جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 27
تحلیل گزاره‌های پرسشی در سوره «مؤمنون» بر اساس نظریه کنش کلامی
نویسنده:
محسن پیشوایی علوی، فردین حسین پناهی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
اراک: دانشگاه اراک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
گزاره‌های پرسشی با کارکردهای کنشیِ متنوّعی که در زبان دارد، یکی از ابزارهای مؤثر زبان در تأثیرگذاری بر مخاطب، و ایجاد کنش‌های بیرونی است. با توجّه به اهمیت ویژه‌ی گزاره‌های پرسشی، در تأثیر و بلاغت کلام، بررسی موردیِ کنش‌های کلامیِ گزاره‌های پرسشی در قرآن کریم و تبیین نقش کنشیِ آنها در تأثیر و بلاغت قرآن، از ضروریات پژوهش در حوزه‌ی بلاغت و قرآن‌پژوهی است. در این مقاله به منظور تبیین جنبه‌های دیگری از بلاغت گزاره‌های پرسشی در قرآن کریم، بر اساس نظریه‌ی کنش کلامی(speech act)، به بررسی کارکردهای کنشیِ گزاره‌های پرسشی در قرآن کریم می‌پردازیم و برای دست‌یابی به نتایج دقیق‌تر در این زمینه، سوره‌ی «مؤمنون» به‌عنوان زمینه‌ی بررسیِ موردی انتخاب شده است. نتایج این تحقیق، کارکردهای هدفمند و پویای زبان قرآن در عرصه‌ی کنش‌های کلامی را نشان می‌دهد. از سوی دیگر، با توجّه به ابتنای مبانی نظریه‌ی کنش کلامی بر «زیان طبیعی» و کارکرد آن در جوامع انسانی، برخی مبانیِ این نظریه، در تضاد با ویژگی‌های کلام وحیانی قرآن و دیگر کتاب‌های آسمانی است، و در بررسی آیات قرآن کریم بر اساس نظریه‌ی کنش کلامی، باید نسبت به این مسأله دقت لازم را به عمل آورد.
صفحات :
از صفحه 65 تا 93
اگر زبان مادري پيامبر اسلام حضرت محمد ـ صلي الله عليه وآله ـ فارسي يا انگليسي بود، حتماً قرآن به زبان آن بود؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
يكي از نعمت هاي بزرگ الهي، تعليم «بيان» به آدمي است[1] و انسان از رهگذر «زبان» به اهداف و مقاصد گوناگون دست مي يابد، از سوي ديگر، خداوند انسانها را از نژادها و گروه هاي مختلف آفريد، تا از يكديگر بازشناخته شوند.[2] و نيز خداوند براي هدايت هر قوم و ام بیشتر ...
بازتاب افکار اسماعیلیه در آثار ناصر خسرو
نویسنده:
پروین تاجبخش
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
برای فهم هر شاعر و نویسنده ای درک زمینه های فکری او لازم است. نویسنده در این مقاله می کوشد بازتاب اندیشه های اسماعیلیه را در آثار ناصرخسرو به اجمال بررسی کند و توضیحی مختصر آنگونه که علاقه مندان را به کار آید ارائه دهد.
صفحات :
از صفحه 261 تا 281
اصول معنا داری قرآن چیست؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
يکي از مباحثي که در چند سال اخير مورد توجه پژوهشگران در حوزه فلسفه دين و تفسير قرآن قرار گرفته و سئوالات زيادي پيش روي آنان قرار داده، بحث «زبان دين» يا زبان قرآن است. يکي از پرسش هاي مطرح اين است که آيا زبان قرآن داراي معنا و هويتي واقع نما و شناختا بیشتر ...
مبانی زبانی و بلاغی اعجاز در نزد جاحظ
نویسنده:
رامش جلیلی نجاری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ساوه : دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه,
چکیده :
ابوعثمان عمرو بن بحر ملقب به جاحظ، ادیب و متکلم معتزلی قرن سوم یکی از مدافعان قرآن و موسس علم بلاغت است، وی در رد نظریه صرفه استادش کتابی به نام «نظم القرآن» نوشت که در حال حاضر مفقود است. اما جاحظ در نوشته های خود مستقیم یا غیر مستقیم به اعجاز پرداخته است. داده های ادبی و کلامی فراوان که جاحظ در تبیین نظریه اش مطرح کرده، کاوش اندیشه اعجاز نزد جاحظ را برایمان ضروری می سازد. آنچه با مطالعه در آثار جاحظ نمود پیدا می کند، شیوه وی در بیان و تبیین مسئله اعجاز قرآن است. وی با دو مبنای زبانی و بلاغی تصویر روشنی از اعجاز بیانی قرآن را نشان داده است.
صفحات :
از صفحه 137 تا 173
تحلیل نشانه ـ معناشناسی گفتمان در قصه یوسف
نویسنده:
فریده داودی مقدم
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی,
چکیده :
امروز، نشانه ـ معناشناسی، حوزه‌هایی فراتر از نشانه‌شناسی کلاسیک و ساخت‌گرا را در بر می‌گیرد. یکی از این حوزه‌ها، اشکال روایی گفتمان است که در قالب نظام‌های گفتمانی آشکار می‌شود و در آن، نشانه‌ها، ویژگیِ نشانه‌پذیری مجدد می‌یابند و از نشانه‌های معمول، قاموسی و کلیشه‌ای با کارکردهای رایج و تکراری به عرصه نشانه‌های نامعمول و نو وارد می‌شوند و ابعاد ارزشی و زیبایی‌شناختی می‌یابند و ساحتی سرشار از پویایی و سیالیتی را تجربه می‌کنند که به شکلی طبیعی گفتمان و نتایجِ مترتب بر آن را می‌سازند. با تأمل در برخی قصص قرآنی می‌توان دریافت که این متون به صورت پنهان و آشکار دربردارنده اغلب این نظام‌های گفتمانی است؛ نظام‌های گفتمانی چون تجویزی، القایی یا تعاملی‌شناختی، تنشی و رخدادی. این پژوهش با تحلیل قصه یوسف از این دیدگاه به توصیف و تبیین انواع نظام‌های گفتمانی در این قصه می‌پردازد و به نتایج قابل توجهی دست می‌یازد که بر تعالی ساختار و معنای قصه یوسف تأکید دوباره می‌کند. در این جستار هرگز در صدد آن نیستیم که ارزش قصه یوسف و یا قصص قرآن را به سبب دارا بودن این نظام‌های گفتمانی بدانیم، بلکه با قبول تعالی همه‌جانبه این قصص برآنیم که این بعد از نظام‌های گفتمانی را در ساختار و محتوای آنان آشکار سازیم و به سخنی دیگر در صدد توصیف این نظام‌ها در سطح و عمق این قصه هستیم تا از این رهگذر یکی دیگر از ابعاد ارزشمند قصه‌های قرآنی تبیین و اثبات شود. روش تحقیق به شیوه تحلیل محتوا و بر اساس نظریه‌های نشانه ـ معناشناسی است که در آرای افرادی چون گرمس در سال‌های اخیر مطرح شده است.
صفحات :
از صفحه 175 تا 192
صدرالمتألهین و شش رویکرد رایج در زبان قرآن
نویسنده:
ناصر محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
هدف از این مختصر نه ارائه دیدگاه صدرا درباره زبان قرآن، که بیشتر ارائه تقسیم بندی و نقدهای صدرا بر رویکردهای مختلف در زبان قرآن است. بدین ترتیب، مقاله در بُعد سلبی و نقد و بررسیِ رویکردها به رشته تحریر درآمده و در پی بُعد اثباتی و تبیین دیدگاه صدرا نیست؛ گرچه از پسِ این شناخت سلبی، دیدگاه صدرا نیز تا حدی به روشنی می گراید. در بررسی و بحث از نظریات شناختاری و غیرشناختاری مطرح‌شده در مباحث زبان دینی، به‌طور عام، و زبان قرآن، به‌طور خاص، صدرا به 6 نظریه تصریح و یا اشاره کرده است. زبان ظاهرگرا، زبان اسراف در تأویل، زبان اقتصاد، زبان مجاز و استعاره نظریات شناختاری‌اند، و زبان شعر و خطابه و زبان قومْ نظریات غیرشناختاری‌اند که در این مقاله مورد نقد و تحلیل قرار می گیرند.
صفحات :
از صفحه 139 تا 160
زبان شناسی قرآن بر پایه تحلیل هدف غایی آموزه های آن
نویسنده:
محمدمهدی احسانی فر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
زبان شناسی قرآن، دانشی میان رشته ای بین «تفسیر و علوم قرآنی» با «زبان شناسی» است. بهره گیری از این دانش بر غنای تفسیر می افزاید. شناخت زبان قرآن نیازمند معیارهایی است که بتواند درستی گزاره-های دریافتی را تضمین کند. گمانه زنی درباره زبان قرآن به «افتراء بر خدا» منجر شده و در نهایت «تفسیر به رأی» را رقم می زند. شناخت روشمند زبان قرآن، این آفت را دفع می کند. هدف پژوهش حاضر، ارائه روشی برای شناخت زبان قرآن و درستی آزمایی تفسیر است. بهره گیری از «هدف قرآن» به عنوان مبنای شناخت زبان آن، کشف هدف قرآن از درون قرآن و پرهیز از گمانه زنی های غیر مستند به وحی، از ویژگی های این پژوهش است. نوشتار حاضر، تأثیر هدف قرآن بر زبان شناسی آن را با تطبیق بر مواردی گویا، اثبات کرده است.
صورت بندی های حوزه معنایی «روابط زناشویی» در زبان عربی عصر نزول و تحلیل کاربری آن در قرآن کریم
نویسنده:
محمدحسن صانعی پور,محمدحسین شیرزاد,محمدحسن شیرزاد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
معتبرترین اطلاعات زبان شناختی نسبت به زبان عربی عصر نزول، از طریق قرآن کریم قابل دستیابی است. لذا در مرحله نخست این پژوهش، مفردات قرآنی متعلق به حوزه معنایی «روابط زناشویی» گردآوری و صورت بندی های حاکم بر آنها مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت صورت بندیهای شش گانه؛ رابطه مجاورتی، رابطه تماس، رابطه فراگیری، مکان انگاری زن، سخن یا کنش ناپسند و [خون] آلودگی استخراج گردید. در مرحله دوم این پژوهش، با توجه به تابوشدگی و قبح معنایی حاکم بر این گونه واژگان، کاربری قرآنی مفردات متعلق به حوزه معنایی «روابط زناشویی» محور تحلیل قرار گرفت که طبق آن به استثنای برخی از آیات الاحکام که بستر تقنین و تشریع احکام فقهی بوده و به ناچار نیازمند ورود به جزئیات روابط زناشویی هستند، و نیز آیاتی که دلالت بر این حوزه معنایی در دوره پیش از قرآن دارند؛ اینگونه به دست آمد که در همه موارد، کاربری قرآنی همراه با حسن تعبیر و نزاهت بیانی است.
مظاهر اخلاقی بودن زبان تخاطب در قرآن
نویسنده:
معصومه آگاهی,عبدالهادی فقهی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
یکی از مبانی خاص تفسیر اخلاقی، اخلاقی بودن محتوای مفاهیم قرآنی و زبان تخاطب در قرآن است؛ چنان که می توان محتوای قرآن را از جهات گوناگون از جمله انطباق آموزه ها و مفاهیم قرآنی با فطرت انسان، اهداف تربیتی و اخلاقی رسالت پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله وسلم) و نزول قرآن و وجود آیات صریح در رعایت موازین اخلاقی، محتوایی اخلاقی برشمرد. از این رو، قرآن کریم افزون بر اشتمال بر محتوای اخلاقی، در مقام بیان و انتقال این مفاهیم ابزارهای اخلاقی نیز استخدام کرده است. التزام قرآن به رعایت زبان اخلاقی در همۀ سطوح کلام و در جایگاه ها و مظاهر گوناگون، قابل ملاحظه است؛ چنان که واژگان، تعابیر و جملات مورد استفادۀ خود را از میان انبوه گزینه های ممکن انتخاب کرده و در هر مورد، از نظر اخلاقی، بهترین گزینش را داشته است: وقتی تصریح به مطلبی را خلاف دأب اخلاقی ملاحظه کرده، به کنایه سخن گفته است. گاهی نیز با ایجاد تغییر در ساختار نحوی جملات، انسجام اخلاقی قرآن را حفظ کرده است. در این نوشتار همچنین از طرق گوناگون به نقدهایی پاسخ داده شده است که استعمال برخی واژگان یا تعابیر قرآنی را صراحتاً یا تلویحاً مغایر ادب و خروج از دایرۀ اخلاقی برشمرده اند؛ طرقی مانند: ارجاع به معنای واژه در عصر نزول، کنایی نشان دادن برخی عبارات، تفکیک معنای لغوی و معنای اصطلاحی و توجه به ساختار نحوی عبارات. بر این اساس می توان نتیجه گرفت که عناصر زبانی قرآن مجموعاً در جهت اهداف تربیتی و اخلاقی آن به گزینی شده اند تا در تعامل این کتاب الهی با مخاطبان هرگز از حریم اصول اخلاقی خارج نشود.
  • تعداد رکورد ها : 27