جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این تحقیق ابتدا در ضمن بخش اول که تحت عنوان کلیات نگاشته شده است، به تبیین موضوع، ضرورت موضوع، سوالات تحقیق، اهداف پژوهش و روش تحقیق و پیشینه آن پرداخته شده است و نیز ضمن بررسی معانی لغوی و اصطلاحی واژه های کلیدی، به اهمیت اخلاق اشاره شده است. در این تحقیق، اخلاق به دو قسمت فردی و اجتماعی تقسیم شده است و در اخلاق فردی، جلوه های اخلاق فردی در قیام اباعبدالله الحسین (ع) مورد بحث قرار گرفته و مصادیق رفتاری و گفتاری حضرت در قیام عاشورا، تحلیل و ارزیابی شده است. و همچنین در بعد اجتماعی به نمونه هایی از اخلاق اجتماعی آن حضرت که در این نهضت بزرگ و بی مانند جلوه گری کرده است، پرداخته شده است. و در خاتمه با جمع بندی نتیجه گیری و فهرست منابع رساله خاتمه می یابد.

واژه «کتاب» یکی از مهمترین کلید واژگان قرآنی است که معانی متعددی را دارا می باشد. یکی از کاربردهای وسیع آن در حوزه وحی است که به پیامبران الهی اِسناد داده شده است. این کلمه از نظر لغوی به معنی «نوشته» یا «نوشتن» است که در متن عبری عهد قدیم و آیات قرآنی نیز فراوان به این معنی آمده است. در کنار این معنی ، معنی «ثبت و ضبط» نیز به عنوان معنی ضمنی قابل تصور است. اسناد مشتقات ماده «کتب» به خدای سبحان می تواند بر مبنای همین معنی ضمنی باشد. لذا این واژه در کاربردهای قرآنی بویژه در حوزه وحی لزوماً به معنای مادی و ملموس یا متنی مدون نیست. اِسناد برخی مفاهیم وحیانی توأم با کتاب به برخی انبیای الهی نشان از عدم ترادف آنها دارد. در مواردی نیز رابطه جزءواژگی یا عموم و خصوص میان آنها برقرار است. از طرفی، یکی انگاری همه عناصر وحیانیِ نازل شده بر پیامبران الهی نیز منتفی است. لذا مدلول هر یک از مفاهیم کتاب ، قرآن ، فرقان ، حکمت و ذکر در اِسناد به پیامبر اسلام (ص) متفاوت از دیگری است. این امر درباره دیگر پیامبران نیز صادق است. عمومیت اِسناد کتاب به پیامبران و خصوصیت اسناد دیگر مفاهیم وحیانی ـ همچون تورات و انجیل و قرآن ـ نسبت به برخی پیامبران، بیان از آن دارد که کتاب به عنوان یک اسم معنی و مفهومی کلی بر شاکله اصلی تعالیم هر پیامبر دلالت دارد که از آن تعبیر به «شریعت» می شود. استعمال مشتقات ماده «کتب» درباره خدا ـ که مفید معنی هایی چون ایجاب و حکم کردن است ـ تأییدی بر این سخن است. تفاوت مولفه های معنایی هر کتاب نیز حاکی از تفاوت کتابها و به عبارتی تفاوت در شریعت هاست. استعمال کتاب درباره پیامبر اسلام (ص) دلالتی بر مرحله نوشتاری بودن قرآن و تدوین آن ـ همانگونه که برخی از خاورشناسان چنین پنداشته اند ـ نیست ؛ بلکه هر کدام از این کلمات، معانی خاص خود را دارند. اقتباس تعالیم پیامبر اکرم (ص) از کتاب مقدس یهود و نصاری نیز منتفی است و آرای نویسندگان غیر مسلمان در این باره از استواری و منطق علمی برخوردار نیست.

شواهد روایی و گزارشات تاریخی مویَد این مطلب است که ائمه مقامی عالی‌تر از سایر صحابه داشته و وارثان حقیقی سنت مادی و معنوی رسول خدا می‌باشند. دانشمندان شیعه معتقدند که ائمه(ع) دارای درجه‌ای عالی از علم می‌باشند که فراتر از علم بشری است. ایشان علم خویش را از طریق منابعی کسب کرده‌اند که جنبه افاضی دارد. قرآن، سنت پیامبر(ص)، مصحف علی(ع)، مصحف فاطمه(س)، جفر، جامعه، الهام، تحدیث و روح القدس در شمار منابع علم امامان قرار دارند. برخی از این منابع مانند الهام و تحدیث و القاء روح القدس صرفاً جنبه ملکوتی داشته و بعضی دیگر مانند مصحف علی(ع) و فاطمه(س) و کتاب جفر و جامعه علاوه بر بعد ملکوتی به نحو ظاهری و مکتوب نیز وجود دارند. این رساله با استناد به روایات متعدّد شیعه و سنی به محتوا و ماهیت این منابع پرداخته و ویژگی‌ها و امتیازات هر یک را به تفصیل مورد بررسی قرار داده تا در نتیجه نقد مخالفان را نیز پاسخ گفته باشد. تبیین و تفصیل این منابع، زوایای علوم اهل بیت(ع) را از جهات مختلف آشکار ساخته و نشان می‌دهد که علوم ایشان در همه حال چه در زمان حضور در طبیعت و چه بعد از مرگ به مبدأ علم فیاض الهی دائماً اتصال داشته و مستقل از علم خداوند متعال نبوده است، لذا علومشان هرگز دچار خطا، کهنگی و زوال نمی‌شود. همچنین روشن می‌شود که علوم اهل بیت فرا بشری بوده و محدود به علوم شرعی نمی‌باشد.این رساله در هشت فصل تنظیم شده است. فصل اول شامل دو گفتار می‌باشد که کلید واژه‌ها، مبانی و پیش فرض‌های منابع علوم ائمه به عنوان اصول موضوعه در آن ذکر گردیده است. فصل دوم مراتب وجودی قرآن کریم و حیطه علوم و معارف آن را معرفی نموده و احاطه ائمه(ع) بر همه این مراتب و معارف را اثبات نموده است. در فصل سوم سنت پیامبر(ص) و حجیت آن بیان گردیده و ائمه(ع) به عنوان وارث حقیقی سنت ظاهری و باطنی معرفی‌ شده‌اند. در فصل چهارم مصحف امام علی(ع) و محتوای آن تبیین گردیده و تفاوت آن با قرآن موجود بررسی شده است. فصل پنجم به معرفی مصحف فاطمه(س) پرداخته و بر اساس احادیث معتبر شیعه اثبات شدهکه منظور از این صحیفه، قرآن کریم نبوده و محتوای کاملاً متفاوتی نسبت به قرآن دارد. در فصل ششم جفر و جامعه و محتوای آن‌ها بر اساس روایات معرفی شده و تفاوت ساختاری آن‌ها مشخص می‌شود. در فصل هفتم رابطه الهام و تحدیث و تفاوت‌ آن‌ها با پدیده وحی تشریعی مورد بررسی قرار گرفته و مصادیق القاء شده به واسطه آن‌ها معرفی شده است. در فصل هشتم بر اساس روایات پدیده روح القدس تبیین گردیده و نظرات حکمای الهی در باب این همانی روح القدس و قوه قدسیه بررسی شده و در سخن پایانی جمع‌بندی از مباحث مطروحه بیان گردیده است.

این نگارش شامل یک مقدمه و سه فصل است.در فصل اول بعد از بیان معنای معاد و مواقف ، تعریف اصطلاحی از آنها آمده است در ادامه با بیان ادله ضرورت مواقف به کمک آیات و روایات، دیدگاههای دانشمندان در این زمینه نقد و تحلیل شده است. در فصل دوم آموزه های دینی مربوط به موضوع بررسی اجمالی شده است و مواقف قیامت و آنچه درباره کیفیت آنها در قرآن و احادیث معصومین آمده توضیح داده شده است.در فصل سوم به حکمت و فلسفه موافق قیامت اشاره رفته و اینکه چرا انسان مکلف است و باید پاسخگوی اعمال خود باشد.

تعابیری که در منقولات تاریخی از امام علی(ع) به چشم می‌خورد برخی به توصیف زن می‌پردازد و برخی دیگر حاوی فرمان‌های ویژه‌ای است در باب تعامل مردان با زنان از قبیل پرهیز از مشورت با زنان، پرهیز از اطاعت زنان و غیره و دسته سوم حقوق زنان را تبیین می‌کند اینها و مانند آن از دوره‌های نخستین ذهن شارحان نهج‌البلاغه و متفکران را به خود مشغول داشته که با آن چه باید کرد؟ در یک نگاه کلی سه گروه به تبیین این سخنان پرداخته اند:1ـ گروهی این سخنان را مبنای زن‌شناسی و تعامل با زنان قرار داده و به تبیین و دفاع پرداخته‌اند.2ـ گروه دیگر این سخنان را ستمی بر زن و ظلمی در حق او تلقی کرده که البته شرایط تاریخی آن را باعث شده است اینان جنگ جمل را بیشتر سبب صدور این سخنان دانسته‌اند و گفته‌اند این رای شخص امام علی(ع) است که نمی‌تواند مبنای احکام شرعی زن قرار گیرد.3ـ گروه آخر به تاویل و توجیه این سخنان دست زده‌اند اینان از یک سو پذیرش ظاهر این سخنان و نسبت دادنش را به امام روا ندانسته و از دیگر سو آن حضرت را والاتر از آن می‌دانند که بر موجودی خواه زن یا مرد ستم روا دارد و ناعادلانه بر کسی بتازد. از این رو به بررسی و تاویل و توجیه این کلمات اقدام کرده‌اند.بعد از بیان این دیدگاهها ما معتقدیم که برای نشان دادن دیدگاه حضرت نسبت به زن توجه به سخنان آن حضرت آن هم فقط در نهج‌البلاغه صحیح نیست و نباید از سیره رفتاری ایشان غافل شد به این دلیل که ممکن است که سیره رفتاری ایشان بعضی از اقوال را نفی کند باید این دو بخش با هم در نظر گرفته و ما در این رساله بر آن هستیم که از طریق اقوال و سیره حضرت به بینش صحیحی از شخصیت زن برسیم.

این تحقیق، مجموعه ای است از شبهاتی که درباره اصل وحی الهی مطرح گردیده و علاوه بر ریشه یابی، سعی شده پاسخی مناسبی به آنها داده شود. این نگارش در چهار بخش با عنوان آشنایی، افسانه وحی، سرچشمه، شبه آفرینی تقدیم می گردد. در بخش آشنایی به نوع و شیوه نگرش شبهه آفرینان و دیدگاه آنان درباره شخصیت رسول اکرم پرداخته شده و شبهاتی نیز، به جهت آشنایی به همراه پاسخ، ضمیمه گردیده است. انواع شبهات وحی نفسی در بخش دوم به گنجایش هشت فصل تنظیم گردیده که با استفاده از شواهد تاریخی و آیات و روایات به آنها پاسخ داده شده و تا حد ممکن علاوه بر نگاه درونی دینی، با شیوه و روش بیرون دینی نیز مورد کاوش قرار گرفته است. بخش سوم به بررسی و تحلیل تاریخی و ریشه ای پیدایش وحی نفسی اشاره می کند و ظهور اندیشه وحی نفسی را مورد کند و کاش قرار می دهد. و در این راستا تحولات تاریخی دنیای غرب و جامعه مسیحیت را مطالعه می نماید و نیز سرود وحی از منظر و نگاه انسان غربی با دنیای شرق و جهان بینی آن مقایسه نموده و تحلیل آنان از وحی مورد نقد و بررسی قرار می گیرد. انواعی از شبهات که توسط شک آفرینان و شبهه سازان آرایش یافته و با سوء نیت در لوای اندیشه دین ستیزی در درون جامعه اسلامی انتشار یافته موضوع بخش چهارم این تحقیق می باشد هر چند ممکن است در میان مستشرقین انسانهایی پیدا شوند که بدون سوء نیت، تنها به خاطر برداشتهای شخصی به نظریه وحی نفسی اعتقاد پیدا کنند. اما عمده آنها در راستای تعلیمات اسلامی از خود صداقت نشان ندادند. در مجموع، حاصل این تحقیق پس از نفی و رد شبهات، این باور را تشریح می نماید که اساسا جایی برای بحث وحی نفسی در درون جامعه اسلامی وجود ندارد و بستر پهن آن تنها در دنیای غرب گسترده است.

قرآن کریم، حجت الهی را به طور مستقیم و غیرمستقیم معرفی نموده است. وجود حجت خدا از ضروریات دین است که در کتابهای کلامی و آیات قرآنی بیان گردیده است. اوصاف و شرایطی برای امام(علیه السلام) ذکر و به کارکردهای ایشان در زمینههای مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی اشاره میشود.در قسمت اول ابتدا دلایل عقلی چون: برهان لطف، ضرورت حفظ نظام و شریعت و ... بیان و سپس آیاتی از قرآن کریم که به این براهین عقلی ارشاد میکنند، اشاره میشود.در قسمت دوم برخی از آیاتی که به صورت موازی لزوم حجت را بیان میکند، تشریح میگردد. از جمله آیات ولایت، اطاعت، خلافت.در بخش بعدی شرایط حجت الهی از منظر قرآن بیان میشود. علم امام به همهی امور و علم غیب ایشان اثبات عصمت حجت خدا با دلایل عقلی و نقلی.

اقتصاد کاربردی و به روز، سطح کیفیت زندگی مردم را افزایش داده و رضایتمندی را به دنبال دارد. باتوجه به اینکه بخش قابل توجهی از آیات قرآن کریم به مباحث اقتصادی مشعر است؛ بازنگری و تحول هدفمند در ساختارهای نظری و عملی این نهاد در مکتب وحی منجر به بالندگی بیش از پیش آن می‌شود؛ زیرا اصلاح و فساد هر یک، از شئون زندگی در سایر مسائل موثر است؛ و ممکن نیست در اجتماعی که سیاست و فرهنگ و قضاوت و اخلاق و اقتصاد، فاسد باشد دین از فساد مبرا باشد و بالعکس.بدین منظور پژوهش حاضر با بهره گیری از شیوه تحلیل محتوای متن و روش کتابخانه ای و اسنادی در جمع آوری داده‌ها، به استخراج و استنباط مبانی اقتصادی قرآن کریم همت گمارده و پس از آن، دلالت‌ها و ثمرات مبانی ویژه اقتصاد را در اصول حاکم بر تولید ومصرف پی جویی نموده است؛ ره آورد پژوهش این که: اولاٌ:در اسلام انجام وظایف دینی و عبادات- به طور مستقیم(مانند خمس و زکات)یا غیر مستقیم (تأثیر نان در نماز خواندن و روزه گرفتن)- وابسته به امور اقتصادی بوده و گاه آمیختگی و پیوند معناداری با فعالیت‌های ‏اقتصادی دارد؛ که بیانگر پیوند ناگسستنی دین و اقتصاد و تأثیر متقابل آن دو، بر یکدیگر است. و اگر هر کدام از امور اقتصادی با دین و شرع همسو نباشد فساد انگیز است.ثانیا: نیل به اقتصاد سالم ،تنها در پرتو تربیت صحیح و جامع انسانها با تکیه بر وحی ممکن است؛ و عالی ترین مصداق چنین اقتصادی را می بایست در دین اسلام و کلام جاودان پروردگار جست.ثالثاٌ:تولید لزوما برای نیاز نیست ومصرف هم لزوما باعث رفع نیازنیست؛ و این دو تنها شامل مادیات نمی‌شود بلکه باید توجه داشت که زمان و مکان هم جزء مصرفی ها هستند، و انسان درباره‌ی کیفیت مصرف آنها باید پاسخگو باشدثالثا: تحقق کامل اقتصاد اسلامی و قرآنی تنها با افزودن و کاستن مواد درسی و کارهایی از این دست، حاصل نمی شود؛ بلکه تحول مبنایی و اصلاح همه عناصر اقتصاد بر اساس نگرش اسلام به هستی، انسان و ارزشها ضروری است.پس اگر نگاه اقتصادی، مبتنی بر شناخت انسان نسبت به خودش و خداوند و مخلوقات متعدد در جهان هستی باشد؛ به انسان این نوید را می‌دهد که با توکل بر خدا و با استفاده‌ی بهینه و مطوب از نعمتهای خدادادی می‌تواند موجبات سعادت ابدی خود را فراهم آورد؛ و متوجه این نکته باشد که تولید و مصرفی که با این نگاه شکل گیرد به دور از اسراف و تبذیر بوده وباعث خشنودی خدا می‌شود. کلید واژه ها: مبنا، اصل، تولید، مصرف، برابری و مساوات، اسراف، کار و فعالیّت.

چکیدهعواطفکه مجموع کشش‌ها و گرایش‌های نفسانیرا شامل می‌شود به دو دسته‌یفطری و حصولی تقسیم می‌شوندو در هندسه‌ی دورنی انسان‌‌ نقش کلیدیداشته تا آنجا کهسرنوشت او را در سایه‌سار خود رقم می‌زنند.مهندسی سازه‌واره‌هاینرم‌افزار درونی انسان به گونه‌ای است که برای تربیت، هدایت و مدیریت انسان ملاحظه عواطف وی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. از‌این‌رو قرآن در جذب انسان به سمت و سوی هدایت وسعادت، روش خاصی دارد که این پژوهش کوشیده است روشقرآن در جذب عاطفی انسانرا به صورت نظام‌مند بررسی کند.در این بارهبا مطالعه‌یچیستی، هستی، گستره‌یعواطف و ارزش آنهاو نیز میزان توجه قرآن به این ویژگی انسان و بیان اصول، مبانی و راهبرد‌های جذب عاطفیروش قرآن با نگاه ضمنی به راه‌کار‌های کلی و کاربردی آن، این پژوهش سامان یافته است.طرح بحث پیرامون معناشناسی واژگان عاطفی قرآنیبه ویژه واژگان عاطفی‌ایکه در رابطه با خداوند متعال در قرآن آمده است و تقریر چالش‌هایجدی پیرامون معنا و مفهوم آنها و نقل و نقد دیدگاه‌های اندیش‌وران و بیان زاویه‌ی پنهان نگره‌های بنیادینِ دیدگاه‌هایآنها از جنبه‌های نو در این پژوهش استاز‌این‌رو گوشه‌هایی از لغزش‌های معنا و مفهوم‌شناسان و لغت‌پژوهان در این عرصه را نمایانده و نیازهای پژوهشی مسئله را روشن کرده است.

این پایان نامه به بررسی راهکارهای تبلیغی ارتباطی موجود برای جهانی شدن فرهنگ اسلامی می‌پردازد. هدف آن رسیدن به روش‌های مناسب با شرایط امرز جامعه جهانی برای گسترش وتبلیغ اسلام است. جهانی شدن از مسائلی است که در دهه‌های اخیر در مجامع علمی مورد توجه قرار گرفته، هر چند ابتدای مطرح شدن آن با مسائل اقتصادی بوده اما وجه فرهنگی آن دارای اهمیت بسیاری است. اسلام به عنوان دین خاتم داعیه‌دار جهانی بودن و جهان‌گیر شدن دین الهی است، برای نزدیک شدن به جهانی شدن اسلام، می‌بایست راهکارهای جهان‌گیر شدن فرهنگ اسلامی را شناخت. امروزه بر سر راه جهانی شدن فرهنگ اسلامی موانع بسیاری به وجود آمده، قدرت‌های رقیب که خواستار به دست‌گیری قدرت بیشتر در جهان آینده هستند با اهتمام بر امر جهانی شدن سعی در قالب شدن فرهنگ خود بر جهان دارند، که برخی از آن با عنوان جهانی سازی یاد می‌کنند. در این زمینه رسانه نقش بسیار مهم و اساسی ایفا می‌کند، و یکی از مهمترین عوامل ضعف و تهدید در قبال جهانی شدن اسلام به حساب می‌آید. مهمترین عامل قدرت نیز رسانه‌ها هستند که برای برقراری جهانی شدن اسلامی باید از آن بهره برد، رسانه به عنوان پل ارتباطی جوامع بشری یک فرصت برای جهانی شدن اسلام است. از لحاظ محتوا اسلام دارای معارف انسانی والایی که مطابق فطرت بشری است وشناساندن صحیح آن سبب هدایت بشر خواهد بود. این عامل از ویژگی‌ها وعوامل تحقق جهانی شدن اسلام خواهد بود.پیامبر اکرم واهل بیت علیهم السلام راهکارهای تبلیغی متنوعی برای هدایت بشر به کار می‌بردند، شناخت این راهکارها می‌تواند ما را در تعامل صحیح با دنیای امروز یاری کند، از بررسی روش تبلیغی آنان علیهم السلام به این نکته می‌رسیم که باید از تمامی ابزارهای ممکن برای هدایت بشر یاری گرفت.یکی از روش‌های مهم تبلیغی ائمه علیهم اسلام بهره گیری از روش عاطفی و غیر برهانی است که استفاده از این روش هم‌سنخ و مشابه با شرایط هر عصر وزمان به ویژه دوران حاضر (به دلیل آشکار شدن امواج شکست مدرنیته و عقل گرایی صرف آن) است.مهمترین راهکارها برای تحقق جهانی شدن اسلامی، بالا بردن سطح آگاهی و فرهنگ جامعه اسلامی و شناخت و بهره‌گیری صحیح از رسانه‌های نوین است. همچنین ارتباط و همکاری با افراد و سازمان‌های مختلف فعال که می‌توانند در زمینه جهانی شدن اسلام راهگشا باشند. از دیگر نکات مهم بهره‌گیری از فرصت‌های موجود و مقابله با تهدیدهای پیش رو است.