جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 402
بررسی جایگاه و نقش قرآن در حکمت متعالیه
نویسنده:
وحید شاهدینی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
شناخت مفهوم قرآن در حکمت متعالیه، مبیّن جایگاه قرآن در هستی شناسی صدرایی است، و حاصل این شناخت، تبیین ارتباط قرآن و انسان و جهان هستی است. از منظرحکمای متاله، همچنان که قرآن کلام الله و کتاب الهی است، انسان و جهان هستی نیز کلام و کتاب الهی هستند. و موجودات کلمات الله اند، و همچون آینه ای هر کدام به قدر مرتبه وجودیشان مظهر اسماء و صفات حق تعالی می باشند. در این میان انسان کامل که خلیفه الله است، آینه تمام نمای صفات جمال و جلال الهی است، که حق تعالی، با اسم جامع الله، در وی تجلی نموده است. از آن روی از بین موجودات عالم، انسان کامل را که از آن به حقیقت محمدیه تعبیر می شود،کلمه تامه الهی نامیده اند. از طرفی انسان، عالم صغیر و عصاره هستی است، و عالم کبیر نیز انسان کبیر است، و در اصل، نسخه رونوشت یکدیگرند. کلام خدا امری بسیط و واحد، و همان "کن وجودی" است که همو علت ایجاد آفاق و انفس معرفی شده است. پس در نهایت، حقیقت قرآن و انسان و هستی همان کلام الله است که تعین آن در مراتب هستی به صورت انسان و عالم و یا به صورت کتابی بین دو جلد ظهور یافته است.سیر در آفاق و انفس محتاج وسیله است. وسیله در حکمت متعالیه، استدلال و شهود است در پرتو وحی. حکیم متاله با استمداد از عرفان و برهان و در پرتو مشکاه وحی، سیر در آفاق و انفس می کند و با کشف حجاب های ظلمانی و نورانی، ملکوت هستی را مشاهده نموده و در نهایت به وصال حقیقه الحقایق عزّاسمه نایل می شود. حکمت متعالیه حل غوامض و مشکلات هستی شناسی را بدون تمسّک به مشکات وحی و نبوّت، میسور نمی داند. با این بیان برای کشف حقیقت قرآن باید از خود قرآن اقتباس نور کرد و با برهان و عرفان در پرتو وحی، صراط مستقیم را پیمود تا حقایق هستی منکشف گردد.
مشخصات اثر
عبودیت از منظر امام علی علیه السلام
نویسنده:
زهرا حسینی قهی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
عبودیَت از ریشه عبد و به نظر بسیاری از لغت شناسان به مفهوم خضوع است. و در معانی متعددی چون اطاعت و فرمانبرداری از خداوند و پرستش او استعمال می شود. در این پژوهش عبودیت از منظر امام علی علیه السلام، بررسی شده است.علم و آگاهی،خردورزی، توبه و استغفار، تزکیه و تهذیب نفس و تقوا برخی از عوامل گرایش به عبودیت محسوب می شود. عبودیت، موانع بازدارنده نیرومندى دارد که آدمى را، در صورت غفلت، در دام خود گرفتار کرده و از برکات سرشار پرستش خداوند محروم مى‏سازد. برخی از موانع تحقق عبودیت از منظر امام علی علیه السلام پیروی از هوای نفس، آرزو های طولانی، وسوسه های شیطان، گناه و استکبار می باشد. عبودیت در کلام علی علیه السلام دارای آثار و دستاوردهایی است که می توان آن را در ابعادفردی – دنیوی، فردی – اخروی و اجتماعی – دنیوی مورد بررسی قرار داد. آزادگى، توکل، دوری از گناه و خروج از سلطه شیطان، جلب رضایت خداوند، کسب یقین و... از جمله آثار عبودیت در بُعد فردی – دنیوی است. جاودانگی در سرای ابدی، عاملنجات در قیامت، کسب سعادت و... از جمله آثار عبودیت در بُعد فردی – اخروی است. درک عظمت و قدرت اسلام، ارتقاء اخلاق اجتماعی و... از جمله این آثار در بُعد اجتماعی – دنیوی می باشد. لازم به ذکر است قرار گرفتن در صراط مستقیم الهی مهمترین اثر عبودیت می باشد که در برگیرنده تمامی آثار یاد شده، است.
مشخصات اثر
تحلیل فلسفی-کلامی قضا و قدر از دیدگاه امام علی و امام رضا (علیهماالسلام)
نویسنده:
مریم رجبی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
مسأله قضا و قدر یکی از پیچیده‌ترین و عمیق‌ترین مسایل فلسفی و کلامی است.این مسأله پیشینه‌ای به قدمت تاریخ دارد و همواره از بدو خلقت ذهن همگان را به خود مشغول داشته است.این مسأله با آنچه که امروزه به «سرنوشت» معروف است،‌ ارتباط نزدیکی دارد.البته متألهان و خداباوران مسأله سرنوشت را در ارتباط با علم و اراده الهی تفسیر می‌کنند.اما ملحدان آن را در چارچوب حتیمت‌های برخواسته از علل و اسباب مادی محصول می‌سازند.رساله حاضر در فضای فلسفه و کلام اسلامی به تبیین مسأله قضا و قدر در بیانات امام علی و امام رضا- علیهماالسلام- همت می‌گمارد.آنچه حائز اهمیت است این است که فلسفه و کلام اسلامی در تبیین قضا و قدر از کتاب سنت الهام‌های ذی‌قیمتی گرفته است.تبیین نسبت اختیار آدمی با قضا و قدر الهی و بیان این که نه تنها دو مقوله مذکور با یکدیگر تعارض ندارند بلکه قضا و قدر موید اختیار آدمی است،‌ بخش مهمی از رساله را به خود اختصاص داده است.در نظر امام علی و امام رضا (علیهما‌‌السلام) انسان مختار و آزاد آفریده شده و محکوم به یک سرنوشت حتمی و از پیش تعیین شده نیست.او می‌تواند با بهترین انتخابها، بهترین سرنوشت‌ها را برای خویش رقم بزند.انسان‌ها مراتب وجودی مختلفی دارند و هرکس طبق مرتبه وجودی خویش ادراکی متناسب با همان مرتبه وجودی دارد و تفسیرهای او از قضا و قدر منوط به مرتبه ادراک اوست.چنانکه انسان کامل از مرتبه وجودی بالا برخوردار بوده و ادراک او متناسب با مرتبه وجودی اوست و در نتیجه تفسیرش از قضا و قدر با انسان‌های دیگر که در مرتبه وجودی پایین‌تر قرار دارند فرق می‌کند.انسان کامل درک صحیحی از قضا و قدر داشته و از سر امور آگاه است،‌ در نتیجه همیشه راضی به قضا و قدر الهی است.مبحث مذکور دیگری از رساله را تشکیل می‌دهد که مورد تأکید نگارنده است.
مشخصات اثر
تکامل نفس در حکمت سهروردی
نویسنده:
شکوفه عنایتی خرزوقی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
اینکه نفس موجودی روحانی از عالم اعلی است و استعدادهایی در او نهاده شده که با بالفعل شدن آن با ابزار مادی، کمال او حاصل می شود و آنگاه از این دنیا رخت بربسته، با مبادی عالیمتصل گشتهو به وطن اصلی خود باز می گردد، مورد اتفاق اکثر فلاسفه اسلامی است و هر کس به طریقی آن را تبیین می کند. سهروردیکه موسس حکمت اشراقی است ونور را اساس و پایه فلسفه خود قرار داده است َسیر تکامل نفس را بر اساس این حکمت به نحوه خاصی مبتنی بر اصالت نور تبیین می کند. نگارنده در این رساله خواهان آن است که نحوه ی تکامل نفس انسانی را به عنوان نوری از انوار الهی در آثار این حکیم بررسی کند و چشم انداز کلی او را در این زمینه به نمایش بگذارد. به این منظور آراء وی در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته و معلوم شده است که از نظر وی نفس نوری مجرد است که تعلق به دنیا باعث جدایی او از عالم نور که موطن اصلی اوست، شده است. از نظراو علم و عمل سالک از یک طرف و اتصال با عقل فعال و جذبه ربانی حق تعالی از طرف دیگر، در دنیا عامل تکامل اوست.سالک با طی مراحل سلوک درونی،قادر خواهد بود از ماده قطع علاقه کرده و با موت ارادی عالم نور را مشاهده کند و هر چقدر تجرد او از ماده بیشتر باشد، به مبادی عالی تر که همان انوار قاهر اند،مشابهت یافته و نوعی اتحاد روحانی و استغراق علمی با آنها یافته و در نتیجه به کمال شایسته خود نائل خواهد شد و در آخرت به لذت ناشی از آن دست مییابد و در مراحل بالاتر کمال، با فناء در ذات مقدس الهی به بقاء خواهد رسید.
مشخصات اثر
انسان سالم از منظر قرآن و نهج‌البلاغه
نویسنده:
هانیه عدالتی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
موضوع انسان سالم و مفاهیم مربوط به آن به طور عمده در دهۀ ۱۹۵۰و ۱۹۶۰ و با کارهای راجرز و مازلو رسمیت یافت؛ اما در برداشتی کلی‌تر، مفاهیم انسان سالم تنها محدود به حوزه‌های روانشناسی نبوده بلکه در طول تاریخ اندیشمندان حوزه‌های گوناگون برداشت‌هایی دربارۀ توصیف انسان سالم و چگونگی رفتار و عملکرد آن داشته‌اند. مفاهیم و آموزه‌های مرتبط با انسان سالم را می‌توان در حوزه‌های فکری نزدیک به روانشناسی مثل روان‌تحلیل‌گری، رفتارگرایی، شناختی، انسان گرایی و... یافت. حتی در نظریات فلاسفه و علمای اخلاق همچون افلاطون، ارسطو و ابن‌سینا و همچنین در اندیشه‌های ادیان و مذاهب، فلسفه‌های سیاسی و اجتماعی و نیز رگه‌هایی از روانشناسی انسان سالم و دیدگاه‌های مربوط به آن یافت می‌شود.تعاریفی که روانشناسان غرب از سلامت و بهداشت روانی دارند تنها به ابعاد جسمانی، روانی و اجتماعی پرداخته و از معنویت که مهمترین بعد وجودی انسان است غفلت شده است. از این‌رو در این تحقیق تلاش شده است تا به بررسی ویژگی‌های انسان سالم از نگاه جامع نگر اسلامی در منابع اصیل آن یعنی قرآن و نهج‌البلاغه پرداخته شود. در این پژوهش برای شناخت انسان سالم از منظر قرآن و نهج‌البلاغه، به بررسی صفات پسندیده‌ای که مورد مدح و ستایش قرار گرفته بود، پرداخته و این صفات در دو دستۀ صفات نفسانی هدایتگر و صفات نفسانی عمل‌کننده و کارگزار دسته بندی شد. صفات هدایتگر، برخی از صفات نفسانی هستند که در سیر اخلاقی انسان نقش هدایت‌گری دارند این صفات نفسانی، روشنگر راه قوای تاثیر گذار در انسان بوده و شامل «ایمان»،«علم» و «حکمت» هستند. صفات نفسانی عمل کننده و کارگزار، به آن دسته از صفات انسان گفته می‌شود که در سایۀ هدایت‌گری صفات هدایت‌گر تحقق می‌یابند و آثار خاصی را نیز در حوزۀ رفتار در پی دارند. پس از آن صفات نفسانی کارگزار در سه بعد ارتباطی انسان که شامل ارتباط انسان با خداوند، خود و دیگران است، مورد بررسی قرار گرفته است.
مشخصات اثر
عوامل دستیابی به کمال انسان از دیدگاه حکمت متعالیه و مقایسه آن با دیدگاههای روانشناسان انسان گرا
نویسنده:
فاطمه احمدی گزازی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
انسان با آمدن به عرصه گیتی، با وجود فطرت کمال طلب خود به حرکت در مسیر کمال واداشته می شود و در این سیر کمال مراحلی را پشت سر می گذارد تا اینکه بهره وجودیش افزایش یابد و از قوه به فعل ترقی کند و متکامل گردد. حال مسئله ای که اینجا مطرح می شود، اینست که چه عواملی در این مسیر وجود دارد تا انسان به مدد آنها به حرکت خود ادامه دهد و به کمال مطلوب و نهایی برسد؟ بدون تردید هر مکتبی که موضوعش انسان باشد، دیدگاهی در باب تعالی انسان دارد و اندیشمندان فراوانی و نظریه پردازان علوم انسانی هستند که در باب آن بسیار سخن گفته اند. بحث تکامل نفس آدمی، مسئله ای محوری در فلسفه صدرالمتالهین است؛ چراکه او غایت فلسفه خود را تعلیم چگونگی پیشرفت انسان از حضیض نقص به اوج قله کمال می داند. روانشناسی انسان‎گرا نیز با دیدی نو به ماهیت انسان می نگرد و به جنبه سالم طبیعت آدمی نظر دارد و به حصول کمال و بالندگی انسان و به فعلیت رساندن و تحقق بخشیدن تمامی استعدادهای بالقوه آدمی می اندیشد. بنابراین از آنجایی که روانشناسی انسان‎گرا نیز به انسان و کمال او اهمیت می دهد امکان مقایسه در این باب در این نوع روانشناسی با دیدگاه صدرالمتالهین فراهم می شود.
مشخصات اثر
تحلیل عرفانی ابعاد قیام عاشورا با تکیه بر آموزۀ جمعیت عرفانی
نویسنده:
علیرضا کرمانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
واقعۀ عاشورا، که ظهور علم و ارادۀ انسان کاملِ مطلق است، به تبعِ جمعیّت انسان کامل، جامع ابعادی بی‌شمار است. مصیبت و رنج، جهاد و حماسه، و عشق و عرفان را می‌توان از جملۀ این ابعاد دانست. هرچند از منظر وحدت، عشق و معرفتْ مقدم بر حماسه و مصیبت است و هریک از این دو شأنی از انسان کاملی می‌باشند که جمع جمیع مراتب خلقی و حقی کرده است، اما از منظر سلوکی و سیر از کثرت، که مشخصۀ اصحاب و یاوران اباعبدالله‌الحسین(ع) است، راه ورود به جهاد و حماسه مشارکت در مصیبت اباعبدالله(ع) است، چه اینکه این جهاد و حماسه خود گذرگاه وصول به مرتبۀ وحدتی است که مشخصۀ آن عشق و معرفت به انسان کامل است. این حماسه حماسه‌ای سلوکی است متفاوت از حماسۀ امام(ع) که ظهور اجتماعی اطلاق و جمیعت اوست. همچنین، عاشورا هم تجلی‌گاه عشق امامی عارف است به خدای خود و هم محل ظهور عشق یارانی سالک است به امام خود.
صفحات :
از صفحه 103 تا 128
مشخصات اثر
انسان کامل در مثنوی مولوی
نویسنده:
مجتبی بشردوست
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
لب لباب این رساله تبیین نظرگاههای مولانا پیرامون "اندیشه انسان کامل" است ولی کدام محقق است که بخواهد به تبیین مقوله "انسان کامل" بپردازد ولی از جهان‌شناسی و انسان‌شناسی مولانا سخنی به میان نیاورد؟ طرح مقولات جهان‌شناسی، وحدت وجود را بالطبع به میدان بحث وارد می‌کند و طرح مقولات انسان‌شناسی، جبر و اختیار را.
مشخصات اثر
بررسی مقایسه ای انسان کامل از منظر ابن عربی و بودی ستوه در بودیسم
نویسنده:
مرضیه ایازی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیدهمحیی‌الدین ابن‌عربی از عرفای بزرگ تفکّر اسلامی است که با استفاده از تفاسیر قرآنی و احادیث، مفهوم انسان کامل را به عنوان یکی از هسته‌های نظری مباحث خود مطرح کرده است. وی انسان کاملِ بالفعل (ولی) را نمایانگر صورت الهی و خلیفۀ خدا به روی زمین می‌داند و هدف از آفرینش سایر مخلوقات را به‌ظهور رساندن انسان کامل بیان نموده است. از نظر او انسان کامل به صورت بالفعلِ اسماء و صفات الهی متخلّق گشته است؛ سایر انسان‌ها نیز می‌توانند با طی مراحل سلوکِ إلی‌الله و با مساعدت همین انسان‌های کامل به غایت کمال انسانی واصل گردند. آیین بودا نیز به‌رغم بی‌اعتقادی نسبت به خدای شخصی واحد، شناخت و نیل به مقام انسان کامل را عمده‌ترین غایت‌ نظری و عملی خود قرار داده است. در این آیین، انسان‌های کامل (بودی‌ستوه‌ها) موجودات مقدسی هستند که جوهرشان «دانایی» است، مراحل سلوک را طی کرده‌اند، بذر بودائیت درون را شکوفا ساخته‌اند و از چرخه سمساره رهایی یافته‌اند؛ با وجود این، آنان در آستانه وصول به نیروانه، خود را از نیروانه محروم کرده‌اند تا از سایر موجودات دستگیری کنند و آنها نیز بتوانند با مساعدت این بودی‌ستوه‌ها فضایل اخلاقی را کسب کرده و به رستگاری نایل آیند. پژوهش پیش‌رو، درصدد بوده است تا با روش مقایسه‌ای به تبیین مفهوم انسان کامل از دیدگاه ابن‌عربی و بودی‌ستوه‌ها در بودیسم بپردازد و حتی‌المقدور شماری از وجوه اشتراک و افتراق را مشخص سازد. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهند که در این زمینه تفاوت‌ها بیش از شباهت‌ها چشمگیرند. نمونه‌هایی از وجوه تشابه آن است که مشارٌ الیه مفهوم انسان کامل در هر دو دین، افرادی فرزانه و واصل به حقیقت مطلق است؛ در عرفان اسلامی انسان‌های کامل واسطه‌ی بین خدا و انسان‌ها هستند و طریق رستگاری را به آن‌ها نشان می‌دهند، بودی‌ستوه‌ها نیز از انسان‌ها دستگیری می‌کنند تا به نیروانه نایل آیند. همچنین در هر دو سنت فکری، مطلقاً همۀ انسان‌ها می‌توانند با کسب فضایل و طی مراحلی به مقام کمال انسانی دست یابند. اما از موارد تفاوت این است که در عرفان اسلامی هدف انسان‌های کامل رسیدن به خداست و دستگیری از دیگران در ذیل رسیدن به این هدف قرار دارد، اما در بودیسم هدف نهایی بودی‌ستوه‌ها فقط دلسوزی، دستگیری و رساندن انسان‌ها به نیروانه است. هم‌چنین از منظر اسلامی انسان‌های کامل فقط واسطۀ رسیدن به خداوند هستند و هیچگاه مورد پرستش واقع نمی‌شوند، اما در بودیسم، و به‌ویژه در بودیسم مهایانه، بودی‌ستوه‌ها همچون خدایانی مورد پرستش قرار می‌گیرند. به‌علاوه از منظر رستگاری‌شناسی نیز این دو دین در مبدا، مقصد و معنای رستگاری اختلافات بسیاری باهم دارند.کلمات کلیدی: انسان کامل، ابن‌عربی، بودی‌ستوه، بودیسم، عرفان اسلامی
مشخصات اثر
تبیین فلسفی دیدگاه آرمان گرایانه و واقع گرایانه قرآن نسبت به انسان بر اساس مبانی ملاصدرا
نویسنده:
مهدی خادمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
قرآن کریم دو دیدگاه متفاوت و در عین حال سازگار با هم نسبت به انسان دارد؛ نگاهی آرمان گرایانه در مقام تشریع و تکلیف و در عین حال دیدگاهی واقع گرایانه در مقام امتثال اوامر الهی. در نگاه نخست – که نگاه قرآن به انسان در مقام تشریع است- قرآن کریم معتقد است که تمامی انسان ها این قابلیت و توانایی را دارند که به کمال نهایی خویش دست یابند و این توقع از تمامی انسان ها، توقعی به جاست. اما از منظر دیگر- که دیدگاه قرآن به انسان در مقام امتثال است- معتقد است که اکثر انسان ها در واقعیت نخواهند توانست به این مهم نائل آیند. از منظر ملاصدرا با اصولی مانند اصالت وجود، حرکت جوهری نفس، اتحاد عاقل و معقول و دیگر اصول حکمت متعالیه می توان گفت که نفس انسان با حرکت جوهری خویش و با انتخاب معقولات متناسب و در مجموع با تربیت صحیح عقل نظری و عقل عملی این توانایی و قابلیت را دارد که خود را به مرحله تجرد تام برساند. اما در عین حال اکثر انسان ها از این امر مهم غافل شده و لذا در عمل راه دیگری را در حیات خویش اتخاذ می کنند.
صفحات :
از صفحه 55 تا 66
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 402