جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
مثنوی
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 160
مختصری بر مضامین عرفانی مشترک در قرآن، مولوی و ولدنامه
نویسنده:
امیدوار مالملی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ساوه: دانشگاه آزاد اسلامی ساوه,
چکیده :
ولد نامه کتابی است در تفسیر دقایق و معانی عرفانی، اخلاقی، شرح و اخبار و احادیث و تفسیر آیات قرآن همراه با ذکر امثال و بیات، حکم و کنایات، نوادر لغات و ترکیبات و اعلام و احوال مولانا جلال الدین (متوفی 672 هجری)، برهان الدین محقق (638-561 ه.ق)، شمس تبریزی (متولد 582 ه.ق)، صلاح الدین زرکوب (متوفی 657 ه.ق) و دیگران که تصویری درست از زندگی جسمانی و روحانی مولانا و حالات و مقامات مریدان و مصاحبان او را منعکس می کند. این اثر حدود ده هزار بیت است که در سال 690 هجری به وسیله سلطان ولد (ولادت 623 وفات 712 ه.ق) فرزند ارشد مولوی و در بحر خفیف سروده شده است. با عنایت به ابعاد گوناگون مثنوی معنوی و تاثیرپذیری اصول عقاید صوفیان مسلمان، به ویژه مولانا از قرآن کریم، احادیث و اخبار مربوط بدان، و پای بندی مولویه به صحبت و سماع و وجد، در می یابیم که سلطان ولد شاید اولین شاعر صوفی باشد که تحت تعلیمات مولانا توانست روش پدر را در شعر تعلیمی صوفیانه سرمشق خود قرار دهد و نتیجه این که قرآن کریم هدایت کننده انسان ها و مثنوی مولوی راهگشای بسیاری از مشکلات مثنوی ولد نامه است و فهم اسرار کلمات و عبارات پسر جز به وسیله اطلاعات راهگشای پدر، میسر نیست، به طوری که سایه پدر را بر تمامی آثار او می توان احساس کرد. سلطان ولد در احیای طریقت مولویه اهتمام خاص داشت و در طی حیات خویش کوشید تا در تالیف و تصنیف آثارش شیوه پدر را تقلید کند. این مقاله کوشیده است برخی از این تاثیرپذیری ها و جلوه های مشترک را در زمینه اصطلاحات عرفانی معرفی کند.
صفحات :
از صفحه 93 تا 140
مشخصات اثر
مولوی و حل معمای جبر و اختیار در مکتب عشق
نویسنده:
ناصر نیکوبخت
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
جبر و اختیار از مسایل پیچیده کلام اسلامی است و برداشت های گوناگون مسلمانان از آیات قرآن و احادیث نبوی (ص) به مشرب های فکری زیادی از جمله جهمیه، اشاعره، معتزله، امامیه و ... انجامیده است. مشرب های کلامی اسلامی با استناد به استدلالات عقلی و نقلی یا به جبر مطلق، یا به اختیار محض، یا به آمیزه ای از هر دو و یا به امر بین الامرین اعتقاد ورزیده اند. البته مولوی در مقام انسانی جامع که در همه علوم اسلامی آگاه و اهل نظر است، از جنبه های متفاوت و متعدد به این مساله نگریسته است. مولوی با اثبات عجز ذاتی فلسفه در پاسخ گویی به این معما، از منظر یک عارف شهودی ـ که به یک معنـا انسـان شنـاس و روان شناس است ـ می کوشد در عین حفظ قدرت مطلقه الهی، اختیار انسان را در پای جبر قربانی نکند و به گونه ای آن جبر منفور و اختیارکش جهمیه و اشاعره را تا حدی تلطیف و تعدیل کند و با طرح مساله "عشق"، به دوگانگی جبر و اختیار پایان بخشد.
صفحات :
از صفحه 157 تا 186
مشخصات اثر
فرآیند درونی سازی در مثنوی معنوی
نویسنده:
بهزاد امینی ,علیرضا مظفری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
درونی سازی در اصطلاح به معنای پذیرش باورها، ارزش ها، نگرش ها و معیارها یا سازگاری با آن ها، به مثابه آن چیزهایی است که به خود فرد تعلق دارد. به بیانی روشن تر درونی سازی، انتقال از عوامل بیرونی به احساسات شخصی و باورها، به عنوان بنیاد رفتار فرد است. مولوی از جمله عارفانی است که به درونی سازی توجه ویژه ای داشته است و در مثنوی معنوی جنبه های مختلف درونی سازی، از جمله درونی سازی خدا، سیر و سلوک، اعمال عبادی و تفسیر قرآن را بیان کرده است. مقاله حاضر ضمن بررسی سابقه درونی سازی در صدر اسلام، فرقه های اسلامی و تفکرات متصوفه و عرفا، نظرگاه های مولوی را درباره جنبه های مختلف درونی سازی در مثنوی بررسی می کند.
صفحات :
از صفحه 11 تا 33
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی ایمان و تجربه دینی از دیدگاه مولوی در مثنوی و علامه طباطبایی در المیزان
نویسنده:
اکرم صنعتی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
در تعریف ایمان،قرن ها میان متکلمان،فیلسوفان والهی دانان مسلمان ومسیحی وپیروان دیگر ادیان اختلاف نظر های جدی وجود داشته ودارد. از آنجا که ایمان تصدیقی در حالات احساسی خاصی چون عشق،توکل،اعتماد ورضایت،در ساحت عاطفی وتجربی انسان نمود می یابد.در واقع همین امر موجب شده است که بعضی از اندیشمندان با رویکرد عاطفی به ایمان نگاه کنند.این نوع تجربه ها دین ورزی آدمی راارتقاء می دهند.شاید "دین ورزی عارفانه "نامی مناسب برای این نوع دین ورزی باشد. از منظر عرفا،عواطف جایگاه رفیعی در دین وایمان ورزی برخوردار است ومولوی از شاخص ترین عارفانی است که درآثار خود از جمله مثنوی به تجارب عرفانی پرداخته است.اگر چه مولوی نیت قلبی وعمل را در ایمان دخیل می داند ولی ایمان برای او که یک عارف عاشق است از قیود شرع وفقه فراتر رفته است ورنگ وبویی دیگر دارد ومعنا ومفهومی خاص وتازه می یابدواز آن جا که مثنوی اثری تعلیمی ومنبعی از معارف اسلامی وآیات وروایات وافکار عرفانی وعواطف انسانی واندیشه های اخلاقی وتربیتی واجتماعی است وبه گفته استاد زرین کوب از این حیث مثنوی همچون تفسیری لطیف ودقیق از تمام قرآن محسوب می شود و همچنین چکیده تمام معارف نظری وتجربه های ایمانی وعرفانی بشر است .لذادر این پژوهش بررسی تطبیقی در ماهیت ایمان وارتباط آن با تجربه دینی، از دیدگاه علامه طباطبایی ومولوی صورت گرفته است.علامه طباطبایی علاوه بر جنبه های قلبی وعرفانی ایمان،کاملا بر جنبه های معرفتی-فلسفی ووجود شناختی،تکیه کرده است که با نگاه مولوی تفاوت پیدا می کند. پژوهش در این موضوع به ویژه از دیدگاه دو اندیشمند وعارف بزرگ مطرح در جهان اسلام،می تواند مقدمه ای برای پاسخبه ارتباط ایمان با تجربه دینی در حوزه های معرفتی،عاطفی وعملی باشد.
مشخصات اثر
بازتاب تمثیلی نفس اماره در مثنوی مولوی
نویسنده:
طهماسبی فرهاد, ایامی بدرلو شهین
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامي، واحد تهران جنوب,
چکیده :
مولوی در مثنوی بر اهمیت شناخت نفس تأکید کرده است. وی برای به تصویر کشیدن نفس که مفهومی مجرد، انتزاعی و دور از ادراک انسان است، از میان مواد سازنده صور خیال، از تمثیل بهره گرفته تا بین نفس انسان و عناصر طبیعت ارتباط برقرار کند. از مراتب و درجات نفس نیز به نفس امّاره بیشتر توجه داشته و کوشیده است زشتی ‏های آن را از طریق تمثیل‏ های حیوانی و استفاده از عناصر اربعه و جمادات در حکایت‏ ها بازگو کند و بدین وسیله، نکات تعلیمی و اخلاقی در باب تحذیر از نفس امّاره را با شیوه ‏ای غیر مستقیم و تأثیرگذار بر ذهن و روان مخاطب جاری سازد. هدف این پژوهش، بررسی مفهوم تمثیلی نفس امّاره در سه دفتر اول مثنوی معنوی است. بدین‏ منظور تمثیل ‏های نفس امّاره از سه دفتر اول استخراج و به دو گروه تمثیل‏ های حیوانی و موجودات خیالی و تمثیل‏ های عناصر اربعه و جمادات تقسیم شده‏ اند. بسامد و میزان استفاده از این تمثیل‏ها نیز از طریق نمودارها نشان داده شده است تا نتیجه تحقیق عینی‏ تر و ملموس‏ تر گردد. در تمثیل‏ های دسته اول، موجودات خیالی بیشترین بسامد را نسبت به حیوانات دارند و در تمثیل‏ های عناصر اربعه و جمادات، آتش بیشتر از عناصر دیگر در مفهوم نفس امّاره ظاهر گشته است.
صفحات :
از صفحه 183 تا 207
مشخصات اثر
تصرفات مولانا در حکایات صوفیه
نویسنده:
ناصر نیکوبخت, سعید بزرگ بیگدلی ,حسن حیدرزاده
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
حکایات صوفیه بخش مهمی از ادبیات عرفانی را تشکیل می دهد. این حکایات با اهداف گوناگونی در کتب صوفیه به کار گرفته می شوند که عمده ترین آنها ترغیب و تعلیم صوفیه در سیر و سلوک است. مولانا نیز در آثار خود توجه زیادی به قصه و حکایات صوفیه دارد، به گونه ای که در همه آثار او، این حکایات دیده می شود. در آثار او، حکایت صوفیه از نظر کمیت تنوع زیادی دارند و برخی از آنها کوتاه و برخی طولانی هستند. مولانا در روایت برخی حکایات به روایت مآخذ پای بند است، اما در بیشتر موارد در روایات پیشینیان دخل و تصرف می کند. وی گاهی زمان و مکان و گاهی شخصیت های حکایت را تغییر می دهد و با افزودن توصیف، گفت و گو، شخصیت و ...، پیرنگ داستان کوتاه را توسعه داده بر جذابیت آن می افزاید. این مقاله کوشیده است با نشان دادن مهم ترین تصرفات مولانا در حکایات صوفیه، هدف او از این تغییر و تصرفات را بیان کند.
صفحات :
از صفحه 193 تا 222
مشخصات اثر
بررسی مرگ و رستاخیز در مثنوی معنوی
نویسنده:
عاطفه شرفی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
مرگ، بزرگترین رویداد زندگی هر انسان است و همیشه، ذهن و اندیشه آدمیان را به خود مشغول کرده است. یاد مرگ و جهان پس از آن، یکی از توصیه‌های مهمّ ادیان الهی، از جمله دین اسلام است. اندیشمندان در این زمینه سخنان ارزشمندی بیان کرده‌اند. از جمله اندیشمندانی که به این موضوع توجّه گسترده‌ای داشته، مولانا جلال الدّین محمّد بلخی است. در این تحقیق، سعی شده است که دیدگاه این شاعر و عارف بزرگ، در مثنوی عرفانی‌اش، مورد بررسی قرار گیرد.در این پژوهش، با توجّه به کتاب‌های دینی و عرفانی، ابتدا دیدگاه اسلام و عرفا راجع به مرگ و رستاخیز بیان شده و سپس دیدگاه مولوی راجع به این موضوع، مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.دیدگاه مولوی نسبت به مرگ و رستاخیز، در مثنوی معنوی، نگاهی عارفانه است. وی در بسیاری موارد، مرگ را ستوده و از آن استقبال کرده است. به طور کلّی، در نگاه مولانا، مرگ، عامل نیستی و نابودی نیست، بلکه آغاز یک زندگی جدید و جاودان است. همچنین مولانا، تحت تأثیر عمیق آیات قرآن و احادیث، توانسته است موضوع مرگ و رستاخیز را در اشعارش با زیبایی به تصویر بکشد.
مشخصات اثر
بررسی تطبقی سیمای انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه و مولوی
نویسنده:
سولماز دهقان
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
هر مکتبی به تناسب مبانی اعتقادی خود انسان را در کامل‌ترین صورت معرفی می‌کند که به حالت اسطوره‌ای می‌تواند نمادی از آن مکتب و اسوه‌ای برای پیروانش باشد. از دیدگاه اهل مذهب صورت کامل نوع انسان، انسانی است که به ارزش‌های الهی گره خورده و آیینه تمام نمایی از فعلیت ارزش‌های است که خداوند در وجود او به ودیعه نهاده است چنین انسانی سعادتمند دنیا و آخرت و مورد رضایت خداوند است. در عبارتی مختصر می‌توان گفت که بهترین بیان را در این مورد خداوند متعال در قرآن فرموده و انسان را مسجود تمام کائنات معرفی کرده است و دیگران نیز با تأسی و الهام از قرآن کریم انسان کامل را توضیح داده‌اند. مثلا: در نهج‌البلاغه انسان کامل، کامل‌ترین تجلّی عینی حق تعالی بوده و از این روی آینه تمام نمای جمال و جلال خداوندی و لاجرم واسطه در آفرینش امری و خلقی است. بدین جهت شناخت انسان کامل برای شناخت هستی و هستی آفرین لازم و بلکه واجب است. هم‌چنین مولوی نیز در اثر عظیم خود مثنوی معنوی در جستجوی انسان کامل است و در جای جای کتابش ویژگی انسان کامل را مطرح می‌کند و گاه در قالب داستان‌هایی سیمای او را می‌نمایاند. او معتقد است انسان کامل مظهر حقّ و صاحب الهام است، او اسرافیل وقت و سیمرغی است که سایه‌ای به عظمت کوه قاف دارد. پس در این‌جا در حد مجال، به بررسی تطبیقی و تحلیلی کلام حضرت علی (ع) همراه با گفتارهای مولوی در خصوص انسان کامل و ویژ‌گی‌های آن پرداخته‌ایم.
مشخصات اثر
سیمای حضرت موسی (ع) در مثنوی مولانا
نویسنده:
حسن جوبیجارکلی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
ادیان یهود، مسیح و اسلام، سه دین بزرگ توحیدی عالم هستند که جملگی از میان اقوام سامی ظهور کرده‌اند. این ادیان از طریق معتقدات مربوط به ماورا طبیعت ، اعتقاد به وجود رب‌الارباب به عنوان خالق مخلوقات ، مجموعه احکام، قوانین و مقررات و ... بسیار با هم متشابه و نزدیکند، ضمن آنکه انبیا هر سه دین نیز جز پیامبران اوالعزم و صاحب کتاب می‌باشند. وجود چنین اشتراکاتی، به همراه نقل مفصل و مبسوط داستان زندگی انبیا در کتاب آسمانی ما مسلمین، قرآن، باعث گشت تا از دیرباز این چهره‌ها در فرهنگ و ادب ما نمود و جلوه‌ای ممتاز داشته باشند. وجود پاره‌ای خصایص ویژه در داستان زندگی حضرت موسی (ع) که از موضوعات اصلی این رساله است ، باعث گشت که از دیرباز تاکنون، عرفا، شعرا و دیگر نویسندگان این خطه پهناور، توجهی ویژه و مخصوص در آثار خویش بدان حضرت داشته باشند، که البته در این رساله در جای خود از دلایل این توجه سخن رفته است . کاملترین و در عین حال پرمایه‌ترین اشارات به داستان حضرت موسی (ع)، در آثار گرانقدر مولانا جلال‌الدین رومی دیده می‌شود. این عارف بی‌همتا ادب 1پارسی، در هر یک از آثار خود به فراخور مقاصد و نیات عالی خویش ، توجهی ویژه به داستان زندگی آن حضرت داشته است . مثنوی او که برخی به حق بدان "قرآن پارسی" لقب داده‌اند، سرشار از اشارات و نقل زندگی حضرت موسی (ع) می‌باشد. همچنانکه در قرآن زندگی حضرت موسی (ع) تقریبا بطور کامل مطرح شده است ، مولانا نیز یگانه شاعریست که در اشعار خود به پیروی از قرآن، بطور کامل و مبسوط به نقل حوادث متنوع زندگی آن حضرت پرداخته است ، که البته این توجه وی جدای از عنایت ویژه او به قرآن، تا حد بسیار زیادی به ممتاز چهره موسی (ع) و حوادث زندگی او مربوط می‌شود. ما در این رساله با استمداد از درگاه پروردگار، پس از بررسی تاثیر داستان زندگی حضرت موسی در آثار پاره‌ای از نمایندگان اشعار مدحی، مذهبی و عرفانی، به تفحص در کیفیت و چگونگی انعکاس داستان زندگی آن حضرت اعم از حوادث ، شخصیتها و اشیا در آثار مولانا خواهیم پرداخت .
مشخصات اثر
سیمای حضرت محمد(ص) در مثنوی
نویسنده:
ساجده تیرگر بهنمیری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
در این پایان نامه، تلاش شده، سیمای حضرت رسول (ص) در مثنوی، بررسی و تحلیل شود. ار این رو، بر اساس اشعار مثنوی، بخش هایی از زندگانی پیامبر اکرم (ص) ؛ از قبیل: ولادت و حوادث پیرامون آن، شناخته شدن او توسط راهب نصرانی، هجرت از مکه به مدینه و وقایع متعاقب آن پرداخته شده است. علاوه بر موارد یادشده، این پایان نامه، دربرگیرنده ی توصیف شمایل و سیمای ظاهری، سیرت و مکارم اخلاقی، ویژگی های باطنی، معجزات و خوارق عادات پیامبر (ص) و ذکر فضایل خوشاوندان و صحابه و همین طور اشاره به احوال برخی از دشمنان و معاندان اوست.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 160