جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

بازشناسی تفاسیر در حوزه روش شناسی، ضرورت اجتناب ناپذیر مطالعات جدید قرآنی است. توجه به ابعاد مختلف روش شناسی تفسیر جهت دستیابی به روش صحیح تفسیر قرآن و نیز طبقه بندی تفاسیر بر مبنای معیارهای روش شناسانه الزام های روش شناسی تفاسیر را بیش از پیش نمایان می سازد. اصلی ترین پرسش های مطرح در این دانش را می توان چنین برشمرد: چه راه هایی برای شناخت قرآن وجود دارد؟ تفسیر چه نوع شناختی است؟ نسبت تفسیر با این گونه های شناخت چیست؟ در همین راستا محققان علوم قرآنی به تعریف گونه هایی از شناخت قرآن از قبیل شناخت ترجمه ای، تفسیری، تأویلی، بطنی، اشراقی، شهودی، تنزیلی، ابتدائی، مصداقی پرداخته اند.در این پژوهش تفسیر «اطیب البیان فی تفسیر القرآن» اثر آیت اله سید عبدالحسین طیب از مفسران معاصر تشیع که در 14 مجلد به نگارش درآمده، بر مبنای معیارها و تئوری های روش شناسی بررسی گردیده است. اهمیت این پژوهش در قابلیت سازی سنجش تفسیر «اطیب البیان» با استفاده از ملاک های تعریف شده در علم روش شناسی تفسیر قرآن بوده تا میزان تعهد مفسر به روش مورد نظر خویش و تغییر یا عدم تغییر آن را در سراسر این تفسیر نمایان سازد.

‫آنچه در اين رساله بدان پرداخته شده به طور خلاصه شامل مباحث ذيل مى‏باشد: 1 - بررسى دوران زندگى امام هشتم، شناسايى فرقه‏هاى كلامى عصر امام، معرفى جو سياسى، فكرى وعقيدتى مردم آن زمان از جمله معرفى فرقه‏هاى واقفيه كه به امامت امام رضا (ع) معتقد نبودند وشبه‏هايى مطرح كردند كه امام جواب مى‏فرمايند ومعتزله كه از حمايت خليفه برخوردار بود. 2 - معرفى روش تفسير قرآن در سيره امام اينكه ايشان از روش قرآن به قرآن استفاده مى‏فرمودند وهمچنين معرفى اجمالى موضوعات مطرح شده در روايات تفسيرى. 3 - بررسى روايات علوم قرآنى (شامل روايات، فضايل وسوره‏ها وآيات، سيره عملى امام هنگام تلاوت »محكم ومتشابه، نسخ، شأن نزول، حدوث وقدوم...«. 4 - بررسى روايات كلامى درباره توحيد وصفات خداوند (علم، قدرت، اراده) بداء، جبر، تفويض و... فرقه‏ها وافراد شبهات واشكالاتى عقيدتى داشتند كه امام با آيات قرآنى جواب آنان را مى‏دهند. 5 - روايات معرفى كننده اهل بيت (ع) از زبان قرآن. 6 - توضيح وتبيين آياتى كه شبه عدم عصمت انبياء الهى آدم (ع)، يونس (ع)، پيامبر اسلام (ص)، ابراهيم (ع)، يوسف (ع)، پيامبر اسلام (ص)، را در ذهن به وجود مى‏آورد كه روايات امام در اينباره به بحث گذاشته شده و عصمت انبياء اثبات مى‏شود.

پایان نامه حاضر در پنج فصل و با عنوان نقد و بررسی مبانی و روش تفسیری ‏‎"‎‏تفسیر نمونه‏‎"‎‏ سامان یافته است. فصل اول : به شناسایی تفسیر و عصر تالیف و زندگی پدیدآوردندگان اختصاص یافته است.فصل دوم :به ارزیابی دیدگاه نویسندگان‏‎"‎‏ تفسیرنمونه‏‎"‎‏در باره علوم قرآنی ، از جمله بحث اعجاز ، نسخ، تناسب آیات و سور، محکم و متشابه و عدم تحریف قرآن پرداخته شده است.فصل سوم : به بحث مبانی و روش تفسیر ‏‎"‎‏تفسیر نمونه ‏‎"‎‏ پرداخته شده است و مستندات تفسیری نویسندگان آن اعم از قرآن ، سنت، عقل و بالاخره قواعد زبان مورد ارزیابی قرار گرفته است.فصل چهارم : به ویژگیهای ‏‎"‎‏تفسیر نمونه‏‎"‎‏ اشاره دارد و ساختار تفسیر و زبان نوشتاری آن و گرایش آن مورد بررسی واقع شده است و به دامنه مباحث موضوعی و برخی مباحث آن نیز توجه شده است. فصل پنجم: خلاصه مطالب پایان نامه و برخی پیشنهادها می باشد.