جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«اندیشه‏هاى سیاسى در اسلام و ایران» یکى از عناوین دروسى است که در رشته‏هاى علوم سیاسى و تاریخ تدریس مى‏شود. کتاب حاضر نیز با این‏انگیزه به نگارش در آمده و منتشر شده است تا خلأ ناشى از فقدان «متن» براى درس مزبور را پر کند. اکنون با توجه به این مطلب، در دو بخش به معرّفى کتاب پرداخته و سپس ملاحظاتى درباره آن ارایه خواهد شد.

محمد بن مرتضى بن محمود مشهور به ملامحسن فیض کاشانى یکى از عالمان بزرگ عهد صفوى است. او در سال 1007 قمرى در کاشان به دنیا آمد و پس از تحصیلات اولیه در کاشان، به تکمیل دانش و فضل خود در مهاجرت به اصفهان، شیراز و قم پرداخت. فیض از عالمان فعال در عرصه‏هاى اجتماعى، سیاسى و فرهنگى این دوره بود. در این راستا با تصدى امامت جمعه و جماعت به پیشنهاد شاه عباس دوم و شاه صفى، در ترویج احکام دین و امور اجتماعى و فرهنگى مردم اهتمام مى‏ورزید و با تألیف آثارى در زمینه‏هاى فقهى، فلسفى، اخلاقى و تفسیرى خدمت ارزشمندى به فرهنگ تشیع کرد. اهتمام به وحدت و الفت میان مؤمنان و احتراز از اختلاف و تفرق، یکى از موضوعات مورد تأکید فیض کاشانى در اکثر آثار سیاسى و اخلاقى اوست. او در رساله «آئینه شاهى» که خطاب به شاه عباس دوم نگاشته است، هدف اساسى سیاست وحکومت را انتظام و الفت اجتماعى دانسته و معتقد است ضرورت حکومت در زندگى اجتماعى انسان‏ها براى آن است «تا جمعیت ایشان نظام گیرد و اسباب تعیش ایشان انتظام

حوزه علمیه به عنوان نهادى که متکفّل معارف دینى است، با معارف سیاسى چه نسبتى دارد؟ در پاسخ به پرسش مذکور و کندوکاو درباره آن، این مفروض بنیادین مورد توجه نگارنده است که اقبال و ادبار حوزه‏هاى علمیه به هر شاخه از دانش، درگرو مقدار و میزان ارتباط آن رشته از دانش با امور مورد توجّه دین مبین اسلام است. بنابراین، گفت‏وگو پیرامون سؤال مطرح شده در آغاز این بحث ،وقتى دقیق‏تر خواهد بود که درباره مفهوم دین و ترسیم محتوا و اجزاى آن اندکى درنگ کنیم.