جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عبد الله محمد علي نعمة: عالم وشاعر وأديب ورئيس المحاكم الجعفرية في لبنان. / نسبه: هو الشيخ عبد الله بن الشيخ محمد علي نعمة بن الشيخ يحيى بن الحاج عطوي بن الشيخ يحيى بن الشيخ حسين نعمة بن الشيخ عبد الله الأول بن علي بن نعمة المشطوب العاملي الخزرجي الوشاحي الجبعي ، وهو غير الشيخ عبد الله نعمة الكبير صاحب مدرسة جباع. أخوه العلامة القاضي الشيخ عبد الحسين نعمة. / ولادته ونشأته: ولد في العام 1916 ميلادي، في النجف الاشرف حيث كان والده مقيما للدراسة هناك. عاد والده إلى بلدته حبّوش العاملية، فنشأ في هذه القرية ودرس علومه الابتدائية في النبطية ثم انتقل إلى صيدا ودرس في مدرسة المقاصد. / دراسته: في العام 1933 ميلادي هاجر إلى النجف مكان ولادته لمتابعة دروسة الدينية والإسلامية. فدرس على كبار المراجع العظام كالسيد الحمامي والسيد الشاهرودي والسيد الحكيم والسيد محمود المرعشي والسيد الخوئي ومكث في النجف ما يقارب (17) عاما فنال درجة الاجتهاد من كبار علمائها. وفي العام 1950 ميلادي عاد إلى جبل عامل. / عمله: في العام 1951 ميلادي عيّن قاضيا في سلك القضاء الشرعي الجعفري في لبنان، وتنقل في عمله هذا بين بيروت وطرابلس وصور والنبطية. وقد تولى رئاسة المحاكم لفترة من الزمن. / مؤلفاته: كتب سلسلة مقالات في مجلة العرفان بعنوان «الله والفطرة». إضافة إلى ذلك له عدد من المؤلفات في التاريخ والأدب والقضاء، كما عمل على تحقيق كتب علمية أخرى. ومن كتبه: سياسة الخلفاء الراشدين في الموازين النفسية/ الأدب في ظل التشيع/ فلاسفة الشيعة/ مصادر نهج البلاغة/ روح التشيّع/ اعيان ال نعمة(مخطوطء)/ تقريرات السيد الحمامي(مخطوطء)/ شرح العروة الوثقى (خرج منها إلى اخر الخمس، مخطوط)/ ملحق أمل الآمل (مخطوط)/ أثر القران في الفلسفة (مخطوط)/ ديوان شعري مخطوط يحوي (3000) بيتا بعنوان: الأمواج الباكية/ هشام بن الحكم أستاذ القرن الثاني في الكلام والمناظرة/ الادلة الجلية في شرح الفصول النصيرية/ دليل القضاء الجعفري/ عقيدتنا في الخالق والنبوة والآخرة/ تحقيق كتاب (كنز الفوائد- للكراجكي)/ وفاته: توفي في العام 1994 ميلادي في بلدته حبوش ودفن فيها في النادي الحسيني إلى جانب قبر ابيه

محمدتقی قمی(۱۲۸۹-۱۳۶۹ ش) عالم وحدت‌گرای شیعی. قمی معتقد بود که تنها راه برای ایجاد امت واحد اسلامی، اتحاد فرهنگی مسلمانان است که این امر نیز از طریق گفتگوی عالمان مذاهب اسلامی حاصل می‌شود. به همین منظور، وی «دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیة» را تاسیس نمود. از مهمترین آثار فعالیت قمی، به رسمیت شناخته شدن مذهب شیعه از سوی دانشگاه الأزهر مصر بود. وی در هشتاد سالگی در پاریس بر اثر تصادف از دنیا رفت.

سید مرتضی رضوی کشمیری در هشتم ربیع الاول سال ۱۲۶۸ هـ . ق در ایالت کشمیر، در خانواده ای روحانی از سلسله سادات رضوی، به دنیا آمد. پدرش سید مهدی شاه، فرزند سید محمد، عالمی زاهد بود که در ایالت کشمیر به تبلیغ معارف اسلامی و تدریس علوم دینی، اشتغال داشت. مادرش بانویی دانشمند و با کمال بود. وی دوشا دوش همسرش سید مهدی شاه به تبلیغ و تدریس علوم مختلف می پرداخت که در تدریس و تعلیم دانش ریاضی دارای احاطه خاص و در این زمینه شهرت فراوانی داشت. سید مرتضی رضوی کشمیری، بعد از فراگیری خواندن و نوشتن و قرائت قرآن، مقدمات علوم دینی را از همان کودکی آغاز نموده و تا نوجوانی در کشمیر ادامه داد. او نهج البلاغه، شرح هدایه ملاصدرا،ریاضیات، منطق و فلسفه را زیر نظر مدرسان، فقیهان و دانشمندن ماهر کشمیر و با کمک فهم سرشار، استعداد فراوان و حافظه قوی، به خوبی فرا گرفت. وی در سال ۱۲۸۴ هـ . ق در سن ۱۶ سالگی همراه دایی خود سید محمد کشمیری متوفای ۱۳۱۳ هـ . ق برای تکمیل یافته های خود راهی شهر های کربلا و نجف اشرف، شهر علم و فقاهت شد و در آن دو شهر نزد عالمان و فقیهان نامدار به کسب علوم عقلی و علوم نقلی پرداخت و پس از سال ها تحصیل و تحقیق و تهذیب نفس، به درجه بلند اجتهاد و کمال نایل آمده، در ردیف دانشمندان آن عصر قرار گرفت. سید مرتضی کشمیری، در میان عالمان و فقیهان نجف و کربلا ازجایگاه علمی خاص برخوردار بود. وی علاوه بر احاطه بر زبان های فارسی، عربی و هندی در علوم حدیث، فقه، اصول، اخلاق، فلسفه، رجال و سایر علوم اسلامی داشت. به طوری که می توان گفت در همه آن دانش ها دارای تخصص و تبحر بود. آن گونه که در وصفش گفته اند؛ با هیچ کدام از فقیهان، فیلسوفان، عالمان اخلاق، روایت شناسان و دیگر دانشمندان نمی نشست. مگر آن که آن ها اعتراف می کردند که وی در همه دانش های اسلامی، دارای تخصص و احاطه کامل است. سید مرتضی کشمیری نیز از زمره عرفای بزرگ عصر خویش بود که در سایه تربیت و ارشاد عارف بزرگی همچون ملا حسین قلی همدانی (متوفای ۱۳۱۱ هـ . ق) به درجات عالی عرفان رسید. این عالم ربانی در نهایت ورع و تقوا و پیوسته در جهاد نفس و ریاضت، عبادت سیر و سلوک عرفانی بود. آیت الله عارف سید مرتضی کشمیری بعد از سال ها تحصیل، تدریس و تهذیب نفس، در تاریخ ۱۳ شوال سال ۱۳۲۳ هـ . ق. در شهر مقدس کاظمین دار فانی را وداع گرفت و به دیار باقی شتافت. پیکر پاک او بعد از غسل و کفن و اقامه نماز بر آن، به کربلای معلی انتقال داده شد و بعد از تشییع در حجره سوم بیرون از باب زینبیه موسوم به حجره کابلیه به خاک سپرده شد.

از جمله مباحث بین المذاهبی که فرقه های مختلف اسلامی پیرامون آن دیدگاه های متفاوتی ارادئه داده اند، موضوع رجعت است، از آنجا که سوالات و شبهات چندی در این خصوص مطرح شده و مصادیق مختلفی در این حوزه عنوان گردیده است، موضوع رجعت و اشخاص رجعت کننده اهمیت زیادی پیدا کرده است. مشخص نمودن مرز بین رجعت و واژه های دیگری چون تناسخ و اینکه آیا رجعت با معاد همخوانی و هماهنگی هایی دارد یا خیر؟ سوال اساسی و مهمی است که باید واکاوید و حقیقت آن را روشن ساخت. موضوع اساسی دیگر رجعت کنندگان است، آیا رجعت کنندگان تنها افراد صالح هستند، یا افراد غیرصالح هم امکان رجعت دارند؟ آیا لازم است رجعت کنندگان از دین و مذهب خاصی باشند یا از مذاهب و ادیان مختلف هم ممکن است افرادی رجعت کنند و همچنین اینکه رجعت کنندگان با اسم و عنوان مشخصی باید باشند یا اصل در برگشت دوباره به دنیا بر اساس رفتار واقعی و اعتقاد درونی است؟ مقاله حاضر با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و روش مطالعاتی به بررسی این موضوعات و مسائل پرداخته و به ابهامات و سوالات مهمی در این زمینه پاسخ داده است.

رجعت، به معنای بازگشت جمعی از انسان ها به دنیا پس از مرگ و پیش از قیامت، یکی از آموزه های اعتقادی شیعه است که با مهدویت، حوادث آخرالزمان، ظهور قائم و قیام او پیوندی ناگسستنی دارد. دانشمندان شیعه برای اثبات این آموزه دلایل معتبری اقامه کرده اند که یکی از آنها، آیه 83 سوره نمل است. این آیه با توجه به روایات اهل بیت علیه السلام، بر محشور شدن عده ای از افراد در دنیا دلالت دارد. مفسران و علمای شیعه، با کمک روایات و اجماع امامیه این آیه را بر رجعت تفسیر می کنند، اما مفسران اهل سنت، آیه مذکور را دلیل برپایی قیامت و حشر همگانی دانسته اند. بر اساس آیات دیگر قرآن در قیامت کبری همه انسان ها محشور می شوند. بنابر این روزى که همه خلائق محشور می شوند، غیر از آن روزى است که گروهی محشور می گردند.

یكی از نظريه های مهم اعجاز قرآن، «اعجاز تأثيری» است كه نخستين بار از سوی خطّـابی ارائه شد و پايه گـرايش و اسـتناد بسـياری از دانشـمندان پـس از وی گرديـد. ايـن نظريـه آنطور كه بايد مورد توجه قرار نگرفته، در منابع مختلف با عناوينی مختلف حضـور يافتـه است كه از جمله آنها می توان به اعجاز نفسانی، اعجاز وجـدانی، جـذبات روحـی، روعـه قرآنی و ... اشاره كرد. بر اساس اين نظريه، جذبه های قرآنی ماهيتی فرابشری ونشانه هـایی ويژه خود دارند با تأثيرهای شناخته شده در جهان مادی متفاوت است. خطّابی با اشاره بـه برخی مستندات و نشانه های اعجاز تأثيری، خاستگاه و فرايند آن را ابهـام آلـود رهـا كـرده است. اين مقال برآن است كه به بررسی وتحليل سخنان وی پرداخته، بحث را با پالايشی مناسب والبته به فراخور مجال اندك، ارائه كند.

دو دسته گزارش درباره اولين وحی نازل شده بر رسول خدا وجود دارد؛ دسته اول، غارحرا را محل نزول اولين وحی می داند و دسته دوم، محل نزول وحی را منطقه ابطح معرفی می كند. مقاله حاضر سعی كرده است ضمن بررسی اسناد، متن و آثار كلامی و تاريخی گزارش مشهور كه غار حرا را محل نزول اولين وحی می داند و نشان دادن چگونگی استناد برخی مستشرقان به اين گزارش در اثبات وام گرفته شدن اسلام از مسيحيت و غير اصيل بودن آموز ه های آن، به واگويی گزارش ديگری بپردازد كه در منابع شيعی بدان پرداخته شده و محل نزول اولين وحی را ابطح معرفی كرده است؛ با آن كه اين گزارش علاوه بر استحكام سند، آثار سوء مترتب بر گزارش اول را ندارد.

مساله «امی بودن» پیامبر اکرم (ص) و اینکه واژه «امی» به چه معناست، موضوع مقاله حاضر است. شکی نیست که قرآن کریم به صراحت استمرار خواندن و نوشتن آن حضرت را پیش از بعثت نفی کرده است. همچنین در اینکه پیامبر اکرم (ص) امی بوده اند اختلافی نیست، اما آیا امی بودن ایشان به معنای بی سوادی است؟ در این پژوهش با بررسی ریشه لغوی این واژه، آیات، برخی روایات و متون تاریخی نتیجه گرفته شده اینکه غالب مفسران واژه «امی» را که صفت پیامبر اکرم (ص) است، به معنای «ناخوانا و نانویسا» یا «بی سواد» دانسته اند، وجهی ندارد و حداقل قرآن کریم این صفت را برای نبی مکرم اسلام (ص) به چنین معنایی به کار نبرده است بلکه به معنای اهل ام القری یا مکه است.

آیه «الى ربها ناظره» از جمله آیات مورد اختلاف مفسران اشاعره، معتزله و امامیه می باشد. در این آیه شریفه چیستی معنای واژه های «الی» و «ناظره» مورد دقت مفسران قرار گرفته است. این آیه با عطف توجه به واژه «ناظره»، یکی از مستندات قائلین به جواز رویت خداوند از جمله اشاعره می باشد. مفسرین امامیه ضمن تبیین معنای صحیح آیه، قول اشاعره را نادرست اعلام کرده اند اما خود در بیان معنای آیه دچار اختلاف شده اند. این مقاله بیانگر آن است که تفسیر صحیح آیه «نعمت الهی را انتظار می کشند» می باشد و تفسیر آیه به «رویت قلبی پروردگار» ناصحیح است. همچنین برخلاف نظر مشهور مفسران که معتقدند «الی» در این آیه حرف جاره است، نظر قوی تر و صحیح تر آن است که «الی» اسم و به معنای «نعمت» می باشد.

ابلیس از جنس ملائکه بوده و دلایل عقلی و نقلی نیز در تایید آن وجود دارد. قرآن کریم متناسب با فرهنگ مخاطبان اولیه خود ابلیس را از جن معرفی کرده است زیرا عرب جاهلی به هر موجود پوشیده از نظر «جن» می گفت. در قرآن کریم گاه لفظ جن به جای ملائکه به کار رفته است. ابلیس می تواند بر بندگان عاصی خدا مسلط شده و آنان را دچار وسوسه یا حتی بیماری جسمی نماید. عرب جاهلی ابلیس را مظهر پلیدی ها و مار را مظهر ابلیس می شناخت.