جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

پرداختن به موضوع دفاع از اعتقادات دینی با توجه به تهاجم گسترده‌ای که به اسلام و بالاخص تشیع در عصر حاضر صورت پذیرفته، امری ضروری به‌نظر می‌رسد. فرهنگ‌سازی‌هایی که ظهورشان با بروز پدیده‌هایی نظیر وهابیت، القاعده، داعش و عرفان‌های کاذب آغاز گردیده و هدفمند قلب تشیع را نشانه گرفته است حکایت از ضرورت توجه به این امر دارد. به‌نظر می‌رسد باید در مقابله با این تهاجم راهکاری روشمند به منظور برهم زدن محاسبات بنیانگذاران این پدیده‌ها و رسیدن به هدف که همان تعلیم و تربیت براساس کتاب و سنت و دفاع از این نوع تعلیم و تربیت است، اتخاذ نمود.این پژوهش با بررسی کتب تعلیمات دینی در مقطع متوسطه از آغاز آموزش رسمی در ایران، در پی ردپایی از تعلیم دفاع از اعتقادات بوده است که متأسفانه در هیچ برهه و مقطعی، بدست نیامده است. سیستم برنامه‌ریزی آموزش تعلیمات دینی کشور تاکنون تنها به ارائه مفاهیم دینی و اعتقادی پرداخته و برنامه‌ریزی خاصی به منظور آموزش دفاع از آموخته‌ها نداشته است. نگارنده، با تفحص در کتب تعلیمات دینی مقطع متوسطه و نیاز سنجی این مقطع به‌خصوص، به این نتیجه رسیده است که می‌توان علاوه بر تدوین و آموزش اعتقادات شیعی، با تغییرات جزئی در متون کتب مقطع متوسطه و اضافه کردن بخش هایی بدان، بنیان یک دفاع علمی را پی ریخت به صورتی که دانش‌آموز علاوه بر احاطه علمی به اعتقادات شیعی، قادر به دفاع عقلانی، علمی و عملی از آن نیز باشد. با لحاظ این تغییرات به‌نظر می‌رسد نظام آموزشی تعلیمات دینی تنها کشور شیعی دنیا، قادر خواهد بود توانایی در دانش آموز ایجاد کند که دانش آموز محفوظات را به خدمت عمل گیرد و از کیان مکتب تشیع محافظت نماید.

چکیده ندارد.

این مقاله بر آن است که با بیان عقاید غالیان و اثبات کفرآمیز بودن اعتقادات آنان، پدیده غلو را برخلاف شکل ظاهری آن (مبالغه در عشق و محبت به حضرات)، حربه ای در دست دشمنان ائمه اطهار (ع) از جمله وهابیون معرفی و با استناد به روایات و شواهد تاریخی اثبات کند که سردمداران و رهبران فرقه های غلات نه تنها بویی از محبت نسبت به آن بزرگان نبرده اند، بلکه دشمن آنان بوده، فقط برای بدنام کردن شیعه و رسیدن به هدف های مادی و دنیوی خود، ادعای محبت نسبت به آن بزرگان می کردند. در این مقاله ضمن بیان تفاوت اساسی میان عقاید غلوآمیز و عقاید شیعه با اثبات مظهریت صفات حق برای ائمه اطهار (ع)، تمامی کمالات الهی برای آن بزرگان اثبات می شود، بدون اینکه منجر به خدشه دار شدن مخلوقیت و مربوبیت ایشان گردد. بدین ترتیب روش برخی دلسوزان شیعه را که در مواجهه با عقاید غلوآمیز غالیان برای سلب اتهام از مکتب شیعه، حضرات ائمه اطهار (ع) را از مقام شامخ خود پایین آورده و شان واقعی آنان را به جا نیاورده اند، مردود دانسته و با توجه به مبانی نقلی و عقلی، مظهریت تام صفات حق را برای آنان اثبات می نماید.با درک معنی ظهور و تجلی خداوند در وجود امام معصوم (ع) و مظهریت کامل او نسبت به همه اسما و صفات حق تبارک و تعالی، می توان از فرو افتادن در ورطه تعطیل و تشبیه (و البته غلو) در امان بود.

تصوف در جهان اسلام دارای خاستگاه تسنن است و به مثابه جریانی اجتماعی، از قرن دوم به بعد شکل می گیرد. در بسیاری از موارد، بنا به دلایل متعددی، این جریان از جانب حاکمیت سیاسی وقت، مورد حمایت قرار گرفته است. به رغم این، تشیع به دلیل برخی اشتراکات آموزه ای و سیاسی و نهایتا در برخی مقاطع تاریخی به دلیل اضطرار، یا خودآگاهی تاریخی، به تصوف نزدیک شده و در فرایندی نسبتا آگاهانه تلاش کرده است تا در آن، تصرف کند تا جایی که می توان گفت تا پیش از شکل گیری نهضت و دولت صفویه، تصوف ــ که برای اهل سنت یک «مقر» تاریخی به حساب می آید ــ به مثابه «دالان و ممر» حرکت شیعه عمل نموده است. در واقع، هدف این مقاله، تبیین تطورات سیاسی تصوف و نیز وجوه و کیفیت تعامل و تصرف تشیع در تصوف تا زمان شکل گیری دولت صفویه است.

نگارنده در این نوشتار به بررسی شکل‌گیری مذهب تشیع و گسترش آن در مصر به عنوان یکی از سرزمین‌هایی که به دور از منازعات و رقابتهای سیاسی امویان و عباسیان بوده، می‌پردازد. نکته‌های اصلی مطرح شده در این نوشتار عبارت است از: جایگاه و موقعیت مصر در دوره خلفای راشدین، توجه خاص علی (ع) به مصر، عامل اصلی شکل‌گیری تشیع در آن جا، تشکیل خلافت عباسی و واکنش شیعیان مصر، پی‌آمد قیام نفس زکیه و ولایتعهدی علی بن موسی الرضا (ع)، تبلیغات شیعیان امامی و زیدی، برخورد خلیفگان عباسی با شیعیان، اخراج علویان و قیامهای علوی مصر در سده سوم هجری. در پایان به گونه اجمالی برخی از علل گسترش تشیع در مصر بررسی شده است. این عوامل عبارتند از: مهاجرت شیعیان، دوستی اهل بیت (ع)، قیامهای علوی و تقیه.

رساله حاضر شامل یک مقدمه و چهار فصل و یک سرانجام است . در فصل اول به زندگانی، شخصیت ، اساتید، شاگردان و وفات فارابی اشاره شده‌است ، همچنین در این فصل به تاثیر فارابی در آیندگان و متفکران پس از خود منجمله ابوالحسن عامری (فت 381 ه. ق.) ابن‌سینا (428-370 ه. ق.)، ابن‌رشد (595-520 ه. ق.)، ابن‌میمون (متولد 530 ه. ق.)، ابن‌باحه (فت 533 ه. ق.)، لوکری، سهروردی (587-549 هه. ق.)، خواجه نصیرالدین طوسی (672-597 ه. ق.)، میرداماد (فت 1041 ه. ق.)، ملاصدرا (فت 1050 ه. ق.) و ملاهادی سبزواری (1288-1212 ه. ق.) اشاره کرده و در ضمن به بیان آثار و تالیفات فارابی و معرفی و بررسی 21 کتاب او که در دسترس بوده و بیان اهمیت آنها پرداخته‌ایم. 1 - پنج کتاب سیاسی فارابی که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است عبارتند از: السیاسه‌المدینه، تحصیل‌السعاده، مبادی آراء اهل‌المدینه‌الفاضله، فصول‌المدنی، و تلخیص نوامیس افلاطون که ماهر یک را در جای خود شرح و بسط و بررسی کرده‌ایم. در فصل دوم به فلسفه و افکار فارابی و تاثیرات افلاطون و ارسطو بر او و سبک و اسلوب فارابی در فلسفه، بیان اجمالی از آراء فارابی در منطق فلسفه مابعدالطبیعه از دیدگاه فارابی که شامل بحث‌های خدا، فیض ، مسئله عالم و عقل فعال و ارتباط آن با عالم، مسئله نقش بشری که شامل: الف : طبیعت و اصل و سرانجام آن، ب : قوای نفس و ج: وحدت نفس میباشد، مسئله عقل و انواع آن که شامل عقل هیولای، عقل‌بالفعل، عقل مستفاد و عقل فعال میباشد، اخلاق، و در آخر این فصل به نظریه نبوت و هدف فارابی از آن پرداخته‌ایم. در اینجا لازم است توضیح دهم که ما در این فصل تنها به بیان مختصر فلسفه و افکار فارابی پرداخته‌ایم و از ارزیابی فلسفه وی صرفنظر کرده زیرا بیان مفصل فلسفه فارابی و ارزیابی‌های مربوط به آن موضوع رساله جداگانه‌ای است . لذا اگر ایراد شود که برخی از آراء فلسفی بیان شده امروزه به نزد فلاسفه اسلامی مقبول نیست در جواب فقط می‌گوئیم که آراء فلسفی بیان شده نظر و اندیشه فارابی بوده و صاحبنظران نیک می‌دانند که فلسفه از دیرباز تکامل و تحولات اساسی پیدا کرده‌است . در فصل سوم، اندیشه سیاسی فارابی را بیان کرده‌ایم و ابتدا به تعریف سیاست و جایگاه آن از دیدگاه فارابی، سعادت ، بحث از احتیاج انسان به اجتماع و هم یاری، انواع اجتماعات انسانی که شامل اجتماعات عظمی و وسطی و صغری می‌شود، عضو رئیس ، خصلت‌های رئیس مدینه فاضله و خصائل و صفات رئیس دوم مدینه فاضله پرداخته سپس به انواع مدینه‌ها از دیدگاه فارابی در حدتوان خود اشاره میکنیم و به معرفی و چگونگی خصوصیات مردم و هدف و رئیس این مدینه‌ها از دیدگاه فارابی پرداخته‌ایم. در فصل چهارم ارتباط اندیشه سیاسی فارابی با مذهب تشیع را بررسی کرده‌ایم در این فصل ابتدا به بیان شیعه بودن فارابی از دیدگاه علماء شیعه مذهب پرداخته و سپس تا آنجائیکه در حدتوانمان بود به تاثیرپذیری فارابی در مورد خصلت‌های رهبر مدینه فاضله از مذهب تشیع و آوردن آیات و احادیث شیعه در این باره پرداخته‌ایم. و در سرانجام به بحث و بررسی رساله خود نتیجه‌گیری پرداخته‌ایم.

مسئله جواز و عدم جواز رویت خداوند در زمره مسائلی است که در قرون اولیه اسلام بعنوان مسائل اصلی و یا اصول اعتقادی در جامعه اسلامی مطرح گردید و طیف عظیمی از مسلمانان آنروز بنام اهل سنت و جماعت و اصحاب حدیث از آن دفاع می‌کردند و انکار آنرا نوعی خروج از دین بحساب می‌آوردند. باتوجه به اینکه موضوع رویت باریتعالی در ارتباط با مبادی و اصول اسلامی در بادی امر غیرقابل قبول و به اصطلاح ممتنع می‌نماید و از اینجهت اثبات آن برای کسانی که به هر دلیل بدان معتقدند. مستلزم طرح مطالبی است که به عنوان دلیل و برهان قبول و دفاع از آن همراه با تحمل تکلف و تصنع فراوان و چه بسا خود در نهایت اعتراف به عدم امکان دفاع و بهرحال اعتقاد به چنین مسئله‌ای در عالم اسلام مطرح و تا آنجا که به عقیده برخی از محققین طرح مسئله رویت خداوند در قرون اولیه حاکمیت اسلام به وسیله متظاهرین به اسلام از اهل کتاب طرح‌ریزی و به وسیله جاعلان حدیث امثال ابوهریره لباس عمل به خود پوشید و بهرصورت سیر تاریخی مسئله رویت بطور اشاره و به نحو اختصار به قرار ذیل است : 1 - اهل سنت و جماعت و اصحاب حدیث که بطورکلی در تمام مسائل اسلامی - چه اعتقادی و چه فرعی - معتقد به اعتبار نصوص و احادیث میباشند و به هیچ وجه ارزش و اعتباری برای عقل قائل نیستند، از حامیان اصلی امکان و جواز رویت و حتی وقوع آن می‌باشند. 2 - اشاعره نیز در این مسئله به اصحاب حدیث پیوستند و گرچه در مقام تلفیق روش افراطی اصحاب حدیث و اعتبار و ارزش عقل و حاکمیت آن بودند، ولی در توجیه و تقریر جواز رویت و اقامه دلیل برای اثبات آن مواجه با مشکلاتی بودند و با تکلف و تصنع فراوان توجیهاتی را بعنوان دلایل عقلی و نقلی بر جواز رویت خداوند مطرح نمودند که در مورد دلایل نقلی از جمله آیات قرآنی ناچار متوسل به تاویل و خروج از نص و ظاهر قرآن شدند و در مقام دلایل عقلی نیز متوسل به توجیهاتی شدند که در نهایت به غیر موجه بودن آن اعتراف ، و از آن قطع امید و بدلایل نقلی روی آوردند که نص صریح بر عدم جواز رویت ذات باریتعالی میباشد از جمله آیات شریفه : ((لاتدرکه ابصار و هو یدرک الابصار... و قال ربی ارنی انظر الیک قال لن ترانی ... 3 - در مقابل آنان، معتزله که به اصالت عقل و اعتبار آن در تمامی مسائل اعتقاد داشتند، به عدم جواز رویت که مخالف تمام مبانی عقلی و نصوص شرعی و بخصوص آیات محکمات قرآنی است رای دادند. 4 - امامیه نیز با حفظ اصالت و استقلال مواضع فکری و اعتقادی خود، در این مسئله با معتزله توافق نظر و رای دارند. 5 - نظر نگارنده رساله با توجه به جهات فوق‌الذکر نیز عدم امکان و جواز رویت ذات باریتعالی می‌باشد.

شهرری با پیشینه ای درخشان در طول تاریخ نام های متعددی یافت و با گذر از ایران باستان و تسنن در قرن سوم هجری به تدریج به تشیع روی آورد، این تغییر مذهب پس از پیروزی دُعات عباسی در قرون دوم هجری و مهاجرت سادات و شخصیت های علمی –سیاسی به مرکز ایران صورت گرفت، که شخصیت های مهم این گروه : احمدبن حسن مادرانی که از شیعیان حمایت می کرد، وجود وکلای امامان به خصوص وکیل یکی از نواب امام زمان به نام ابوالحسین محمد بن جعفراسدی، چهره های برجسته ای چون شاه عبدالعظیم حسنی ، حسن بن زید، شیخ کلینی، شیخ صدوق ، ابن قبه رازی و ... . که تأثیر شگرفی بر اوضاع سیاسی و مذهبی این شهر گذاشتند. ری به عنوان شاهراه ارتباطی از شمال به طبرستان و از جنوب به قم متصل بود و این خود یکی از عوامل مهم در نشر و گسترش تشیع در این شهر بوده. با ظهور دولت آل بویه در قرن چهارم و پنجم هجری، عصر جدیدی برای شیعیان ایران که در تقیه به سر می بردند آغاز شد، شیعیان با حمایت حاکمان و وزرای شیعی مذهب آل بویه به گسترش تشیع در این شهر پرداختند. وجود مکان هایی چون حوزه ی علمیه ی ری و تشکیلجلسات مناظره در مساجد و کتابخانه ها و رشد کلام و عقاید شیعه و همچنین ساخت بقعه برای خاندان اهل بیت و طهارت ، نمونه هایی از تلاش آل بویه در شکوفایی تشیع در این شهر بوده است. ری به عنوان دومین پایگاه تشیع در ایران آن عصر و هم اکنون نیز به عنوان شهر شیعی شناخته می شود.