جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 319
بررسی مقوله خردستیزی در اثار نجم الدین رازی
نویسنده:
حلیمه دل افروز
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
عرفان ارزشمندترین و زیباترین بخش ادبیّات ایران است و فلسف? ایرانی و اسلامی ـ اگر چه از فلسف? یونانی و غربی وام‌هایی ستانده است ـ پایه‌های تعقّل و خردورزی را در فرهنگ و ادبیّات ایرانی استوار کرده است. بحث عقل و عشق به‌عنوان دو ابزار متفاوت در معرفت، و تقابل آن دو، همواره از مباحث دیرینه‌ عرفا و فلاسفه بوده است. در ادبیات فارسی کمتر اثر عرفانی می توان پیدا کرد که نشانه‌های این تقابل در آن یافت نشود. جدال عرفا با فلاسفه و فلسفه، خصوصاًَ نوع یونانی آن که نشانه‌های نفوذ آغازین آن را در عصر ساسانی در روزگار خسرو انوشیروان در ایران می‌بینیم، بعد از اسلام نیز، ادامه یافت. عرفا و اندیشمندان ایرانی گاه به جهت آنکه عقل، منبع و مصدر تمام براهین و استدلالات متقن است جانب خرد را نگه داشته‌اند؛ امّا در بیشتر موارد، عشق و عرفان و معرفت شهودی را بر عقل رجحان نهاده‌اند. شیخ نجم‌الدین رازی نیز یکی از برجسته‌ترین صوفیان نیمه‌ قرن هفتم است که نشانه‌های خردستیزی در آثارش نمایان شده است. در این پژوهش کوشش شده است که خردستیزی و مخالفت نجم رازی را با عقل به عنوان یکی از خصائص فکری او مورد بررسی قرار داده و تقابل عقل و عشق را که به نوعی تقابل عرفان و فلسفه است در آثارش نشان داد. نتایج این پژوهش، نشان می‌دهد که مخالفت نجم رازی با عقل به دو شکل مستقیم و آشکار و گاه غیرمستقیم و در لایه‌های پنهانی نمایان شده است. مخالفت او با عقل بدین معنا نیست که او همیشه و در هم? زمینه‌ها با عقل مخالف بوده و همیشه آن را سرکوب کرده است؛ بلکه او نیز همچون دیگر عرفامحدود? اختیارات و حدّ توان عقل را در امر معرفت تعیین می‌کند و بر آن است که باید ابتدا معنای واژ? عقل مخالف با عشق را از میان سایر معانی عقل بیرون کشید تا بتوان به قضاوتی درست دربار? هریک رسید. او معتقد است که اگر عقل، بی‌نور شرع در معرفت قدم نهد به شبهه می‌افتد و نجم از میان هم? اقسام عقل، تنها با عقل انسانی که مخالف عشق بوده، مخالفت کرده است. پیداست عرفا و صوفیانی همچون نجم‌الدین رازی که اندیشه‌های عرفانی آن‌ها جایگاه برجسته‌ای در ادبیات عرفانی فارسی دارد، این گونه نبوده است که در صدد نزاع با عقل شریف انسان برآمده باشند به خصوص که با مطالعه و تفکّر در آثار آنها برتری اندیشه‌های آنان نمایان است و آشکار است که خود او در رسیدن به آن اندیشه‌ها، از تعقّل فراوانی بهره بردهو به جرأت می‌توان او را در زمر? متفکّران بزرگ عصر خود به شمار آورد.
مشخصات اثر
بهاء الدین شریف لاهیجی و روش وی در تفسیر قرآن
نویسنده:
سیده‌نرگس فاطمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
تفسیر قرآن پیوسته از دریچه نگرش‌های متفاوت نظر شده است به طوری که کاوش در هر یک از این رویکردها می‌تواند در بهره گیری صحیح از تفاسیر، سودمند باشد. این نوشتار در مسیر بررسی روش تفسیری تفسیر شریف لاهیجی گام برمی‌دارد.شریف لاهیجی در بهرهگیری از مایه‌های گوناگون در امر تفسیر قرآن کریم دریغ نفرموده و در نیل به مفاهیم قرآنی، از سه روش عمده قرآن به قرآن، روایی و عقلی سود جسته است. تفسیر قرآن به قرآن وی در دو مرتبه استعانت از سیاق و استعانت از آیات دیگر، متجلی است. بهره‌گیری از روایت نیز در حیطه‌های گوناگون تفسیر با اجتهاد مفسر و اتخاذ رویکردهای متفاوت، همراه است. از گرایش‌های تفسیر عقلی مورد اهتمام شریف لاهیجی می‌توان به ادبی، کلامی، فقهی و فلسفی اشاره نمود.این پژوهش پس از ژرف‌کاوی در مجلدات تفسیر شریف لاهیجی و ملاحظه سایر آثار مفسر و نیز مطالعه منابع موجود در زمینه روش‌شناسی تفاسیر، روش تفسیری شریف لاهیجی و درون مایه‌ی عمده‌ی این تفسیر را، تفسیر روایی دانسته و در انتها به برخی کاستی‌های تفسیر اشاره نموده است.
مشخصات اثر
تحلیل امام علی علیه السلام از تأثیر ارزش ها و ضد ارزش ها در سقوط و تعالی جامعه
نویسنده:
ندا مهدیزاده
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
هدف اصلی این پژوهش بررسی عوامل موثر در تعالی و سقوط یک جامعه از دیدگاه امام علی علیه السلام با محوریت ارزشها و ضد ارزشها می باشد. برای رسیدن به این هدف, باید با یکی ازخاستگاههای ارزشها و ضد ارزشها که همانا عقل و جهل می باشد آشنا شویم. از اینرو در ابتدا عقل و جهل,از دیدگاه قرآن و روایات و سپس به طور خاص از منظر امام علی علیه السلام مورد بررسی قرار گرفته است.از جمله ارزشهایی که در این مجال به آن پرداخته شده می توان از ایمان، عدالت، عفت و زهد نام برد.
مشخصات اثر
منابع حقوق در قرآن
نویسنده:
محمد بهرامی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه متنی
چکیده :
این نوشتار که با هدف مقایسه میان منابع حقوق اسلامی و حقوق موضوعه و امکان مستند سازی منابع حقوق موضوعه بر‌ آیات قرآن شکل گرفته است، شامل دو بخش است: در بخش نخست، منابع حقوق اسلامی و مستندات قرآنی حجیت آنها مورد بحث قرار گرفته است. در این بخش، تمامی منابع معتبر در نگاه شیعه و اهل سنت با نگاهی گذرا به اختلاف این دو مشرب، مورد توجه قرار گرفته است که عبارتند از: کتاب، سنت، عقل، اجماع، قیاس، استحسان، مصالح مرسله، سد ذرایع و فتح ذرایع. در بخش دوم، از منابع حقوق موضوعه و همانندی ها و تفاوتهای آنها با منابع حقوق اسلامی و امکان مستند سازی آنها به آیات قران بحث شده است. قانون رویه قضایی، دکترین قضایی، عرف و قانون طبیعی از منابع حقوق موضوعه معرفی شده اند. از این جمله، قانون، در صورتی از منابع حقوق اسلامی به شمار می آید که بر گرفته از منابع حقوق اسلامی باشد. رویه قضایی نیز، یا تفسیر کتاب و سنت است، و یا شهرت و عرف. و در هر صورت می توان از مستندات حجیت کتاب و سنت و شهرت و عرف برای حجیت رویه قضایی بهره برد. دکترین قضایی همان اجماع است و مستندات حجیت آن می تواند ادله حجیت اجماع باشد. و اما عرف، در صورتی که منبع مستقل باشد می توان از آیات قرآن برای حجیت آن سود برد و اگر منبعی غیر مستقل باشد می توان برخی از اقسام آن را حجت دانست. قانون طبیعی نیز در حوزه استنادات قرآنی می باشد.
مشخصات اثر
ایمان ازدیدگاه غزالی و کی یرکگور
نویسنده:
محمد جوده
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
هدف از این پایان نامه بررسی وتحلیلایماناز دیدگاه غزالی وکی یرکگور است ، وما ارا واندیشه این دو متفکر را در این پایانامهمورد ارز یابی قرار داد ه ایم .با این تفاسیر ما از این منظر تفاوت مختلف را از ایندو شاهد بوده ایم. که درذیل آن را به خلاصه ذکر می نمایم.به عقیده کی یرکگورایمان جهش و خطر کردن است و دلبستگی شورمندانه و بی حدّ حصر به سعادت ابدی است که فقط با انتخاب فرد مومن عملی می‌شود و نه تنها استدلال‌های عقلی نمی‌تواند آن را تایید کند، بلکه چنین استدلال عینی و شواهد کافی ارزش ایمان را می‌کاهد.ایمان باور به پارادوکس است، پارادوکس تجسّد. او ایمان را از سنخ امور انفسی و باطنی می‏داند و از این رو به نظر وی امور آفاقی از جمله استدلال‏های عقلی برای ایمان شایسته نیست و ایمان را والاترین فضیلتی است که انسان می تواند بدان نائل گردد. غزالی ایمان را صرف تصدیق‏ قلبی می‏داند و استدلال عقلی می تواند آن را تایید کند.اما ایمانباید، در قول و عمل تجلی پیدا کند، چون مکمل و متمم آن است. او میاننظر خود و سلف صالح (اهل حدیث) هماهنگی ایجاد کرده‏ و معتقد است که ایمان نوعی نور روشنگر ،فطری است که خدا از سر لطف در قلوب بندگانش می افکند. ایمان گاهی به صورت اعتقادی راسخ و سخت ازحاق ضمیر آدمی می جوشد و قابل توصیف نیست. حتّی ایمان ممکن است در نتیجه مشاهده اثری از انسانی پارسا و نظایر آن تحقّق یابد و ایمان را بر چهار رکن استوار می‏نماید .رکن اول؛معرفت ذات حق، رکن دوم؛صفات خداوند، رکن سوم‏؛افعال خداوند و رکن چهارم هم در سمعیات که شامل اثبات حشر و نشر و عذاب قبر می‏شود و...
مشخصات اثر
عقل از دیدگاه ملاصدرا و کانت
نویسنده:
نظر عباسی کسانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
در این نوشتار سعی شده است دیدگاههای ملاصدرا و کانت پیرامون عقل مورد تحقیق قرار گیرد. مطالب این پایان نامه در یک مقدمه و سه فصل تنظیم شده است.مقدمه، شامل بحثهای مقدماتی و تبیین موضوع و اهمیت آن است.در بخشهای بعدی پس از سیر تاریخی معنای عقل به دیدگاه ملاصدرا و کانت در مورد عقل پرداخته و توانایی و حدود عقل بشری در اندیشه این دو فیلسوف را بررسی نموده است. به طور کلی می توان گفت ملاصدرا و کانت هر دو در معرفت شناسی خود به فعالیت نفس قائل بوده و به محدودیت عقل که یکی از قوای نفس است اذعان دارند. اما کانت بیشتر به محدودیت عقل نظری می پردازد و در مباحثی که به مشکل می رسد مانند خدا، جهان و نفس در جهت حل آنها به عقل عملی می پردازد اما ملاصدرا عقل عملی را خادم عقل نظری می داند و پس از رسیدن به محدودیت عقل به وحی الهام و شهود می رسد و پای وحدت وجودی و علم حضوری رابه میان می آورددر حالی که کانت بیشتر به مفهوم و پدیدار و عدم توانایی قوای ادراکی در احاطه بر اشیاء فی نفسه که در علم حصولی است می پردازد.
مشخصات اثر
تبیین عقل و عقلانیت در قرآن کریم
نویسنده:
حسین قاسمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
در این پژوهش ضمن تعریف و بیان کلیاتی در مورد عقل و عقلانیت، به بیان دیدگاه‌های مختلف اعم از عقل‌گرا و عقل ستیز پرداخته شده و سپس دیدگاه قرآن در تبیین عقل مورد بررسی قرار می‌گیرد.عقل از نظر قرآن، حجت و معتبر و مصون از اشتباه است چون علاوه بر تأکید بر آن، موضوعاتی عقلی مطرح کرده و در مواردی هم مستقیما به استدلال عقلی پرداخته استهمین طور عقل قرآنی به دنبال حقیقت و ناظر به غیب است و با تکیه بر فطرت، باعث هدایت می‌شود به شرط این که همراه تقوا،‌ علم، سلامت درونی و رعایت اصول منطقی و... بوده و از گناهپیش داوری، گمان، تعصب و تقلید پرهیز کند. عقل قرآنی کارکردهایی دارد از جمله تکامل و تربیت عاقل ، کشف حق و مصلحت، سعادت و فرهنگ سالم و هدایت انسان به راه درست.عقلانیت از دیدگاه قرآن مبتنی بر واقع‌گرایی و مبناگرایی است یعنی ناظر به واقع و منتهی به بدیهیات می‌شود. قرآن ملاک عقلانیت را حقیقت و معیار آن را دلیل معتبر وانسجام می‌داند نه صرف دستور یا سلیقه و قرارداد. عقلانیت شرائطی دارد از جمله اثبات شدن، جامعیت، یقینی بودن، واقع ‌نمایی ، معنویت. همچنین اموری مانع از آن هستند مثل احساس‌گرایی، تقلید، کتمان حقیقت.در رابطه عقل و دین، قرآن قائل به عقلانیت اعتدالی است که کلیات اعتقادی دین را قابل بررسی عقلانی دانسته و رسیدن به یقین را ممکن می‌داند.در نتیجه عقل قرآنی عقلی است که علاوه بر استفاده از منابع گوناگون، مبتنی بر فطرت و به دنبال حقیقت است لذا دیدگاه متکلمان شیعه موافق و بقیه دیدگاه‌ها مخالف قرآن هستند.
مشخصات اثر
بررسی تاثیر و تاثر متقابل آموزه های دینی و عقلانیت بر یکدیگر در قرون وسطی اروپا
نویسنده:
مریم کاتوزی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
دوران قرون وسطی،با وام گیری از فضای فکری یونان باستان و همچنین بهره گیری فراوان ازآموزه های مسیحیت،ترکیبی بی بدیل از آمیزش دین و فلسفه ارائه داد که در نوع خود یگانه بود.اینکه فلسفه چه واکنشی در مقابل ورود ایده های دینی در مقولات مورد بحث خود داشته و دین چه میزان به باورهای فلسفی استناد می کرده است،موضوعیست که در این مجموعه،به جد بررسی شده است.حضور دینی قدرتمند،چون مسیحیت،با جهت دادن به افکار عمومی و باورهای دینی مردم،در نوع نگاه و تعریف آنها از فلسفه تاثیر گذاشته و متعاقبا فلسفه نیز با تزریق اندوخته های سالیان خود به دین،آن را مجبور به تطبیق پذیری با خود کرده است.این که در این میان هریک به چه میزان از دیگری تاثیر پذیرفته و بر آن تاثیر گذاشته است،مبحثی است که به تفصیل به آن پرداخت شده اما آنچه مسلم است آنست که این دو حوزه در تماس مستقیم و تنگاتنگ با یکدیگر بوده و حتی با وجود نفی هم،وابستگی و پیوند شدیدی دارند.درست است که دین بر فلسفه تاثیر گذاشته و محدوده و قلمرو حرکتش را محدود کرد،اما فلسفه نیز با ورود به حوزه تفاسیر دینی،آنها را بسیار متحول کرد.
مشخصات اثر
بررسی رابطه عقل و ایمان از دیدکاه سویین برن
نویسنده:
فاطمه اکبرپور روشن
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
رابطه عقل و ایمان همواره به عنوان جدالی جدی و اساسی در تاریخ اندیشه رخ نموده است. این نزاع از عصر روشنگری به بعد با جدیت و محوریت بیشتری روبرو شد و تا عصر حاضر، اهمیت خود را حفظ کرده است. پاسخ‌های متفاوتی به این مسئله داده شده است؛ از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به پاسخ عقل‌گرایان اشاره کرد. به زعم آن‌ها برای توجیهنظام اعتقادات دینی، باید بتوان صدق آن را تا حدی که اغلب عقلا قانع شوند، اثبات کرد. از میان این عقل‌گرایان، عده‌ای موافق با دین و برخی نیز مخالف با دین هستند.فیلسوف معاصر، ریچارد سویین‌برن یکی از نظریه‌پردازان مطرحاین عرصه و از چهره‌های سرشناس معرفت‌شناسی و فلسفه دین معاصر است. او باوری را عقلانی می‌داند که فاعل با معیارهای استقرایی و به همراه بررسی‌های پیشینِ کافی، آن را مورد تأیید قرار دادهو باور نیزبه وسیله همان معیارها محتمل شده باشد. به نظر سویین‌برن باور به هر گزاره، وابسته به میزان احتمال آن، در برابر میزان احتمال‌ بدیل‌های دیگر آن گزاره است. وی هم‌چنین با پاسخ‌گویی به ادلّه محدودیت عقل که از سوی اندیشمندان بنام مطرح شده، نشان می‌دهد که حجیت قلمرو عقل در سرتاسر آموزه‌های دینی گسترده است؛ به همین جهت می‌توان او را در ردیف فیلسوفانی قرار داد که موسوم به عقل‌گرا می-باشند. او از طرفی با بهره گرفتن از روش استقرایی،درصدد توجیه عقلانی ایمان بر می‌آید. و از سوی دیگر جهت عقلانی نشان دادن باورهای دینی، بهتوجیه عقلی مسائلی اشاره می‌کند که در طول تاریخ همواره از آن‌ها برای نقض عقلانیت باور دینی استفاده شدهاست. علی‌رغم اینکه نظریه او یکی از بهترین تلاش‌های مدرن برای دفاع از عقلانیت دینی محسوب می‌شود، نقدهایی نیز به آن وارد است؛ مانند اینکهاگرچهاستقرا نقش فزاینده‌ای در علوم و زندگی روزمره انسان‌ها دارد، ولی حاصل آن در نهایت چیزی جز یقین روانشناختی نیست و ?نچه مطلوب نظریات معرفت‌شناسی است -یعنی یقین منطقی- را تأمین نمی‌کند.
مشخصات اثر
تطبیق عقل و عشق در حدیقه سنایی و منطق الطیر عطار
نویسنده:
محبوب محمدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مدخل آثار(دانشنامه آثار) , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
عقل و عشق همواره دو ابزار اصلی شناخت و معرفت بوده است از این رو گروهی عقل را وسیله شناخت و معرفت میدانند و گروهی عشق را، و بین این دو گروه همیشه تقابل و تعارض بوده استتحقیق این است که علیرغمِ هم‌مکتب بودنِ آن دو عارف (مراد اشراقی بودنِ آنهاست)، سنایی در دوران پختگی (که حدیقه نیز حاصل دوران پختگی اوست)، عقل را که حکمت مشّائی، به‌عنوان بهترین وسیلۀ شناختِ حقایق، مطرح کرده است، زمانی می‌پذیرد که به آن صبغۀ دینی زده باشد.بسیاری از عارفان، از جمله، «عطار» معتقدند: «عقل» حتی عقلِ انبیا و اولیا، برای رسیدن به حقایق و دقایق غیبی کافی و وافی نیست و «عشق» تنها جوهری است که شناخت خدا را برای آدمی میسّر می‌کند. «سنایی»، به‌خصوص، در «حدیقه» نسبت به «عقل»، نظری حکیمانه دارد و بر این باور است که در صورتی که «عقل» و حتی «عشق» منوّر به نور شرع باشند و هر دو از دین نشأت بگیرند، می‌توانند راهنمای آدمی برای شناخت حقایق باشند. عواملی از قبیلِ روشن كردن اين حقیقت كه عارفان، به‌ویژه، «سنایی» و «عطار» چه برداشتي از دو مقولۀ عقل و عشق دارند و به چه دلیلی آن دو را برابر هم قرار می‌دهند و همچنين روشن كردن جايگاه عقل كلّي و اهميّت آن نزد «سنايي» و «عطار»- كه جوهر انسان است و اينكه اهل تصوف خود، از مُحبّان عقل هستند و عدمِ توجه دقيق به اين مسأله باعث می‌شود كه عشق، دشمنِ عقل فرض شود و ... ، از ضرورت‌های اصلی توجه بنده به موضوع این پژوهش بوده است.1. دست‌یابی به تعاریفی مشخص از عقل و عشق.2. شناخت جایگاه عقل و عشق نزد عارفان.3. عقل و عشق و جایگاه آن دو از از دیدگاه سنایی.4. عقل و عشق و جایگاه آن دو از دیدگاه عطار.5. شناخت عقاید و افکار سنایی و عطار در خصوص عقل و عشق.6. ایجاد تحول در نگرش مردم نسبت به عقل و عشق از نظر عارفان.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 319