جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور اعلام
>
شیخ مفید, ابو عبدالله محمد بن محمد بن نُعمان (متکلم، فقیه و عالم بزرگ امامیه؛ مقیم بغداد در عراق) , 336ق./948م. (بغداد،عراق) 413ق./1023م. (بغداد،عراق)
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 673
معلم الشيعة الشيخ المفيد
نویسنده:
الشيخ محمد هادي الأميني
نوع منبع :
کتاب , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
مشخصات اثر
مبانی انسان‌شناختی اخلاق در اندیشۀ شیخ مفید
نویسنده:
علی صالحی ، محمد قاسمی شوب ، صفر نصیریان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏
چکیده :
انسان‌‌شناسی اخلاق یکی از موضوعات جدید و میان‌‌رشته‌‌ای است که به تبیین اخلاق بر پایۀ مبانی انسان‌شناختی و رابطۀ میان آن دو می‌‌پردازد. متکلمان اسلامی از گذشته تا کنون، در تبیین رابطۀ انسان‌‌شناسی و اخلاق، تلاش‌هایی درخور انجام داده‌اند. شوربختانه امروزه این تلاش‌‌ها، در معرض فراموشی قرار گرفته است و در نتیجه، هر روز بیش از پیش، شاهد گسترش اخلاق سکولار در جوامع اسلامی با رویکرد انسان‌شناختی تجربی هستیم. بر همین اساس، نویسندگان در پژوهش حاضر بر آن شدند تا با روش توصیفی- تحلیلی به بازخوانی آرای شیخ مفید، یکی از متکلمان برجستۀ شیعه، در تبیین رابطۀ انسان شناسی و اخلاق بپردازند. براساس پژوهش انجام شده، برخی از مهم‌ترین آراء ایشان در این‌باره عبارتند از: دو ساحتی بودن انسان، حادث و فانی بودن نفس، نفی جبر و اثبات أمر بین الأمرین، حسن و قبح عقلی افعال، قبح تکلیف ما لایطاق، تقدم استطاعت بر فعل و ملاک بودن نیّت برای ارزش گذاری فعل اخلاقی.
صفحات :
از صفحه 155 تا 173
مشخصات اثر
نقش شیخ مفید و سید مرتضی در تنقیح مبانی فکری تشیّع
نویسنده:
حامد مصطفوی فرد، احمد شه گلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF متن
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏
چکیده :
مبانی فقهی و کلامی تشیع تا آغاز غیبت کبری، هنوز به صورت کامل ساخت نیافته بود. ازاین­رو، در عرصه فقه، شاهد فقاهتی مبتنی بر افکار اهل سنت و متمایل به رأی و قیاس هستیم. در بعد کلامی نیز از یک ­سو، به متکلمانی برمی­خوریم که گرایش‌های اعتزالی دارند و از سوی دیگر، برخی عقائد فاسد کلامی مانند نظریه تحریف، گرایش به جبر، تشبیه، غلو و تقصیر پدید آمدند. در این بین، شیخ مفید و سید مرتضی کوشیدند مبانی فکری تشیع را منقّح کرده و راهی میان عقل­گرایی افراطی (نص­گریزی) و نص­گرایی افراطی (عقل­گریزی) دراندازند. نگارندگان با مطالعه آثار شیخ مفید و سید مرتضی بر این عقیده­اند یکی از مهم‌ترین ابزارهای این دو برای رسیدن به این هدف، نظریه حجیت اخبار متواتر و محفوف به قرائن و در نقطه مقابل، عدم حجیت اخبار آحاد است. مبتنی بر این نظریه است که توانستند به تصفیه متون روایی پرداخته، انبوهی از روایات در حوزه تحریف، جبر، تشبیه، غلو و... را به دلیل «خبر واحد بودن» کنار بگذارند. همچنین در صورتی که صحت سند در مورد اخبار آحاد ضروری قلمداد شود، مبنای شیخ مفید و سید مرتضی باعث شد انبوهی از روایات معصومان (ع) در کتب معتبر امامیه، صرفاً به دلیل ضعف سند کنار گذاشته نشوند.
صفحات :
از صفحه 281 تا 299
مشخصات اثر
الشیعة بین الاشاعرة و المعتزلة
نویسنده:
هاشم معروف حسنی
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF فهرست
چکیده :
الشّیعَة بَیْنَ الْاَشاعِرَة وَ الْمُعْتَزِلَة کتابی کلامی به زبان عربی نوشته سید هاشم معروف الحسنی. این کتاب علاوه بر ذکر تاریخ تشیع و فرقه‌های منتسب به آن به مباحث کلامی و اعتقادی عمده‌ترین فرقه‌های اسلامی نظیر اشاعره و معتزله پرداخته و از تاریخ و چگونگی پیدایش آن‌ها سخن گفته است. محتوای کتاب در پنج بخش اصلی تدوین یافته و نویسنده در ذیل آن به مباحث مربوطه پرداخته است. بخش اول: نخستین فرقه‌های اسلامی بخش دوم: خوارج بخش سوم: فرقه‌های منتسب به شیعه (مغیریه، منصوریه، جناحیه، خطابیه، غرابیه، نمیریه، سبعیه، کیسانیه، زیدیه، اسماعیلیه) بخش چهارم: مذاهب اعتقادی (مرجئه، معتزله، اشاعره) بخش پنجم: مذاهب و عقاید (صفات سلبیه، صفات ثبوتیه، رؤیت خداوند، نبوت، امامت، عصمت، شفاعت، احباط، مرتکب گناه کبیره، وعد و وعید، بدا، رجعت و ...)
مشخصات اثر
روش‌‌شناسی شیخ مفید در پاسخ به شبهات مهدویت
نویسنده:
اسدالله مصطفوی ، نوروزعلی روحانی‌نژاد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏
چکیده :
مسئله مهدویت افزون بر آن‌که توجه همه ادیان آسمانی را به خود معطوف ساخته و هر دینی نسبت به آن بی‌تفاوت نبوده است، در میان فِرَق اسلامی از برجسته‌ترین اندیشه‌ها بوده که همواره مورد انتقادات منتقدین قرار گرفته است. از دوران غیبت صغری حضرت حجت؟عج؟ به این سو، امت مسلمه در فراروی امتحان بزرگی قرار گرفتند، برخی در میان همه تلاطم‌ها به اعتقادشان نسبت به امامت، مهدویت و حیات حضرت مهدی؟عج؟ استوار باقی ماندند، و عده‌ای این باور را مورد انتقاد قرار داده ایراداتی را در این راستا مطرح کردند. این مسئله باعث شد که اندیشمندانی چون شیخ مفید در پاسخ از این اشکالات، با استفاده از روش استدلال‌های عقلی و نقلی و بعضاً آمیخته از هردو و با کمک از دانش‌های رجال و اصول بر دفاع از مکتب اهل‌بیت؟عهم؟ به‌ویژه مسئلۀ مهدویت بپردازد، در این تحقیق نیز سعی شده است به روش توصیفی _ تحلیلی، روش‌شناسی شیخ مفید در پاسخ از شبهات مهدویت مورد بررسی قرار گیرد. بررسی روش شیخ در پاسخگویی از شبهات مهدویت افزون بر این‌که در نهادینه نمودن تعمیق تحقیق در مسئله مهدویت مؤثر است، الگوهای مناسبی را برای اندیشمندان حاضر نسبت به ایرادات منتقدان پیشکش می‌نماید.
صفحات :
از صفحه 27 تا 50
مشخصات اثر
بازخواني نظريه شيخ مفيد درباره تجرد روح
نویسنده:
غلامحسين گرامي
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏
چکیده :
«تجرد روح» يکي از مباحث پايه در انسان‌شناسي است و همواره مدنطر متفکران علوم گوناگون بوده است. شيخ مفيد، برجسته‌ترين عالم شيعي اواخر قرن سوم و اوايل قرن چهارم هجري آراء قابل‌توجهي در حوزه انسان‌شناسي دارد. محققان و شارحان او يکي از نظريه‌هاي مهم وي را قول به «تجرد روح» مي‌دانند. هدف تحقيق حاضر بررسي دقيق قراین مرتبط با اين بحث در آثار اوست. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد در آثار شيح مفيد گرچه شواهدي که بر تجرد روح دلالت دارد (مانند تعريف انسان به جوهر بسيط فاقد حجم، حرکت، سکون، اجتماع و افتراق به وضوح) مشاهده مي‌گردد، اما قرائتي در مقابل آن (مانند عرض بودن روح، فناي ارواح پس از مرگ و اختصاص تجرد به واجب تعالي) نيز يافت مي‌شود. از ديدگاه تحقيق حاضر، راهبردهاي رفع تعارض از عبارات شيخ مفيد عبارتند از: تفکيک دو اصطلاح «جوهر فلسفي» و «جوهر کلامي» در عبارات شيخ، تفکيک روح از حقيقت انسان، توجه به دوره‌هاي حيات علمي وي، و بررسي دقيق آثار علمي مستند به او. نتيجه پاياني تحقيق آن است که شيخ مفيد گرچه به بعد غيرمادي انسان اذعان دارد، اما نظريه‌اي کاملاً منسجم درباره تجرد روح ارائه نکرده و برخي از لوازم آن را نپذيرفته است.
صفحات :
از صفحه 141 تا 160
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی مسائل مربوط به راهنماشناسی در آراء کلامی شیخ صدوق و شیخ مفید (با محوریت دو کتاب «الإعتقادات» و «تصحیح اعتقادات الإمامیّة»)
نویسنده:
سمیه خلیلی آشتیانی
نوع منبع :
مطالعه تطبیقی , نمایه مقاله
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏
چکیده :
علما و محدّثان شیعه در دوران غیبت امام عصر (علیه السلام) نقش بسزایی در حفظ و صیانت از معارف اهل بیت (علیهم السلام) و خنثی ساختن تهمت‌ها و شبهات وارد بر شیعیان ایفا کرده‌اند. از این میان تلاش شیخ صدوق در تبیین دیدگاه اعتقادی و کلامی شیعیان در نگارش الإعتقادات با استناد به آیات و روایات ستودنی است. به دلیل جایگاه بلند این کتاب، شیخ مفید آن را مورد بازنگری قرار داده و سعی نموده که در تصحیح اعتقادات الإمامیّة با افزودن استدلال‌ و استنباط‌های عقلی بر استدلال‌های صرفاً نقلی بر غنای این کتاب بیافزاید. از جملۀ اصول عقاید، مسائل مربوط به نبوت و امامت (راهنماشناسی) است که شیخ صدوق در الإعتقادات به آن پرداخته است و دیدگاه‌های شیخ مفید ذیل برخی از مباحث همچون نزول یک‌بارۀ قرآن در شب‌قدر، مقتول یا مسموم شدن پیامبر اکرم و ائمه (علیهم السلام)، سهوالنبی (ص) و ... با او متفاوت است و به صراحت مخالفت خود را با آراء شیخ صدوق بیان می‌دارد و از مواردی که اتفاق نظر دارند می‌توان به عدم تحریف قرآن به زیاده و نقصان، نزول تدریجی قرآن کریم، پذیرفتن فضائل پیامبر و خاندانش، شمار انبیای الهی و افضل بودن ایشان از ملائکه اشاره کرد.
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی گستره علم امام(ع) از دیدگاه شیخ مفید و علامه طباطبایی
نویسنده:
پدیدآور: علی سلگی استاد راهنما: محمدباقر مرتضوی‌نیا استاد مشاور: حسن پناهی‌آزاد
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
چکیده :
امام(ع) دارای مقام جانشینی رسول خدا(ص) است که از جمله مباحث مربوط به این جانشینی، علم امام(ع) می‌باشد. میزان وگستره علم امام(ع) به خاطر ارتباط با عصمت ایشان و این که درأعصار مختلف در بین علماء مسلمان مورد اختلاف بوده و مورد بحث و بررسی قرار گرفته است از أهمیّت بالایی برخوردار می‌باشد؛ به طورکلّی دو دیدگاه در رابطه با گستره علم امام(ع) وجود دارد برخی علم امام(ع) را محدود و برخی دارای گستره وسیع‌تری می‌دانند به همین خاطر در این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی گستره علم امام(ع) در حوزه‌های أصول معارف و أحکام شرعی، آیین رهبری، لغات و حِرَف و صنایع از دیدگاه مرحوم شیخ مفید از متقدّمین و علّامه طباطبایی از متأخرین به هدف بررسی جزئی نظریّه این دو عالم بزرگ در این حوزه ها؛ پرداخته شده است که موجب باز شدن دریچه‌ای جدید برای پژوهش گران در پژوش جزئی از گستره علم امام(ع) در این حوزه‌ها می‌باشد. یافته‌ها و حاصل این پژوهش را می‌توان این گونه بیان نمود که به اعتقاد مرحوم شیخ مفید امام درحوزه علم به أصول معارف و أحکام شرعی و آیین رهبری علاوه بر اینکه نسبت به این علوم علم بالفعل دارد این علم برای ایشان ضروری نیز می‌باشد اما در رابطه علم امام نسبت به لغات و حِرَف و صنایع قائل به این نیستند که امام به این أمور به صورت بالفعل و همیشگی عالم است چرا که از نظر ایشان نه عقل و نه قیاس، نه این علم را واجب می‌دانند و نه ممتنع و روایات نیز نمی‌تواند اثبات گر این علم به صورت بالفعل و همیشگی باشد و در مقابل، از نگاه علّامه طباطبایی امام(ع) به خاطر داشتن مقام نورانیّت که فعلیّت محض است نسبت به همه چیز به صورت بالفعل علم دارد که از جمله این معلومات علم به لغات و حِرَف و صنایع می‌باشد و داشتن این علم برای ایشان ضروری است.
مشخصات اثر
توقیفیت صفات الاهی از نظر شیخ مفید و ابن‌سینا
نویسنده:
محسن قاسمپور
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏ , ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
در تاریخ تفکر بشری هیچ مسئله بنیادینی به اندازه شناخت خدا، که جز به واسطه صفات او تعالی مقدور نیست، بشر را به اندیشه وادار نکرده، و پاسخ به نحوه به‌کارگیری این صفات، مطالبه‌ای جدی از متفکران هر عصر، خصوصاً فلاسفه و متکلمان، بوده است. در میان اندیشمندان اسلامی و در فکر کلامی‌فلسفی امامیه، اندیشهٔ شیخ مفید و ابن‌سینا به عنوان تأثیرگذارترین و پایدارترین اندیشه‌ها در حوزه کلام و فلسفه، که تحولات فکری عمیقی را پس از خود سبب شده است، از امتیازات ویژه‌ای در این زمینه برخوردارند. این نوشتار در صدد است با الگو قراردادن این دو فکر فلسفی و کلامی در جغرافیای فکر شیعه، دیدگاه این دو اندیشه را در مسئله‌ای مهم در باب صفات الاهی، یعنی «توقیفیت اسما و صفات الاهی» بررسی کند. در این خصوص هرچند شیخ مفید صراحتاً به توقیفیت، و ابن‌سینا به عدم آن قائل شده، اما هر دو به جواز عقلی آن حکم کرده‌اند؛ لذا با توجه به مبانی مشترک مستنبط و مستخرج از آرای هر دو متفکر و نیز کشف و فهم مبنایی‌نبودن اختلافات ظاهری میان ایشان در مسئله فوق، امتیاز توحیدی فکر شیعه به عنوان مبنای دو فکر و نیز وجه جامع میان کلام امامی و فلسفه اسلامی، به عنوان یافتهٔ نهایی محل تأکید قرار گرفته است.
صفحات :
از صفحه 289 تا 310
مشخصات اثر
در کشاکشِ عقل و نقل: رویکردی تطبیقی به روش و دیدگاه‌‌ باقلانی، شیخ مفید و عبدالجبّار معتزلی در موضوع «نبوّت»
نویسنده:
حسن اصغرپور ، صادق زمانی دستگردی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏
چکیده :
شیعه، معتزله و اشاعره بر پایۀ اصول و مبانی معرفتی خویش، در تبیین «نبوّت» اختلافاتی داشته‌اند. شیعه متأثّر از آموزه‌های خاندان وحی، اعتدال‌گونه از عقل و نقل بهره جسته‌اند. در سوی دیگر، معتزله با عقل‌گرایی افراطی و اشاعره با نقل‌گرایی افراطی، در فهم و تبیین مسائل معرفتیِ دین، گاه با چالش‌ها و خطاهایی روبه‌رو شده‌اند. مسئله «نبوّت» و ابعاد مختلف آن از جمله مسائلی است که می‌توان لایه‌های اختلاف‌نظر متکلّمان مسلمان در آن‌ها را رهگیری نمود. پژوهش حاضر با روشی، توصیفی ـ تحلیلی، اندیشه‌های کلامی شیخ مفید، ابوبکرباقلانی و عبدالجبّارمعتزلی را در مسئله «نبوّت» و موضوعات فرعیِ آن مورد بررسی و تحلیل قرار داده است. پژوهش حاضر نشان می­دهد که در نظام اندیشۀ هر سه، پایبندی به «استدلال» جایگاهی ویژه دارد. بررسی ابعاد مختلف «نبوّت» در آثار شیخ مفید نشان از اثرپذیری محسوس او از منطقِ قرآن دارد. اگر چه شیخ مفید در روش‌شناسی و ضرورت نبوّت، کاملاً عقلانی و بدون تکیه بر آیات و روایات به‌ بحث می‌نشیند، باقلانی معرفت دینی را در زمرۀ علوم نظری دانسته و از نظرگاه او، دلایل عقلی در خدمتِ شرع هستند. عبدالجبّارمعتزلی، اثرپذیرفته از دیگر معتزلیانِ پیش از خود، به «نبوّت» نگاهی عقل‌محور دارد.
صفحات :
از صفحه 273 تا 298
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 673