جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 50
جستاری درباره چیستی لذت از منظر ابن‌سینا
نویسنده:
عین الله خادمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مسئله لذت از مسائل درازْعمر، سترگ، تأثیرگذار، و در عین حال، مناقشه‌انگیز در طول تاریخ بشری بوده است و از دیرزمان تاکنون توجه مکاتب مختلف فلسفی ‌ـ ‌اخلاقی و همچنین ادیان الاهی و غیرالاهی، به‌صورت سلبی یا ثبوتی، بدان معطوف بوده است. گرچه ابن‌سینا در تعریف لذت از حکیمان سلف تأثیر پذیرفته، مقلد محض آن‌ها نبوده است. او دو تعریف برای لذت ارائه می‌دهد که تعریف دوم کامل‌تر از تعریف نخستین است. او برای تکمیل تعریف‌اش به امور ایجابی و سلبی توجه می‌کند. بوعلی از یک حیثیت در گام نخست، لذات را به حسی، عقلی و شهودی منقسم می‌سازد و برخلاف تصور عامه و برخی لذت‌گرایان مدعی است که لذات حسی باطنی برتر از لذات حسی ظاهری، و لذات عقلی و شهودی برتر از هر دوقسم لذات حسی‌اند و دلایلی برای به کرسی نشاندن این مدعا بیان می‌دارد. او از جهات دیگر لذات را به دنیوی (ناپایدار) و اخروی (ابدی)، جسمانی و روحانی تقسیم می‌کند، و لذات اخروی و روحانی را بر لذات دنیوی و جسمانی ترجیح می‌دهد و همچنین بر این باور است که لذت امری تشکیکی و ذومراتب است و برای آن مراتب پنج‌گانه‌ای ذکر می‌کند.
صفحات :
از صفحه 29 تا 50
تناظر عالم صغیر و عالم کبیر از نگاه حکیم افضل الدین کاشانی
نویسنده:
احسان قدرت اللهی - مهدی فرحناکی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
مکانت رفیع و بی بدیل انسـان در هـرم هستی و سیـادت و سروری بلامنازع او بر مجموعه ی کائنات همواره در کانون توجه مکاتب الاهی و اندیشمندان جوامع مختلف بشری واقع گردیده، به گونه ای که به رغم جرم و جثه ی صغیرش، از حیث توانمندی ها و قابلیت های وجودی، مضاهی عالم کبیر، بلکه روح آن قلمداد شده است. پیشینه ی تقریر نظام مند نظریه ی تناظر عالم صغیر و عالم کبیر در تاریخ فکر و فرهنگ بشری، به فلاسفه ی یونان باستان، و در حوزه ی اسلامی، به اخوان الصفا باز می گردد. حکیم افضل الدین کاشانی نیز در زنجیره ی بزرگان سنت عقلانی اسلامی و حکمای الاهی، از زاویه ای متفاوت، که سخن او را ممتاز از پیشینیان می سازد، به طرح این اندیشه پرداخته است. تناظر انسان و جهان از نگاه حکیم کاشانی از کمال آن دو جدا نیست. کمال عالم به معقول شدن نزد نفس ناطقه و کمال نفس ناطقه در دانایی به صور معقول است و ثمره ی دانایی وصول به لقای الاهی است. چنان چه طبیعت کامل انسان استعداد ویژه ی خود یعنی خرد را بارور سازد، با ادراک صور معقول و کلی موجودات، حقایق همه ی آن ها را به نحو بساطت در خود منطوی می یابد و با رجوع به حقیقت مطلق عالم، سلسله ی هستی را بدو باز می رساند. کنش و کارکردی چنین فراگیر و توانمندانه، جز با عقیده به دارا بودن قابلیت های همه ی اصناف و مراتب خلقت و تطابق و تناظر انسان با جهان، متصور و پذیرفتنی نیست. تضاهی عالم صغیر و عالم کبیر در اندیشه ی افضل الدین، در دو سطح و ساحت مطرح است: کلی و جزیی. در ساحت نخست، انسان و جهان متناظرا دارای کلیه ی مراتب هستی ـ بر اساس میزان آگاهی و پیدایی ـ قلمداد شده اند. این مراتب از حق نشات گرفته و در نهایت بدو بازمی رسند. در ساحت دوم، سخن از اندام وارگی جهان است. در این مقام، انسان و جهان از دو حیث جسمانی و نفسانی، در شکل، ماهیت و کارکرد، جزء به جزء با یک دیگر مطابق و متناظر فرض شده اند. در این مقاله کوشیده ایم پس از ارائه ی گزارشی کوتاه از پیشینه ی تاریخی این موضوع بر پایه ی دیدگاه ممتاز حکیم کاشانی در باب ارتباط وثیق خودشناسی و جهان شناسی، نظریه ی تناظر عالم صغیر و عالم کبیر در نظام فلسفی او را بررسی کنیم.
صفحات :
از صفحه 29 تا 50
تقسیم نفوس اخروی و سعادت یا شقاوت آنها در فلسفه سهروردی
نویسنده:
عین الله خادمی، مرتضی حامدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
سهروردی در یک تقسیم بندی، انسان ها را به کاملان در علم و عمل، متوسطان در علم و عمل، زاهدان پارسا، کاملان در علم اما ناقصان در عمل و در نهایت ناقصان در علم و عمل تقسیم نموده است. از زاویه دیگر، ایشان نفوس را به ساده پاک، ساده ناپاک، غیرساده کامل پاک، غیرساده کامل ناپاک، غیرساده غیرکامل پاک و نفوس غیرساده غیرکامل ناپاک تقسیم کرده و نتیجه می گیرد که سعادتمندان یا خوشبختان، همان کاملان در علم و عمل اند که به «نورالانوار» می پیوندند. آنان سعادتمندترین آدمیان اند اما شقاوتمندترین اشقیا، ناقصان در علم و عمل و کاملان در عمل اما ناقصان در علم اند که از شدت عذابشان به خدا پناه می برند. سایر نفوس اگرچه بنابر لطف ایزدی، عاقبت از عذاب و الم اخروی خلاصی می یابند اما سعادت و خوشی آن ها، محفوف به غواسق ظلمانی است.
صفحات :
از صفحه 71 تا 96
برهان معرفت نفس از فارابی تا صدرای شیرازی
نویسنده:
مجتبی افشارپور، یارعلی کرد فیروزجایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,
چکیده :
مسئله معرفت نفس و ملازمه آن با معرفت خداوند، از ابتدای شکل‌گیری اسلام و اندیشه اسلامی، به تأثر از روایات صحیحه معصومان در میان مسلمانان مطرح شد. در این میان، فیلسوفان مسلمان تحت تأثیر آموزه‌های اسلام، در تبیین این مسئله بسیار کوشیدند و آن را به ‌عنوان یکی از مسائل حکمت اسلامی مطرح کردند. حکمای مسلمان، این مسئله را از دو منظرِ معرفت حضوری نفس و شناخت حصولی آن محل بحث و کنکاش قرار دادند. در حوزه علم حصولی، آنها کوشیدند برهانی بر ملازمه بین معرفت نفس و معرفت رب عرضه کنند. در این مقاله روند شکل‌گیری این برهان، که ما آن را «برهان معرفت نفس» می‌نامیم، از زمان فارابی تا صدرا بررسی می‌شود. هرچند مشائیان از این برهان نهایتاً اثبات عالَم مفارقات یا محرک غیرمتحرک را نتیجه گرفتند، اما سهروردی نخستین کسی است که صراحتاً توان اثباتی این برهان را اثبات واجب‌الوجود دانست و بعدها صدرا چهار تقریر از این برهان عرضه کرد.
صفحات :
از صفحه 51 تا 75
بررسی نظام نوری در حکمت اشراقی
نویسنده:
محمود صیدی، حسن اختر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
اشراق لحظه‌اى است که در آن نخستین سپیده صبحگاهى خورشید پدیدار مى‌شود و نور معرفت به پیدایى مى‌گراید. از این رو حکمت اشراق نتیجه تجلى انوار عقلى بر نفوس است و بنیان آن بر پایه نور و مباحث مربوط به آن است.اساس فلسفه اشراق بر پایه نور و مراتب آن است. شیخ اشراق اولین کسی است که با الهام گیری از ایرانیان باستان و حکماء یونان به پایه ریزی حکمتی بر پایه نور می پردازد. با اینکه شیخ اشراق سعی بسیاری در تبیین مباحث نوری نموده است، برخی از مبانی او مانند نوری بودن نور حسی در این زمینه دچار کاستی است و برخی دیگر از آنها لوازمی دارد که خود او به تحلیل و بررسی آنها نپرداخته است. نگارنده در پژوهش حاضر سعی نموده است ضمن بررسی تحلیلی و انتقادی مبانی اشراقی در مباحث نوری، نشان دهد که این گونه مباحث منجر به اثبات و تبیین برخی از مسائل فلسفی می گردد که قواعد مشائین از اثبات آنها ناتوان بود.
صفحات :
از صفحه 59 تا 78
بررسی مراتب شهود در معرفت‌شناسی اشراقی
نویسنده:
طاهره کمالی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
از نور به عنوان موضوع فلسفه اشراق تفاسیر مختلفی ارائه شده است، اما بنا بر تفسیر منطبق با نظر سهرودی، نور رمز و نمادی است از آگاهی و خودآگاهی. لذا علم مدار فلسفه سهروردی است. مسئله بنیادی مقاله حاضر بررسی مشاهده یا شهود در مسئله محوری حکمت اشراق، یعنی علم اشراقی، است؛ و در صدد اثبات این فرض است که سهروردی همان‌گونه که قاعده اشراقی اِبصار را در ادراکات باطنی جاری می‌داند، اصطلاح مشاهده یا شهود را نیز بر تمام مراتب ادراک حسی، خیالی، عقلی، و قلبی اطلاق می‌کند. در این تحقیق نتیجه‌گیری می‌شود که طبق نظر سهروردی حقیقت ادراک، در مراتب مختلف ادراکات ظاهری و باطنی، شهودی است. مشاهده و مکاشفه در عالی‌ترین مرتبه متعلق به مشاهده و مکاشفه قلبی و همچنین معرفت فوق ادراک عقلی است و حقیقت معرفت اشراقی نیز در این مرحله نهایی از شناخت شهودی عقل تحقق می‌یابد و به ظهور می‌رسد.
صفحات :
از صفحه 93 تا 113
بررسی دعوی تاثیرپذیری حکمت صدرایی در بحث حرکت جوهری از آراء هراکلیتوس و زنون الیایی
نویسنده:
مریم خوشدل روحانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
طرح نظریه پیشینیان و پرسش از وضعیت نهایی آنان، در تفکر ملاصدرا و شاگردان و شارحان وی، نقش مهمی در شکل‌گیری و طرح نظریه حرکت ایفا می‌کند. ذکر اسامی و طرح نظریات فلاسفه یونان باستان، به عنوان شواهد صدقی در بحث حرکت جوهری و حدوث عالم، نمایانگر آشنایی و یا تأثیر پذیری احتمالی وی از آراء ایشان است. به باور این تحقیق، عدم دسترسی ملاصدرا به آثار یونانیان باستان و بهره برداری از منابع تاریخی محدود، باعث بروز اشکالاتی در نقل بیانات تاریخی در بحث حرکت جوهری شده است. ذکر مطالبی از هرقل حکیم و زنون اکبر در مباحث حرکت، گواهی بر این مدعاست. ملاصدرا به ذکر اندکی از آراء هرقل حکیم می‌پردازد و هیچ داعیه‌ای در آشنایی با آراء هراکلیتوس ندارد. به دلیل وجود تشابه ظاهری در اسامی هرقل حکیم (معرب هیروکلس، فیلسوف قرن 5 میلادی) و هرقلیطوس (معرب هراکلیتوس، فیلسوف معاصر سقراط)، برخی از معاصرین گمان کرده‌اند که هرقل حکیم همان هراکلیتوس (فیلسوف معاصر سقراط) است. ملاصدرا به طرح نظریه زنون الیایی در ضمن مباحث حرکت جوهری می‌پردازد. وی در صدد توجیه بیانات زنون الیایی (منکر حرکت) است. به باور این تحقیق، آراء طرح شده توسط ملاصدرا و فیض کاشانی، منتسب به زنون الیایی نیست. این مقاله ضمن بازشناسی تاریخی این دو حکیم (هراکلیتوس و زنون اکبر)، به بطلان هر دو گمان فوق می‌پردازد.
صفحات :
از صفحه 99 تا 123
بررسی پدیده تخلخل و تکاثف در طبیعیات فلسفه اسلامی (بحثی منتقدانه از منظر دانش فیزیک)
نویسنده:
سعید انواری، عباس انواری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
«تخلخل» و «تکاثف» دو اصطلاح در علم طبیعیات هستند که در معانی متعددی به کار رفته اند. در این مقاله معانی مختلف این دو اصطلاح، اعم از حقیقی، غیرحقیقی، و مجازی، و تفاوت آن ها با نمو و ذبول، سمن و هزال، ورم و نیز زیادت و نقصان مصنوعی بیان شده و به شرح انواع مختلف آن ها از قبیل: طبیعی و قسری، ذاتی و عرضی، جسمانی و روحانی پرداخته شده است. سپس با بیان دلایل فلاسفه مشاء و ارائه آزمایش های تجربی در اثبات تخلخل و تکاثف حقیقی، به نقد و بررسی این دلایل از منظر دانش فیزیک پرداخته و نشان داده شده است که گرچه به برخی از این دلایل ایراداتی وارد است، در مجموع می توان از تخلخل و تکاثف حقیقی دفاع کرد و سخن مخالفان این نوع از تخلخل و تکاثف، همچون شیخ اشراق، صحیح به شمار نمی آید.
صفحات :
از صفحه 23 تا 53
اندیشه سازی فلاسفه اسلامی در پرتو تعالیم وحیانی
نویسنده:
داوود محمدیانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
قرآن کریم مهمترین عامل شکل گیری فرهنگ و تمدن اسلامی بوده به طوری که می توان ادعا کرد اکثر پژوهشها و تلاشها در حوزه اندیشه اسلامی از علم صرف و نحو در ادبیات عرب تا فقه و اصول و کلام و فلسفه و عرفان بر محور آیات الهی شکل گرفته است. به عنوان مثال فلسفه که در اصل از سرزمین یونان وارد جهان اسلام شد تحت تاثیر آیات الهی قرآن و توسط اندیشمندان اسلامی هویتی اسلامی یافت و تحت تاثیر همین تعالیم قرآنی بود که واژه های یونانی «فلسفه» و «فیلسوف» بوسیله حکمای اسلامی به دو واژه «حکمت» و «حکیم» تبدیل گردید. از جایی که حکمای اسلامی معارف فلسفی یونان را کارآمد می دانستند و معتقد بودند همبستگی و پیوند معارف قرآنی و دینی با دستآوردهای عقلی فلسفه یونان در رشد و تعالی جامعه اسلامی تاثیری ژرف خواهد داشت به تطبیق مطالب فلسفه یونان با معارف دین اسلام روی آورده و توانستند فلسفه را بومی سازی کنند.
صفحات :
از صفحه 121 تا 146
ترجمه و بازنویسی نسخه خطی کتاب شرح حکمةالاشراق اثر شمس الدین محمد بن محمود شهرزوری
نویسنده:
منیرالسادات پورطولمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , شرح اثر , آثار مخطوط(خطی) و طبع قدیم
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
چکیده :
در مقدمه این اثر ابتدا مطالبی را در مورد زندگینامه شمس الدین محمد بن محمود شهرزوری، آثار و... توضیح داده است. در قسمت دوم هم توضیحاتی درباره نور و حقیقت آن نور و ظلمت انوار و اقسام آن تعریف غنی هر آنچه نور النفسه است نور مجرد است نور الانوار در ترتیب وجود در احکام این برزخها نخستین صادر از نورالانوار نور مجرد واحد است کیفیت صدور کثرت از وحدت درمشاهدت اشراق نور مجرد به انفضال چیزی از او نیست محبت هر نور سافلی به خود مقهور محبت اوست و به نور عالی در کیفیت صدور کثرت از واحد احد و ترتیب آن در باب ثواب و پاره ای از کواکب بیان اقسام ارباب انواع قاعده امکان اشرف بر اساس سنت اشراق دانش خدای متعال بر اساس قاعده اشراق عدم تناهی آثار عقول و تناهی آثار نفوس آمده است.
  • تعداد رکورد ها : 50