جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شناخت خداوند از دیدگاه ملاصدرا مراتب و گونه های مختلفی دارد. او در یک تقسیم بندی عام، شناخت را به اکتناهی و غیراکتناهی تقسیم می کند. متعلّق شناخت نیز سه حوزه را دربر می گیرد: ذات الهی، اسما و صفات الهی و افعال الهی. وی برای شناخت، سه روش را نیز معتبر دانسته است: شهودی، عقلی و حسی. بر این اساس، از دیدگاه وی شناخت اکتناهی ذات الهی به هیچ روشی امکان پذیر نیست؛ همچنان که چنین شناختی درباره ذات و حقیقت وجودی اسما و صفات و حتّی افعال نیز ناممکن است. در عین حال، شناخت غیراکتناهی شهودی به ذات و حقیقت اسما و صفات امکان دارد. شناخت عقلی به مفاهیم اسما و صفات نیز ممکن است و خداوند را می توان از ظاهر افعال و با روش حسی شناخت. سیر این گونه های شناخت به ترتیب از شناخت حسی به عقلی و شهودی تکاملی است.

قرآن کریم در آیات پرشماری مسلمانان را مخاطب قرار داده و با برشمردن عوامل و آثار مخرب ارتداد، آنان را از گرفتار شدن در دام آن بر حذر داشته است؛ همچنین برخی از آیات قرآن به ویژه با ضمیمه - روایات شأن از ارتداد گروهی از مسلمانان در زمان رسول خدا گزارش کرده و خبری مبنی بر توبه - آنان دریافت نشده است. از سوی دیگر، از نظر اغلب اهل سنّ ت، همه اصحاب رسول خدا  به علّ ت برخورداری از فضیلت رؤیت پیامبر و ایمان به آن حضرت، عادل و اهل بهشت هستند و این فضیلت، مانع از گناه و یا حداقل مرگ بدون توبه آنان است. از عرضه نظریّ ه عدالت صحابه به آیات ارتداد، پاسخ به این مسئله که آیا ارتداد شماری از مسلمانان دوره رسول خدا با نظریّ ه عدالت صحابه سازگار است، روشن و معلوم می گردد که این نظریّ ه با ارتداد قابل جمع نیست؛ زیرا وقتی فضیلت صحابی بودن، مانع از ارتداد و مرگ بدون توبه از ارتداد نیست، به طریق اولی مانع از گناه و مرگ بدون توبه از گناه نیز نیست.

متون مقدّ س هر دینی، یکی از این بنیان های اساسی آن دین است. از این رو، دارای جایگاه کلیدی و تعیین کننده در ادیان است. وثاقت و اعتبار این متون یکی از مباحث بسیار مهم و سرنوشت ساز برای این متون به حساب می آید که به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله آن ها، چگونگی تعیین و رسمیّ ت یافتن نوشته های مقدّ س است. تعیین کتاب های رسمی یک دین که از آن با عنوان کتاب مقدّ س آن دین یاد می کنند، از آن جهت بسیار مهم است که دست یافتن به باورها، آموزه ها و آیین ها و اخلاقیّ ات آن دین، وابسته به این متون است. از این رو، یافتن کتاب اصلی در میان نوشته های زیاد منتسب به یک فرد یا یک دین، امری مهم و سرنوشت ساز به حساب می آید. آنچه امروزه با عنوان کتاب مقدّ س گرد آمده است، تنها نوشته های مقدّ س یهودیان و مسیحیان نیست، بلکه گزیده ای از انبوه نوشته هایی است که در یهودیّ ت و مسیحیت وجود داشته است. این تحقیق با روش تحلیلی درصدد بررسی و ارزیابی معیارهای - قانونی و رسمی شدن کتاب مقدّ س است. نتایج حاصل شده حکایت از آن دارد که آنچه به عنوان معیارهای رسمی و قانونی شدن توسّ ط اندیشمندان این دین مطرح می شود، از توجیه کافی برخوردار نیست. به همین دلیل کتاب مقدس)عهدعتیق و عهدجدید( از جهت رسمی و قانونی شدن دارای اعتبار و وثاقت نیست.

نشأة الفکر الفلسفی فی الإسلا م نوشته سامی نشار، شروع فکر عقلانی در اسلام را به معتزله، اشاعره و سپس به شیعه نسبت داده و در ادامه به بیان عقاید هر فرقه پرداخته است. مقاله حاضر در دو دسته نقد محتوایی و روشی، کتاب را مورد تحلیل و نقد قرار داده است. نشار در بخش اول محتوا، شیوع فکر عقلانی در اسلام را به معتزله نسبت داده است که ادّعای ما در نقد این عقیده، انتساب شروع تفکّر عقلی به حضرت علی  و شیعه است. در بخش دوم محتوا، نقد نسبت به بیان عقاید شیعه در جلد دوم کتاب او است. سپس در نقد روشی، روش او در استناد به کتاب های مخالفان شیعه و کتاب های نامعتبر، مورد نقد قرار گرفته است. بنابراین به ضرورت صیانت از عقاید شیعه و نظام فکری عقلانی قرآن و تشیع، با استناد به کتاب های معتبر کلامی شیعی از انتساب های نادرست به ساحت شیعه، دفاع شده است. روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و روش تحقیق نقلی و تاریخی است که با شیوه نقدی، تحلیلی و مقایسه ای، بازنویسی شده اند.

صحابه پیامبر  از جایگاه خاصی برخوردارند، بنابراین دیدگاه شان نسبت به مسائل اسلامی آن روز و فهم آن ها از وقایع می تواند راهنمای ما به سوی حقایق باشد. شبهه مطرح شده، عدم فهم امامت و خلافت علی  از حدیث غدیر توسط صحابه است. این شبهه را فیصل نور در الإمامة والن صمطرح نموده و معتقد است که امکان ندارد صحابه ای که در همه حوادث، کنار پیامبر  بودند، این مسئله را نادیده بگیرند. آیا واقعاً صحابه متوجّه کلام پیامبر  نشدند؟ نوشتار حاضر که نگارش آن به صورت کتابخانه ای بوده و با استفاده از روش های استنباطی تدوین شده است، سعی دارد از منابع اصلی اهل سنّت جهت نقد - و بررسی شبهه استفاده نماید. نتیجه آن که با بررسی تاریخی واقعه و اتّفاقات پس از آن، فهم صحابه مبنی بر درک امامت و خلافت امیر مؤمنان  از حدیث غدیر به اثبات می رسد.