جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«تجرید منطق» کتابی است شامل تمامی بخش‌ های منطق و بسیار مختصر که خواجه نصیرالدین طوسی آن را نوشته است و علامه حلی به شرح غیر مزجی آن اقدام نموده و آن را «الجوهر النضید فی شرح کتاب التجرید» نامیده است. کتاب خواجه اگر چه اکنون به نام «تجرید المنطق» معروف است و در الذریعة نیز با همین نام و به عنوان عدل تجرید الاعتقاد مطرح است لیکن از مقدمه علامه حلی در شرح خود که می‌ گوید: «و تفت علی المختصر الموسوم بالتجرید فی المنطق» و نام گذاری شرح خود در همان مقدمه به الجوهر النضید فی شرح التجرید و مقدمه خود خواجه، روشن می‌ شود که خواجه قصد داشته کتابی مشتمل بر قواعد منطقی بنویسد و از ابتدا نام آن را التجرید گذاشته بوده است و بعدا که تصمیم گرفته قسمت کلام را نیز به آن اضافه کند، برای تفکیک آن از قسمت منطق - همان طور که از مقدمه کتاب تجرید الاعتقاد روشن می‌ شود - آن را به تجرید الاعتقاد نامیده است. از این رو این مطلب مبین نیست که خواجه قسمت منطق را به عنوان مقدمه برای قسمت کلام نوشته است و احتمالا این استنباطی از اشتراک اسم این دو کتاب و مقدمه بودن منطق برای سائر علوم است. پس اسم این متن منطقی همان طور که استظهار کردیم التجرید بوده است. اما در نام شرح علامه اختلافی در کار نیست و علامه خود آن را به الجوهر النضید نام گذاری کرده است. این کتاب همان طور که در مقدمه آن آمده و ترتیب فعلی نیز آن را تایيد می‌ کند دارای نه فصل است. فصل اول: به مدخل علم منطق می‌ پردازد و بحث‌ های مقدمه‌ ای مثل علم بودن منطق و بحث الفاظ و کلیات خمس و کلی و جزئی و ذاتی و عرضی را شامل می‌ شود. فصل دوم: مقولات عشر را بیان می‌ کند و به رابطه‌ های چهارگانه در تقابل می‌ پردازد. فصل سوم: بحث‌ های مختلفی پیرامون قضیه و اقسام شرطی و حملی آن را در بر دارد و با ذکر مواد و جهات قضایا به بحث از قضایای موجهه و غیر موجهه و نسبت‌ های آنها و عکس مستوی و نقیض می‌ پردازد. فصل چهارم: با بحث از قیاس به انتاج آن پرداخته و شکل‌ های مختلف آن و اقسام قیاس و استقراء و تمثیل را بیان کرده است. فصل پنجم: با مطرح کردن برهان و حد از اقسام برهان و اقسام علت و مقدمات آنها و رابطه علوم و چگونگی اکتساب حد و رابطه آن با برهان را بحث می‌ کند. فصل ششم: به صناعت جدل می‌ پردازد و از فائده و مقدمات و مبادی و موضوع و مواضع مختلف آن بحث می‌ کند. فصل هفتم: با مطرح کردن صناعت مغالطه، مواد و اسباب لفظی و معنوی آن را مورد بحث قرار می‌ دهد. فصل هشتم: به خطابه می‌ پردازد و در رابطه با نفع و اجزاء و مبادی و ارکان خطابه بحث می‌ کند. فصل نهم: آخرین صناعت منطقی یعنی شعر را همراه با نفع و مواد و تعریف آن مورد بحث قرار می‌ دهد.

دین و زبان دین یکی از مسائل مهمی است که همواره به آن پرداخته شده است.یکی از دل مشغولی های ویتگنشتاین هم در سراسر زندگی اش مساله دین بوده، و بیشتر به زبان باور دینی می پرداخت.از نظر او این زبان دین دارای منطق است.و این منطق زبان دین مسئولیت معنادار بودن واژه های گفتار دینی را به عهده دارد.وهمچنین او الهیات را گرامر سخن دینی معرفی کرد.برخی از فیلسوفان از دیدگاه های ویتگنشتاین تاثیر پذیرفته اند .این رساله به بررسی تاثیرویتگنشتاین بر4 فیلسوف به نام های ( ریس ، مالکوم ، وینچ و فیلیپس ) در خصوص منطق زبان دین ویتگنشتاین می پردازد. همچنین در این رساله در پی آن هستیمکه آیا این 4 فیلسوف منطق زبان دین ویتگنشتاین را به یک نحو فهمیده اند یا نه ؟ وکدامیک قرائت کامل تر و نزدیک تری به ویتگنشتاین داشته است.نتیجه ای که حاصل می شود این است کهاین 4 فیلسوفمنطق زبان دینویتگنشتاین را به نحو یکسان نفهمیدند و حتی وینچ قرائت مالکوم از ویتگنشتاین را نمی پذیرد و بر آن نقد می کند.

معرفت شناسی‌ یکی‌ از مهم‌ترین مباحث فلسفه است. اهمیت معرفت شناسی‌ در بسیاری از قسمت های فلسفه، منطق دانان را وا داشت به دنبال یافتن نظامی صوری از معرفت شناسی‌ باشند، تا بتوان در قسمت‌های مختلف فلسفه و علم از آن استفاده کرد. سرانجام، منطق دانان موفق شدند که منطقی‌ را طراحی کنند، که استدلال‌های معرفتی را صورت بندی می‌کند.این منطق در علوم کامپیوتر کارایی غیر قابل انکاری دارد، و سبب رشد و توسعه بسیاری از مباحث هوش مصنوعی شده است. اما در مورد کاری آن در معرفت شناسی‌، همواره به دیده تردید نگریسته شد. هدف ما در این رساله نشان دادن ناکارآمدی منطق معرفت در مباحث معرفت شناسی‌، بررسی‌ ریشه‌های این ناکارآمدی، و بررسی تعامل منطق معرفت و معرفت شناسی است.

معرفت شناسی گزاره ای، تلاشی است در جهت اثبات صدق، توجیه و اعتقاد به یقین منطقی. این هدف در گزاره های حقوقی که ویژگی تکیفی و آمرانه بودن را با خود به همراه دارند، مسبوق به مقدمه ای است که هستی شناسی را اقتضا می نماید. در این رساله، علاوه بر هستی شناسی گزاره های حقوقی که نقشی توصیفی و اخبار را برای این گونه از گزاره ها و عرصه ی صدق، توجیه و امکان یقین را باز می نماید، این مهم تبیین می شود که نظام حقوقی ایران در عرصه تقنین و تشریع متکی به مصالح و مفاسد نفس الامری است که توسط شارع در نظر گرفته شده است. براین اساس معرفت شناسی گزاره های حقوقی در عالم ثبوت و اثبات، از منظر اسلامی، دارای پایه ای عقلانی و توجیه پذیر است و همین امر اطلاق و جاودانگی را برای گزاره های شرعی به ارمغان می آورد.

تلخیصی است از منطق ارسطو با شرح آن. وی ترجمه عبارات ارسطو را با «قال» آغاز می‌کند و پس از آن به شرح می‌پردازد. این نسخه شامل سه قسم است در قسم اول مقدمه ای تحلیلی و در قسم دوم مقدمه ای در زمینه نحوه بررسی این نسخه های منطقی و قسم سوم سه بخش از کتاب را در بر دارد: ۱. معانی. ۲. عبارات. ۳. قیاس.

در این اثر ابن رشد به خلاصه و شرح متوسط بر کتاب العباره ارسطو پراخته است. کتاب العباره در خصوص مباحث منطق نگارش شده است. مباحث منطقی بکار رفته در این کتاب مربوط به بخش جهات در منطقاست که مسأله امکان قضایا را مورد بررسی قرار داده است.

دکتر علي وردی در کتاب «منطق ابن خلدون» می خواهد منطق نوين ابن‌ خلدون را استخراج کند و نشان دهد که يکی از عوامل اصلی موفقيت و نوآوريی های ابن‌ خلدون در پرداختن به مسائل تاريخی و اجتماعی همين منطق خاص اوست. اصلی ترين انگيزه‌ نوشتن اين کتاب نيز همين مطلب است و دکتر وردی برای اثبات آن بحث‌ های زياد و شواهد فراوانی آورده است. او برای اين منظور حتی از جزئيات شخصيتی و رويدادهای زندگی ابن‌ خلدون نيز غافل نمانده است و مطالب بسيار مهم، جالب و جذابی در اين زمينه نقل می کند. سخن وردی در اين كتاب آن است كه تا قبل از ابن‏ ‌خلدون، بر اساس شيوه‌ ارسطویی، تأكيد بر «صورت» پديده‏‌ ها بود و نه «ماده» آن، و همين امر موجب در غلتيدن آدميان به عالم انتزاع و دور شدن از جزئيات زندگی شده بود. ابن‌ ‏خلدون اولين كسی بود كه جامعه‌ انسانی را به شيوه ‏ای واقعی مطالعه كرد. او حوادث تاريخی را مستقل از پديده‌‏ های اجتماعی بررسی نكرد. وردی محور نظريه‌ ابن ‌‏خلدون را نه عصبيت يا دولت، بلكه بَدويت و تمدن و تزاحم آنها مي‏ داند كه نوعی چرخه‌ اجتماعی پديد می ‏آورد که باعث تغيير مستمر جامعه‌ انسانی می ‏شود. وردی در اين كتاب تلاش كرده مروری بر جنبه ‏‌های مختلف حيات علمی و عملی ابن‌ ‏خلدون داشته باشد و منطق فكری او را استخراج كند. این کتاب در دوازده فصل نگاشته شده که عبارتند از: فصل اول- خصائص المنطق القدیم، فصل دوم- المنطق الارسطی فی الاسلام، فصل سوم- ابن خلدون و المنطق الارسطی، فصل چهارم- ابن خلدون و قوانین الفکر، فصل پنجم- ابن خلدون و منطق الفقها، فصل ششم- لغز الطفرة الخلدونیة، فصل هفتم- العوامل المتنوعة، فصل هشتم- زناد النظریة، فصل نهم- بین الکل و الاجزاء، فصل دهم، ابن خلدون و الفلسفة، فصل یازده- السلوک و النظریة، فصل دوازده- مصیر العلم الجدید، فصل دوازده- فی سبیل علم اجتماع عربی.