جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

بررسی معنای اجتبا در قرآن

نویسنده:

الهه عرب زاده

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

کلیدواژه‌های اصلی :

اجتبا , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , واژه شناسی قرآن , زبان شناسی

کلیدواژه‌های فرعی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , برگزیدگی , تبیین برگزیدگی به وسیله امر الهی , اختیار , اهل بیت(ع) , پیامبران اولوالعزم , تنزیه معنا , معنای مشترک , مجتبوین , فیض الهی , تسبیح , درجات معنای اجتبا , سیر مجتبوین در زمان , اصطفی , ثمرات اجتبا ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , علامه حلی , فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی

چکیده :

اگرچه واژه اجتبا یازده بار در قرآن به کار رفته است اما از دو جنبه اهمیت دارد یکی به دلیل آنکه بهترین خوبان عالم را در بر می گیرد و دیگر به لحاظ شمولیت معنایی. چرا که خداوند صراحتا آن را برای «من یشا» از بندگان قرار می دهد. همان طور که می دانیم، این واژه عموما در معانی ای چون برگزیدن و جمع آوری معنا شده است. اما هر یک از این معانی، اگرچه در برخی مصادیق انطباق دارد، در برخی موارد دیگر دچار اشکال است. مثلا در بررسی ماجرای حضرت آدم (ع) و یونس (ع): به خوبی در می یابیم اجتبا نمی تواند منصبی اعطایی از جانب خداوند باشد آن هم پس از عصیان و غضب یونس (ع)، بلکه به معنای «باز نمودن مسیری در زمانی که همه راه ها بسته است»، به کار رفته است. به این معنا که خداوند همه شرایط را درست آنجا که انتظار نمی رود با قدرت برای شخص فراهم می کند و مسیر رشد او را گاه بوسیله توبه و به سوی هدایت و گاه صالحیت باز می نماید. در این نوشتار ابتدا آرا قدما نقل شده و آنگاه به تنزیه معنای این واژه پرداخته شده است، در ادامه با نگاهی به معنای جدید در آیات مربوطه، «سیر مجتبوین در زمان» و نیز «ثمرات اجتبا» به همراه «جدول درجات معنای اجتبا» آورده شده است.

صفحات :

از صفحه 123 تا 155

مشخصات اثر

عنوان :

بازتاب کارهای ناشایست در تأیید قانون عمل و عکس العمل

نویسنده:

پریچه ساروی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

بازتاب قصص قرآنی در تشبیه های دیوان خاقانی

نویسنده:

امیر مومنی هزاوه، محمد رحیم بیرقی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

کلیدواژه‌های اصلی :

شعر فارسی , خاقانی شروانی , قصص قرآن , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قَصص ( قرآن ) , تاثیر قرآن بر ادبیات فارسی

کلیدواژه‌های فرعی :

اصحاب کهف , حضرت ذوالقرنین(ع) , تشبیه , قصه اصحاب فیل , ابلیس , مفاهیم قرآنی , بلعم باعورا , تصویرهای شاعرانه , هاروت و ماروت , اسرائیلیات , قرآن , حضرت ابراهیم در قرآن , ابلیس در قرآن , قرآن و شعر , ابولهب ,

چکیده :

بازتاب قرآن در تصویرهای شاعرانه شعر خاقانی شروانی (520 ه.ق 595 ه.ق) بویژه در تشبیه های او بسیار گسترده است؛ چنان که فقط قصص قرآن بخش زیادی از تشبیه های او را تحت تاثیر خود قرار داده است. بر همین اساس در مقاله حاضر، ابتدا آن دسته از قصص قرآنی که در تشبیه های دیوان خاقانی به کار رفته است، استخراج و بررسی شده است و در پایان چنین نتیجه گیری شده است که قرآن علاوه بر آن که منبعی حکمی برای اشعار خاقانی است، در خیال پردازی های شاعرانه او نیز نمودی گسترده دارد. خاقانی در تشبیه که یکی از مهمترین عناصر خیال پردازی در شعر محسوب می شود، از قصص قرآنی به شکلی وسیع بهره جسته است؛ این بهره گیری گاه به صورت لفظی، گاه به صورت غیر لفظی (معنوی) و گاه به صورت ترکیباتی است که بر اساس الفاظ و مفاهیم قرآنی ساخته شده است. برخی از قصه های قرآنی در تشبه های خاقانی، به طور مستقیم مقتبس از قرآن و برخی دیگر ماخوذ از تفاسیر و برخی نیز برگرفته از اسرائیلیاتی است که در تفاسیر قرآن راه یافته است.

صفحات :

از صفحه 91 تا 128

مشخصات اثر

عنوان :

جایگاه عشق در نظریه اخلاقی مولوی

نویسنده:

احد فرامرز قراملکی، شهرام محمدپور

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها : دانشگاه معارف اسلامی,

کلیدواژه‌های اصلی :

زمان , عشق , مثنوی معنوی , غلبه بر نفس , مولانا , خود , زمان , اخلاق عرفانی , بی هشی , زمان اندیشی , درمانگری عشق , عشق در مثنوی مولانا , اصطلاحنامه اخلاق اسلامی , رذایل اخلاقی , تربیت اخلاق از نظر مولوی , اخلاق در نگاه مولانا , اخلاق عرفانی

کلیدواژه‌های فرعی :

معراج , نفس اماره , نفس در قرآن , هشیاری , توکل , صبر , شباهت شیطان و نفس , آیه 30 مائده , آیه 7 شمس , آیه 8 شمس ,

چکیده :

عشق، جایگاهی مبنایی در نظریۀ اخلاقی مولوی دارد. هویت زمانی یا «خود» محصول فکر زمان اندیش و مختصاتی محدود بین گره های زمانی ماضی و مستقبل است؛ هویتی که مطلوب نفس امّاره بوده، از طرف آن پشتیبانی می شود. مولانا حیات نفس را در گرو تغذیه از تخم غرض هایی می داند که در کشتگاه های زمانی آینده و گذشته به ثمر می نشینند. درنتیجه الگوی اخلاقی کلان وی در اطفای رذایل نفسانی، منقبض کردن این عرصه های زمانی است؛ زیرا فعلیت نفس در گرو زمان اندیشی معطوف به آینده و گذشته است؛ اما صعوبت این کار با توجه به بروز اوّل فجور و تکوینی بودن آنها در انسان از عهدۀ عقل خارج است و پای عشق را به میان می کشد. چاشنی «بی هشی» یا رهایی از «خود» مطلوب ترین فرآوردۀ عشق و آرزوی تکوینی انسان است؛ زیرا شخص در پرتو آن از رنج های آمیخته به «خود» رهایی می یابد و به مطلوبیت فطری موردنظر خود خواهد رسید.

صفحات :

از صفحه 7 تا 36

مشخصات اثر