جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مجلد در مورد مستدرک احادیث وارده در مورد امیرالمومنین علیه السلام می باشد که احادیث بسیار مهم و معروفی از جمله حدیث غدیر ( من کنت مولاه...) هم در آن ذکر شده است.

این کتاب را می توان به سه بخش مهم تقسیم بندی کرد: اول : آیات نازله درباره امام علی علیه السلام که آیات بسیاری در این باره ذکر و بحث شده است، دوم: روایات نبوی درباره فضائل امیرالمومنین علیه السلام و بخش سوم دعای حضرت رسول الله درباره امیرالمومنین در موقعیت های مختلف.

علامه حلّى در اين اثر، از اصول دين آنچه را به اجماع علما بر هر مسلمانى واجب است، چنين برمى‌شمارد: شناخت خدا و صفات ثبوتيه و سلبيه او و آنچه بر او صحيح و از او ممتنع است، و شناخت نبوت و امامت و معاد. وى اين باب را در هفت فصل قرار داده است: 1- در اثبات واجب‌الوجود؛ 2- در صفات ثبوتيه او كه عبارت است از قدرت و اختيار، علم، حيات، اراده و كراهت، ادراك، قديم و ازلى وباقى وابدى بودن او، تكلم، صدق؛ 3- در صفات سلبيه او كه عبارت است از مركب نبودن، جسم و عرض و جوهر نبودن، لذت و الم نداشتن، متحد به چيزى نشدن، محل حوادث نبودن، رؤيت بصرى نداشتن، شریک نداشتن، از معانى و احوال به دور بودن؛ 4- در عدل كه اختيار بشر و استحاله قبح بر خداوند و لطف او را به اثبات مى‌رساند؛ 5- در نبوت كه پس از تعريف واژه «نبى» به اثبات نبوّت پيامبر اسلام(ص) و وجوب عصمت او و اينكه او فاضل‌ترين مردمان بوده و از دنائت پدران و ناپاكى مادران و رذائل خُلقى و عيوب خَلقى بركنار است، مى‌پردازد؛ 6- در امامت (رياست عامه در امور دنيا و دين برای يك شخص به عنوان نيابت از پيغمبر) كه آن را عقلاً واجب مى‌داند و بيان مى‌كند كه امام بايد معصوم و منصوصٌ‌عليه و فاضل‌ترين مردمان باشد. سپس از راه‌هاى عقلى و نقلى به ذكر امامت بلافصل على بن ابى‌طالب(ع) پس از پيغمبر(ص) مى‌پردازد؛ 7- در معاد كه آن را از طريق عقلى ثابت مى‌كند و سپس آياتى را كه بر آن دلالت دارد شرح مى‌دهد؛ در اين فصل مسئله ثواب و عقاب و توبه و امر به معروف و نهى ازمنكر بيان شده است.

این کتاب یک دوره مختصر از اصول دین می باشد. که در آن از اصول دین (توحید- عدل - نبوت- امامت و معاد) بحث شده است. وجود الله تعالی ،و اسماء و صفات الهی نیز بحث هایی هستند که در این کتاب به آنها پرداخته شده است.

این جلد از کتاب مزین به ذکر فضائل امیرالمومنین و احادیث و روایات وارده در مورد فضائل امیرالمومنین می باشد که عمده این احادیث از نبی مکر اسلام صلی الله علیه و آله می باشد.

رسالة حول حديث نحن معاشر الأنبياء لا نورّث تألیف شيخ مفيد، ابوعبدالله، محمد بن محمد بن نعمان ابن معلم عكبرى بغدادى (336 - 413 هجرى). نقد و بررسى روايتى كه ابوبكر از پيامبر نقل كرده كه: «ما پيامبران چيزى براى فرزندان خود به ارث نمى‌گذاريم و هرچه باقى بگذاريم حكم صدقه بر آن جارى است و به فرزندانمان نمى‌رسد». اين كتاب، كتابى كوچك، در 6 صفحه است و در پايان آن نيز سخنان برخى ديگر از علما مانند قرطبى، فخر رازى، علامه حلى، علامه امينى، ابن ابى‌الحديد و سيد شرف‌الدين درباره فدك آمده است. شيخ مفيد در اين كتاب بحث از سند روايت نمى‌كند و فرض را بر صحت آن مى‌گذارد و اشكالات دلالى آن را مطرح مى‌كند. وى در دلالت اين روايت احتمالات گوناگونى را مطرح مى‌كند كه برخى از آنها موافق با قرآن است ولى مقصود مخالفان اهل بيت عليهم‌السلام را نمى‌رساند.برخى ديگر هم كه مقصود آنان را مى‌رساند مخالف قرآن است. شيوۀ شيخ مفيد در اين كتاب مانند ديگر كتاب‌هاى كلامى ايشان است.وى با استدلال‌هاى عقلى و استناد به آيات قرآن ديدگاههاى خود را به اثبات مى‌رساند.

حضور دولت آل‌بویه و نقش برجسته‌ی آن در موقعیت سیاسی بغداد، از فشارهای وارده بر شیعیان کاست و زمینه را برای فعالیت آنان فراهم نمود. شیعیان با استفاده از این آزادی سیاسی، به نشر عقاید و آموزه‌‌های خویش پرداخته و به تدوین، تنظیم و تبویب آن‌ها همت گماشتند. در این دوره، از سوی مخالفان، ایرادها و اشکالاتی به مهم‌ترین اعتقادات شیعی وارد می‌شد که برخی از متکلمان و عالمان شیعی، همچون شیخ مفید و شیخ صدوق در آثار متعددی به دفاع از تشیع پرداختند. این دو عالم مانند بسیاری دیگر از دانشمندان شیعی، با مباحثه و مجادله‌ی کلامی با دانشمندان دیگر فرق، به تثبیت و تحکیم بسیاری از اصول و عقاید شیعی پرداختند. از جمله آثار این دو عالم، الارشاد فی‌المعرفه الی‌العباد و عیون اخبارالرضاست. شیخ مفید و شیخ صدوق برای دفاع از تشیع از اخبار و گزاره‌های تاریخی بهره-های فراوانی بردند، به طوری‌که این دو کتاب، بیش‌تر به عنوان آثاری تاریخی جلوه‌گر شدند. استفاده از گزاره‌های تاریخی در اثبات مسائل کلامی؛ همچون نصّ امامت، علم امام، عصمت امام، معجزات امام، و غیره همان پیوند میان کلام، حدیث با تاریخ است که در عیون اخبارالرضا و الارشاد دیده می‌شود. هر چند شیخ صدوق و شیخ مفید در مقام استاد و شاگردی بودند اما به دلیل تعلق به دو مکتب متفاوت قم و بغداد، در برخی دیدگاه‌های کلامی و تاریخی اختلاف هایی داشتند. در این پژوهش تلاش شده است با تکیه بر دو کتاب الارشاد و عیون اخبارالرضا و همچنین منابع کلامی، حدیثی و تاریخی، به بررسی تطبیقی آرای تاریخی شیخ مفید و شیخ صدوق در دو اثر الارشاد و عیون اخبارالرضا پرداخته شود. بر اساس مطالعات انجام شده و یافته‌های به دست آمده، شیخ مفید و شیخ صدوق نه به عنوان تاریخ‌نگار، بلکه به مثابه‌ی دو متکلم، جهت اثبات اصول عقاید شیعی، از گزاره‌های تاریخی بهره‌های فراوانی برده‌اند. در این پژوهش مواردی همچون بحث امامت، عصمت، علم غیب، شهادت امامان و غیره به عنوان وجوه اشتراک و افتراق دیدگاه‌های تاریخی این دو عالم مورد توجه قرار گرفته است. هر چند شیخ مفید برخلاف استادش، بیش‌تر بر عقل و دلایل کلامی تأکید داشت اما در نهایت این دو عالم نقش بسیاری در دفاع از حقانیت تشیع و اثبات آن بر عهده داشتند. واژگان کلیدی: شیخ صدوق، شیخ مفید، عیون اخبارالرضا، الارشاد، تاریخ‌نگاری شیعه، کلام شیعه

بحث­ها و نوآوری های کلامی ملاصدرا، هر چند در قالب­های رایج کلامی صورت نپذیرفته، اما تحوّلی عظیم در مسائل کلامی به وجود آورد. گذشته از آن، می توان گفت مهم­تر از دست­آوردهای کلامی صدرالمتألهین، روش وی در دست­یابی به این نتایج است؛ هر چند که توجّه بسیارِ خوانندگان آثار ملاصدرا به دست­آوردهای محتوایی اندیشة او، مانع گردید که روش او در دست­یابی به این نتایج، به نحو شایسته­ای مورد عنایت و الگوبرداری قرار گیرد.<br /> بررسی روش صدرالمتألهین در دست­یابی به نوآوری­های کلامی، می تواند عامل پویایی و تحوّل کلام در عصر حاضر باشد؛ اما آن، مستلزم چارچوبی مفهومی است که در عین استواری و اعتبار، از گستردگی و شمول لازم نیز برخوردار باشد. در این نوشتار، با بهره گیری از برخی نظریه­های ویژه در دانش هرمنوتیک (به طور مشخص، نظریة معروف قوس هرمنوتیکی با قرائت پل ریکور) و تبیین چارچوب مفهومی مناسب، روش کلامی صدرالمتألهین مورد بررسی و تبیین قرار گرفته است.