جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«اثبات برترى حضرت امیر مؤمنان على بن ابى طالب (ع)»، ترجمه فارسى کتاب تفضیل امیرالمؤمنین على علیه السّلام على جمیع الأنبیاء غیر محمد صلّى اللَّه علیه و آله و سلم، از شیخ مفید است که توسط آقایان على‌رضا بهاردوست و محمدحسین شمسایى صورت گرفته است. این رساله از نظر قدمت تاریخى و نیز شیوه پرداخت، موضوع و قدرت استدلال و متانت برهان داراى امتیازات فراوان و کم مانندى است و مؤلف بزرگوار آن که خود از بلندترین قله‌ هاى معرفت شیعى و تواناترین مرزبان حریم ولایت و توحید در قرن چهارم هجرى است، هدفى را که از نگارش این رساله مد نظر قرار داده با اتکاء به دریاى دانش خود و استمداد از روح مطهرى که قلم را در ابراز شیدایى و شیفتگى نسبت به او به چرخش آورده، به شایستگى ادا نموده است. او محمد بن محمد نعمان ملقّب به شیخ مفید است و کتاب حاضر بخشى از مجموعه رسائل او به شمار مى‌ رود. مسأله تفضیل امیرالمؤمنین على (ع)، یکى از مسائلى است که از قدیم میان متکلمان مسلمان مورد بحث بوده است. این رساله نیز یکى از تألیفاتى است که به این موضوع مى‌ پردازد. شیخ مفید (ره) متکلم بزرگ امامیه در اواخر قرن چهارم و ابتداى قرن پنجم، چندین کتاب در این باره تألیف کرده است که یکى از این تألیفات «رساله تفضیل» مى‌ باشد. این رساله نمودار اعتقاد و باور اکثر متکلمان شیعه است که در آن به اثبات برترى امیرالمؤمنین على (ع) بر همگان به جز حضرت ختمى مرتبت (ص) پرداخته است.

«ایمان و کفر»، در واقع ترجمۀ کتاب ایمان و کفر بحارالانوار است که در سال 1360 ش توسط جناب آقاى عزیزاللّه عطاردى براى استفاده فارسى زبانان، از عربى به فارسى برگردانده شده است. آقاى عزیز اللّه عطاردى سعى کرده‌ اند، ترجمه‌ اى دقیق از روایات ارائه دهند، به طورى که معناى کامل و قابل استفاده‌ اى از روایات در ترجمه آمده باشد، به همین منظور روایاتى که به اندازه کافى گویا نیستند و احتیاج به توضیح دارند و مرحوم علاّمه مجلسى (ره) در ذیل روایت توضیحاتى آورده است، در متن ترجمه وارد کرده و با همین دیدگاه روایت را ترجمه نموده‌ اند. مترجم مقدمه‌ اى مفصل در ابتداى جلد اول کتاب ایمان و کفر آورده است که شامل بخش‌ هایى همچون تاریخچه حدیث، بیان مراکز حدیثى، مؤلفان کتب حدیثى، زندگینامه علاّمه مجلسى (ره) و توضیحاتى از ترجمه جلد پانزدهم که کتاب حاضر است، مى‌ باشد.

«المجازات النبویة» یا «مجازات الآثار النبویة»، اثر سید رضی که به جنبه ادبی، بیان اشارات، تنبیهات، کنایات و تشبیهات روایات پرداخته است. هر کس از سمتی به دریای بیکران سنت نبوی و بوستان احادیث پیامبر ی وارد شده و آن را بوییده و نگریسته است. برخی جوانب اجتماعی، گروهی جوانب عبادی و فقهی، بعضی جوانب طبی و پزشکی، و تعدادی جنبه‌ های کلامی و فلسفی آن را مدنظر قرار داده‌ اند و بالاخره بعضی نیز به جنبه‌ های ادبی آن توجه ویژه‌ ای معطوف داشته‌ اند. یکی از کتاب‌ هایی که با نگاهی ادبی به این میراث ارزشمند و امانت ارجمند نگریسته کتاب مورد بحث است. شریف رضی برای توضیح و تبیین جنبه‌ های ادبی قرآن کریم و مجازات و تشبیهات و استعارات کلام مجید، کتاب ارزشمند «تلخیص البیان عن مجازات القرآن» را تالیف کرده است. سپس در پی همین مقصود در سنت نبوی کتاب «المجازات النبویة» را نگاشته است. در این کتاب فقط به جنبه ادبی، بیان اشارات، تنبیهات، کنایات و تشبیهات روایات پرداخته است و در این احادیث، موضوعات خاصی مورد نظر او نبوده است. کتاب با روایات مشهور «هذه مکه قد رمتکم بافلاذ کبدها، این مکه است که پاره‌ های دیگر خویش را به سوی شما افکنده است» که در جنگ بدر گفته شده است، شروع می‌ شود و با روایت مشهور نبوی در رابطه با عظمت حجر الاسود «الحجر یمین الله فمن شاء صاحفه بها، حجر الاسود دست راست خداست. آن کس که بخواهد به وسیله آن با خدا مصافحه کرده و دست می‌ دهد»، به پایان آمده است. مولف در این کتاب ۳۶۱ روایت یا ۳۷۵ روایت بنا به شمارش نسخه نمایندگی فرهنگی ایران در دمشق، را مورد دقت و بررسی قرار داده است.

«ألفُصولُ المُهمّة فی أُصولِ الأئمّة (تکملةُ الوَسائل)» از تألیفات شیخ حر عاملی صاحب «وسائل الشیعة» می‌ باشد که در قرن یازدهم هجری به زبان عربی تألیف شده است. مؤلف، اصول کلی برگرفته از روایات را که هر مسلمانی باید بداند و به آن ها باور داشته باشد و به آن ها عمل کند را گرد آورده است. در این اثر ۳۱۹۴ روایت وجود دارد که در پنج بخش سامان داده شده است. کتاب، در سه جلد است: جلد اول؛ بعد از مقدمات محقق و مؤلف به اصول دین و اصول فقه پرداخته است. جلد دوم؛ در فروع فقه می‌ باشد. جلد سوم؛ ابواب کلیات متعلق به طب و نیز نوادر کلیات. ابواب پنج گانه کتاب شامل موضوعات اصول دین، اصول فقه، فروع فقه، طب و نوادر کلیات می‌ باشد. 1- ابواب متعلق به اصول دین: صد و بیست باب در مورد اصول دین و اعتقادات بیان شده که مؤلف ابتدا اسامی این ابواب را ذکر کرده سپس وارد بیان آنها می‌شود. 2- ابواب متعلق به اصول فقه: در مورد اصول فقه هم هشتاد و شش باب تبیین گردیده است. مؤلف در این باب به روایاتی که این مضامین را می‌ رسانند و غالبا روایات مشهوری هستند اشاره کرده است. 3- ابواب متعلق به فروع فقه: ابواب چهل و شش‌گانه فقهی موضوع دیگر بخش کتاب است که هر یک از آنها نیز دارای فروعاتی می‌باشد. روایات این بخش، همه از وسائل الشیعه انتخاب شده است. 4- ابواب متعلق به طب: در بخش طب ۱۴۱ باب وجود دارد. 5- ابواب نوادر کلیات: نوادر کلیات نام آخرین بخش کتاب است که دارای صد و سی و هشت باب می‌ باشد.

کتاب «الانتصار» تالیف سيد ابوالقاسم على بن حسين موسوى بغدادى، معروف به شريف مرتضى يا علم الهدى (م 436 ق) است. اين كتاب كه در بردارنده منفردات و نظريات خاص مذهب شيعه است در جواب به تشنيع و بدگويى نسبت به مذهب شيعه نوشته شده است. كتاب در بردارنده بيش از 336 مسأله فقهى است كه مؤلف از ذكر تفصيلى روايات و اقوال فقهاء خوددارى نموده است و بيشتر به اجماع و آيات قرآن كريم استناد نموده است. مباحث موجود در كتاب عبارتند از: طهارة، صلاة، صيام، زكاة، حج، نكاح، طلاق ظهار، ايلاء، لعان، عده زنان، ايمان، نذور و كفارات، عتق، تدبير، مكاتبه، صيد و ذبائح، اشربه و لباس، بيوع و ربا و صرف، شفعه، قضاء، شهادات، حدود و قصاص، ديات، فرائض، مواريث و وصايا.

موضوع اصلی این پژوهش بررسی عوامل موثر بر تربیت جسمانی در احادیث شیعه می باشد. پرسش هایی را که این پژوهش درصدد پاسخگویی به آنها است عبارتند از:1 - در احادیث شیعه تا چه حد بر نقش آموزش و اعمال تربیت درست جنسی بر تربیت جسمانی تأکید شده است؟ 2- در احادیث شیعه تا چه حد بر نقش ورزش و تحرک بر تربیت جسمانی تأکید شده است؟3-در احادیث شیعه تا چه حد بر نقش تغذیه صحیحبر تربیت جسمانی تأکید شده است؟4-در احادیث شیعه تا چه حد بر نقش بهداشت و پاکیزگیبر تربیت جسمانی تأکید شده است؟از دیدگاه اسلام وقتی نیازهای حقیقی جسم تأمین گردد و سلامتی بدن تأمین شود، توان و قدرت جسم افزایش می یابد و از بیماری ها به دور می ماند و انسان بهتر می تواند روح خود را به کمک جسم سالم به تکامل برساند، زیرا جسم و روان سالم افراد، مهمترین عامل در پیشرفت مادی و معنوی یک جامعه محسوب می گردد.در این پژوهش پس از بررسی احادیث شیعه مشخص شد که عواملی در سلامت جسمانی نقش موثری دارند که این عوامل عبارتند از: آموزش درست تربیت جنسی و پرهیز از انحرافات جنسی و تن دادن به ازدواج براساس قوانین عقل و شرع، ورزش و تحرک، تغذیه مناسب و پرهیز از پرخوری و اسراف و تبذیر، رعایت بهداشت و پاکیزگی فردی و اجتماعی. در ادامه پژوهش به عنوان یک نتیجه جانبی با توجه به اینکه جسم و روح در هم تأثیر متقابل دارند لذا به آفات روح که سلامتی جسم انسان را به خطر می اندازد اشاره گردید که آن آفات عبارتند از: کفر و شرک، سوء ظّن، حسد، کینه، حُب دنیا و خشم. همچنین در احادیث شیعه توصیه هایی برای رسیدن به بهداشت روانی اشاره شده است از جمله: حفظ کرامت انسان، توکل به خدا، برنامه ریزی صحیح در زندگی، رضایتمندی، امید داشتن، قناعت و پرهیز از اندوه وخشم، تفریح و شوخ طبعی، معنویت گرایی وصله رحم. بر همه مربیان، والدین و مسئولان تعلیم و تربیت لازم است که در برنامه ریزی های خود نیاز فردی و اجتماعی دانش‌آموزان را در زمینه تربیت جسمانی در نظر بگیرند، طوری که دانش آموزان به اهمّیت جسم خود پی ببرند و در محافظت و مراقبت و تقویت جسم خود بر اساس دستور العمل های مندرج در پژوهش کوشا باشند.

در بین کتب رجال، فهرست اسماء مصنفی الشیعه نجاشی و فهرست شیخ طوسی از اهمیت و کاربرد بیشتری برخوردار است و مقایسه این دو کتاب به خوبی نشان دهنده اختلاف روش مؤلفان آن از نظر ارائه اطلاعات رجالی و پرداختن به جرج و تعدیل راویان است. فهرست شیخ طوسی به تصحیح، الویس اسپرنگر آینه تمام نمایی از اختلاف دو دانشمند در مسائل رجالی است. با توجه به آنکه نجاشی و شیخ طوسی هر دو در بغداد زندگی کرده و از زمینه تحصیلی و مطالعاتی یکسانی برخوردار بوده اند، اختلاف این دو دانشمند – در زمینه دیدگاه های رجالی – موضوعی است که از دیرباز توجه کاوشگران مسائل رجالی را به خود جلب کرده است. این مقاله کوشی است در جهت مقایسه دیدگاه های رجالی این دو دانشمند و تجزیه و تحلیلی بر ریشه های اختلاف آن دو.

بعد از اختراع صنعت چاپ، شبهقاره- بهخصوص هند- يكي از كانونهای مهم نشر آثار مكتوب در آسيا بوده كه منشورات آن، نواحي همجوار، به ويژه ايران را تحت تأثير قرار ميداد. بخش مهمي از اين كتابها، آثار شيعة اماميه است كه در ميان آنها آثار مربوط به حديث و علوم حديث شيعه، جايگاه ويژهای دارد. جايگاه اين آثار و كميت و كيفيت آنها، آنچنانكه بايد، تا كنون مورد ارزيابي و مداقه قرار نگرفته است. در اين نوشتار، هفده اثر از منشورات حديثي شيعه در شبهقاره، به صورت اجمالي طرح و مشخصات آنها ذكر ميگردد. نگارنده به تك تك اين كتابها مراجعه نموده و نسخهها را بررسي و اطالعات را از آنها يادداشت كرده است. مالحظة عنوان اين آثار و تاريخ چاپ آنها، مشخص ميسازد كه شبهقاره چه نقشي در گسترش فرهنگ و علوم شيعه داشته است. و نياز دارد كه منشورات ديگر شيعي در اين منطقه، بررسي و كاوش شود.