتشار آنها کمک کرده است. ما در این رساله مسأله عصمت را از دیدگاه سید مرتضی، قاضی عبدالجبار و فخر رازی که هر کدام به ترتیب دارای مسلک کلامی امامیه، معتزلی و اشعری هستند، بررسی کرده و سپس از دیدگاه آنها برخی از شبهات وارد بر عصمت حضرت آدم، ابراهیم، موسی، ایوب، سلیمان و حضرت محمد (ص)، در تفسیر طبری را پاسخ داده و این پاسخها را مورد نقد و بررسی قرار داده¬ایم. قاضی عبدالجبار معتقد است عصمت انبیاء محدود در کبائر است و گناه صغیره را بر آنها جایز می شمرد، فخر رازی عصمت آنها را مربوط به بعد از نبوت می داند و سید مرتضی معتقد به عصمت مطلق انبیاء از صغیره و کبیره، قبل و بعد از نبوت است. روشن است که این اختلاف نظر در محدوده ی عصمت، در پاسخ هر کدام به این شبهات اثر گذاشته است. محور همه این شبهات، عدم شناخت مقام پیامبران است. چنین مفسرانی آیات قرآن را متناسب با شناخت خودشان از پیامبران تفسیر کرده اند، در حالی که قرآن برای پیامبران الهی مقامی قائل است که اگر متوجه آن بودند به سادگی آنها را متهم به خطا و گناه نمی کردند؛ یعنی وقتی قرآن سخن از گناه پیامبران به میان می¬آورد، این گناه به معنای گناهان کبیره و صغیره ای که انسان های غیر معصوم مرتکب می شوند نیست، بلکه معنای گناه به نسبت مقام معرفتی انسان متفاوت می شود، برای معصومین کلمه ی گناه به معنای بسیار لطیف و خاصی است که به دلیل معرفت بسیار عمیقشان نسبت به حق تعالی و اینکه دائمأ خود را در حضور وی می¬بینند هر امری را که مغایر با این حضور باشد، برای خود گناه محسوب می کنند و لفظ گناه در باره¬ی ایشان از باب «حسنات الابرار سیئات المقربین» استعمال می شود. البته عصمت یک امر دارای مراتب است و برخی از انبیاء که در درجات عالی عصمت بوده¬اند حتی لحظه ای دچار غفلت و یا ترک اولی نشده¬اند. کلید واژه ها: عصمت، قاضی عبدالجبار، سید مرتضی، فخر رازی، طبری
مبانی آزادی سیاسی در اندیشه شیعی امام خمینی و اندیشه اعتزالی قاضی عبدالجبار
نویسنده:
محمود شفیعی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
رابطه مبانی فهم فقهی متون وحیانی با معناشناسی و هرمنوتیک
نویسنده:
محمد جواد سلمان پور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
هرمنوتیک و کیفیت فهم فقهی کتاب و سنت به عنوان دین و شریعت دو بحث بسیار مهم محافل علمی و حوزوی است و از جهات متعددی مورد کند و کاو و نقد و نظر قرار گرفته است. نتایج بحث از هر دو موضوع، اساس بسیاری از مباحث دیگر و نگرش های مختلف در حوزه علوم اجتماعی و انسانی می باشد. دانش اصول فقه مهم ترین منبع دریافت اصول، قواعد و کیفیت فهم فقهی است. مباحث الفاظ، ظهورشناسی و حجیت ظهور در آن دانش ارتباط وثیقی با معناشناسی و شاخه مهمی از هرمنوتیک معاصر دارد، اگر چه خواستگاه هرمنوتیک در غرب با هرمنوتیک در اصول فقه متفاوت است. این مقاله در صدد است جایگاه هرمنوتیک و معناشناسی را در حوزه فهم فقهی قرآن و روایات و ارتباط آن با علم اصول فقه بررسی و تبیین نماید و برای این منظور بحث مختصری درباره معناشناسی و ادوار هرمنوتیک آورده شده است.
صفحات :
از صفحه 63 تا 84
معجزه و قانون علیت
نویسنده:
رحیم لطیفی، علی پریمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم,
چکیده :
پدیده معجزه در طول تاریخ ادیان، از زوایای گوناگونی، اندیشه دانشوران را به خود مشغول داشته است، در این میان نگاه هستی شناسانه فلاسفه به معجزه درخور اهمیت است. این که هر معلولی علتی مسانخ با خود را می­خواهد، یک قانون عقلی فلسفی است، از طرف دیگر، «خارق­العاده» بودن که جنس و مقوم معجزه است، در ظاهر معلول بدون علت مسانخ را به نمایش می­گذارد. حال پرسش این است که آیا معجزه معلول بدون علت است؟ تا پدیده خرد ستیز باشد؛ یا علت دارد ولی از سنخ علت­های طبیعی و مشهود و معروف بشر نیست؛ یا اصولاً نفس انبیاء به عنوان یک علت در صدور معجزات دخالت دارد. این نوشتار با تحلیل گونه­ های علت، معجزه را مستند به علل طبیعی غیر معروف و علل غیرطبیعی دانسته و دخالت نفس انبیاء در صدور معجزات را مستند ساخته است.
صفحات :
از صفحه 91 تا 118
سید رضی و متکلمان
نویسنده:
سید محمدمهدی جعفری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
سید رضی از دانشمندان و ادبای بزرگ سده‌های چهارم و پنجم هجری، افزون بر کار بزرگ گردآوری «نهج البلاغه»، در شعر بی مانند و در علم کلام و تفسیر قرآن و علوم بلاغت از توان بالایی برخوردار بود. آثار گرانسنگ او گواه راستینی بر این مدعاست. در سده‌‌های نخستین تاریخ اسلامی فرقه‌های کلامی درباره مسایل گوناگون عقیدتی آرای مختلفی داشتند، و هیاهوی بسیاری برای اثبات نظریه‌های خود به راه انداخته بودند. در این نوشتار چند نمونه از آرای کلامی مطرح در آن روزگار را، از دیدگاه سید رضی که مشخصا دیدگاه کلامی عقل گرای شیعه امامیه است، آورده‌ایم.
صفحات :
از صفحه 17 تا 28
آموزه بدا در اندیشه امامیه از آغاز غیبت تا پایان مدرسه بغداد
نویسنده:
سیدجمال الدین موسوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم : انجمن کلام اسلامی حوزه,
چکیده :
اندیشه ناب و توحیدی بدا گرچه در جامعه مسلمانان نخستین وجود داشت، اما بنا به دلایلی تنها در جامعه شیعی استمرار یافت. تا پایان عصر حضور ائمه علیهم السلام میان متکلمان شیعه اختلافی در تبیین بدا وجود نداشت. بعد از این دوره و در زمانی که کلام شیعه دوران رکود و فترت را پشت سر می گذاشت، گروهی از معتزلیان شیعه شده و متکلمان عقل گرای شیعه تبیین جدید از بدا را ارایه داده و آن را هم وزن نسخ دانستند. این اندیشه جدید که در ابتدا گروه اندکی طرفدار آن بودند، رفته رفته جایگاه مهمی در میان متکلمان شیعه پیدا کرد، به گونه ای که در اواسط قرن پنجم تقریبا همه گیر شد. تبیین این اندیشه جدید با شیخ مفید ادامه یافت و شاگردان وی نیز ادامه دهنده همین مسیر بودند.
صفحات :
از صفحه 51 تا 68
منابع معرفت از دیدگاه قاضی عبدالجبار معتزلی
نویسنده:
حسین سلطانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
قاضي عبدالجبار از چهرههاي معروف كلام معتزلي است كه در حوزة «معرفتشناسي» آراي قابل ملاحظهاي دارد. در نظام كلامي عبدالجبار، مسائل مطرحشده در مباحث علم و معرفت و به طور كلي در مباحث كلامي، داراي ترتيب منطقي و استنتاجي است، به طوري كه قضاياي قبلي پايه و اساس قضاياي بعدي و گزارههاي بعدي محصول و نتيجة گزارههاي پيشين است. افكار و انديشههاي معرفتي و كلامي قاضي، ريشه در يك سلسله منابع معرفتي دارد؛ منابعي همچون: حواس ظاهري، عقل، علوم ضروري، دليل وحياني و تقليد كه در بين آنها، عقل به معناي قوة تفكر نزد قاضي به عنوان منبعي مستقل و ابزاري بسيار مهم براي شناخت مطرح بوده، به طوري كه وي تنها راه رسيدن به معرفت خداوند را نظر و تفكر، يعني همان راه عقل ميداند. از نظرگاه قاضي، علم به مدركات كه نتيجة ادراك حسي است، پيشدرآمد علم ضروري و علم ضروري خود از راه استدلال عقلي، پيشدرآمد علم اكتسابي است.
بررسی براهین عقلی عصمت امام از دیدگاه سید مرتضی و قاضی عبدالجبار
نویسنده:
علی اصغر حدیدی ، محمدرضا امامی نیا
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
از براهین عقلی عصمت امامت می‌توان به برهان امتناع تسلسل ائمه، وجوب حفظ شریعت و وجوب پیروی امام اشاره کرد که علمای مذهب امامیه به آن استدلال کرده‌اند. از طرف دیگر، دیگر مذاهب اسلامی همچون معتزلیان، اعتبار چندانی برای عصمت قائل نیستند و سعی کرده‌اند به براهین عصمت امام از جمله سه برهان مذکور اشکال وارد کنند. این مقاله پس از بیان کلیات و معرفی مختصر دو کتاب المغنی و الشافی و تعریف عصمت، سه برهان عقلی مذکور را از نگاه دو دانشمند امامی و معتزلی (سید مرتضی و قاضی عبدالجبار) مورد تبیین و بررسی قرار می‌دهد که در طی این مسیر روشن خواهد شد که اشکالات قاضی نمی‌توانند نافی براهین مزبور باشند؛ چراکه در برهان امتناع تسلسل تکیۀ علمای امامیه بر خطاکار بودن امت است نه مسئلۀ اقامۀ حدود، در برهان حفظ شریعت نیز جایگزین‌های پیشنهادی قاضی عبدالجبار نمی‌تواند جانشین مناسبی برای حفظ شریعت باشد و در برهان پیروی از امام، عدم پیروی از امام در موارد خطای او، درواقع تقلیل جایگاه امامت به حساب می‌آید. با این وجود، برخی پاسخ‌های سید مرتضی نیز به تکمیل و توضیح بیشتری نیاز دارد.
صفحات :
از صفحه 131 تا 151
  • تعداد رکورد ها : 224