جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تحقیق حاضر به سنت عزاداری در سیره اهل بیت (علیهم السلام) می پردازد. این تحقیق، پژوهشی کاربردی است، و بر مبنای روش گرد آوری اطلاعات، تحقیقی کتابخانه ای به شمار می آید. مسأله عزاداری از دیر‌باز و از زمان پیدایش انسانها بر روی کره زمین وجود داشته است. هر قوم و ملتی به شیوه ای حزن و اندوه درون خود را در قالب عزاداری بر درگذشته خود بروز می‌دهد. دین اسلام هم بر مبنای کتاب خدا و سنت پیامبر و اوصیای ایشان، شیوه مطلوب عزاداری را به ما آموخته است. این سنت در طول گذشت سالها و قرون، دست‌خوش تغییر و تحریف گردیده است. تحقیق حاضر بر آن است تا سوگواری دوران حضور پیشوایان دین و امامان هدایت را حتی الامکان با توجه به منابع و متون اصلی مورد بررسی قرار دهد. با ملاحظه طریقه و آداب عزاداری در آن عصر و مقایسه آن با عزاداری هایی که در حال حاضر در میان مردم مرسوم شده است، تحریفاتی که در طول قرون به عزاداری ها ملحق گردیده پی برده می‌شود. همچنین روش صحیح عزاداری با توجه به سیره معصومان (علیهم السلام) در برگزاری مراسم سوگواری برای خواننده مشخص می‌گردد. از طرفی با تقویت نمادهای مورد تأیید در عزاداری، به هرچه بهتر برگزار شدن مجالس عزای اهل بیت (علیهم السلام) می‌توان یاری نمود. این آگاهی ها درکی روشن پیرامون روش صحیح عزاداری، باید ها و نباید های آن و مسائلی از این قبیل به ما منتقل می نماید.

با توجه به دستور قرآن به تدبر در قرآن و همین طور مبین بودن پیامبر و اهل بیت ایشان ? برای آیات این کتاب آسمانی، می‏توان با کنار هم قرار دادن تدبر و روایات معصومین ? تفسیری دقیق تر از قرآن را ارائه کرد.در این تحقیق با استفاده از روایات شیعه و روایات نقل شده از پیامبر اکرم ? در تفسیر الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور، و با مراجعه به منابع لغت ونظرات مفسران تفسیری با نمود روایی از آیات یک تا پنجاه و پنج سوره‏ی طه ارائه شده است. این کار با گرد آوری روایاتی که می‎تواند در فهم بهتر این آیات به ما کمک کند؛ انجام شده است. از دست‏آورد‏های این پژوهش یافتن چندین روایت مرتبط با آیات است که در کتب تفسیر روایی ذیل آیات مورد نظر نیامده اند. شناسایی و شرح آسیب های محتوایی روایات تا حد امکان از دیگر کار‏های انجام شده است. در این راستا احتمالات مختلف از جمله تقیه، سقط، تصحیف و ... در مورد روایات بررسی شده‏اند. این امر ما را در برداشت بهتر و گزینش مطالب صحیح روایی کمک و به تفسیر درست آیه هدایت نموده اند. همین طور تمام روایات گردآوری شده دسته بندی و در گونه‏های مرتبط و متناسب دسته بندی شده‏اند. از دیگر سو روایات در حد توان تحلیل گشته و شرح داده شده‏اند و فرضیات مختلف با توجه به مطالب ارائه شده‏اند. برای مثال در مورد روایات آیه‏ی دهم که با تعمق درآیه و روایات به حال و هوا و شرایط شخص موسی ? در آن هنگام پی می‏ بریم.مصدر یابی دقیق و تاحد امکان روایات نیز از دیگر امور مورد توجه در این پژوهش بوده است.در نهایت با مراجعه به تفاسیر اجتهادی روایات تفسیری و بررسی در سایر کتب روایی و شرح آنها و جمع بندی مطالب آموزه‏های هدایتی آیات به دست آمده اند.

این پژوهش با نگاهی قرآنی به نهضت عاشورا بر آن شده که پس از بیان اجمالی نقش اهل بیت در قرآن و بیان کوتاهی از شخصیت قرآنی امام حسین× به عنوان قافله سالارنهضت، با دو رویکرد کلی و جزئی نهضت عاشورا را در قرآن کریم پی‌جوئی کند. لذا ابتداءاَ با نگاهی کلی در قصه حضرت موسی× عاشورا را می‌جوید. در این بحث بین هجرت موسی× و هجرت حسین×، خوف معصومانه موسی× و حسین× و مدین موسی× و مکه حسین× نگاهی مقارن دارد، که البته این تحلیل را از سخنان سالار کربلا× برگرفته است تا از این رهگذر نهضت سید الشهدا× را برای عاشقانش بیش از پیش روشن سازد. و پس از این نگاه کلی با دیدی جزئی‌نگر نهضت عاشورا را از نگاه دیگر آیات قرآن کریم نظاره‌گر می‌شود، و ابتداءاً به بررسی مبانی قرآنی نهضت عاشورا می‌پردازد. به همین روی در بخش اول که پی‌جوی مبانی قرآنی نهضت عاشوراست به سه مبنای مهم اشاره می‌کند: نصرت دین خدا (که با پیروی از سنت رسول خدا| و جهاد و هجرت در راه خدا متحقق است)، حق طلبی و عزت‌طلبی و ذلت‌گریزی. شاید مهم‌ترین سوالی که پس از روشن شدن مبانی نهضت ذهن را به خود مشغول می‌کند، اهداف است، این نهضت پی چه اهدافی بوده است؟ لذا با نگاهی قرآنی مهم‌ترین اهداف نهضت را مورد کنکاش قرار داده و امر به معروف و نهی از منکر، اصلاح دین، اصلاح امت اسلامی و نهایتا قیام علیه طاغوت را از اهداف نهضت بر می‌شمرد. در نهایت به عنوان سومین بخش در آینه‌ی سنت‌های الهی، نهضت عاشورا را می‌جوید و از باب جری و تطبیق برخی از سنت‌های الهی را در این نهضت جاری می‌داند، و سنت‌هایی چون، سنت شکستن صولت جباران و سنت دفع الله بعضهم ببعض و سنت یاری خداوند به یاورانش را در نهضت عاشورا متبلور می‌داند.

«بصیرت»، درلغت به معنای عقیده قلبی، شناخت، زیرکی می باشد و در اصطلاح، عبارت است از قوه ای در قلب انسان که به نور قدسی منوّر بوده و آدمی با کمک آن، حقایق امور و اشیاء را درک می کند. هوشمندی و پرهیز از غفلت، بردباری و استقامت،تسلیم بودن در برابر اراده و مشیت الهی،تبعیت از تعالیم و فرامین انبیا وصالحین و پذیرش اعتقادات صحیح، بدون هیچ گونه مقاومت و لجاجت جاهلانه،ویژگیهای عمده اهل بصیرت اند.مطابق آیات و روایات،بهره مندی از پرهیزگاری واخلاص،تعقل، آگاهی از ضعف ها،کرامات و نقص ها وکمالات خویشتن و هم چنین، استفاده از تجربیات سایر افراد و درس گرفتن از سرگذشت های آنان، موجب وقوف هر چه بیشتر آدمی بر کنه مسائل پیرامون شده، می توانند در رسیدن به انتخاب های صحیحبه عنوان عواملی موثر، مطرح شوند. مسیر دست یافتن به روشن بینی دینی با رجوع به منابع متقنی چون قرآن کریم و سیره اهل بیت(ع)، هموارتر می شود، علاوه بر این دو مرجع هادی و روشنگر،خرد آدمی نیز در صورت بکارگیری صحیح می تواند مرز حق وباطل را به خوبی نمایان کند.کفر، تکبر، محروم ماندن از تعالیم اهل بیت(ع)، دنیا پرستی، غرق شدن در هواهای نفسانی و عشق و نفرت هایی که ریشه در منافع دنیوی دارند، همه به عنوان سدّ راه روشن بینی به حساب می آیند. دست یافتن به ایمان حقیقی، بهره مندی از انوار هدایتگر الهی در مسیر زندگی، رسیدن به آسودگی خاطر که در نتیجه گزینش های صحیح حاصل می آید و نیز، توان تمایز صفوف حق وباطل که همواره در مقابل دیدگان او صف آرایی می کنند، مهم ترین کارکردهای بصیرت دینی به ویژه در جامعه امروز ،می باشند.ایجاد تردید در باورها،سوءاستفاده از جهالت مردم، تفرقه افکنی و استفاده ابزاری از مقدّسات،اهّم شیوه های بکاررفته توسط جبهه باطل بوده، طرد آنان از امور سیاسی- اجتماعی و در مرحله بعد برخورد محکم وهمراه با قاطعیت، دو استراتژی اصلی جبهه حق در مواجهه با باطل گرایان می باشند .

مسئله تغییر و حرکتدر عالم طبیعت ، از موضوعاتاساسی در فلسفه بوده است .ولی اهمیتآن با طرح نظریه حرکتجوهری که از سوی ملاصدرا ارائه شد، مضاعفگردید.مقایسه نظراتملاصدرا که مبتکر حرکتجوهری است ، با نظراتابن‌سینا که برجسته‌ترین چهره فلسفه ارسطویی است ، درباره حرکتو خصوصا حرکتجوهری، هدفاین تحقیق است .برای این منظور نظراتدو فیلسوفدر مهمترین آثار و تالیفاتفلسفی آنها، و هم چنین در تالیفاتشارحان و مفسران آثارشان، مورد بررسی قرار گرفته است .ابن‌سینا حرکترا از مقوله "آن ینفعل" می‌شناسد که از سنخ ماهیتو در زمره مقولاتعرضی است .او وقوع حرکترا نیز در چهار مقوله کم، کیف ، این و وضع میداند.از نظر ابن‌سینا وقوع حرکتدر جوهر محال استو برای این نظر دلایلی هم ارائه میکند.ملاصدرا ضمن قبول حرکتدر چهار مقوله ذکر شده، آن را تحتهیچ یکاز مقولاتندانسته و اصولا حرکترا از سنخ ماهیتنمی‌شناسد.او معتقد استکه حرکتنحوه‌ای از وجود است .علاوه بر این حرکتدر جوهر نیز واقع میشود.بلکه وجود جوهر طبیعی خود عین سیالیتاستاصولا حرکتیکپدیده "وجودی" استو "وجود جوهر طبیعی" استکه متغیر، متحرکو در سیلان دائمی است .اگر حرکتدر جوهر واقع نشود، در هیچیکاز اعراضکه هم معلول جوهر و هم تابع آن میباشند، حرکتی رخ نخواهد داد.ضمنا توجه به این که عوارض ، فقط علائم تشخصهستند، و نیز این که زمان بعد چهارم موجودی مادی است ، راههای دیگری برای اثباتسیال بودن وجود جوهر است .نتیجه این که بطور کلی تمام عالم طبیعت"وجودی سیال" و متحرکاستبلکه جهان طبیعی یکپارچه حرکت ، و عین حرکتاستکه به سوی هدفو غایتی متعالی در جریان و سیلان مدام میباشد.و با خروج از قوه و تبدیل استعداد به فعلیت ، مراحل تکامل را طی نموده و به هدفنهایی خود نزدیکمیشود.با تفسیر حرکتاز این دیدگاه معضلاتفلسفی و مسائل اساسی جهان‌بینی، نظیر خداشناسی، ربط متغیر به ثابت ، حدود عالم، حدوثجسمانی نفسو بقای روحانی آن، رابطه نفس و بدن، معاد جسمانی و بسیاری مسائل دیگر، تفسیر و پاسخی بسیار روشن، مستدل و دل‌انگیز می‌یابند.

هدف از این پژوهش مقایسه مصائب امام حسین(ع) ومصائب حضرت عیسی مسیح(ع) است.ضرورت تحقیق: دودین بزرگ الهی یعنی اسلام ومسیحیت به دلیل انتسابشان به حضرت ابراهیم(ع) ادیان ابراهیمی خوانده می‌شوند که باهم گفتمان وهمزیستی مشترکی دارند که باید این گفتمان مشترک را از طریق رهبران بزرگوار دین اسلام حضرت اباعبدالله حسین(ع) ودین مسیحیت حضرت عیسی مسیح(ع) بررسی نمود. این دو بزرگوار امام حسین(ع) وعیسی مسیح(ع) اشتراکاتی همانند: الف-هردو هدایتگر جامعه اند؛ب-هردو معصوم از گناه وخطابودند وافتراقاتی مانند:الف -قوم امام حسین(ع) او را به شهادت رساندند اما به اعتقاد مسیحیت قوم یهود حضرت عیسی مسیح(ع) را به صلیب کشیدند.ب-اهل بیت امام حسین(ع) به اسارت و آزار وشکنجه دیدند اما عیسی مسیح(ع) اهل بیتی نداشت.فرضیه: تلاش مابر این است که بین این دو بزرگوار امام حسین(ع) وحضرت عیسی مسیح(ع) اشتراکاتی مثل معجزه- شفاعت وافتراقاتی مثل: آزمایش الهی- خیانت و....وضمنا امام حسین(ع) ویژگی‌های خاصی داشته‌است مانند:شهید جنگ- امام تشنه‌لب‌و....‌که باعث برتری ایشان بوده که از طرف خداوند لطفی است.نتایج: اشتراکات زیادی میان امام حسین(ع) وحضرت عیسی مسیح(ع) وجود دارد وبا بیان افراقات و ویژگی های منحصربه فرد امام حسین(ع) وقتی که پیروان طرفین مشاهده می‌کنند که طرف مقابلشان چه امتیازاتی دارد می‌تواند کمک کند آن روش هایی راکه قابل تغییر است راتغییر دهد ونیز دلها وروح هارا به هم نزدیک کند ودر یک شرایط گفت وگوی صمیمانه آن بدبینی وروحی? بدی که نسبت به هم دارند کم کم برطرف شود.روش تحقیق:روش کتابخانه ای است که از منابع اسلام ومسیحیت و تحلیل قرآنی واناجیل روایی و تاریخی براساس روایات صحیح و روایات تاریخی صحیح برمبنای عقل را انجام بدهیم.در پایان سعی شده است به دور از تعصب و فهم درست چون خیلی مواقع اختلافات بر اثر بد فهمی است وافراد عقاید یکدیگر را نمی شناسندو بد تفسیر می‌کنند و این موجب سوء ظن می‌شود. باتوجه به منابع اخذ شده پژوهش زیر راهی شود برای پویندگان حقیقت

یکی از عوامل مهمی که در طول تاریخ زندگی انسان، در خوشی ها و سختی ها و مصیبت ها و مرارت ها رمز پیروزی و گشایش بوده و هست صبر و استقامت می باشد که در قرآن کریم و روایات ائمه اطهار از آن تمجید شده است.زندگی دنیا بنا به فرموده حضرت علی (ع) و با توجه به آیه شریفه« لقد خلقنا الانسان فی کبد » پیچیده در بلاهاست و هر روز مشکلی از مشکلات گوناگون دامنگیر انسان می شود و بدون داشتن صبر در این راه یقینا با شکست مواجه شده و راه تعالی و تکامل بر او بسته خواهد شد. تاریخ انبیاء و اولیای الهی پر است از مشکلات و سختی هایی که به سوی آنها روی آورده و آنها با در پیش گرفتن صبر و توکل بر خداوند مشکلات را پشت سر گذاشته اند.ذکر نقش ایمان، به ویژه، ایمان به مبدأ و معاد در زندگی بشر نکته تازه ای نیست دین و دینداری حقیقتی است که پیوسته با بشر بوده است و شالوده وی را تشکیل می دهد، دین و مذهب از ارکان اصلی فرهنگ هر ملتی است، جامعه را هویت و انسجام می بخشد و در افراد جامعه حس همبستگی بوجود می آورد.پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه نگرش مذهبی و صبر در بین بزرگسالان انجام گرفت. نمونه مورد پژوهش از بین بزرگسالان 30 تا45 ساله(لیسانس به بالا) شهرستان رامیان، براساس نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند که شامل یک نمونه به تعداد150نفر(75 مرد و75 زن) می باشند که با استفاده از دو پرسشنامه نگرش مذهبی و صبر مورد بررسی قرار گرفتند روش تحقیق از نوع توصیفی بود.روشهای آماری مورد استفاده: روش همبستگی پیرسون میباشد. با توجه به یافته های تحقیق بین میزان نگرش مذهبی و صبر رابطه معنا داری وجود دارد بدین صورت که نگرشهای مذهبی تاثیر کاملا مستقیم بر روی صبر افراد دارد و می توان با افزایش این نگرش روی صبر آنها نیز اثر گذاشت.

چکیده: مقایسه و مطالعه آراء اندیشمندان از مسلمان و مسیحی یکی از اساسی ترین مباحث راجع به تبادل و تفاهمات دینی است، که در پژوهش حاضر به معرفی و مقایسه دیدگاه دو اندیشمند، آگوستین و خواجه نصیر، در خصوص هستی شناسی و پیامدهای تربیتی آن پرداخته شده است، که با هدف شناسایی هر چه بیشتر افکار آنان و تبیین وجوه تشابه و تفاوت، با ذکر پیامدهای تربیتی منتج از اشتراکات آن دو انجام گرفته است لذا پژوهشگر با روشی توصیفی، تحلیلی به استناد از نوشته ها و آثار آنان به ترتیب به نتایجی از مقایسه آراء رسیده است. در مبحث خداشناسی هر دو بر اساس دیدگاهی مشترک خداشناسی را سرلوحه دیگر معارف دانسته و همچنین معتقد به وجود صفاتی از جمله خالقیت، رحمت و فیض و اراده و اختیار در ذات الهی هستند، البته تفاوت هایی نیز مشاهده گردید. در رابطه با ویژگی های انسان( اراده، تعقل، تمایل جمعی) در مبحث انسان شناسی هر دو معتقد به وجود اختیار در اعمال انسان بودند با این تفاوت که آگوستین اراده انسان را در خیرات کاملاً مقهور اراده الهی می داند، ولی خواجه اراده انسان را در طول اراده الهی منشا اثر می داند. هر دو وجود قوه ناطقهو حس جمعی را در انسان مورد تاکید قرار داده با این تفاوت که آگوستین ایمان را مقدم بر تعقل دانسته و نیزنسبت به تعاملات اجتماعیچندان خوش بین نیست. در راستای رسیدن به دیدگاه تربیتی مشترک، پیامدهایی از مبانی خداشناسی و انسان شناسی در تعیین اهداف، اصول، روش های تربیتی استنباط گردیده است

در قرآن کریم به مسلمانان امر شده، در قبال نعمت هدایتی که توسط پیامبر اسلام(9) به ایشان رسیده است، مزدی پرداخت کنند. این مسئله با سیره انبیاء پیشین که هیچکدام از امتهایشان مزد نخواسته و مزد خود را به عهده خداوند متعال می دانستند؛ تفاوت دارد. لذا این تحقیق با موضوع کارکرد مودت به عنوان اجر رسالت پیامبر اکرم(9) برای دستیابی به عملکردهای مودت به اهل بیت(:) صورت گرفته و با استفاده از روش کتابخانه ای و اسنادی به انجام رسیده، به نتایج ذیل دست یافته است: اهل بیت عصمت و طهارت(:) تنها مصداق واقعی اقربای پیامبر اسلام(9) هستند. مودت، محبتی است که اثرش در اعمال شخص محب ظاهر می شود. دوست داشتن اهل بیت(:)، دستمزدی نیست که شخص پیامبراکرم(9)از آن بهره مند گردند، بلکه آثار و برکات آن به شخص محب باز می گردد؛ و دارای نقشهای مهم و سرنوشت سازی است. از جمله عملکردهای آن، اینکه انسان را در راه خدا قرار می دهد، او را دائما به یاد خدا متذکر کرده، قلبش را تطهیر می کند و وی را تسلیم اوامر الهی می کند.

در این تحقیق تلاش شده است تا به تقریرهای مختلف برهان فطرت از نظر متکلمان امامیه پرداخته شود. طبق آیات 30 سوره روم و 172 سوره اعراف، انسان مفطور به معرفت پیشین نسبت به خداوند متعال است. امور فطری و سرشتی انسان شامل شناخت‌ها و گرایش‌ها است. به فطرت انسان یا تنها به عنوان راه و طریق خداشناسی توجه شده است، یا علاوه بر آن، به عنوان برهان و دلیلی بر وجود خداوند نظر شده است. متکلمان متقدم، عموماً، فطرت را یکی از راه‌های عام و همگانی در خداشناسی با رویکرد شهودی مطرح کرده‌اند. ولی متلکمان متأخر، خصوصاً آیت الله شاه‌آبادی ـ رحمه الله ـ برهان بودن آن را نیز مطرح کرده‌اند. این برهان با استفاده از یکی از گرایش‌های درونی انسان همچون عشق به کمال یا امید به قدرتی برتر هنگام خطر، سامان می‌یابد. سپس از طریق تضایف یا اضافی بودن این امور، طرف دیگر آن، که وجود کمال یا قدرت مطلق است نتیجه می‌شود؛ و او جز خداوند نیست. لذا لازم است ابتدا امور فطری مورد مداقّه و توجه واقع شوند و ادله وجودشناختی فطرت بررسی شوند. در غرب نیز، برهان از طریق فطرت همگانی خداشناسی را اجماع عام گویند. که مقایسه بین برهان فطرت و اجماع عام، اتقان بیشتر برهان فطرت را نشان می‌دهد. اشکالات و شبهات مطرح شده در فطرت و برهان فطرت نیز قابل نقد هستند.واژگان کلیدی: فطرت، برهان فطرت، خداشناسی فطری، متلکمان امامیه، اجماع عام، عشق به کمال مطلق.