جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله بر آن است تا جایگاه نقد و عقل گرایی را از دیدگاه قرآن کریم مورد بررسی قرار دهد. مولف اعتقاد دارد که دین اسلام با مسیحیت تفاوت جوهری دارد زیرا اسلام بر خلاف مسیحیت به عقل گرایی دعوت می کند و پیام دین اسلام در عصر جدید چیزی جز عقلانیت نیست و برای این سخن از قرآن دلایل متعددی ذکر می کند. همچنین مولف معتقد است که پیام دیگر قرآن برای انسان جدید فرهنگ نقد می باشد. زیرا ایمانی اهمیت دارد که بتواند در برابر تردیدها و شک ها مقاومت نماید. بنابراین نگاه انتقادی به دین و فرهنگ خود برای رسیدن به یقین لازم و ضروری است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 17 تا 31

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

جایگاه شریعت در قلمرو عرفان : 1384؛ شماره 35 : کتاب نقد

نویسنده:

یحیی یثربی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

متن

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عرفان اسلامی , عرفان و شریعت

چکیده :

چکیده: هدف از این بحث آن است که با استناد به منابع معتبر عرفان اسلامی، به دفع توهمی بپردازیم که عده‌ای به خطا دچار آن گشته و چنین می‌پندارند که از نظر عرفا، شریعت چندان اهمیت نداشته و یک عارف چندان پایبند عمل به احکام شرع نمی‌باشد! گرچه چنین توهمی دانسته یا ندانسته، سابقه‌ای طولانی دارد، اما اخیراً گاه جدی‌تر از گذشته مطرح شده و عده‌ای از مدعیان روشنفکری کشورمان با برداشتی خام از فکر و فرهنگ جدید غرب، جنبه عرفانی دینداری را از جنبه فقهی آن جدا کرده و بدین‌ سان می‌‌خواهند بگویند که می‌توان شریعت و فقه را جدی نگرفته و دینداری عارف بود و بس! اکنون می‌خواهیم بدانیم که آیا واقعاً چنین است؟ آیا عرفا به شریعت و فقه اعتنای چندانی ندارند؟ یا این‌که چنین فکری خطا بوده و توهمی بیش نیست؟‌ و اگر خطا و توهم است،‌منشأ این خطا و توهم چیست؟ در این‌جا باید سه مسأله را روشن کنیم: - اول: جایگاه شریعت در سلوک عرفانی. - دوم: سقوط تکلیف در مراحلی از سلوک. - سوم: مبنای ادامه پرستش پس از وصول به حق.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

میزگرد فلسفه و حکمت ‏

نویسنده:

غلامرضا اعوانی، احمد بهشتی، علی اکبر رشاد، یحیی یثربی، محمود یوسف ثانی، غلامحسین اب‍راه‍ی‍م‍ی دی‍ن‍ان‍ی‌

نوع منبع :

مقاله , مناظره،گفتگو و میزگرد

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

غلامحسین ابراهیمی دینانی

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیل انتقادی اصالت وجود

نویسنده:

یحیی یثربی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه متنی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصالت وجود

چکیده :

این مقاله بر آن است که دو تفسیر از اصالت وجود به دست دهد: یکى اصالت وجود به معناى صدرایى که پیش از او سابقه روشنى در فلسفه ندارد و آثار و فواید مهمى نیز بر آن مترتب نیست. و دیگرى اصالت وجود به معناى عرفانى که سابقه طولانى و درستى از عصر باستان تا کنون دارد. فى المثل در تعالیم اوپانیشادها اعتقاد بر آن بود که جهان محسوس مایا است و مایا نمود و توهم و خیال است و در پس آن برهمن است که واقعیت ثابت و کلى جهان است و از درک آن محرومیم. از دیدگاه افلاطون و ارسطو، جهان محسوس سایه تلقى شد و جهان مثل به عنوان هستى اصیل و پایدار معرفى گردید. و در عرفان اسلامى نیز همه ظواهر، جلوه‏ها و مظاهر حقیقت وجود دانسته مى‏شود. سپس هر دو تفسیر را از نظر هستى شناسى ، معرفت‏شناسى و ارزش شناسى و عملى مورد بحث و نقادى قرار مى دهد و مطرح مى‏کند که تفسیر صحیح از اصالت وجود همان تفسیر عرفانى از اصالت وجود است که بر خلاف تفسیر صدرایى از جهات مورد بحث آثار و فوایدى بر آن مترتب است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

چگونگی اعیان ثابته در فنای ذاتی (بررسی مناظره علامه طباطبایی و علامه طهرانی)

نویسنده:

مهدی صدفی، مرتضی حسینی شاهرودی

نوع منبع :

مقاله , مناظره،گفتگو و میزگرد

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علامه طباطبایی , اعیان ثابته , فنا , محمدحسین حسینی طهرانی , ابن عربی , اعیان ثابته , فنای ذاتی , استهلاک در حق(اعیان ثابته) , مقامات فناء(قسیم مقام تقوی و حسن ظن و استقامت و حیرت و خلت) , فنا در اعیان ثابته , درباره علامه طباطبایی

کلیدواژه‌های فرعی :

وجود , الله , فتوحات مکیه , ذات احد , مرتبه احدیت , حق تعالی (اسماء ذات) , وجود (اسماء اول عرفان نظری) , شناخت حق تعالی , وجود عاریتی کونی , وجود اصیل حقیقی , عدم مجعولیت اعیان , حیثیت های اعیان , حقیقت خیالی کونی , حقیقت حقه , معرفت شناسی فنا , هستی شناسی فنا , عالم فنا ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , علامه طهرانی: محمدحسین حسینی طهرانی

شاپا (issn):

2383-2916

چکیده :

مناظره علامه طباطبایی و علامه طهرانی در فنای ذاتی اعیان ثابته، از معدود مسائلی است که به نتیجه واحدی میان این دو بزرگوار نرسیده است. سؤال از اعیان و معدوم بودن آن‌ها از طرفی، و در عین حال، جنبه وجودی آن در حضرت علمیه به منظور آفرینش هستی کائنات، از طرف دیگر، فهم این مسأله را با مشکل روبه‌رو می‌کند. با تحقیق در منابع معتنابهی که از پدر عرفان نظری و واضع اعیان ثابته رسیده و تأمل در آن‌ها می‌توان راه را برای حل این معضل هموار کرد، در ابتدا با نگاهی معرفت‌شناسانه می‌توان گفت که برداشت عرفی صوفیانه از فنا باعث این پندار شده که موجودات در عالم هستی می‌زیند تا در نهایت، فانی در حق تعالی شوند؛ اما در واقع، با توجه به نظریات ابن‌عربی، فنا بعد از اثبات وجود، سهو و غلط آشکار است و هر کسی که به نفس خود و هستی، بدون فنا و وجود بنگرد، حق تعالی را شناخته است. از منظر هستی‌شناسی، فرق بین وجود عاریتی کَونی و وجود اصیل حقیقی و اعیان ثابته، می‌تواند به ما در حل درست مسأله، یاری رساند؛ به این صورت که آنچه به واقع متعلق نیستی قرار می‌گیرد، وجود متوهم است که همان احکام اعیان ثابته در لباس عاریتی وجود کونی است و خروج از این توهم، درک صحیح از هستی است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 125 تا 149

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اصالت نور و تحقق تبعی ظلمت در اندیشه سهروردی

نویسنده:

محمود هدایت افزا، عباس شیخ شعاعی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

سهروردی , حکمت اشراق , اصالت نور , حکمت اشراق the School of Illumination , نور (حکمت اشراق) , نورشناسی سهروردی , ظلمت شناسی سهروردی , تحقق تبعی ظلمت

کلیدواژه‌های فرعی :

معتزله , حکمت متعالیه , اصالت ماهیت , اصالت وجود , المشارع و المطارحات , حکمت مشاء , حکمت یونان باستان , اصالت , موجود بالذات , مجعول بالذات , اتحاد عرضی وجود و ماهیت , معتزله (اهل سنت) , قرآن , ترکیب انضمامی , ‌ اسماعیلیه , بالتبع , بالعرض , فلسفه یونان , حکمت متعالیه , فلسفه مشاء , اصالت وجود , وحدت تشکیکی وجود , قرآن , ماهیت , آموزه‌های زردشتی (آموزه‌ها‌ی ادیان ایران باستان) , اسماعیلیه Ismailism (فرق تشیع) , ترکیب انضمامی , تشکیک‌ در وجود , مجعول بالعرض , مقوله بندی اشراقی موجودات , موجود بالتبع , تعالیم زردتشت , اصالت عام ماهیت , غنای ذاتی نور , مجعول بالتبع , اعتباریت اخص وجود , تشکیک در نور ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی , ابن سینا: ابوعلی سینا , غلامحسین ابراهیمی دینانی

شاپا (issn):

2383-2916

چکیده :

شیخ اشراق در برخی آثار خود ـ علاوه بر نور ـ بر تحقق ظلمت در عالم خارج نیز تصریح نموده است. در نوشتار پیش رو ضمن اشاره به تلقی سهروردى از نور و ظلمت، مقوله‌بندى اشراقی موجودات، تصریحات شیخ اشراق بر تحقق تبعی ظلمت، پیشینه تفکر وى و توجه به معانی مختلف مفاهیم «اصیل» و «اعتباری»؛ نسبت بین نور و ظلمت در اندیشه شیخ اشراق و فرآیند تطبیق این دو بر مفاهیم وجود و ماهیت مورد تحلیل قرار گرفته است. در این راستا مشخص گردیده که معنای نور نزد سهروردی، أخص از معنای وجود نزد ملاصدرا است و به همین دلیل گاه از سوی صدرا و برخی شارحان وی نسبت تناقض‌گویی به سهروردی داده مى‌شود؛ اما لحاظ معانی وجود و ماهیت در اصطلاحات شیخ احسائی و تطبیق آن بر نور و ظلمت سهروردی، تفسیر نوینی از «اصالت وجود» در پیش روی ما قرار مى‌دهد که در پرتو این نگرش، نظام فلسفی سهروردی، قدرى منسجم‌تر و پویاتر به نظر می‌رسد. در این تفسیر نور یا وجود «موجود بالذات» و ظلمت یا ماهیت، «موجود بالتبع» ـ و نه بالعرض ـ به شمار مى‌رود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 143 تا 172

مشخصات اثر

ثبت نظر