جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «الجمل و النصرة لسید العترة فی حرب البصرة» تألیف عالم برجسته شیعه محمد بن محمد نعمان عکبری بغدادی معروف به شیخ مفید (متوفای ۴۱۳ ق) است. این کتاب یکی از متون کهن کلامی - تاریخی شیعه است که مؤلف در آن به واقعه جنگ جمل، فتنه‌ها، ابهامات و آراء و عقاید مسلمانان نسبت به آن پرداخته است. این کتاب به زبان‌ های فرانسوی و فارسی ترجمه شده است. شیخ مفید این کتاب را به درخواست فردی نگاشته که از او خواسته کتابی درباره جنگ جمل و آراء و عقاید مسلمانان درباره آن واقعه بنویسد. شیخ مفید اعتقاد داشت کتاب‌ هایی که پیش تر درباره جنگ جمل نوشته شده بودند آشفته و پر از اشتباهات فراوان اند و حقیقت در آن‌ ها گم شده است. او این کتاب را در دو بخش تنظیم کرده است. در بخش اول، این واقعه از جنبه کلامی بررسی شده است و در بخش دوم، به تاریخ آن و گزارش این واقعه پرداخته است.

«جمل العلم و العمل»، تاليف سيد ابوالقاسم على بن حسين موسوى بغدادى، معروف به شريف مرتضى، علم الهدى (م 436 ق) است. كتاب جمل العقائد، از مشهورترين تأليفات فقهى و كلامى سيد مرتضى مى‌ باشد. اين كتاب با همۀ اختصار و ايجازش در بر دارنده مهم‌ ترين مسائل فقهى است و از منابعى است كه ما را با علم كلام و فقه در عصر مؤلف آشنا مى‌ سازد. اين كتاب از زمان تأليفش مورد توجه فقهاى عظام واقع شده تا جايى كه شيخ طوسى (م460ق) از شاگردان ممتاز وى قسمت كلامى آن را در كتابى به نام «تمهيد الأصول» شرح زده است و عبدالعزيز بن براج (م481ق) از ديگر شاگردان مبرز او در كتابى به نام «شرح الجمل» قسمت فقهى آن را شرح زده است. كتاب جمل العلم و العمل؛ شامل دو قسمت اعتقاديات (كلام) و قسمت عبادات فقه است. در قسمت عقائد؛ اصول توحيد، عدل، نبوت، امامت و معاد و مباحث مربوط به آنان مطرح شده است. و در قسمت عبادات؛ ابواب طهارت، صلاة، صوم، اعتكاف، حج و زكات آورده شده است. باب طهارت؛ شامل احكام آب‌ ها، كيفيت استنجاء، وضوء و غسل و تيمم مى‌ باشد. از نكات قابل ذكر اين كه در كتاب صلاة، مباحث اوقات نماز و مكان و لباس نمازگزار ذكر نشده است، همچنين مبحث خمس در ضمن كتاب زكاة بيان نشده است.

إیمان أبی طالب، کتابی کلامی به زبان عربی، نوشته شیخ مفید (متوفای ۴۱۳ هجری) درباره زندگانی ابوطالب و اثبات ایمان وی به رسول خدا (ص) است. شیخ مفید در این کتاب با استدلالات عقلی و نقلی به بررسی ایمان ابوطالب، پدر حضرت علی (ع) پرداخته و به حمایت او از پیامبر اکرم (ص) اشاره دارد. مؤلف در اثبات ایمان ابوطالب، اشعار فراوان او را در مدح پیامبر اسلام (ص) آورده است. شیخ مفید این کتاب را به سبک دیگر تألیفات کلامی خود نوشته است. وی با استدلال به آیات قرآن، روایات پیامبر و ائمه معصومین و همچنین با استدلالهای عقلی و با استناد به اشعار ابوطالب در مدح و ستایش پیامبر اسلام و عملکرد وی در دفاع و حمایت از پیامبر، به معرفی شخصیت و ایمان ابوطالب پرداخته است. این کتاب به دلیل جایگاه و مقام مؤلف آن، به لحاظ تاریخی از اهمیت خاصی برخوردار بوده و از مصادر کتاب بحارالانوار است.

«معانى الاخبار شیخ صدوق»، که ترجمه آن توسط آقاى شیخ عبدالعلى محمدى شاهرودى به انجام رسیده است، کتابى است در بیان احادیث غریب و اخبار مشکل که از ائمه (ع) وارد شده است و به تعبیر استاد عالى قدر على‏ اکبر غفارى (ره) این کتاب به منزله قاموس و فرهنگى است. در فهم کلمات ائمه (ع) و معانى واژگان حدیثى نیز اثرى خوب، داراى انسجام و فوائد بسیارى است. در اغلب ترجمه‏ هایى که از متون ارائه مى ‏گردد، مترجم سعى مى کند که مقصود و مرام صاحب اثر را به زبان دیگر و در قالب دیگر به مخاطب انتقال دهد. براى رسیدن به این هدف مترجمان شیوه ‏هاى گوناگونى را به کار مى ‏گیرند. یکى از شیوه‏ ها آن است که مترجم بدون توجه به نظم و سیاق کلام هماهنگ با قواعد دستورى و ساختار جمله زبان مقصد، معنا و مراد را در قالب زبان مقصد بیان دارد. در این شیوه مترجم سعى بر آن دارد که بدون اطاله مطالب و بى‏ کم و کاست معناى عبارت اصلى را با توجه به مسائل مختلف فرهنگى، به عبارات منظم و مطابق با قواعد دستورى زبان مقصد بیان دارد. این شیوه که در میان اهل فن به ترجمه آزاد (و به تعبیر برخى ترجمه محتوایى) معروف است، مورد اعتماد بوده و به تناسب قدرت و مهارت مترجم و آشنایى ‏اش با ظرائف و دقائق هر دو زبان متفاوت مى ‏باشد. به نظر مى‏ رسد که ترجمه حاضر توانسته است، بخش قابل توجه کاستى موجود در ترجمه ‏هاى دیگر را جبران کند و زمینه ‏اى فراهم آورد که خوانندگان و دوست داران روایات اهل بیت (ع) به راحتى بتوانند از فرمایشات آن بزرگواران به زبان فارسى روان بهره برند و واقعیت آن است، همان طور که مترجم محترم در مقدمه کتاب دلیلى که براى ضرورت ترجمه ذکر کرده تا حد امکان پاى ‏بند بوده است و سعى کرده براى عمل به آن تمام تلاش خویش را به کار بندد. ترجمه عبارت‏ ها به صورت روان و همه فهم است و کم‏تر موردى مى‏ توان یافت که از این قاعده بیرون بوده باشد. لذا مترجم اگر توضیحى در فهم روایت لازم دیده است، مطالب خود را بین کروشه ([]) قرار داده است. یکى دیگر از مزایاى این ترجمه، استفاده مترجم از نسخه طبع مکتبة الصدوق تصحیح دانشمند و فاضل استاد على ‏اکبر غفارى است. ایشان با ذکر اختلاف عبارات در نسخه‏ ها، شرح کلمات دشوار و غریب حدیثى و ذکر استنادهاى بیشتر براى احادیث کمک شایان توجهى به بهره‏ گیرى از این اثر نموده است. این ترجمه مانند غالب ترجمه‏ هاى دیگر داراى مقدمه ‏اى 18 صفحه مى‏ باشد که مترجم در آن ارائه نگرشى به تاریخ منع کتابت حدیث و توطئه‏ هایى که در این زمینه صورت گرفت؛ ولى علی رغم همه آن مشکلات شیعیان به حفظ و نگهدارى کتب و بدست آوردن حدیث و تدوین آنها تلاش بى ‏وقفه و پی‏گیرى مبذول داشته و مجموعه هاى ارزنده ‏اى در دسترس جامعه اسلامى گذارده ‏اند و در ادامه مقدمه نیز زندگى ‏نامه و مقام علمى شیخ صدوق (ره) در میان علماى اسلام مطالب سودمندى بیان شده است.

در این کتاب، به معرفی «ابن تیمیه» و شرح دیدگاه‌ های سلفیون و وهابیان پرداخته شده است. کتاب حاضر، تلاشی است در راستای معرفی «ابن تیمیه» و بیان دیدگاه‌ های بزرگان اهل سنت درباره وی و شرح برخی نظریه‌ ها و دیدگاه های سلفیون و وهابیان. کتاب، مشتمل بر شش فصل است که عناوین آن‌ ها عبارت‌ اند از: دیدگاه علمای شافعی درباره ابن تیمیه؛ دیدگاه‌ علمای حنفی درباره ابن‌ تیمیه؛ دیدگاه علمای مالکی درباره ابن تیمیه؛ دیدگاه علمای حنبلی درباره ابن‌ تیمیه؛ ابن تیمیه از دیدگاه غیر سلفیان معاصر؛ و ابن‌ تیمیه از دیدگاه سلفیان معاصر.

کتاب «سفینۀ النجاة» از جمله آثار مرحوم ملا محسن فیض کاشانی رحمۀ االله علیه به زبان عربی می باشد. مؤلف خود علت تالیف چنین اثري را اثبات این نکته می داند که ادله احکام شرعیه فقط کتاب و سنت می باشند و راهی بر اجماع و دیگر ادله وجود ندارد همان گونه که ملاحظه می شود این نظریه تمایلات اخباري آن بزرگوار را نشان می دهد. کتاب حاضر از یک مقدمه کوتاه، دوازده فصل و یک خاتمه تشکیل یافته است. مؤلف در فصل اول کتاب بر این نکته تاکید دارد که ادله شرعیه در نزد امامیه منحصر در قرآن و حدیث بوده و استناد به اجماع باطل می باشد. آن چه در فصل دوم مد نظر است تاریخچه تمسک به اجماع به عنوان یکی از ادله شرعیه در میان امامیه می باشد. فیض در فصل سوم رساله اشاره اي به پیدایش اجتهاد و اصولی گري از زمان مرحوم وحید بهبهانی رحمۀ االله علیه و به دست وي نموده و آن را خطري بزرگ براي شیعه می شمارد که باعث رو آوردن مردم و علما به مکتب ائمه اربعه اهل تسنن شد. در فصل سوم مؤلف تمام حقایق و وقایع عالم را بالخصوص یا به طور عام داراي نص از معصوم علیه السلام می داند. و در فصل هاي بعدي کتاب به مسائلی چون جواز تقلید از مجتهد میت، عمل به ظن، منحصر دانستن ادله شرعیه در شنیدن از معصوم (ع)، ذم اجتهاد و مخالفت با آن و اشاره به مفسده هاي آن می پردازد.

نگارنده در کتاب می‌ کوشد مقوله پدیدار شناسی دین، و زمینه‌ های تاریخی ظهور و استمرار آن را در دو شاخه فرعی پدیدار شناسی کلاسیک و پدیدار شناسی هرمنوتیک، بررسی و تبیین نماید. نیت اصلی نگارنده آن بوده تا به پدیدار شناسی دین در دوران معاصر نگاهی متانظریک کند و شرحی در باب جایگاه و محتوای پدیدار شناسی دین بیان نماید. بدین منظور پس از درآمدی به دین پژوهی و مطالعات دینی در دوران معاصر و تعیین جایگاه پدیدار شناسی دین در آن به زمینه‌ های تاریخی به تکوین پدیدار شناسی دین پرداخته می‌شود و سپس با تفکیک پدیدار شناسی کلاسیک دین از پدیدار شناسی هرمنوتیک دین، عناصر قوام بخش پدیدار شناسی هرمنوتیک دین شرح می‌ شوند.

این كتاب فقهی را، مصنف در جواب به سؤالات و مسائل مستحدثه به رشته تحریر در آورده است. از خصوصیات بارز این كتاب، خلاصه و استدلالی بودن جواب ها می باشد. مصنف به سؤالات به طور خلاصه همراه با دلیل جواب می دهد. در خاتمه این كتاب ابن براج دو رساله یكی المسائل المیافارقیات، در فقه از سید مرتضی (ره) و دیگری الرساله الجعفریه در عقاید امامیه از شیخ طوسی را آورده است. کتاب جواهر الفقه یکی از معتبرترین و مهم‌ ترین کتب قدمای از فقها و از مشهورترین آثار علمی قاضی ابن براج است. قسمت اعظم کتاب به صورت مجموعه‌ ای از فتاوای مؤلف و نظیر رساله‌ های عملیه متداول است. در موارد زیادی نیز مباحث فقهی به صورت استدلالی مطرح شده است.

کتاب «حکمت عملی» تالیف جناب آقای سید محمد رضا غیاثی کرمانی، اقتباس از کتاب ارزشمند اخلاق ناصری به قلم اندیشمند شهیر جهان، حکیم، متکلم و عارف الهی مرحوم خواجه نصیرالدین طوسی است. این کتاب، پیرامون تهذیب نفس، اداره منزل و اجتماع به نحو شایسته و جالب، مطالبی مفید و سودمند ایراد نموده است.

ثواب الاعمال و عقاب الاعمال شیخ صدوق (ره) به اهتمام محمدعلى مجاهدى با نام پاداش نیکى‌ ها و کیفر گناهان به فارسى ترجمه شده است. این کتاب یکى از کتب ارزشمند حدیثى است که با خواندن آن انسان را به اعمال خیر تشویق و از کارهاى ناپسند و زشت نهى مى‌ نماید. مترجم کتاب با آوردن متن عربی و فارسی در یک صفحه و اعراب گذاری متن احادیث تطبیق را برای خوانندگان بسیار سهل نموده است و بر آن بوده است که با رعایت این اصول ترجمه‌ ای بدست دهد که بیش از پیش مورد استفاده و مطالعه عموم فارسی زبانان قرار گیرد و تا حد زیادی توانسته در این زمینه موفقیت بدست آورد.